GEZ YORUM / BARSELONA Hayallerin şehri Barselona Adını duyunca yüzüme kocaman bir gülümseme yerleşiyor Hem çok tanıdık, hem de o kadar çekici ki... Şaşırtıcı, rengârenk, dinamik, hayat kokan bir şehir Barselona. Ayşe Kaynarcalı ayse@sacred7travel.com 142 143
Kent mimari anlamda birçok önemli eseri bünyesinde barındırıyor. Barselona da kentin ana giriş kapısının mimarı Josep Vilaseca i Casanovas. Barselona da yaklaşık 1,5 milyon insan yaşıyor Akdeniz in en güzel şehirlerinden olan Barselona dan kısaca bahsetmek gerekirse burası İspanya Katalonya özerk bölgesinin başkenti. Yaklaşık 1.5 milyon insanın yaşadığı Barselona da ağırlıklı olarak Katalanca ve İspanyolca konuşuluyor. Şehir yapı olarak ise başkent Madrid ve diğer İspanyol şehirlerinden ayrılıyor. Şehirde milliyetçi Katalan nüfusu oldukça fazla. Bu yüzden şehir ara ara olduğu gibi şu günlerde de bağımsızlık haberleri ile yine gündemde. Barselona İspanya dan bağımsızlığını kazanabilir mi bilinmez ama sahip olduğu atmosferin diğer İspanyol şehirlerinden farklı olduğu kesin. 144 İÖ 218'de Romalılar tarafından fethedilen kent, İÖ I. yüzyılda sömürge statüsü almış. Kent, Roma döneminde Colonia Faventia Julia Augusta Pia Barcino adını almış ve Magriplilerce de Barcaluna olarak adlandırılmış. Geçmişten bugüne Barselona Barselona, söylentiye göre İÖ 3. yüzyılda Kartacalılar tarafından eski bir İberya kenti üzerine kurulmuş. Kentin adı da bir olasılıkla Kartaca'nın ünlü yönetici ailesi Barsaklardan kaynaklanıyormuş. İÖ 218'de Romalılar tarafından fethedilen kent, İÖ I. yüzyılda sömürge statüsü almış. Kent, Roma döneminde Colonia Faventia Julia Augusta Pia Barcino adını almış ve Magriplilerce de Barcaluna olarak adlandırılmış. 415'te Vizigotların işgal ettiği kent, 717 dolaylarında Arapların eline geçmiş. 801'de Karolenj Hanedanından I.Louis (Dindar Louis) kenti Araplardan alarak kendi topraklarına katmış. Barselona kontları bu dönemde özerkleşmişler ve 10.-11. yüzyıllarda Katalonya'nın geri kalan bölgelerini de denetimleri altına almışlar. 1137'de Katalonya ve Aragon un birleşmesiyle kentte ticaretle uğraşan varlıklı sınıfların siyasi gücü artmış ve kısa sürede Barselona, Akdeniz ticaretinde Cenova ve Venedik le'le boy ölçüşür hale gelmiş. 14. yüzyılda veba salgınları nüfusu önemli ölçüde azaltınca kent bir duraklama dönemine girmiş. 1442'de Katalonya-Aragon monarşisinin merkezinin Barselona yerine Napoli olması kentin önemini daha da azaltmış. Barselona, Katalan ayrılıkçı hareketinin de merkeziymiş. 1936'da İspanya İç Savaşı nın başlamasıyla kent, Özerk Katalonya hükümetinin ve Cumhuriyetçi güçlerin merkezi durumuna gelmiş. Temmuz 1936'da, şehri Frans,sco Franco ya teslim etmeyi amaçlayan askeri ayaklanma, sendikacı milislerin kitle halinde harekete geçmeleriyle bastırılmış. Mart 1938'de İtalyan hava kuvvetleri tarafından şiddetle bombalanmış. Ocak 1939'da kentin işgali, Cumhuriyetçi hükümetin yenilgiyi kabul etmesine yol açmış. HIZLI SANAYİLEŞME İLE BÖLGENİN MERKEZİ OLDU Franco kuvvetlerinin eline geçmesinden sonra Katalonya'nın özerk kurumları feshedilmiş. Ancak, iç savaş sırasında uğradığı yıkıma rağmen Barselona, sanayileşmiş ve zengin bir The Agbar Tower bölgenin merkezi olarak gelişimini devam ettirmiş. 1978'de yeni anayasa uyarınca Katalonya Özerk Topluluğu'nun (Generalitat de Catalunya) merkezi olmuş. Bölgede Barselona'yla birlikte Gerona ve Lerida illeri de yer alıyor. Ayrıca Barselona 1992 Yaz Olimpiyatları na da ev sahipliği yapmış bir kent. 145
146 Ünlü ressam Picasso da 1895-1900 yıllarında Barselona'da yaşamış ve 1900 yılında ayrıldığı Barselona'ya 1901 yılında dönen Picasso 1904 yılına kadar tekrar Barselona'da yaşamış ve "Mavi Dönemim" dediği ürünlerini yaratmış, fakat 1904 yılından sonra Fransa ya yerleşmiş. Barselona, bütün İspanya için bir kültür merkezi olmasının yanı sıra, Katalan dili ve kültürünün zenginleştirdiği özgün bir tarihsel geleneğe de sahip. Katalonya'nın siyasi ve toplumsal tarihinde belirleyici olan Katalan kültürü kapalı ve yerel bir kimliğe bürünmemiş, tersine dünyadaki öbür akımlarla, özellikle Avrupa'ya açılarak gelişmiş. 1450'de kurulmuş olan Barselona Üniversitesi ve 1968'de kurulan Özerk Barselona Üniversitesi, kentin önde gelen bilim ve araştırma kurumlarından. Kentte büyük önem taşıyan müzeler arasında romanesk ve gotik ressamların yapıtlarını barındıran Katalonya Güzel Sanatlar Müzesi, 12-18. yüzyıl heykellerinin sergilendiği Federico Marés Müzesi ve gençliğinde dokuz yıl burada yaşamış olan Pablo Picasso'nun pek çok yapıtının bulunduğu Picasso Müzesi, Deniz Müzesi ve Joan Miró Vakfı önemli yer tutuyor. Ünlü ressam Picasso da 1895-1900 yıllarında Barselona'da yaşamış ve 1900 yılında ayrıldığı Barselona'ya 1901 yılında dönen Picasso 1904 yılına kadar tekrar Barselona'da yaşamış ve "Mavi Dönemim" dediği ürünlerini yaratmış, fakat 1904 yılından sonra Fransa ya yerleşmiş. 1973 yılında Fransa'da ölmüş. Museo Picasso (Picasso Müzesi), 1981 yılında eşinin de Picasso'nun yaptığı seramik çalışmalarını bağışlamasıyla bugünkü halini almış. Ünlü ressamın 2.500'den fazla eserini bu şehirde özellikle de Museo Picasso'da görmek mümkün. TEATRO DEL LICEO 1847'de kurulan Teatro del Liceo kent opera ve balesinin barındırıyor. Kentte saygın bir senfoni orkestrası da var. Geleneksel Katalan halk oyunları yörenin önemli sanat gösterilerinden. Kentte 130 sinema ve 14 tiyatrodan başka eğlence parkları da bulunuyor. Kent sanat tutkunları için gerçek bir hazine. Çünkü Barselona düz ve sıradan olan hiç bir şeye tahammülü olmayan dahi bir mimarın, Antoni Gaudi nin yarattığı bir şehir. Barselona da doğadaki tüm formları yapılarda, sokaklarda, meydanlarda görmek mümkün. Bitkiler, hayvan iskeletleri, ağaç dalları adeta taş olmuş ve kentin ziyaretçilerini şaşırtmak, onlara sihirli bir görüntü sunmak için yarışır olmuşlar. Dolaşırken, görsel lezzetiyle sizi büyüleyecek, hiç unutmayacağınız mekanlar sıralamanızı baştan aşağı değiştirebilecek güçte o kadar çok bina, meydan, sokak, park var ki, hepsine yetişemeseniz de, hiç olmazsa en önemlilerini keşfetmek için ciddi bir çaba sarf etmeniz gerek. Bitmeyen Kilise La Sagra Da Familia Sagra Da Familia, yaratıcısı olan mimar Gaudi nin hayatını öğrendikçe daha bir anlam kazanıyor. Bu devasa mabedi dolaştıkça, mimarın zekâsına, yaratıcılığına ve sabrına hayran kalmamak mümkün değil. Barselona ya ilk kez gelenler için, ziyaret edilecek eserlerin başında Bitmeyen Kilise La Sagra da Familia geliyor. Devasa kulelerden oluşan bir katedral La Sagra da Familia ve adının anlamı Kutsal Aile anlamına geliyor. Kapısındaki İsa heykelinin bir yanında inek diğer yanında eşek başı bulunan, kulelerinin tepesinden üzüm ve çilek motifleri sarkan, ayaklarında taşa çevrilmiş deniz kaplumbağaları ile daha önce gördüğüm hiçbir mabede benzetemediğim bir yer burası. Ama ilginçtir ki, daha önce gezdiğim pek çok katedral bana hüznü çağrıştırırken, bu katedral de sadece huzur hissediyorum. Ulu ağaçlarla dolu, yaprakların arasından parlak yaz güneşinin sızdığı beyaz bir ormanda geziyormuşum hissiyle sembollerle yüklü mabedi dolaşıyorum. Sagra Da Familia, yaratıcısı olan mimar Gaudi nin hayatını öğrendikçe daha bir anlam kazanıyor. Bu devasa mabedi dolaştıkça, mimarın zekâsına, yaratıcılığına ve sabrına hayran kalmamak mümkün değil. Antonio Gaudi şansız bir çocukluk geçirmiş. Ciddi sağlık sorunları nedeniyle dışarıda diğer çocuklarla oynamak yerine, doğayı gözlemleyerek çocukluğunu geçirmek zorunda kalmış. Ama işte bu şanssızlığı tüm insanlık için bir şansa dönüşmüş ileride. Çünkü bu gözlemci ruh, ileriki yaşamında Gaudi nin son derece özgün mimari tarzını yaratmasında etkili olmuş. GAUDI HAYATINI BU ESERE ADADI Yarattığı pek çok eserden sonra 1882 de Francesc de Paula Villary Lozano tarafından yapımına başlanan katedrali tamamlama işini 1883 de üzerine alan Gaudi, her geçen sene zamanının daha büyük bir bölümünü bu esere ayırmaya başlamış. Derken bir süre sonra stüdyosunu da inşaasını sürdürdüğü binanın içine taşımış. Koyu Katolik olan mimar, 7 Temmuz 1926 ya kadar tüm yıllarını tamamıyla bu esere adamış. 74 yıllık hayat hazin bir sonla noktalanmış, eserinin önünde bir tramvay kazası sonucu ölmüş. Mezarı; olması gereken yerde; Sagrada Familia nın içinde yer alıyor. 147
Guell Parkı görülmeye değer CASA MILA, EŞİNE RASTLANMAYACAK KADAR YARATICI Kentin Passeig de Gràcia caddesinde dolaşırken beklemediğim bir anda karşıma çıkan yapı yine bir Gaudi eseri. Ne dışında ne içinde tek bir düz duvara rastlanmayan bu yapının çatısı geniş basamaklardan oluşuyor, bacaları ise maskeli haydutları andırıyor. Casa Mila için gerçek olamayacak kadar şaşırtıcı, eşine rastlanmayacak kadar yaratıcı diyebilirim. La Pedrara olarak da bilinen binanın dış cephesi kireç taşından inşaa edilmiş ve balkonları ferforjeden yapılmış. Yoldan görünmemekle birlikte yapıdaki mozaik süslemeler inanılmaz güzel. Muhteşem bir manzaraya sahip terasının tasarımında da dış cepheyle uyumlu dalgalı bir tasarım var. Gaudi bu binada da yine sembolleri konuşturmuş. Mesela, terasta bulunan bacaların 12 adet olmalarının sebebi; 12 havariyi temsil etmesiymiş. Barselona nın görülmeye değer en özel yerlerinden biri de Montjuic tepesinde yer alan ve yine Gaudi nin önemli eserlerinden biri olarak kabul edilen 20 hektarlık bir alana kurulmuş Guell Parkı. Sıra dışı taş yapılar, eğik sütunlar, rengarenk mozaikler ve çeşit çeşit çiçekler barındırıyor. Bu park o kadar ilginç ki Renk renk mozaiklerle süslü, kıvrım kıvrım uzayıp giden ve geniş bir meydanı çepeçevre saran taştan bir bankın içinde, ağzından sular akan bir kertenkele ile karşılaşmak bile bir süre sonra sizi şaşırtmaz hale geliyor. Parkta yer alan ve insana gerçekten de şeker ya da kurabiyeden yapılmış hissi veren Hansel ve Gretel evinde, masal ile gerçek birbirine karışıyor. Barselonalılar eğlenmeyi ve keyifli vakit geçirmeyi çok seviyor. Akşamları sokaklar canlanıyor, barlar doluyor, flamenko ezgileri sokaklara taşıyor. Barselona, ziyaretiniz boyunca size sıkılmayacağınız çok farklı eğlence seçenekleri sunabilen bir kent. CASA BATLLO, UNESCO DÜNYA MİRASLARI ARASINDA Gaudi nin sadece dış cephesini ve iç tasarımını yaptığı Casa Batllo, Passeig de Gràcia caddesinde yer alan dikkat çekici diğer bir yapı. 2005 te UNESCO Dünya Mirasları arasına giren bina, ön cephesinde yine pek çok sembol barındırıyor. Yapının süslenmesinde Gaudi, genelde en çok kullandığı materyalleri kullanmış; çatıda seramik parçacıkları ve ön cephede mozaikler. Gaudi nin tarzını en iyi yansıttığı yapılardan biri olan Casa Battlo kıvrımlı dış hatları, kullanılan farklı dokuları, malzemelerin kullanılışı ve parlak renkleriyle önünden geçenlerin dikkatini hemen üzerine çeken bir yapı. KENTİN KALBİNİN ATTIĞI YER LA RAMBLA Yalnızca 1-2 km uzunluktaki cadde, kuzeyde Plaça de Catalunya dan başlıyor ve denize doğru devam ederek Port Vell de sonlanıyor. Rengârenk, cıvıl cıvıl, insana neşe ve coşku veren bir yer burası. İllüzyonistler, falcılar ve müzisyenlerin birbirinden ilginç gösteriler sergilediği caddede her zaman şaşırtacak, güldürecek bir şey görmek mümkün. Ben de La Ramba da gezerken sokak gösterisine seyirci olmakla yetinmiyorum. Alice Harikalar diyarında olmak da çok keyifli. Barselona yürüyerek dolaşılması gereken bir şehir. Her köşe başında yer alan sürprizleri en iyi yürüyerek gözlemleyebilirsiniz çünkü. Şehrin en eski yerleşim yeri Gothic Quarter, yani Barri Gotik. Burada uzun uzun dolaşmadan, kafelerinde soluklanmadan, labirenti andıran dar sokaklarında kaybolmadan, küçük butiklerinde alışveriş yapmadan, ortaçağ saraylarını, manastırlarını görmeden dönmek olmaz. BARSELONA GECELERİ VE FLAMENKO Kökeni, İspanya nın daha güney kesimlerine ait de olsa Barselona da güzel flamenko performansları (Tablao) izleyebileceğiniz birçok yer var. Yemekli düzenlenen bu gösterilerde önce yemekler yeniyor, içkiler yudumlanıyor, daha sonra sahneye flamenko dansçıları çıkıyor. Bu heyecanlı, renkli ve teatral dans gösterisi yaklaşık doksan dakika boyunca sizi etkisi altına alıyor. El Palau Dalmases flemenko müziği ve dansları ile harika bir gece geçirebileceğiniz yerlerden sadece biri. El Borne de Picasso müzesinin hemen karşısında yer alıyor. 149 148
GEZ YORUM / BARSELONA FESTİVALLER KENTİ BARSELONA H er yıl 24 Eylül de Barselona nın koruyucusu için düzenlenen ve bir hafta süren La Merce Festivali, şehirde düzenlenen en büyük festivallerden biri. Festivalde canlı müzik performanslarını dinleyebilir, insanların üst üste çıkarak oluşturdukları uzun kuleleri görebilir, La Rambla boyunca düzenlenen eğlencelere, ziyafetlere, sokak danslarına katılabilir ve geceleri de devasa ejderha ve şeytan figürlerini görebilirsiniz. Barselona nın kurucusu kabul edilen Sant Jordi için her yıl 23 Nisan da geleneksel çiçek günü düzenleniyor. La Rambla da ve Passeig de Gracia da kitap ve çiçek tezgâhları kuruluyor. Bu gün aynı zamanda Cervantes in ölüm yıl dönümü ve kitap günü olarak ilan edilmiş. Bu gün kadınlar erkeklere kitap, erkekler de kadınlara gül hediye ediyorlar. Bir başka festival ise Sant Joan Festivali. Katalanların en büyük kutlamalarından biri olan Sant Joan Festivali boyunca şehirde karnaval havası hakim ve Katalanlar bu festivalle yazın gelişini kutluyorlar. FESTİVAL DEL GREC EN BÜYÜĞÜ Barselona festivalleri arasında en büyüğü ve en uzun süre devam edeni olma özelliğine sahip olan Festival del Grec (Yunan Festivali), Haziran ayı sonlarında başlıyor ve Ağustos ayına kadar devam ediyor. Dünyanın her yerinden müzisyenlerin, tiyatroların ve dans gösterilerinin katıldığı festival boyunca çeşitli sanat dallarının en iyi örneklerini görme imkânı bulabilirsiniz. 150 Özellikle akşamları düzenlenen açık hava gösterilerine bayılacaksınız. Örneğin; Haziran ayı programı kapsamındaki iki gece boyunca hiç durmaksızın dans performanslarının sergilendiği Marató de l Espectacle, yorucu ama çok keyifli bir etkinlik. Barselona, şaşırtıcı bir kent. Sizi o büyülü dünyasına o kadar büyük bir hızla alıyor ki, o masalsı sarhoşluğun etkisinden evinize dönene, hatta evinizdeyken bile çok uzunca bir süre kurtulamıyorsunuz. Ve sonra tekrar adını duyunca yüzünüze kocaman bir gülümseme yerleşiyor Lezzetli Tapas lar ve Flamenko gitarlar Yerel restoranlara ya da sahile yakın yerlerdeki chiringuito lara girip İspanya ve Katalonya ya özel lezzetleri denemeden Barselona dan ayrılmamak gerek. Sangria ve tapa adlı restoranlar bu geleneksel lezzetleri tadabilmeniz için çok iyi seçenekler. Tapas bar adı verilen barlar ise Barselona halkına karışmak ve halkın yaşam tarzını anlayabilmek için ideal. Akşamın erken saatlerinde dolmaya başlayan Tapas barlar geceye başlamak için uygun yerler. Ayrıca bu barlarda, özellikle hafta sonları, flamenko gitar performansları düzenleniyor. Hem lezzetli tapaslar hem de flamenko gitar size güzel bir Barselona akşamı yaşatmayı garanti ediyor. Deniz mahsulleri konusunda benim favori restoranım ise Botafumeiro Paella yemeği konusundaki tercihim La Rambla nın yakınındaki 1835 yılından bu yana devam eden işletme Los Caracoles" 151
Halkın büyük bir kısmı sporla yakından ilgili Her tür amatör ve profesyonel sporcu da resmi kurumlarca destekleniyor. Bu gelişmeler sayesinde daha sağlıklı bir hayat için spor yapmak adeta Barselona nın bir vazgeçilmezi hâline gelmiş. Barselona, sporla yatıp sporla kalkan bir şehir. Günümüzde, şehirde düzenlenen Olimpiyat Oyunları nın da etkisiyle, yerleşik halkın büyük bir kısmı gündelik hayatında düzenli spor yapıyor ve şehrin açık alanlarını, meydanlarını, parklarını ve sahillerini en iyi şekilde değerlendiriyor. Her tür amatör ve profesyonel sporcu da resmi kurumlarca destekleniyor. Bu gelişmeler sayesinde daha sağlıklı bir hayat için spor yapmak adeta Barselona nın bir vazgeçilmezi hâline gelmiş ve şehir uluslararası bir spor şehri olarak kabul görmeye başlamış. Tenisle ilgileniyorsanız, dünyaca ünlü Uluslararası Conde de Godó Trophy turnuvası her yıl Nisan ayında düzenleniyor. Otomobil sporlarına düşkünseniz, Formula 1 Grand Prix, her yıl Mayıs ayında Montmeló da düzenleniyor. Bir deniz şehri olması Barselona yı su sporları için çok elverişli hâle getirmiş. Su sporları ve yelken yapmayı sevenler veya ilk kez yapacaklar için Barselona, keyifli bir tercih. Şehirde her yıl ilkbahar ve yaz döneminde regatta adı verilen çeşitli yelken ve kano yarışları düzenleniyor. TARAFTAR BARÇA YA TUTKUYLA BAĞLI Barselona dan söz ederken dünyanın her yerinde milyonlarca taraftarı olan ünlü FC Barselona futbol takımından söz etmeden geçmek olmaz. Barselonalılar her tür sporu seviyorlar ama futbol bütün sporlardan önce geliyor. Başarılı futbol kulüpleri FC Barcelona ya, kısaca Barça ya, tutkuyla bağlılar. Eğer Barça nın maçı olduğu bir günde Barselona da olursanız şehirdeki heyacanı gözlerinizle görme imkânı bulursunuz. Kazandıkları maçların ertesinde ise şehirde tam bir festival havası oluyor. 110 bin kişi kapasiteli Nou Camp Stadı dünyanın üçüncü en büyük futbol stadı ve bütün maçlarda tam doluluk oranına ulaşıyormuş. Bu statta bir maç izlemek istiyorsanız biletlerinizi çok önceden almanız gerekiyor. Stadı gezmek için FC Stadyum Turu na katılmak gerekiyor. Bu tur, Barselona da en çok katılım olan turlardan biri. Tur kapsamında; çim sahayı, oyuncuların soyunma odalarını, VIP localarını ve FC Barcelona Müzesini gezebilirsiniz. Futbolseverlerin keyif alacakları bu tur için de biletlerinizi mutlaka önceden almalarında fayda var. E 152