MODA TASARIMCISI TANIM Günümüzde ve gelecekteki giysilerin ve giysiyi tamamlayan aksesuarların tasarımını yapan, çizen, gerektiğinde çizdiği modeli kalıba dönüştürerek ilk deneme ürünün elde edilmesini gerçekleştiren kişidir. GÖREVLER Moda Tasarımcısının görevlerini üç ana başlık altında toparlayabiliriz. 1-Tasarlama, 2-Uygun malzeme ve araç-gereci seçme, deneme üretimini gerçekleştirme ve katalok hazırlama, 3-Pazarlama ve satış tekniklerini uygulayarak sunuş yapmak. Bu ana başlıklar altında; Tasarım panosu hazırlar, Hazır giyim ve ısmarlama giyim ünitelerinde uygulanabilir giysi tasarımı yapar, Görsel sanatlarla ilgili bilgileri kullanarak, özgün tasarım çalışmaları yapar, Tasarımını teknik çizim ve moda grafikleri (artistik çizim) ile ifade eder, gerektiğinde sunum yapar, El veya bilgisayar desteğiyle çizdiği modelin kalıbını hazırlar veya hazırlanmasını nezaret eder, Tasarımına uygun tekstil ürününü (kumaş, triko, deri, elyaf..vb.) saptar ve kumaş analizi yapar, Kesim planı ve malzeme hesabı yapar, Deneme üretimini gerçekleştirir veya gerçekleştirilmesine nezaret eder, Ortaya çıkarılan ürüne uygun aksesuar seçimi yapar veya yeniden tasarlayarak yapımını sağlar, Farklı amaçlara uygun koleksiyonlar hazırlar (erkek, kadın, çocuk veya deri, triko, kumaş, vb.) ve gerektiğinde sunulmasını sağlar, Dünya modasını araştırır, takip eder, Tüketici davranışlarını, pazarlama ve satış tekniklerini bilir, belli stratejiler oluşturarak satışını yapar. 1
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER Bilgisayar, Çizim kalemleri ve kağıtları, Çeşitli amaçlı masalar (atölye masası, kalıp çizme masası.), Çeşitli makaslar (karton, deri, kumaş.vb. makası), Tekstil makineleri (sanayi tipi dikiş makinesi, overlok makinesi, ilik makinesi, ütü ve ütü araç-gereci.vb.), Çeşitli kumaş, deri, triko, elyaf ürünler, Dikiş malzemeleri, boya malzemeleri ve ölçü aletleri, Sunum amaçlı araç-gereçler, kataloklar, Çeşitli dergiler (moda dergileri, tasarım dergileri...), Aksesuar malzemeleri (hırdavat malzemeleri, hobi gereçleri, boncuk...). MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Moda Tasarımcısı olmak isteyenlerin, Sanata ve modaya ilgili, yeniliğe açık, Yaratıcı, hayal gücü zengin, estetiğe önem veren, Çeşitli modeller tasarlayabilen ve tasarladığını koleksiyon haline getirebilen, Cisimlerin birbirine göre değişik durumlarını zihinde canlandırabilen, Tasarımlarını teknik ve artistik çizimlerle ifade edebilen, Dikkatini yoğunlaştırabilen ve ayrıntıları görebilen, Renk algısı yüksek, Göz ve ellerini eşgüdümle kullanabilen, İkna kabiliyeti yüksek, insanlarla iyi iletişim kurabilen, kimseler olması gerekir. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Moda Tasarımcısı çalışmasının büyük çoğunluğunu kapalı ve geniş tasarım stüdyolarında yapmaktadır. Genelde sessiz, temiz ve aydınlık bir ortamdır. Zaman zaman üretim kısmında da bulundukları için gürültülü, bazen kokulu (deri ile ilgili alanda) ve tozlu ortamda da bulunulur. Tasarım ve kalıp çıkarma işlemleri sık sık eğilmeyi gerektirdiğinden omurga ve eklem ağrıları ile karşılaşılabilmektedir. Çalışma süresi esnektir. 2
Dünyadaki değişimlerin farkında olmak ve tasarım araştırması amacıyla çeşitli ülkelerdeki moda fuarlarını ve pazarlarını, satış noktalarını (mağazalar), defileleri, moda merkezlerini izlemek için seyahatlere çıkabilir. Çalışırken kalıpçılarla, makinecilerle, meslektaşlarıyla, müşterilerle iletişimde bulunur. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Meslek eğitimi üniversitelerin Endüstriyel Sanatlar Yüksekokulu, Tekstil Teknolojileri ve Tasarımı Fakültesi, Mühendislik ve Tasarım Fakültesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültelerinin Tekstil ve Moda Tasarımı bölümünde mesleğin eğitimi verilmektedir. İstanbul Teknik Üniv.Tekstil Teknolojileri ve Tasarımı Fakültesi, Moda Tasarımı Bölümü, Anadolu Üniversitesi (Eskişehir), Endüstriyel Sanatlar Yüksekokulu, Moda Tasarımı Bölümü İstanbul Ticaret Üniversitesi, Mühendislik ve Tasarım Fakültesi, Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü, İzmir Ekonomi Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi, Moda Tasarımı Bölümü, Yeditepe Üniversitesi (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi, Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü, Mimar Sinan Üniversitesi (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi, tasarımı bölümünde moda tasarımı alanında eğitim verilmektedir. Atılım Üniversitesi (Ankara), Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi (İzmir), Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü, Haliç Üniversitesi (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi, Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü, Işık Üniversitesi (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi, Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü, İstanbul Arel Üniversitesi (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi, Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü, Okan Üniversitesi (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi, Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü, ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER Türkçe, Matematik, İş Teknik. MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI 3
Mesleğin eğitimine girebilmek için; Lise veya dengi okul mezunu olmak, Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı nda (LYS) Moda Tasarımı ya da Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü lisans programı için yeterli YGS-5 puan almak. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Moda Tasarımı ya da Moda ve Tekstil Tasarımı lisans programı ile ilgili en az bir yüksek öğretim programını tercih etmek gerekmektedir. Bu yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Sosyal Bilimler, Edebiyat, Sosyal Bilimler ve Edebiyat, Dil ve Edebiyat ve Genel Kültür, Türkçe- Matematik alanları ile Öğretmen Okulu ve Köy Enstitüsü den ve mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının Moda Resmi, Moda Tasarım, Moda (Giysi ) Tasarım, Tekstil Konfeksiyon alanlarından mezun iseler YGS ve LYS sonuçlarına göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme işleminde diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler. Yükseköğretime Geçiş Sınavında (YGS) herhangi bir puan türünden barajı aşarak başarılı olanlardan bu yüksek öğretim programından öğrenim görmek isteyen adaylar ise ilgili üniversitece yapılacak olan özel yetenek sınavında girmeleri ve başarılı olmaları gerekmektedir. ÖSYM tarafından yapılan (YGS) sınav barajını geçen adaylar daha sonra ilgili üniversitelerin belirlediği tarihlerde yapılan yetenek sınavı ve mülakata sonuçlarına göre üniversitelerde bu bölümlere yerleştirilmektedirler. Ancak kendi alan/kol/bölümleri dışında bir yükseköğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansları azalmaktadır. Konfeksiyon (Hazır Giyim), Hazır Giyim, Kostüm Tasarımı, Moda- Konfeksiyon, Moda Tasarımı, Örme, Saraciye Tasarımı ve Üretimi, Moda ve Tekstil Tasarımı, Tekstil, Tekstil Baskı, Tekstil-Baskı, Tekstil Dokuma, Tekstil İplikçilik, Tekstil Teknolojisi, Giyim Üretim Teknolojisi, Deri Konfeksiyon, Ayakkabı Tasarım ve Üretimi, Ayakkabı Tasarımı, Ayakkabı ve Saraciye Tasarımı ön lisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavında (DGS) başarılı oldukları takdirde, Moda Tasarımı veya Moda ve Tekstil Tasarımı lisans programına dikey geçiş yapabilirler. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ 4
Eğitim süresi 4 yıldır. Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü nde Türk moda, tekstil ve konfeksiyon sektöründe uluslararası markalar yaratmak ve bunları pazarlayarak uluslararası alandaki payını artırmaya yönelik profesyoneller yetiştirmek amaçlanmaktadır. Mesleki eğitiminde; Türk Dili, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Yabancı Dil gibi ortak derslerin yanında Tasarım Metodolojisi, Sanat Akımları Ve Görsel Kültür, Bilgisayar Ve Enformasyon Teknolojileri, Reprezantasyon Ve Desen Teknikleri, Moda İşletmeciliği, Akademik Okuma Ve Yazma Becerisi, Materyal Teknolojisi, Kalıp Bilgisi, Renk Ve Desen Teknikleri, Multimedya Teknikleri, Moda Grafiği, Kostüm Tarihi, Kalıp Ve Dikim Teknikleri, Moda Tasarımına Giriş, Moda Koleksiyonu, Tüketici Davranışları, Kalıp Ve Giysi Yapım Teknikleri, Çağdaş Moda Akımları, Tekstil Atölyesi, Bilgisayar Destekli Tasarım, Aksesuar Koleksiyonu, Etkin Konuşma Becerisi, Giysi Yapımı Ve Model Uygulama, Marka Yönetimi, Drama, Trend Analizi Ve Öngörüsü, Proje Hazırlama Teknikleri, Tanıtım Organizasyonu, Genel Hukuk Ve Tasarım Hukuku, İşbaşı Eğitimi, Görsel Sunum(Portfolyo)... gibi mesleki dersler okutulmaktadır. 4 yıllık eğitim süresince her eğitim yılı sonunda en az 3 hafta olmak üzere toplam 12 hafta yaz stajı vardır. Son senede II. dönem yarısını firmalarda uygulama yaparak tamamlamaları zorunludur EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN Eğitimini tamamlayarak mezun olanlara Moda Tasarımcısı Unvanı ve Lisans diploması verilir. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Moda Tasarımı veya Moda ve Tekstil Tasarımı bölümünü bitiren kişiler hazır giyim ve ısmarlama giyim, giyim aksesuarı üzerine çalışan işletmelerde (tekstil, deri, triko...), model hazırlama, kalıp hazırlama, üretim, pazarlama ve kalite kontrol birimlerinde görev alabilirler, Ar-Ge(ürün geliştirme) çalışmalarını yürütebilirler.. Yine çeşitli işletmelerde endüstriyel tasarım, tekstil tasarım, grafik tasarımcısı olarak da çalışabilirler. Ülkemizin tekstil sektöründeki gelişmişliği oranında dünya pazarlarında pay sahibi olmayışı kendine özgü marka ve modeller yaratamamasının sonucudur. Bu alanda yetişmiş elemanların çoğalması, moda dünyasında daha fazla ulusal markanın doğmasına neden olacak, dolayısı ile Türk Moda ve Tekstil Sanayinin dahada gelişmesine ve bu alanda istihdamın artmasına katkı sağlayacaktır. Giyim ve aksesuarların ilk çağlardan beri insanların yaşantısında önemli yer alması ve sürekli kendini yenileyen bir alan olması, insanların ekonomik durumlarına paralel olarak modaya daha fazla ilgi duymaları mesleğin geleceğinin de iyi olacağını göstermektedir. 5
İstemesi durumunda sanatsal ve daha yaratıcı çalışmalarını oluşturmak için kendi işyerini de açabilir. Kamu kurumlarında çalışma alanı neredeyse yok gibidir. EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ EĞİTİM SÜRESİNCE Öğrenciler eğitimleri süresince Yüksek Öğretim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından verilen öğrenim ve harç kredisinden yararlanabilirler. Ayrıca özel ve kamu kurumlarının sağladığı burs imkânlarından da yararlanabilmektedirler. EĞİTİM SONRASI Eğitim sonrası kazanç ise çalışılan kuruluşun türüne, çalışılan pozisyona, firmanın ücret politikasına ve şehre göre değişmektedir. MESLEKTE İLERLEME VE YÜKSELME Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler. Çalışılan alan veya sanayi koluna göre çalışmalarını belli bir konuda yoğunlaştırabilir. Örneğin giysi tasarımı (çocuk giyimi, erkek giyimi, bayan giyimi, deri konfeksiyon..vb.), tekstil tasarımı, moda aksesuar tasarımı... gibi. BENZER MESLEKLER Tekstil Tasarımcısı, Grafik Tasarımcısı, Moda Aksesuar Tasarımcısı, Endüstri Ürünleri Tasarımcısı, Moda Tasarım Teknisyeni. EK BİLGİLER - 6
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI Öğretim elemanları, Meslek elemanları, Üniversiteler Yüksek Öğretim Programları ve Meslekler Rehberi (Prof.Dr.Yıldız KUZGUN) 2000, ÖSYS Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi Kılavuzu-2010, Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu. İnternet, Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER İlgili eğitim kurumları, Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/ Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri. 7