ERPİLİÇ ENTEGRE TESİSLERİ ELEKTRİKLİ İŞLERDE İŞ REVİZYON REVİZYON NO AÇIKLAMA TARİH 0 YENİ YAYIN 31.12.2013
AMAÇ Madde 1 Tesis genelinde Elektrikli işlerde yapılan çalışmaların İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına uygun şekilde yapılarak elektriğin oluşturduğu tehlikeleri en aza indirmektir. KAPSAM Madde 2 Elektrikli işlerde çalışan tüm teknik personeli ve elektrik hakkında uyulması gereken genel kurallar hakkında her çalışanı kapsar. UYGULAMA Madde 3 Elektrikle ilgili tehlikeli bir durum tespit edildiğinde acilen elektrikçiye haber verilecek ve bölge kordon altına alınacaktır. Madde 4 Tekniğine uygun olmayan elektrik tesisatının kullanımına izin verilmeyecektir. Madde 5 Yalnızca elektrikçiler elektrikli ekipman ve devreler üzerinde bakım ve tamir yapacaktır. Madde 6 Kısmi elektrik kesintilerinde refakatçi olmadan ekipman veya sistem üzerinde tamirat yapılmayacaktır. Madde 7 Elektriğin kesildiği pano veya şalter üzerine uyan levhası asılacaktır. Madde 8 Şantiye içinde kablo çekilmesi gerektiğinde mümkün mertebe kablolar havadan geçirilecek veya tekniğine uygun olarak gömülecektir. Madde 9 Elektrikli aleti ve kablosunu kullanmadan önce kontrol edin. Madde 10 Kablodan çekerek fişi prizden ayırmaya çalışmak kesinlikle yasaktır. Madde 11 Kabloları sıcak yüzeylerden ve keskin kenarlardan geçirmeyin. Madde 12 Hatalı fiş ve prizleri kullanmayın. Madde 13 Çalışırken kusurlu bir ekipman tespit edildiğinde derhal devre dışı bırak ve yetkiliye bildir. Madde 14 Açık kazı yapmadan önce elektrik bölümü ile temasa geçin ve bölgede herhangi bir elektrik kablosu olup olmadığını öğrenin. Madde 15 Tüm elektrik panolarına ve güç kaynaklarına uygun uyarı levhaları asılacaktır. Madde 16 Tüm elektrik panolarına ve güç kaynaklarının altlarına izole halı (yalıtkan paspas) konumlandırılacaktır. Madde 17 Ana elektrik tesisatının bulunduğu yerlere sadece yetkili personel girecektir. Madde 18 Tamir durumu hariç, elektrik panolarının kapakları kapalı tutulacaktır. Madde 19 Kimyasal maddeler, parlayıcı ve yanıcı maddeler elektrik panolarının yakınına depolanmayacaktır. Madde 20 Elektrik panolarına, kontrol kutularına veya acil durum şalterlerine ulaşımı engelleyecek (2 / 7)
şekilde malzeme stoklanmayacaktır. Madde 21 Tüm panolar topraklanacak ve topraklaması olmayan tezgâh kullanılmayacaktır. Madde 22 El aletleri düşebilecekleri yerlere konulmayacak ve vücut üzerinde taşınmayacak malzeme çantalarıyla taşınacaktır. Madde 23 Elektrik kablolarının takılmalara ve do1ayısıyla düşme kazalarına sebep olmaması için tedbir alınacaktır. Madde 24 El aletleriyle çalışırken kişisel koruyucu ekipmanınızı kullanın. Madde 25 El aletleriyle çalışırken bir yere uzanmaya çalışmayın. Ayaklarınızı dengeli ve sağlam basın. Madde 26 Kullanmadığınız zaman elektrikli el aletlerini önce açma kapatma düğmesinden kapatın ve sonra fişi prizden ayırın. Madde 27 Çalışmanız bittiğinde parmağınızı el aletinin tetiği üzerinde tutmayın. Madde 28 Kusurlu veya emniyetli olmayan aletleri yenileriyle değiştirin ve tamir için derhal ilgili bölüme teslim edin. Madde 29 Yüksekte çalışırken el aletini düşme riskine karşı bağlayın. Ayrıca personelin takılarak düşmesini önlemek için el aletlerini geçiş yollarına ve yürüme yollarına gelişi güzel bırakmayın. Madde 30 Aletleri bir yerden başka bir yere atmayın. Madde 31 Elden kaymayı önlemek için aletler temiz tutulacak, gres ve yağ bulaşmasına izin verilmeyecektir. Madde 32 Elektrikli el aletlerinin kablosu aleti bir yerden sarkıtmak veya çekmek için kullanılmayacaktır. Madde 33 Elektrikli aletleri kullanırken ıslak veya nemli zeminler üzerinde durmayın. GERİLİM HATLARINDA GÜVENLİ YAKLAŞMA MESAFELERİ 50-3500V 30cm 3500-10.000V 60 cm 10.000-50.000V 90 cm 50.000-100.000V 150 cm 100.000-250.000V 300 cm 250.000-450.000V 450 cm ORTA GERİLİM Madde 34 Orta Gerilimli cihazlarda veya bölgelerde çalışma yapmadan önce hat başındaki ayırıcıyı açarak enerjiyi kes. Madde 35 Ayırıcıya senden başkasının müdahale etmesini önlemek için, ayırıcı kumanda yolunu daima kilitli tut. Anahtarını emin bir yerde muhafaza et. Madde 36 Ayırıcıyı açarken veya kaparken, sigorta değiştirirken veya Orta Gerilimle ilgili herhangi bir çalışma yaparken OG eldivenlerini kullan. Madde 37 Ayırıcıyı açarak enerji kestikten sonra, topraklama bıçaklarının tam oturduğundan (Yani hattın topraklandığından) emin olmadan çalışmaya başlama. (3 / 7)
Madde 38 Ayda bir kere trafo yağ seviyesini, nem tutucunun rengini gözle, kontrol et. Yağ seviyesinde düşme, nem tutucuda aşırı renk değişimi varsa ilgili mühendise bilgi ver. Trafo businglerini kuru bir bezle temizle. Madde 39 Herhangi nedenle ayırıcı üzerindeki OG sigortaları atarsa, atık sigortayı aynı amperajda bir yenisi ile değiştir. Kesinlikle sigorta yerine tel bağlama. Daima ambarda yedek sigorta bulunmasını sağla. Madde 40 Anlamadığın herhangi durum olursa veya çözümleyeceğinden kesin emin olmadığın sorunlar çıkarsa hemen ilgili mühendise veya teknik sorumluya başvur. Madde 41 "ÖNCE İŞ GÜVENLİĞİ" ilkesini daima hatırla ve kesinlikle can güvenliğini tehlikeye atabilecek durumlarda çalışma. Madde 42 Yağışlı ve bulutlu havalarda Orta Gerilimle çalışma. ALÇAK GERİLİM Madde 43 Çalışmaya başlamadan önce elektriği kes ve kesildiğinden kesin emin olmadan çalışmaya başlama. Hatta çalışma olduğuna dair ikaz yazısı bırak. Madde 44 Elektrik Emniyet ve Teknik Şartnamelerine aykırı hiç bir iş yapma. Bu konuda talep gelirse kabul etme. Madde 45 Elektrikli cihazlara, kendinden başka kimsenin müdahale etmesine izin verme, kapaklarını kilitle. Madde 46 Elektrik tablosu, motor, kaynak trafosu vb. cihazların elektriksel bağlantı yerlerini daima kapalı tut ve bunu kontrol et. Madde 47 Tüm demir elektrik direklerini, saç tablolar, beton santralı, bardür kum yıkama eleme tesisi gibi elektrikli (metalden mamül) cihazları toprakla. Madde 48 Tüm kabloları dış etkenlerden korunacak şekilde (toprağa gömerek veya kablo kanalı içinde) döşe, izolesi soyulmuş veya ekli olarak kullanma. Madde 49 Direklerde veya yüksek yerlerde çalışırken emniyet kemeri ve baret kullan. Madde 50 Panolarda atan sigortaları yenisi ile değiştir. Tel sarma. Madde 51 Tüm panoların (özellikle trafo çıkış ve kompanzasyon) her hafta kompresörle hava sıkarak tozlarını al. Madde 52 "Önce İş Güvenliği" ilkesini daima hatırla ve kesinlikle can güvenliğini tehlikeye atabilecek durumlarda çalışma. Madde 53 Panoları sudan koru. Arızası giderilecek kısmın elektriğinin mutlaka kesilmiş olmasına dikkat edilecektir. Madde 54 İş başından önce pense, yan keski, tornavida, kontrol kalemi ve diğer el aletlerinin sağlam ve (4 / 7)
kullanmaya elvirişli olup olmadığını kontrol et. Madde 55 Kabloların ek yerlerini çok iyi bir şekilde izole et. Madde 56 Vibratör, su pompası ve benzeri elektrikli aletlerin işe sokulması esnasında tüm bağlantılar yapıldıktan sonra mutlaka kontrol edilecek ve sistemin emniyetli bir şekilde çalışıp çalışmadığı belirtilecektir. Madde 57 Elektrik tesisatları kontrol edilecek ve nizamlı olmayan kullanımlar sökülecek ve durum amirlerine bildirilecektir. EL ALETLERİ Madde 58 Elektrik ve elektronik cihazların bakım, onarım ve kontrolleri bu konuda eğitim görmüş yetkili personel tarafından yapılmalı, başkalarının uğraşmasına izin verilmemelidir. Madde 59 Elektrikli el aletleri çift izoleli olmalıdır. Madde 60 Elektrik devrelerinde çalışan personel, bol ve düğmeli açık elbise giymemeli, yüzük, saat, kolye gibi iletken madeni eşya taşımamalıdır. Madde 61 Gerektiğinde uygun lastik eldiven, emniyet kemeri, kolluk, paspas kullanılmalıdır. Madde 62 Sabit veya taşınabilir elektrik cihazlarının topraklanması, cihazı çalıştırmadan kesinlikle yapılmış olmalıdır. Madde 63 Bu tip işlerin yapıldığı yerdeki ilk yardım dolapları ve yangın söndürücüler, periyodik olarak kontrol edilmelidir. Madde 64 Elektrik kontrol tabloları, şalterler, transformatörler ve diğer tehlikeli elektrik cihazları kazaen temas etme ihtimali az olan yerlere konmalı ve gerekli ikaz işaretleri bulunmalıdır. Madde 65 Hangi durumlarda elektrikten ötürü yangın çıkabileceği ve bu gibi hallerde nasıl hareket edileceği, ana şalterin derhal kesilmesi gerektiği personel tarafından tam olarak bilinmelidir. Madde 66 Elektrik devresine, kapasitesinin üzerinde cihaz bağlantısı yapılmamalıdır. Madde 67 Kablo tesisatı, yetkili personel tarafından döşenmeli, rastgele kablo tesisatı yapılmamalıdır. Madde 68 Ütü, soba, havya, su ısıtıcıları v.s. gibi elektrikli cihazlar kullanıldıktan sonra fişleri prizde bırakılmamalıdır. Madde 69 Çalışmakta olan elektronik cihazlarda ilgili bölümlerin şalterleri kapatılmadan ana şalter kapatılmamalıdır. Madde 70 Üzerinde yüksek voltaj bulunan cihazların onarım veya ayarı, yetkili kişilerce yapılmalıdır. Madde 71 Anten veya anten transmisyon hatlarındaki çalışmalar esnasında mutlaka voltaj kesilmelidir. Hat topraklanmalı ve ana şalter üzerine GÜÇ VERMEYİNİZ, PERSONEL ANTEN ÜZERİNDE ÇALIŞIYOR etiketi konulmalıdır. (5 / 7)
Madde 72 Elektrik yangınlarında kuru tipte yangın söndürme cihazları (Karbondioksit veya kuru kimyasal maddeli) kullanılmalıdır. ABC tozları gerilim dışı bırakılmış hatlarda kullanılmalıdır. Asla su ile müdahale edilmemelidir. Madde 73 Güç dağıtım tabloları, kilit altında bulundurulmalı; kontrol veya onarım için teçhizat devreden çıkartıldığında ilgili devre kesici açık olarak kilitlenmeli ve üzerine etiket konmalıdır. Madde 74 Merkez ve uzun süreli şantiyelerin en az yılda bir defa olmak üzere elektrik tesisatları yetkili personel tarafından kontrol edilmelidir. Madde 75 Elektrikli el aletlerinin madeni gövdeleri toprakla irtibatı sağlamak için topraklı prizlerde kullanılacaktır. Madde 76 Seyyar el lambalarının giriş telleri ile duyu tamamen örten yalıtkan bir sap üzerine tespit edilmiş koruyucu ile donatılması şarttır. Bu tertibatın alınmadığı seyyar lambalar kullanılmayacaktır. Madde 77 El ile taşınan aletlerde kullanılacak kabloların iletkenleri çok telli olup, önce birer birer izole edilmiş sonra hepsi birden yalıtkan kılıf içine alınmış olacaktır. Madde 78 Portatif elektrikli el aletlerinin küçük gerilim ile veya bir güvenlik trafosundan beslenmeleri şarttır. (Güvenlik trafosu çıkışına en fazla bir alıcı bağlanabilir) Bunların temin edilmediği ve mecbur kalındığı durumlarda (direkt şebekeden beslenmeleri halinde): Yalıtkan eldiven giyilecek, Yalıtkan ızgara üzerinde çalışılacak, Uygun topraklama yapılacaktır. AKÜMÜLATÖR ODALARI Madde 79 Akümülatörlerin kullanılması gerektiğinde bakım gerektirmeyen veya kuru tip aküler olması zorunludur. Madde 80 Kuru tip akülerin kullanıldığı yerlerde havalandırma için ek bir önlem alınmasına gerek yoktur ve ayrıca akü odası bulundurulması gerekmez. Madde 81 Mevcut kurşun-asit akümülatörlerin ömürleri tamamlandığında yerlerine bakım gerektirmeyen veya kuru tip aküler tesis edilecektir. Madde 82 Kurşun asitli akümülatör odaları kuru havalı, serin, sarsıntısız olmalı ve olabildiğince sıcaklık değişmelerinin etkisinden uzak bulundurulmalıdır. Akümülatörler çok yüksek ya da alçak ortam sıcaklıklarına karşı korunmalıdır. Madde 83 Kurşun asitli akümülatör odaları hiçbir şekilde açık ateş ya da kızarmış cisimlerle ısıtılmamalıdır. Madde 84 Kurşun- asitli akümülatör birimlerinin birbirinden farklı biçimde ısınmaları da önlenmelidir. Dışarıdan kolayca ulaşılabilen, örneğin insanların gelip geçtiği yollara açık olan akümülatör odalarının pencereleri sık örgülü tel kafes ya da telli camla korunmalıdır. (6 / 7)
Madde 85 Kurşun- asitli akümülatör odalarında kapılar ve pencereler dışarıya doğru açılmalıdır. Madde 86 Kapılar, pencere çerçeveleri, duvarlar, tavanlar akümülatör yerleştirilen döşeme ve düzlükler elektrolit etkisine karşı dayanıklı olmalıdır. Gerektiğinde bu etkiye karşı koruyucu boyalar kullanılmalıdır. Madde 87 Kurşun-asitli akümülatör odalarında elektrik tesisleri için nemli ve benzeri yerlere ilişkin iletken, kablo ve elektrik işletme gereçleri kullanılmamalıdır. Bu yerlerde akkor telli lamba ve su geçirmez tip armatür kullanılmalı, kıvılcım yapabilen kollektörlü vantilatörler kullanılmamalıdır. Madde 88 Anahtar, priz vb. gibi işletme sırasında alevlenmeye sebep olabilecek, kıvılcım çıkartan elektrik araçları akümülatör odalarının dışarısına konulmalıdır. Madde 89 Kurşun-asitli akümülatör odalarında amonyak gibi zararlı gazlar bulundurulmamalıdır. Madde 90 Kurşun- asitli akümülatör bataryası için gerekli gereçlerin konacağı bitişik bir bölme olmalı ve burada lavabo bulunmalıdır. Madde 91 Akümülatörler doğal havalandırmanın yeterli olabileceği biçimde konumlandırılmalıdır. Madde 92 Pencere, kapı vb. ile havalandırma için gerekli hava sağlanamazsa, akümülatör tesislerinin büyüklüğüne göre kıvılcım yapmayan vantilatör, havalandırma ya da kanalları vb. gibi yapay havalandırma düzenleri kurulmalıdır. Bu boru ve kanallar elektrolit etkisine karşı dayanıklı olmalı, duman bacalarına ya da ateşli (ocak vb.) yerlere açık olmamalıdır. Madde 93 Akümülatör bataryaları yerleştirilirken, kolayca ulaşabilecek ve denetlenebilecek biçimde yerleştirilmelidir. Yerleştirme konusunda havalandırma durumu da dikkate alınmalıdır. Madde 94 Bataryalar bir ya da birkaç katlı raflar üzerine yerleştirilirse, gerekli çalışmaların yapılabilmesi için aralarına uygun açıklıklar bırakılmalıdır. Akümülatörler düşmeyecek ve kırılmayacak şekilde sabitlenecektir Madde 95 Her batarya birimi toprağa ve yere karşı yalıtılmalıdır. Kurşun- asitli akülerin tespit edildiği yalıtkan gereçler elektrolitlerine dayanıklı olmalıdır. Madde 96 Akümülatör odalarında çalışırken sigara içilmeyecek, kibrit yakılmayacak vb.. alevli araçlar bulundurulmayacaktır. Bu odalara alevli araçlarla girme ve kaynak yapmak zorunluluğu varsa odalar önceden iyice havalandırılacaktır. Madde 97 Akümülatör için elektrolit hazırlanırken kesinlikle asit üzerine su ilave edilmeyecek, elektrolit hazırlamak için asit suya azar azar ilave edilecektir. Madde 98 Akümülatör bakımlarında lastik eldiven, lastik önlük ve koruyucu gözlük kullanılacaktır. Madde 99 Akü odaları aspiratör ile sürekli havalandırılacaktır. Madde 100 Aspiratör motorları kömürsüz tip olacak ve aspiratör yere yakın olarak monte edilecektir. (7 / 7)