.ORNEK insan HZ.. MUHAMMED. Editor Mehmet Mahfuz Soylemez

.ORNEK insan HZ.. MUHAMMED.. Editor Mehmet Mahfuz Soylemez Qorum Qagn E~tlm. Vakfi <;orum 2006

TOPLUMUN zihinsel DONU~?fJMO VE DEGi~?iMiNi SAGLAYAN PEYGAMBER ismet Albkarde Bfltfm insanhgm ic;ine dii~tiigii dini, ahlaki, sosyal ve iktisadi her tiirlii yanh gidi ah ve hedefsizligi ortadan kaldumak ve Allah'm insanlara indirdigi son kitap Kur'an-1 Kerim'i tebligi etmek, gene Allah tarafmdan memur edilen insanhgm kurtanc1s1 son Peygamber'in diinyaya t~rifleri, flphesiz yeryiiziim1n en onemli olajidlr. <;ilnkfl Hz. Muhammed, diinyajl imar eden ve diinya medeniyetini asrrlarca yoneten, bundan boyle de Allah'm yeryiiziindeki nuru her tarafa yaylhp biitiin.insaru.ut, sosyal refah ic;inde mutlu, huzurlu olacak, insanlarm birblrini. karde~ kabul edecek ve biitfm diinya toplulu~a yol gosterecek alan bu muazzam ruhani miras1 (islam't) brraknu~b. Bu mirasm (islam'm) gec;mi ii.zerindeki tesiri c;ok biiyflk olmu, gelecekte de daha tesirli ve biiyflk olacakhr. Zira Hz. Muhammed'in getirdigi din "hak ve hakikate", adalet ve hikmete", "tedbir ve metanete", "sabrr ve cesarete". "akll ve basirete", "cililak ve fazilete" dayanmakta ve yalruz onun temelini kurdugu medeniyet biitfm insanhgm huzur ve siikiinunu, bahtiyarhgllli saglamaktadrr. ~?iiphesiz Hz. Peygamber'in, Allah'tan aldtg1 vahy ile insanlara bildirdigi din ve medeniyet, birbirinden aynlmayacak derecede e ittirler. Bu islam medeniyeti ilim kaidelerine ve olgun akla dayanmt trr. Bu temel, her ~eyden once insarun varhk alemi ile ili kilerini ve bu alemin (diinyarun) ic;indeki mevkini, rol ve statiisiinii iyice idrak etmesini saglar Yrd. Do~. Dr., Gazi Oniv. Gorum ilahiyat Faloiltest.O~relim Oyesl.

114 l>mek lnsan Hz. Muhammed Bu idrakin yiiksek inane; sevi.yesini almas1 tie insarun ruhani temizlenmesine, gonlllnu aydmlatma~ma, kalbini ve kafaslfll en yii.ksek prensiplerle ve zihinsel d6nii iimu saglamasma sebep olur. Bu prensipler: Saygt, sevgi ve kaliteli ya am felsefesidir. insan sosyal, iktisadi ve siyasi ya arj?llll bu prensiplere uyarlar ve onlara gore diizenler. Tabi ki toplumun ve bireyin bu ekilde hareket ederek ilerlemesi, Hz. Peygamber'e bildirilen vahy ~inananlar ancak karde tirler; karde lerinizin aralarlfl1 diizeltin ve Allah'tan salorun (ka uteli ya aym) ki. merhamet olunasiluz." 1 medeniyetin esas1drr. Onun i<;in bu islam medeniyeti her eyden once, ruhani mahi. yettedir. ~iiphe~iz bu ruhani diizenlemeler, terbiye sisteminin ve ahlak kaidelerinin temeli oldugu gibi biitun ahlaki prensipler de toplumun sosyal, kiiltiirel ve ekonomik diizenin temelidirler. Sosyal Zaruret Bundan dolajl, Peygamberlerin gonderilmesi sosyal bir zarurettir. Be er akhnm en biiyiik ihtiya<;larmdan olup birc;ok hikmeti ve giizelligi ihtiva etmektedir. i te bir hakikat ve hidayet rehberi olan yilce peyga.mberler, Allah tarafmdan halka miijdeci ve uymc1 olarak se<;ilip gonderilmi lerdir. Bu se<;kin zatlarm sonuncusu ise, Hz. Muhammed (s.a.v) hazretleridir. Cenab-1 Hak, en son peygamber olarak Hz. Muhammed (s.a.v)'i biitlln insanhga tanlth. ilahi mesaj olarak da Kur'an tie onu destekledi. Onu 6vdii ve yiiceltti. 2 Kur'an-1 Kerim'de onun hakkmda 6yle buyrulur: ~~iiphesiz sen biiyiik bir ahlak uzeresin."3 Bu <;ok biiyii.k bir olaydl. Zira onun ta 1cli~ ozellik ve meziyetlerin biiyii.k oldugunu ifade ediyordu. Qllnkil Yiice Allah onu, Peygamber, rehber ve muallim olarak gonderdigi gibi onu, ayru zamanda insanhga 6mek olarak gosterecekti. Bu ko~uda 1 Hucurat, 49/10. 2 Sad1k Eraslan-Ekrem Kel~. En Glizel Omek Hz. Peygamber, TDV Yaymlan, Ankara 2003, s. 3. 3 Kalem. 68/4.

HZ. Peygar;nberiAIUainak 115 Cenab-I Hak oyle buyuruyordu: "Hakikaten, Allah'm Resuhi'nde sizler tc;in, Allah'a ve ahiret gfmiine kavu~mayt bekleyenler ve Allah't c;ok zikredenler ic;in en milkemmel bir omek varcljr."4 Gerc;ekten omek almak iste1en kadm-erkek, zengin-fakir, i~c;i-i~veren, amir ve halk ic;in ve butfm insanl.tk adma en ideal or-. nek oldu. Gelecek ic;in de, nesiller boyu daima birey ve topluma 1~Ik tutmak, yollanru aydmlatmak t1zere canh olacakb.r. Yeter ki onun dedikl.erini yerine getirelim. insanhgm gorevi de o I~Ik ve rehberi takip etmek olmaltdrr. Zira dunya ve ahiret, huzur ve st1kt1nun yolu onun emirlerine uymakb.r. Allah'm nza ve sevgisi de ancak ona baghllkla elde edilir. Nitekim bu gerc;ek, Kur'an I Kerim'O.e "Ey Resul'um! De ki: Ey insanlar! Eger Allah't sevi-. yorsaruz, bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve giinahlarmizi bagt~lasm."5 Ne yaztk ki gfmt1mt1z Mt1slt1mammn en buyilk eksi.kliklerinden (ilahiyatc;t dahil} biri Hz. Peygamber'in hayat ve ahlakuu yeterince bilmemek, biliyorsa da hayatma O'nu omek ve rehber almamaktrr. Halbuki Hz. Peygiunber'i ahlakmda, tutum ve davraru larmda (bireyin} kendisine ornek almast Allah sevgisinin i aretlerinden olarak zilcredilmi~tir. $t1phesiz insanm butiin hayati boyunca, hayatmm butiin a~amalarmda bir ahsm yoluna gitmesi ve onuil izinden aynlmayarak "Peygamber siz~ ne verdiyse -ne emrettiyse- onu alm, size ne yasakladtysa -yapmamayt istediyse- ondan sakmm" 6 emri geregi, onun ardmdan gitmek ve onu takip etmek, onu ornek edin.mek c;ok guc;tiir: Bu boyle iken Hz. Muhammed (s.a.v)'in yakm dostlan (ashabl}, hayatlannm her arunda, gece-gfmdt1z ve omfuleri boyunca butiin ic;tenlikle on a uymu~lardrr. 4 Ahzab, 33/21. 5 Al-i imran. 3/31. 6 H~r. 59/7.

116 Omek insan Hz. Muhammed 0 Bir Stratejistti Eger peygamberler olmasayd.i. insaruar gerc;ek y~ama stratejilerini ortaya koyamazlard.i. Cenab-1 Hak ~Her topluluk ic;in dogru yola ul~trran bir rehberi vardrr" 7 emriyle esasen peygamberlerin gorevi birey ve tophnp.u ika.z etmek. yanh~lardan, saplkhktan. hedefsizlikten (anomi), yabancilamaktan ve haksizhktan sakmdmnakt:i. Hak ad.iru ta~ijan ve hayrr unvant verilen her ~eyde peygamberlerin getirdigi 1~1g1 ve stratejisi goriim1r.... \Xmkii onlar insanlann.yflk.sek tabak.alarmdan sec;ilen temiz ve mi.dide ~selerdir. Onlar Allah'm emirleriyle (vahy) ki~inin kalblerine bakim olup kendilerine ~kla baglarlar. "Ey Peygamberl Biz seni hakikaten bir ~ahit, bir mujdeleyici ve bir uyanc1 olarak gonderdik. Allah'm izniyle, bir davetc;i ve nur sac;an bir kandil olarak (gonderctik). s Hz. Muhammed bir ~ahit olarak (g6zleyen-gozeten) iyi insanlan, yararli i~?ler yapanlan kurtulu~? ile mujdelemi~?. yani mujdecidir. Gaflete dalanlara, mt1nafiklara hayklrmi~. sagrrlara ve inatc;1lara sesini duyurmu~?. gt1nahkarlarm sonuc;larmdan sakmd.irm!~. uyuyanlan uyandmm~. k0tt1lt1kte 1srar edenleri de k6tt1 sonuc;lm ihtar etmi, bu sebeple de korkutmu~; yolunu ~a~rranlan Allah'm emirlerini yerine getirmeye davet etmi tir. Bu bak.undan da davetc;idir. Hala kendisinden (o yilce Peygamberden) 1~lk alman bir nurdur, ebede (sonsuza) kadar nur sac;ar. Bu slfatlarm hepsi sadece Hz. Mubammed'de topiarum~?trr. Bu. sebeple dt1nya t1zerinde insanlar arasmda hiikiim sfuen bir adalet gozt1mt1ze c;arp1yorsa. insanlarm kalplerini birbirine baglayan bir rabmet ve efkat varsa veyahut bir topluluk efkatle muamele yaparak zenginleri yoksullarm yardmuna ko~uyor. kuvvetliler mazlumlan (bic;areleri) koruyor, slhhatte olanlar sagllgt bozulanlara yard.im ediyor, varllk sahipleri yetirnleri gozetip, 7 Ra'd. 13/7. 8 Ahzab. 33/45-46.

Hz. Peygamber'l Anlamak 117 dullara sahip ~lkxyorsa, tereddutsiiz bilinmelidir ki, bu faziletler, peygamber ismi veiilen Allah'm el<;ileri olan temiz toplumun ogretmenlerin eseridir. <;unkil yeryiizll. ne kadar geni~ olursa olsun, peygamberlerin daveti her tarafa ula~nn~. her yer halkmm kulaklan peygamberlerin hidayet getiren sesini, dinlerin emir ve hiikurnleri.nid hikmetini duymu~tur. Allah Teala her millete ve topluluga peygamberlerini korkutucu, mujdeleyici, teblig edici ve haberci olarak gondermi~ olmasm.9 WHi<;bU: millet yoktur ki, i<;lerinde bir korkutucu (nezir). peygamber gelmi~ olmasm."lo Yuce Peygamber'in daveti, insanoglunrm anlayt~h ve kabiliyetli olanlarm1 hayrette b1raklyordu. Emir ve nehy hususunda adil, insanlan i~lerini gormede son derece hrrsh idi.u i~te Peygamberimizin teblige memur oldugu yl1ce islam dini, insanlara Allah'm birligini, ahiret gl1nunu bildirdi; iizerinde birle~ilmesi gereken Tevhid'i emretti; ibadeti telkin etti. Aile muamelatl ve ceza hl1kl1rnlerini insanlar arasmda davrarn~? ve ili~ki kurma)'l. toplumsal edepleri ogretti. Klsacasi, ha.kla ve hayn, aklj ve kalbi tamamen tatmin edecek ~ekilde getirdi. Bu kadar _yl1ce fikirleri ve giizellikleri ihtiva ettigi, insanm hakiki saadetine kefil oldugu magluplara iyilikle, yumu~akllkla muamele ettigi i~indir ki, ~slam dini akillan ~a~rrtacak bir surette yayilrm~tjr.l2 Her baklmdan ornek almacak olan Hz. Peygamber'in manevi hayatma baklldjgmda gonill1r ki, Peygamberimiz butl1n insanlann gorevlerini tam teblig ve hem de kendi nefsinde.tatbik hususlarmi birle~tirme vazifesiyle vazifeli bulunmu~tur. Teorisi ile pratigi, sozleriyle fiilleri arasmda zerre kadar fark gostermemi~: genel gorevlerde bile ummetinden fazla l1zerine vazife al- 9 Seyyid Siileyman Nedvi. Hz. Muhammed Ha.kkmda Konferanslar. (:ev. Osman Kesk!oglu. DiB Yaymlan, Ankara 1974. s. 19-20. 10 Ra"d, 13/7. 11 ismail Hakla izmirli. Anglikan Killseslne Cevap, IDV Yaymlan. Ankara 1995, s. 38. 12 ismail Hakla lzmirli, age., s. 39-40.

118 Omek /nsan Hz. Muhammed mil?: Allah'tan aldtgl emirlerin trunamnu herkesten once daha fazlas1yla kendi.nefsinde tatbik ve icrada b~an gostermi!?tir. Rahmete kavu~mu~ bulunan funmetine namazt, dogrulugu. iffetli olmayt, ana-babayt ve akraba}'l ziyareti emretmi!?; kendisi de aynen tamt tamma yerine getirmi~tir. Her tilrlii cefaya sabrr ve sebat etmi!?: gereken ve her tilrlii fedakarllga her ekilde tahammiil etmi ; her durumda Allah'a tam bir giiven ve iman i~inde bulunmu~tur. Slkmtili zamanlarda o derece sebat ve emanete o kadar riayet ederdi ki, dii manlan bile, iddetli dii manhld_anna, onu kotiilemek i~in son derece arzulu olmalanna ragmen, kendisi.n.iri temiz ~ahsiyetlerini kotiilemeye ve kiic;iik dii UJ.:meye bir yol bulamazlardi. insanlara, giizel ahlak ile mua ereti (davrartma}'l) emreder; en yiiksek tevazu ile hareket ederdi. Hastalan, isterse uzak yerlerde olsunlar, ziyaret eder; fakirlerin davetine icabet eder; kar lla bgt ki iye selam verir; arkada lanyla, aile fertleriyle akala rrdl. Huzurunda bulunanlara ikram eder, soz bitmedik~e kimsenin soziinii kesmez, asia abes bir soz soylemezdi. Halln uzla bnp ban bru, ulfete (samimiyete) sebep olacak sozleri sayler, her toplulugun ileri gelerllerine -biiyiiklerine-ikram ederdi. Kimseden nefret etmez. nefrete sebep olacak soz soylemez, hie; kimsenin istegirli geric;evirmez, istenilen ~ey mevcut degil ise, yumu ak sozle, giizel vaad ile istek sahibini teselli ederdi. Gene yiice Peygamber Efendimiz hie; kimserun aytblill yii.ziine vurmaz; kimseyi a}'lplamazdl. Kotiiliige iyilikle, yumu a.kb.kla, hassasiyetle kar Wk verirdi. Merhameti galip, affi Iatif idi. insanlara kar I merhametli, zayillara kar I eikatli idi; c;abu.k ofkelenmezdi. Hilelere, bilhassa Kurey 'in eziyet ve hilelerine kar l sabrederdi; hiddeti ancak Allah nzas1 ugrunda olurdu. iyilik ve hayrr, takva (kaliteli insan), adalet, dogruluk, vefa, iffet, ecaat, haya, yumu ak huyluluk, mertlik, acrma ve efkat, giizel edep, itaat, Allah korkusu, giizel davraru ve ili kiler gibi faziletler Hz. Muhammed'in hasletlerindendi.l3 13 ismail Hakkl izmirli,-age., s. 42 43.

Hz. Peygamber'i Anlamak 119 Model ~ahsiyet ~uphesiz butiin peygamberl~r ilahi ernirler ve ilimler, ~e itli davraru mod ellen getirdiler ve diinya)'l aydmlathlar. 0 sunulan ernirler ve davraru lar birey ve toplumda makes bulup yerle irse, butun topluluk ve c;evresi kirlilikten, yabancj.la madan ve hedefsizlikten kurtulacaktrr. <;unkii Kur'an-1 Kerim'de Allah Teala, "Ey iman edenler! Allah'tan korkun. O'na yakla maya yol ara)'lll ve yolunda cihat edin (nefislerinizin emiine girmeyerek) ki, kurtulu a eresiniz." 1 4 Kulu Allah' a yakla trran yollann en onemlisi srrf Allah nzas1 i«;in yapllan ibadet ve toplumun sosyalle mesi i«;in ciddi olmak sosyal, ekonomik ve kiiltfuel diizenlemelerdir. i te Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.v) sadece ahla.ki ogut vermemi, hayatmm her safhasma ait tecrubelerl ve i«;inde bizzat ya ad1g1 toplumun buttin evrelerlni ya ami, bundan dolayj her eye cevap veren tek ahsiyettir. 0, bekar ya adi, evlendi bir koca ve bir baba oldu. Aile kurumunun nasll oldugunu ve olmas1 gerektigini bizzat tatbikab ile anlatb. Yetimlilik, fakirlik hayabru tatb; ticaret hayabru gordu. Bunlar hakkmda hem prensipler koydli, hem de bunlan ya adi ve bizzat rehber oldu. Toplum ic;inde kalarak ibadet, ahlak, hukuk, muamelat (davraru lar) ve ban i<;inde ya amarun kaidelerlni ve disiplini ogretti ve kendisi bunlan bizzat ya adi ve tatbikab.m da g6$terdi. Hulasa, insaru, ilahi ahlakm aynas1 olabilecek bir tarzda murakabeye, muhakeme ve muhasebe edecek bir sistem kurmalidrr. i te Hz. Muhammed'in yapbg1 budur. 0, ihtiraslannuz1 so. kop atma)'l, ehvani arzulanm.izdan busbutun vazge<;meyi degil. onlan tadil ederek fayda..b bir ekle sokmamj.zl sayler. Onun i<;in biz Muslumanlar Hz. Muhammed'i ideal Peygamber olarak kabul ediyorsak kendi temsil ettigi karakter ile.de ideal Peygamber oldugu i<;indir.!;)uphesiz Allah'm butiin peygainberleri bir ideai 14 Maide. 5/35.

120 6mek insan Hz. Muhammed idi, toplum i<;in bir ornek olarak gelmi~lerdi ve gelecek nesillere de model ahsiyet idiler.ls Bismark diyor ki: (Alman Ba bakaru) Muhtelif devirlerde be~e~yeti idare etmek i<;in Allah tarafmdan gcmderildigi iddia olunari butun miinzel (indirilmi ) ve semavi kitaplar; Zebur, Tevrat. incil, Kur'an tam ve et:rafiyla tetk:ik ettimse de, hi<; birisinde bir hikmet ve isabet goremedim. Bu kar~unlar, degil bir cemiyetin, bir ev halkmm saadetini bile temin edecek mahiyetten pek u.zaktj.r. Lakin Musltimanlann Kur'ar1'1, bu kaj1tlan azadedir (uzaktrr). Ben Kur'an'1 her cihetten tetk:ik ettim. Her kelimesinde buyiik hikmetler gordtim. Musltimanlarm dii manlan bu Kitabm, Muhanimed'in kendi esert oldugunu iddia ediyorlarsa da, en miikemmel ve hatta mutekamil (olgun, geli~mi, yllce) bir dimagda (beyinde) boyle harikanm zuhurunu iddia etmek, hakikatlere goz kapayarak kin ve gareze ale.t olmak manasidl ifade eder ki, bu da ilim ve hikmetle ka_. bil-i telif degildir. Ben ~unu iddia ediyorum ki, Muhammed sec;kirl bir laymettir. Yai:atan'm boyle ikinci bir viiclidu imkan sahasma getirmesi ihtimalden uzaktrr. Sana muasrr (ayru asrrda) bir viicud (varhk) olmadj@mdan dolaj1 muteessirim ey Muhammed!:. muallimi ve na~iri (tebligcisi) oldugun bir kitap, senin degildir. o, ilahidir. Bunun ilahi oldugunu inkar etmek, miispet ilimlertn butlanffil (baw oldugunu, ~e yaramadi~) ileri siirmek kadar giiliin<;tiir. Bunun i<;in. be~ertyet senin gibi miimtaz. kudretli bir de~ayl bir defa gormu~. bundan sonra gormeyecektir. Senin heybetli huzurunda kemal-i hllrmetle egilirim. Prens Otto von Bismarki6 Bernard Shaw da; Hartkulade canl.i1jgmdan dolaj1, Muhammed'in dinine kar 1 daima en yiiksek bir takdir ve hiirmet hissi beslemekteyim. Her devirde, hayat aj.emi, degi~en ~artlarma UyunJ kabiliyetini haiz olan biricik din bence odur. Biit:fui diinya benim gib~ me~hur bir adamm sazle- 15 Ahmet Hamdi Akseki. islam, irfan Yaymlan. 2. baslo. istanbul 1966. s. 379-380. 16 Carlyle, Peygamber Kahraman Muhammed, AyylldJ.z Math., Ankara 1963, s. 13-14.

Hz. Peygamber"i Anlamak 121 rille ~uphesi.z ki onem verir. Ben, Mush1manhgm yannm Avrupa's i~in kabule deger olacag~n~ soylemi~tim. Nasll ki Musliimanbg bugiinkii Avrupa'run kabule deger buldugunu gormeye b~ladlk. Orta<;agm papazlan cehalet veya taassup sevkiyle Musliimanbg. en kararilik renklerle tasvir etmi lerdir. Hakikatte bunlar, Muham med'den de, dirlinden de nefret etmek iizere ye~tirilmi.~lerdi. Bun dan dolajl, onjara gore Muhammed bir deccald1. Ben bu ~ayan-1 hayret adam~ tetkik ettim. Benim telakkime gore. ona decca! demek bir tarafa. bilakis onu irlsanhgm lrurtancts1 olarak tanimak lazimdrr. Bana kalrrsa, ~ayet onun gibi bir adam ~imdiki diinyanm mutlak hakimiyetini elirle alsa, diinyajl sulh ve saadete kavu~turacak bir surette meseleleri halleder. Daha ~imdiden benim milletime ve diger Avrupa milletlerine mensup ~ok kimseler Muhamrned'irl clinine girmi~ bulunuyorlar. Bu suretle Avrupa'mn isla.mj.~maya b~lam~~ oldugunu soyleyebilirim. G. Bernard Shaw 17 i te bu dfulyada insarun medeni bir ya am sfumesinde en 6nemli faktor, Hz. Muhammed'in ortaya koydugu sagllkh rec;etelerdir. Zira Hz. Muhamrned'in hayab. saf, temiz, pml pml bir ayna gibidir. Her insan onda suretini ve ruhunu, i<;ini ve di~jiu. s6- zt1m1 ve amelini (davraru lanru), ~akrm ve bt1tfu1 hal ve gidi ~atuu gorebilir ve bu aynada gordt1kleriyle de ahlak:uu 1slah edip egrilikleri de di.izeltebilir. <;Onkii ishlmi ogretinin 6zt1nde insarun, Allah'm ona kendi iyiligini dt1 fulebilmesi i<;in bir k:ilavuz feneri olarak lt1tfettigi akhm, dogru ~ekilde kullanmas1 gerektigi ve ancak gt1ct1nt1n yettigi her eyi yapb.ktan sonra emeginin kar ibguu almak i<;in kendis~ Allah'm iradesine teslim etmesi gerektigi fikri yatar.i8 Mt1sliimanlar, ilhamlanru Kur'an ve St1nnetten alarak c;oztim arayacak ve c;ok <;ah~1p, dt1.riist davranacaklar, bt1tt1n i~lerinde 17 Carlyle, age., s. 14. 18 J. Donohue.J. Esposito. Degt~Im Silreclnde islam. c;ev. Ali Y~ar Aydogan-Aydm Unlii, insan Yaymlan, istanbul 1991, s. 67.

122 Omek insan Hz. Muhammed adil olacaklardrr. 0 takdirde ilerlemeye daha fazla layj.k hale gelmi~ olacagiz. "Bir millet kendi nefislerinde olarn degi~tinnedik~e Allah onlann durumlanru degi~tinnez."l9 :?iiphesiz bir millet, kendilerinde mevcut olan iyi ahlak ve giizel davrarn~lanru degi~tirip, kutsal degerlerirli unutursa Allah onlann sahip olduklan nimetleri ellerinden alrr, onlan peri:;;an eder, fakat saglam karakter sahibi birey ve topltimlar ise, giit;lii ve mutlu olmu~lar, ba~kq milletlerin egem~nligi alb.na girmemi~lerdir. Bu. Allah'm sosyal kanunlanndandrr. B6ylece insanlar yaptlklan i~lerin sonut;lanndan sorumludurlar. insamn Farkmda Olmasrm Saglach Velhasll Hz. Muhammed insanlan egitme yolunda ~ok t;etin bir miicadele vermi~tir. :insanlan Hakka. davet i~i. gerc;ekten c;ok zordur. Hz. Liit, Hz. Nuh, tabiata tesir etmi~ler, ama insanlara tesir edememi~lerdir. Hz. ibrahim ate~e. Hz. Musa denizlere (Allah'm izniyle) s6ziinii get;irmi~ler, fakat insanlara s6zlerini din Ietememi~lerdir. Hz. Muhammed'e bakrmz! Daglara. ta lara soziinii get;irmi~. Onun Hakka c;agrran sedasrm dag-ta~ duymu~. ama insanlann pek t;ogu ta~lann selam durdugu o ulu Peygamber, giine~in bile bakmaya luyamadlg1, bulutlann g6lge yaptig1 miibarek ba rm Allah'm huzurunda secdeye koydu diye deve i~kembelerini Yigdllar Ozerine, 6piilesi ayaklanru kana buladllar. Sadece "Rabbim Allah'trr" dedigi it;in Onu oldiirmeye te~ebbiis etti1er, fakat bir oriimcek ag1 onu korumaya yetti. Allah'm tedbiri ayrunda insarun plarn nedir ki? Necip Fazll'm "0 ki, o yiizden variz" dedigi yiice Peygamber'in insanhga sundugu degerler, getirdigi prensipler, ilk once. insanlara garip geliyordu. <;iinkii ya~anan pratik hayatla bu prensipler arasmda, biiyiik farklai' varch. Mesela, kanun ve haki.rnin 19 Ra'd, 13/ll.

Hz. Peygarnber'i Anlarnak 123 6mlnde insanlann e~itligi kabul edilir bir durum degildi. 0 giinkii toplumun, butiin gt1ct1yle kar~1 c;lkttgtve benimsemedigi degerlerdi.2o Fakat Hz. Muhammed'in getirdikleri, insarlligm kurtulu~u ve kendine d6nu~t1. degi~imi ic;in bir rahmet, iyilik ve nimet olmu~tur. Hz. Muhammed her yonuyle ~efkat sahibi idi. Etrafmdakilerive bt1tt1ri insanlan seviyordu. <;Unkii 0, ".Alemlere rahmet olarak gonderilmi~ti. "21 Diger taraftan o, insanlara olan sevgisini tatbiki bir ~ekilde gostermi~tir. 22 And olsun size kendinizden oyle bir Peygamber gelmi tir ki, sizin stlonbya ugramaruz ona c;ok agtr gelir. 0. size c;ok diil}kiin. ~ii'minlere kar t c;ok efkatlidir, merhametlidir.23 Elmahh Hamdi Ya.zrr bu ayeti ~oyle a<;lklar: Azap gormeniz oyle dursun (diinya) hayabnda stk:mbya ginneniz ve zahmet c;ekmeniz bile son derece onu (Peygambert) ilzer yahut sizi stkar, zorunuza giden eyler insanhk geregi olarak onu da iizer. "Resuliim) Sen, onlann hidayete ermelerine c;ok dii kfmiiik gostersen de bil ki Allah, onlann yarduncllan da yoktur. "24 ayetinde i aret edildigi ekilde hidayete, dogru yola ula maruz ve kurtulu a ermenize, iyilik ve faydaruza ozen gosterin. Ozertmize toz kondurmak istemedigi gibi sizi en iyi ekilde mutlul~ ve huzura kavu twmak; cennet ve Allah'm nzasma kavu tunnak ic;in butiin hrrstyla ugra tr.25 islam, Hz. Peygamber'i bi.i.tt1n be~eriyete -topluluga- gonderilmi~ ve.a.j.emlere rahmet ise de O'na iman edip, teblig ettiklerini tasdik edenler, ~i.i.phesiz o yi.i.ce Peygamber'in sevgisine, ~ef- 20 Abdullah Ozbek, Blr Egitimci 0/arak Hz. Muhammed. Esra YaymJan. Konya 1991. s. 43. 21 Enblya. 21/107. 22 Ozbek. age.. s. 33. 23 Tevbe, 9/128. 24 Nahl, 16/37. 25 M. Hamdi Yanr. Hak Dini Kur'an Dili, ~ura Yay., istanbul, c. IV, s. 319.

124 Omek'insan Hz. Muhammed kat ve merhametlne herkesten daha <;ok liyakat kazanrru~ ve bu ilahi feyizden fazlastyla nasibini alrru olur. i te biitiin be eriyete gonderilen son Peygamber bir yandan insanlar i~in manevi ruhi meseleleri ~oziicii. ilahi kai9e ve emirlen getirmi ve diger yandan diinyevi-maddi emirleri teblig etm.i~ ve bu yolda da olaylar arasma girip bizzat faaliyet gostermi tir. Bunun tabii bir neticesi olarak 0, hususi hukuk ve umuma ait olanla ilgili kanunlan yiirii.rliige sokmu~. devlet biit~esi kurffi.u, bir hiikiimete sahip olmu ve t~kil ettigi ordularma kumanda edip bizzat luh~ ku.an.mi trr. 26 islam Peygamberi, gerek ferdi-ruhi hayatla ve gerekse sosyal kanunlarla ilgili olsun insanlar i~in bir "Usve-i Hasene"dir. (en giizel omek) islam'm hayat gorii.~ii. kainat anlayt I ve bir tek Allah'a iman ozelligi, ger~ek manada ogrenilmek istenirse, bu 61~11 dah.ilinde, Peygamber'in hayat ve faaliyetlerine bakmamxz gerekir. 27 Zira 0 hayatrri biitiin goriinii lerinde (temizlik., estetik ve diizenlemelerde) kendisine rastladtguruz gibi, uhrevi aleme (ahlret alemine) hazxrlxk mahiyetindeki her ~e~it ibadet ve kaliteli y~amm i~inde Onu goriiniz. Netice olarak; diinya ve ahiret hayatmm bu ~ok yonlii miistesna Resulii, gerek ferdin ve gerekse milletlerin her iki aj.emde (diinya ve ahiret) de huzur ve refah bulabilmeleri i~in olanca gayretiyle didinmi ve biitiin insanllga islam'm bu konudaki tezini olanca a~xkhgtyla. izah edebilmek i~in en "giizel omekftleri bizzat y~amak suretiyle vermi ve fertlerin bu maddi ve manevi hayatlannda. mutlak bir nizam dah.ilinde en iyi ekilde hayau devam ettirebilmelerini saglamaya ~ah~mx trr. 28 Biitiin bu degerlendirmelerden sonra son no.kta.nuzl koymak istersek; hi~ ~iiphe yok ki, Yiice Allah, beka ve devamlxbgmx 26 Sallh Tug, "Allah'm Elc;isi ve Getirdlgl Nizam", Diyanet Dergisi -Ozel Sa,YI-. Ankara 1970, s. 96-97. 27 Tu~. agm., s. 97. 28 Tug, agm.. s. 97.

Hz. Peygamber'i Anlamak 125 hukmettigi Muhammed funmetine her asrrda <;ok- gil<;h1 ~ahsiyetler. Hak davet<;ileri vermeyi de tekeffiil etmi~ (yiiklenmi~)tir. i~te bu Hak davet<;ileri, ilahi prensipleri hayat ve insanlann ruh Ianna aksettireceklerdir. Esasen bu. tek tek biltiln Milslilmanlann gorevidir. Zaten her miish1maru boyle aktif bir pozisyona sokmak, bizzat dinin tabiatrnda bulunan bir ~eydir. <;ilnkii her tilrlil k6tiililge. bozgunculuga ve sapl.khklara isyan etmek, ahlaki dejenerasyona (bozulmalara). siyasi zulfun ve istibdada kar~1 koymak ~uurunu Miisliimanlara kazandrran islam dinidir. Kotiiliiklerle ve hukuksuzluklarla sav~mayt, Hakki s6ylemeyi farz lalan odur. <;evrilen dolaplar, fitne ve tuzaklar kar~tsmda gaflet i<;inde uyumayt, dilnya hayahnl ve dilzenini bozmamak i<;in sessiz kalma Yl haram eden de odur... islam geldigi gilnden bert <;ok bilyiik hilcumlara, ~iddetli saldmlara, fitnelere ve komplolara maruz. kalnu~trr. Fakat o (islam), kendisine yapllan saldmlan bertaraf etmeyi becermi~tir. Her ~eye ragmen islam'm daima galip gelecegi bildirilmektedir. Yeter ki Milslilmanlar islam'm emirleriyle ya~amayt ogrenebilsinler. "Allah'! ve Peygamberini ve iman edenleri dost edinenler, ~te onlar, Allah'm dostlandrrlar. Onlar. mutlaka galip geleceklerdir. "29 Ey insanhgm ~efaat<;isi! Bizi diinyada da, ahirette de kendi halimizle, kendi duygusuzlugumuzla, kendi amellerimizle ba b~a brrakma! "Sen biitiin a.iemlere rahmet olarak gonderildin!" Sen <;ok ilstiin bir ahlaka, sonsuz b_ir merhamete ve saglam bir karaktere sahipsin! Sen diinyada ve ahirette insarillgm kurtanc1sm! Salat ve Selam iizerine olsun! 29 Maide, 5/56.