ASANSÖR YÖNETMELİĞİ (95/16/AT) İSTANBUL 25 Mayıs 2012 1
TÜRKİYE DE ASANSÖRLE İLGİLİ MEVZUAT DURUMU Asansör ve Tesisatı Talimatname ve Umumi Fenni Şartnamesi (1946) (BİB) 12/05/1989 tarihli ve 20163 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmış olan Asansör Yönetmeliği, (STB) 20/12/1995 tarihli ve 22499 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olan Asansör Yönetmeliği, (STB)
TÜRKİYE DE ASANSÖRLE İLGİLİ MEVZUAT DURUMU 15/02/2003 tarihli ve 25021 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olan Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) «Revize» 31/1/2007 tarihli ve 26420 sayılı sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olan Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) «Değişiklik»14/8/2009 tarihli ve 27319 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olan Asansör Yönetmeliğinde (95/16/AT) Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
TÜRKİYE DE ASANSÖRLE İLGİLİ MEVZUAT DURUMU 18/11/2008 tarihli ve 27058 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olan Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği «Değişiklik» 5/11/2011 tarihli ve 28106 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olan Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) Temel Sağlık ve Güvenlik Gereklerine Uygun Asansör Montajı ve Piyasaya Arzı PİYASAYA ARZ Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği Asansörün Kullanım Ömrü Boyunca Kullanıma Açılması, Bakımı ve Kontroller 5
ÜRETİCİ, ÜRÜN VE UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ Risksiz Ürün (Testleri üretici yapar.) Riskli Ürün (Testleri OK yapar.) 95/16/AT kapsamındaki Asansör ve Asansör Güvenlik Aksamları 6
ASANSÖR YÖNETMELİĞİ (95/16/AT) Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) kapsamında faaliyet gösterecek olan asansör monte edenlerin ve asansör güvenlik aksamı imalatçılarının, ürünlerini piyasaya arz etmeden önce onaylanmış kuruluşlarla çalışarak uygunluk değerlendirme prosedürlerini yerine getirme zorunlulukları bulunmaktadır. 7
ASANSÖR YÖNETMELİĞİ NİN İÇERİĞİ AMAÇ KAPSAM DAYANAK TANIMLAR TEMEL GEREKLER VE STANDARDLAR UYGUNLUK DEĞERLENDİRME İŞLEMLERİ CE UYGUNLUK İŞARETİ PİYASAYA ARZ PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR TEDBİRLER ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER EKLER 8
AMAÇ İnsanların, İnsan ve Yüklerin, Sadece Yüklerin taşınmasında kullanılan asansörler ve asansörlere ait güvenlik aksamlarının piyasaya arz edilmeden önce karşılamaları gereken temel sağlık ve güvenlik gereklerini belirlemektir. 9
Bu Yönetmelik; KAPSAM Binalarda ve inşaatlarda sürekli olarak kullanılan asansörleri ve bu asansörlerde kullanılacak, bu Yönetmeliğin EK IV ünde listelenmiş olan güvenlik aksamlarını, Sabit raylar boyunca hareket etmese dahi, sabit bir mesafe boyunca hareket eden asansörleri (Değişiklik; 14 Ağustos 2009 tarih ve 27319 sayı R.G.), kapsar. 10
KAPSAM DIŞI 14/08/2009 tarihli ve 27319 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Asansör Yönetmeliğinde 95/16/AT Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile kapsam dışı maddesi revize edilmiştir. Hızı 0,15 m/s ve daha düşük olan kaldırma tertibatları, İnşaat şantiyelerinde kullanılan asansörler, Demir yolu hattında halatla çekilen vagonlar dahil, kablolu taşıma sistemleri, Askeri veya polis amaçları için özel tasarımlanan ve inşa edilen asansörler, Üzerinden iş yapılabilen kaldırma tertibatları, 11
KAPSAM DIŞI Maden ocağı asansörleri, Sanatsal icraat sırasında sanatçıların kaldırılmasına yönelik kaldırma tertibatları, Taşıt araçlarına monte edilmiş kaldırma tertibatları, Makinalara bağlı olan ve makine üzerindeki bakım ve muayene noktaları dahil olmak üzere, sadece çalışma istasyonlarına erişim amacıyla tasarlanan kaldırma tertibatları, Dişli rayda çalışan trenler, Yürüyen merdivenler ve mekanik yürüyüş bantları 12
DAYANAK 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna, Avrupa Birliğinin 95/16/EC sayılı direktifine paralel, hazırlanmıştır. Asansör ve Teleferik Şube Müdürlüğü 13
TANIMLAR Asansör: Belirli seviyelerde hizmet veren, esnek olmayan ve yatay düzlemle 15 den fazla bir açı oluşturan kılavuzlar boyunca hareket eden bir taşıyıcıya sahip olan ve (1) İnsanların, (2) İnsanların ve yüklerin, (3) Taşıyıcıya girilebiliyorsa, yani bir kişi zorlanmadan taşıyıcıya girebiliyorsa ve taşıyıcı içine ya da taşıyıcı içindeki bir kişinin kolayca ulaşabileceği şekilde yerleştirilmiş kontrollerle teçhiz edilmiş ise sadece yüklerin taşınmasına yönelik bir tertibat, Taşıyıcı: Asansörün, insanların ve/veya yüklerin kaldırılmak veya indirilmek üzere taşındığı bölüm, 14
TANIMLAR Asansör Monte Eden: Asansörlerin tasarım, imalat, montaj ve piyasaya arzından sorumlu olan, asansöre CE uygunluk işaretini iliştiren ve AT uygunluk beyanı düzenleyen özel veya tüzel kişi, Güvenlik aksamı imalatçısı: Güvenlik aksamının tasarım ve imalatından sorumlu olan, güvenlik aksamına CE uygunluk işaretini iliştiren ve AT uygunluk beyanı düzenleyen özel veya tüzel kişi, 15
TANIMLAR Asansörün piyasaya arzı: Asansör monte edenin, asansörü kullanıcıya ilk olarak hazır hale getirmesini, Model asansör: Teknik dosyasında, objektif değerler ile tanımlanan ve benzer güvenlik aksamını kullanan model asansöre uygun olarak imal edilen asansörlerin temel güvenlik gereklerinin nasıl karşılanacağının gösterildiği; model asansör ile model asansörün tipleri olan asansörlerin parçalarını oluşturan asansörler arasında izin verilen tüm varyasyonların, maksimum ve minimum değerleri ile birlikte teknik dosyada açıkça gösterildiği; temel güvenlik gereklerini sağlamak bakımından muhtelif ekipmanın benzerliğinin hesaplama ve/veya tasarım planları ile gösterilebildiği numune asansörü, tanımlar. 16
TEMEL GÜVENLİK GEREKLERİ Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) kapsamında piyasaya arz edilecek asansörün ve asansör güvenlik aksamının; EK I : ASANSÖR VE GÜVENLİK AKSAMININ TASARIMI VE YAPIMI İLE İLGİLİ TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK GEREKLERİNİ karşılaması gerekmektedir. 17
TEMEL GÜVENLİK GEREKLERİ EK I kapsamında olmayan muhtemel bir tehlike durumunda ise Makina Emniyeti Yönetmeliğinin (98/37/AT EX 2006/42/AT) Ek I indeki 1.1.2 numaralı paragrafında belirtilen temel sağlık ve güvenlik gerekleri uygulanır. 95/16/AT kapsamında yer almayan ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/AT) kapsamındaki temel gerekler asansörler için geçerlidir. 18
STANDARTLAR Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) uygulamalarında da standartlar zorunlu değil, ihtiyaridir. 19
STANDARTLAR Uyumlaştırılmış bir Avrupa standardının bir veya daha fazla sağlık ve güvenlik gereğini kapsaması durumunda, a) Bu standarda uygun monte edilmiş asansörlerin yönetmelikte belirtilen ilgili temel gereklere uygun olduğu, b) Bu standarda uygun olarak imal edilmiş güvenlik aksamlarının, gerektiği şekilde monte edilmeleri bakımından asansörlerle ilgili temel gereklere uygunluğu sağladıkları kabul edilir. 20
ASANSÖR YÖNETMELİĞİ (95/16/AT) KAPSAMINDAKİ HARMONİZE STANDARD DURUMU BİLGİSİNE ERİŞİM http://ec.europa.eu/enterprise/policies/european-standards/documents/ harmonised-standards-legislation/list-references/lifts/index_en.htm 21
STANDARTLAR EK ZA (Bilgi için) AVRUPA BİRLİĞİ DİREKTİFLERİNİN TEMEL KURALLARINA VEYA DİĞER ŞARTLARINA DAİR STANDARD MADDELERİ Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN e iletilen talimat doğrultusunda hazırlanmış olup, asansörlerle ilgili Direktifin (95/16/EC) temel kurallarını destekler. Bu standardın maddeleri, asansörle ilgili direktifin kurallarına uygun bir şekilde destek verir. 22
STANDARTLAR (GÜNCEL) TS EN 81 1 +A3 : ASANSÖRLER - YAPIM VE MONTAJ İÇİN GÜVENLİK KURALLARI - BÖLÜM 1: ELEKTRİKLİ ASANSÖRLER (TSE-TÜRÇE-MART 2011) TS EN 81 2 +A3 : ASANSÖRLER- YAPIM VE MONTAJ İÇİN GÜVENLİK KURALLARI- BÖLÜM 2: HİDROLİK ASANSÖRLER (TSE-İNGİLİZCE-MART - 2010) ZORUNLU UYGULAMA TARİHİ: 01/01/2012 23
STANDARTLAR 1. Değişiklik Bakım ve muayene işlemleri sırasında kullanılan hareketli (sökülebilir) koruyucuların bağlantı sistemleri, koruyucu söküldüğünde koruyucu veya ekipmana sabit şekilde bağlı olmalıdır. 2. Değişiklik Beyan hızı 0,15 m/s olan asansörleri kapsamaz. 3. Değişiklik İstem dışı kabin hareketine karşı koruma: İstem dışı kabin hareketini duraktan uzakta durdurmak için, asansörler koruma tertibatıyla donatılmalıdır. 24
3. Değişiklik STANDARTLAR Sistemden Beklenen Çalışma Şekli: Kontrolsüz Hareketin Algılanması Kontrolsüz Hareket Eden Kabinin Durdurulması Kabinin Durduğu Konumda Kalması Kontrolsüz kabin hareketini önleyici sistem, EN 81-1/2 +A3 bölüm F.8 kapsamında uygunluk değerlendirme işlemine tabii tutulmalıdır. 25
STANDARTLAR TİP KONTROLÜ Durdurma elemanı/elemanları, kumanda devreleri ve istem dışı kabin hareketi algılayıcısından oluşan sistem için başvuru yapılır. DENEY RAPORU Başvuru sahibi ile deney laboratuvarı arasında belirlenen deney metodu, Deney düzeninin tanımlanması, Deney düzeninin içinde deney numunesinin yeri, Yapılan deney sayısı, Bütün ölçülen değerlerin kaydı, Deney sırasında yapılan gözlemlerle ilgili rapor, Kurallara uygunluğu göstermek amacıyla deney sonuçlarının değerlendirilmesi. TİP KONTROL BELGESİ Başvuru sahibi için iki nüsha, laboratuvar için bir nüsha olmak üzere 3 nüsha olarak düzenlenmelidir. 26
4. Değişiklik Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı STANDARTLAR Duraklarda kabinin normal durması ve seviyeleme hassasiyeti Kabinin durma hassasiyeti ± 10 mm olmalıdır, ± 20 mm lik seviyeleme hassasiyeti korunmalıdır. Örneğin; kabinin yükleme veya boşaltılma safhaları sırasında söz seviyeleme de 20 mm aşılırsa, bu durum düzeltilmelidir. 27
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı YÖNETMELİK, HARMONİZE STANDARDLAR İLE AT UYGUNLUK BEYANI ARASINDAKİ TEMEL İLİŞKİ Asansörü monte edenin adı ve adresi, Asansörün tanımı, tip veya seri detayları, seri numarası ve asansörün montaj yapıldığı adresi, Asansörün montaj yılı, Asansörün uyduğu hüküm, Kullanılan uyumlaştırılmış standartlara atıf, Uygun olduğu durumda AT tip incelemesini yapan onaylanmış kuruluşun veya imalat gözetiminden sorumlu onaylanmış kuruluşun isim, adres ve kimlik numarası Asansörü monte eden adına hareket etmekle yetkilendirilmiş imza sahibinin kimliği. 28
29
UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ 30
ASANSÖR YÖNETMELİĞİ (95/16/AT) KAPSAMINDA FAALİYET GÖSTEREN UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARI UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARI ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR Üye devletler tarafından atanmış olan Onaylanmış Kuruluşlar Ulusal Onaylanmış Kuruluşlar 31
ASANSÖR YÖNETMELİĞİNE GÖRE UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ: Asansör Yönetmeliği (95/16/AT), asansör güvenlik aksamı imalatçısına ve asansör monte edene Modüler yaklaşıma dayalı olarak geniş bir uygunluk değerlendirme prosedürü sunmaktadır. Modül Nedir? İlgili mevzuat gereğince, ürünün taşıdığı risklere göre hangi uygunluk değerlendirmesi işlemlerine tabi tutulacağını gösteren yollardan her biridir. 32
33
ASANSÖRLERE YÖNELİK UYGUNLUK DEĞERLENDİRME **** Montajcının Adı, Adresi ve İletişim Bilgileri Asansörün İmâl yılı Asansörün Tipi ( Modeli ), Seri Numarası Beyan Yükü ve Beyan Hızı CE uygunluk işareti, her asansör kabinine açıkça ve görülebilir şekilde iliştirilir. 34
ASANSÖR GÜVENLİK AKSAMLARI İÇİN UYGUNLUK DEĞERLENDİRME Asansör Yönetmeliğinin Ek- IV ünde yer alan, Durak kapılarını kilitleme tertibatı, Fren (Paraşüt Sistemi), Hız regülatörü (Aşağı ve yukarı doğru oluşabilecek olan aşırı hız sınırlayıcısı), Tampon, Hidrolik asansörler için boru kırılma valfi, Elektronik aksamları içeren güvenlik şalterleri şeklindeki elektrikli güvenlik ekipmanları, 35
ASANSÖR GÜVENLİK AKSAMLARI İÇİN UYGUNLUK DEĞERLENDİRME AT Tip İncelemesi (Modül B) + Rasgele Kontrol İle Tipe Uygunluk (Modül C), AT Tip İncelemesi (Modül B) + Ürün Kalite Güvencesi (Modül E), Modül H (Tam Kalite Güvence Sistemi) 36
**** CE uygunluk işareti, (Ek IV) te listelenen güvenlik aksamlarının her birine, eğer bu mümkün değilse güvenlik aksamına ayrılmayacak biçimde takılan bir etiketin üzerine, iliştirilir. 37
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ Yönetmelik kapsamına giren asansörler ve güvenlik aksamlarının piyasa gözetimi ve denetimi, Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği hükümlerine göre, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yapılır. 38
ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR Bakanlık, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen uygunluk değerlendirme işlemlerinde faaliyet gösterecek onaylanmış kuruluşların tespitini, tayinini, bildirimini ve statülerinin kaldırılmasını Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlara Dair Yönetmelik ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca Onaylanmış Kuruluşların Görevlendirilmesinde Esas Alınacak Temel Kriterlere Dair Tebliğde (SGM:2010/7) belirtilen hükümler ve Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek VII) de belirtilen asgari ölçütlere göre gerçekleştirir. İlgili uyumlaştırılmış ulusal standartların düzenlediği temel ölçütlere uyan bir onaylanmış kuruluşun (Ek VII) nin gereklerine de uyduğu kabul edilir. 39
BAKANLIĞIMIZ TARAFINDAN YETKİLENDİRİLEN ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR Türk Standartları Enstitüsü (1783) MEYER Uluslar arası Uygunluk Değerlendirme Hizmetleri Ltd. Şti. (1984) TMMOB Makine Mühendisleri Odası Asansör Kontrol Merkezi (2022) ALBERK QA Uluslararası Teknik Kontrol ve Belgelendirme Limited Şirketi (2138) KALİTEST Belgelendirme ve Eğitim Hizmetleri Limited Şirketi (2179) SZUTEST Teknik Kontrol ve Belgelendirme Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi (2195) UDEM Uluslararası Belgelendirme Denetim Eğitim Merkezi San. ve Tic. Ltd. Şti. (2292) Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) kapsamında AB tarafından görevlendirilen 246 adet onaylanmış kuruluş bulunmaktadır. (21 Kasım 2011) 40
ASANSÖR YÖNETMELİĞİ NİN İÇERİĞİ EKLER EK I - ASANSÖR VE GÜVENLİK AKSAMININ TASARIMI VE YAPIMI İLE İLGİLİ TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK GEREKLERİ EK II UYGUNLUK BEYANI İÇERİĞİ EK III CE UYGUNLUK İŞARETİ EK IV GÜVENLİK AKSAMI LİSTESİ EK V AT TİP İNCELEMESİ (MODÜL B) EK VI ASANSÖRÜN SON KONTROLÜ EK VII - ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN ATANMASINDA DİKKATE ALINACAK ASGARİ KRİTERLER EK VIII - ÜRÜN KALİTE GÜVENCESİ (Modül E) EK IX - TAM KALİTE GÜVENCESİ (Modül H) EK X - BİRİM DOĞRULAMASI ( Modül G ) 41
ASANSÖR YÖNETMELİĞİ NİN İÇERİĞİ EKLER EK XI - RASTGELE KONTROL İLE TİPE UYGUNLUK ( Modül C ) EK XII - ASANSÖRLER İÇİN ÜRÜN KALİTE GÜVENCESİ ( Modül E) EK XIII - ASANSÖRLER İÇİN TAM KALİTE GÜVENCESİ (Modül H) EK XIV - İMALAT KALİTE GÜVENCESİ ( Modül D) 42
TEŞEKKÜR EDERİM Sorularınız için Tel : 0 (312) 201 55 97 Faks : 0 (312) 201 55 64 43