İ T H A F. Yüce Rabbim bu eserimi yazmamdan dolayı bir sevap hâsıl ederse, sevabı merhum anam, babam ve beni okutan hocalarımın ruhları bağışlarım.

1

İ T H A F Yüce Rabbim bu eserimi yazmamdan dolayı bir sevap hâsıl ederse, sevabı merhum anam, babam ve beni okutan hocalarımın ruhları bağışlarım. Abdi ÖZDEMİR (Âbid Abdi Kâhyaoğlu) Emekli İmam-Hatib ve Sosyal bilgiler öğretmeni 2

1944 yılında Antalya ili Gazipaşa İlçesi Yivilhardım Köyü nde doğdu. İlkokulu Köyü nde bitirdi. 25 yaşında iken, 1968 yılında vekil İmam-Hatip olarak Gazipaşa İlçesi Çörüş Köyü nde göreve başladı. Ortaokulu, Alanya lisesi nde, İmam-Hatip Okulu birici devreyi, Antalya İmam-Hatip Okulu nda, Liseyi, Antalya Lisesi nde ve Konya Selçuk Eğitim Enstitüsü ( Sosyal Bilgiler Bölümünü) 1968 1976 yılları arasında, orta ve yüksek tahsilini sekiz yılda açıktan imtihanlarla bitirdi. Yirmi beş yıllık İmam-Hatiplik görevi içersinde 1980-1985 yılları arası Alanya İmam-Hatip Lisesi nde açıktan Arapça, Kur an ve Din kültürü derslerine girdi. Alanya Oba Babaoğlu Cami-i Şerifi nde görevli iken Alanya da hafızlık temellerini attı. Oba Kur ân Kursu nun İlk Hafızı İsmet Karakaya ve beş hafız arkadaşını yetiştirdi. I993 yılında emekli oldu. El an Gazipaşa İlçesi Üçkonak Köyünde ikamet eder. İletişim: 1-Cumhuriyet mah. Gemi Yakası Cad. No: 80. Gazipaşa/Antalya 2-Üçkonak Köyü Gazipaşa/Antalya. Tlf. O242 585 12 91 Gsm: 0536 729 12 27 Mail: abdiozdemir07@hotmail.com MÜELLİFİN YAYINLANMIŞ ESERLERİ 1- Hikmet incileri I. II. cilt, 2- İslâm Tarihinden seçmeler I. II. cilt, 3- Kıssadan hisse, 4- İnsanı adam yapan özlü sözler, 5- Bedir, Uhud, Hendek, Mekke nin Fethi ve Huneyn gazası, 6- Hz. Yusuf, Hz. Musa (as) ve bazı kıssalar. Bu kitaplardan hâsıl olan gelir, fakir 10 öğrencinindir. 3

İÇİNDEKİLER HAZRETİ YUSUF 5 HAZRETİ MUSA 37 HAZRTİ İBRAHİM VE İSMAİL 110 ESHABI UHDUD 115 BEŞİKTE KONUŞANLARIN KISSASI 118 MAĞARA ESHABI'NIN KISSASI 121 KİFİL KISSASI 122 AD KAVMİNİ HELÂK EDEN RÜZGÂR 123 KEL, ALA TENLİ VE ÂMÂ KISSASI 124 BİN DİNAR BORÇ ALANIN KISSASI 126 4

HZ. YUSUF (AS) (Yakub (as) un on iki oğlu vardı. Bunlardan Hz. Yusuf ve Bünyamin anadan iki kardeştiler. Rivayete göre; Hz. Yusuf un annesi ölünce bir zaman halasının yanında kalmış, daha sonra Hz. Yakub Yusuf u geri isteyince, bu isteğe hayır diyemeyen hala, Hz. Yusuf u giydirip kuşattı. Babasının yanına gitmek için yola çıkan Yusuf un haberi yokken halasının bir eşyasını Yusuf a ait eşyalar içine koydular. Geriden gelenler kayıp eşyadan bahisle Hz. Yusuf un üzerini aradılar, kıymetli eşya Yusuf un üzerinde çıktı. O zamanın kanunlarına göre hırsızlık yapanın cezası, suçu işleyeni alıkoymaktı. İşte Hz. Yusuf u yanında alıkoymak için halası bu tuzağı hazırlamıştı. Halası bu tuzağı kurarak pek sevdiği Yusuf u bir müddet daha yanında alıkoymayı başardı. Hz. Yusuf, bu cezalı günleri halasının yanında tamamlayarak babasının yanına döndü. Bir gün muhterem babasının önüne diz çökerek babasına: Babacığım! Rüyamda on bir tane yıldızı, güneşi ve ayı gördüm, onlar bana secde ediyorlardı. 1 dedi. Yakub (as), oğlu Yusuf (as) a şöyle dedi: Oğulcağızım! Rüyanı kardeşlerine anlatma. Sonra sana bir tuzak kurarlar; çünkü şeytan, insanın apaçık bir düşmanıdır. 2 Yakup (as); eğer Yusuf bu rüyayı anlatırsa oğlunun başına gelecekleri seziyordu ki, bu sözü söyledi. Bu rüya cenabı Hakk ın Yusuf (as) a göstermekle onun peygamber olacağını ve Yakup Hanedanına, daha önceki İbrahim ve İshak a verdiği nimet gibi Yusuf u da bu nimete erdireceğini biliyordu. Diğer kardeşleri: Şüphe yok ki Yusuf ve Bünyamin babamızın yanında bizden daha sevgilidir. Hâlbuki biz bir toplu- 1 2 Yusuf Suresi, Ayet: 4. Ayet: 5. 5

luğuz, babamız bunu yapmakla apaçık bir yanlışlık içindedir 3 deyip Hz. Yusuf aleyhinde tuzak kurmanın yollarını aradılar. Hâlbuki Hz. Yakup, oğlunun bu rüyasını gördüğüne çok sevinmiş, O na olan sevgi ve muhabbeti gittikçe artmıştı. Diğer çocuklar bu aşırı sevgiyi görünce kıskançlıklar başladı. Babalarını sevgisinin kendilerine azaldığını sanarak içlerinden birisi onun öldürülmesini, o zaman babalarının sevgisinin diğer kardeşler arasında da meydana geleceği düşüncesini ortaya attı. Babamız Yusuf u çok seviyor, Bünyamin ve Yusuf neden bizden kıymetli olacak gibi düşünceler diğer on kardeşin içine fesat düşürdü, Yusuf u yok etmenin yollarını ararken biri Şem un, O nu öldürün veya bir yere atın babanızın sevgisi size kalsın. O zaman siz salih bir kavm olursunuz 4 gibi düşünerek şeytan sözüne baktılar. İçlerinden birisi Yahûdâ : Yusuf u öldürmeyin, O nu kuyuya atın, kafilenin birisi onu yitik olarak alır, böyle yaparsanız daha iyi olur 5 düşüncesi ile diğerlerini ikna etti. Kardeşler arasında ikinci teklif daha uygun bulundu. Bu sözün hiç kimseye duyurulmaması akdi ile birbirlerinden ayrıldılar. Hz. Yakup (a.s.) oğlu Yusuf u dizinin dibinden hiç ayırmasa da kader ağlarını örüyordu. Kaderde ne ise başa geliyor; fakat ana ve babaların çocuklarını sevme ve yermede ayırması, kardeşler arasındaki kıskançlıklara yol açtığını asla unutmayalım. Hiçbir şeyden haberleri olmayan Yakub (as), Yusuf (a.s.) ve Bünyamin in günleri iyi geçerken, bir gün Hz. Yakup on oğlunu birlikte karşısında buldu. Hürmetle karşısına gelip babalarının gönlünü aldıktan sonra: Ey babamız! Sen bize neden inanmıyorsun. Biz Yusuf için hayır istiyoruz dediler. 3 4 5 Yusuf Suresi, Ayet: 8. Yusuf Suresi; Ayet: 9. Ayet: 10. 6

Yusuf u yarın bizimle gönder. Gezsin oynasın. Biz onu iyi koruruz 6 dediler. Babalarına, çocuğun gülüp eğlenmesine mani olma babacığımız gibi sözler söylediler. Babaları şöyle söyledi: Onu götürürseniz ben üzülürüm. Korkarım ki O nu kurt yerde sizin haberiniz olmaz 7 deyince bu söz oğlanların ağırına gitti. Sanki bir güvensizlik doğduğunu hissederek babalarına: Vallâhi biz kuvvetli bir topluluk iken onu kurt yerse muhakkak ki biz hüsrana uğrayanlardan oluruz. 8 Bünyamin ve Yusuf u sevmeyen kardeşleri bu tuzağı kurdular. Yusuf un evde kapanıp kaldığını, Yusuf için bu halin iyi olmadığını söyleyerek babalarına yalvardılar. Yakub (as), Yusuf u vermeye hiç razı değildi. Acaba kardeşleri kıskanarak ona bir kötülük yaparlar mı? diye vermek istemese de Yusuf u kardeşlerine verdi. Nihayet kardeşleri Yusuf u alıp götürdüler. O nu kuyunun dibine bırakmaya karar verdiler. Yusuf, dağları özlemiş, kardeşlerinin kendisini oynamaya götürmesine o kadar sevinmişti ki, ne yapsın başına gelecek işlerden habersiz olan Yusuf, epeyce uzaklaştıktan sonra, kardeşlerinin güler yüzleri asılmaya başlamış felaket saatleri yaklaşıyordu. Kuyunun yakınına gelince olacağı Yusuf a söyledikleri zaman, kardeşlerine sarıldı, ağladı, yalvardı; fakat ilahi kader gerçekleşecek olduğu için Yusuf un kardeşlerine sarılan kollarlı yumruk ve darbelerle zedelendi. Ne dediyse fayda vermedi. Hz. Yusuf u kardeşleri kıskançlıkları yüzünden O nu kuyuya attılar. Derhal Cibril-i Emin, yetişti. Onu boğulmaktan kurtardı. Rabbinin selâmını getirerek Allâh ü Teâlâ Hz. Yusuf a: And olsun ki sen onlara hiç farkında değillerken, bu işlerini onlara haber vereceksin 9 diye vahyetti. 6 7 8 9 Yusuf Suresi, Ayet:11-12. Ayet: 13. Ayet: 14. Yusuf Suresi: Ayet: 15. 7

Kardeşleri eğilip kuyuya kulak verdiler ses işitilmeyince öldü diye sevindiler. Yusuf ise vahye mazhar olmuş büyük bir sevinç içinde mutluluğun devamlarını bekliyordu. Allâh, kişinin dostu olursa, o kişinin başka dostların yardımına ihtiyacı yoktur. Allâh: Ol dedi mi, her şey olur biter. Yusuf un kardeşleri akşama doğru yalancıktan bir ağlama ile babalarına geldiler, dediler ki: Ey babamız! Biz yarış ediyorduk. Yusuf u eşyalarımızın başına koymuştuk, bir de baktık ki O nu kurt yemiş. Şimdi biz doğru da söylesek sen bize inanmazsın! Yusuf un gömleğinin üzerine yalandan bir kan sürerek babalarını inandırmaya çalışmışlarsa da, Yakub (as) yani babaları: Hayır, sizi nefisleriniz aldatmış da yanlış bir meyl etmişsiniz; artık bana güzel bir sabır gerekiyor. Söylediklerinize karşı yardımına sığınılacak ancak Allâh tır 10 dedi. Yakub (as) bu söze inanmadı ve: Ne insaflı bir kurt imiş ki, gömleği parçalamadan Yusuf umu yemiş dediği rivayet edilir. Hz. Yusuf un kuyuda ne kadar kaldığı kesin belli olmamakla beraber, kardeşleri zaman zaman O nun akıbetini öğrenmek için kuyuyu yokladılar O nun öldüğüne tam kanaat getirdiler. Medyen den gelip Mısır a gitmekte olan bir kafile kuyunun başına kondu. Nihayet bir kafile gelip sucularını kuyuya gönderdiler. Sucu kovayı kuyuya salınca, kuyudan güzeller güzeli Yusuf çıktı. Sucu dedi ki: Müjde! İşte bir erkek çocuk. O na sahip çıkıp köle diye çok ucuz bir paraya sattılar. 11 Bunu satın alan Mısır ın Azizi Kıtfir veya ıtfir adındaki maliye bakanı idi. Zürriyeti olmayan bu şahsın eşi rivayete göre Rail yahut Züleyha isminde bakire bir kadını vardı. O nu satın alan Aziz eşine şöyle dedi: 10 11 Yusuf Suresi, Ayet: 16-17-18. Ayet: 20-21. 8

Buna güzel bak bize faydası olabilir yahut evlat ediniriz! Yüce Allâh böylece Hz. Yusuf u Mısır a yerleştirdi. O na rüyaların yorumunu öğretti. Hz. Yusuf tam olgunluk çağına girince, Cenabı Hakk Yusuf a ilim ve hüküm verdi, O nu yüceltti. Yusuf u Mısır a yerleştirdi. Rüyaların tabirini O na öğretti. Allâh emirlerine hâkimdir; fakat insanların çoğu bilmez 12 Evlilik hayatı boyunca hiç çocuğu olmayan Aziz (maliye bakanı), Kıtfir adındaki şahıs, satın almış olduğu bu çocuğu hanımına teslim ederken sevincinden nerdeyse uçuyordu. Hz. Yusuf yapı itibariyle çok güzel edepli ve terbiyeli idi. Aziz in hanımı Züleyha, Yusuf u o kadar sevmişti ki, onu hiç dizinin dibinden ayırmak istemiyordu. Ana babadan ayrılan Hz. Yusuf, üzüntü çekiyordu; fakat Yüce Allâh O nu sarayda kendini seven bir topluluk içinde büyütüyordu. El üstünde tutulan üstün bir hayat yaşıyordu. Zamanla tığ gibi büyüyüp, güçlü kuvvetli oldu. İhtimal ki, peygamberlik verilmesi de bu zamanda oldu. Görülen rüyaların nelere delalet ettiğini bilmeye başlamıştı. Bu Cenab-ı Hakk ın ikram ve ihsanıydı. O nun güzelliğine hayran kalan Aziz in hanımı Züleyha, O na âşık oldu. Yusuf dan başka bir şey düşünemiyordu. Bir gün Züleyha, Hz. Yusuf un olduğu odaya girdi, kapıları kapadı O nu şehvete tahrik emişse de, Yusuf bir türlü bu kötü işe yanaşmadı, derken Züleyha, Yusuf u evine kitleyip kendisiyle beraber olmasını istedi ve: Haydi beri gel 13 dedi. Hz. Yusuf O na şu cevabı verdi: Allâh a sığınırım. Senin eşin benim efendimdir. O bana çok iyi baktı. Şüphesiz ki zalimler felah bulmazlar. 14 Züleyha her ne kadar iyi bir tuzak kurmuşsa da Allâh ın koruduğu has kulu Yusuf, katiyen fuhşa yanaşmadı. Hz. Yusuf 12 13 14 Yusuf Suresi, Ayet: 22. Yusuf Suresi, Ayet: 23. Ayet: 23. 9

iyiliğe karşı nankörlük yapmayan, Aziz in: Buna iyi bak dediği zatın döşeğine hıyanet etmeyen, Allâh terbiyesi ile büyüyen Hakk a saygılı değerli peygamber. Hz. Yusuf, o gençliğinde zorlamalara rağmen Allâh ın emrine uyup nefsi arzulara fırsat vermeyen büyük zat. Züleyha, Yusuf u fuhşa zorladığı zaman, Yusuf kapıya koştu. Hanım, Yusuf un gömleğini arkasından tutarak yırttı. Kapının arkasında Züleyha nın efendisine rast geldiler. Züleyha, kurduğu tuzağı, kendi suçunu örtmek için kocasına: Senin eşine fuhuş yapmak isteyenin cezası, zindana konulmaktan veya acıklı bir azaptan başka ne olabilir 15 dedi. Hz. Yusuf, beslenip büyütüldüğü, bir evde efendisinin namusuna tecavüz edecek duruma asla meyletmeyen ilâhi bir terbiye almış genç delikanlı, nefsine hâkim, daima Allâh rızasını gözetiyordu ve doğruyu söylemek mecburiyetinde idi. Hz. Yusuf dedi ki: O, benim nefsimden Murat almak istedi. 16 Aziz, ne yapacağını bilemez oldu şaşırdı. Bir tarafta sevdiği hanımı, diğer tarafta suçlu olduğu söylenen çok sevdiği ve çok güvendiği Yusuf. Bu esnada Züleyha nın akrabasından olan ve orada bulunan bir adam, onları görmediği halde Allâh ın verdiği zekâ gücüyle dedi ki; Eğer gömleği önden yırtılmışsa, hanım doğru söylemiştir. O zaman Yusuf yalancıdır; eğer Yusuf un gömleği arkadan yırtılmışsa Yusuf doğru söylüyor, Züleyha yalancıdır. 17 Adamın söylediği doğruydu. Yusuf tecavüz etseydi, gömleği önden yırtılmış olması gerekirdi. Arkadan yırtılan gömlek, Hz. Yusuf un kaçtığını göstermekte idi. Böylece, Züleyha nın Yusuf u kovduğu belli oldu. 15 16 17 Yusuf Suresi, Ayet: 25. Ayet:26 Ayet: 26-27. 10

Züleyha nın kocası, Yusuf un gömleğinin arkadan yırtılmış olduğunu görünce: Anlaşıldı, bu, siz kadınların tuzağındandır. Sizlerin tuzağı hakikaten çok büyüktür 18 dedi. Bu sözün çevreye yayılmasında hiç fayda olmadığı gibi çok zararlı olacağından Züleyha nın kocası: Yusuf, sakın bundan söz etme! Kadınına da: Sen de günahından dolayı Allâh tan bağışlama dile! Sen gerçekten büyük günahkârlardan oldun 19 dedi. Züleyha ve Yusuf, odalarına çekilip eski hayat devam etmeye başlayınca, ihtimal ki evin hizmetçilerinden birisi olayı görüp çevreye bu hadise yayıldı. Şehirde bulunan bir takım kadınlar: Aziz in karısı yanında bulunan delikanlıdan murad almak istiyormuş. Sevgi yüreğine işlemiş. Bu kadın belli ki çıldırmış 20 dediler. Kadın dediğinin bir şerefi olur. İnsan, bir hizmetçiden murat ister mi? şerefli bir kadın hiç hizmetçisiyle oynaşmaya kalkar mı? diye söylendiler. Züleyha yı bu söylentiler iyice üzmeye başladı. Hem kocalı, hem de bekâr hayatı yaşayan bu kadın, kendisi aleyhinde söz söyleyen kadınlara bir ders vermek istedi. Yusuf gibi bir delikanlının karşısında sabretmenin zorluğunu, onlara göstermek için yıllar yılı kendisinin nasıl sabrettiğini, sabrının tükendiğini göstermek için bir çare düşünüp kendisini haklı göstermenin yollarını aradı. Aziz in karısı Züleyha, bu dedi koduları duyunca, onlara davetçi gönderdi ve onlar için zengin, güzel bir sofra hazırladı. Her birine bir bıçak verdi. O anda Yusuf un onların yanına gelmelerini emretti. Kadınlar Yusuf u görünce O nun güzelliğine hayran kalıp Yusuf a bakarken her biri ellerini kestirdiler ve gözlerini Hz. Yusuf tan bir türlü ayıramadılar. Rüyalarda bile görülmesi mümkün olmayan Yusuf a hayretlerle bakıp dururken dediler ki: 18 19 20 Yusuf Suresi, Ayet: 28. Yusuf Suresi, Ayet: 29. Ayet: 30. 11

Hâşâ bu bir insan değil, yüce bir melektir. 21 Olayı gören Aziz in karısı: İşte hakkında beni çekiştirdiğiniz, bu gördüğünüzdür. Yemin ederim ki, O nun nefsinden ben murad almak istedim de, O namusluluk gösterdi. Yine yemin ederim ki emrimi yapmazsa zindana atılacak ve muhakkak aşağılananlardan olacaktır 22 dedi. Züleyha: Madem siz dürüst kadınlardınız da niçin O na bakacağız diye ellerinizi kestiniz? Niçin nefsinize hâkim olamadınız? Beni kınadığınız olay ve genç işte budur derken, kadınlar odadan ayrılan Yusuf un arkasından hala bakıyorlardı. Kadınlar dillerini tutamamış; fakat Hz. Yusuf a bakacağız diye ellerini bıçağa kestirmişlerdi. Kadınlar, önceki kınamalarından vazgeçip: Aaa! Züleyha nın yaptığı haklıymış dercesine şaşıp kaldılar. Kadınlar bundan sonra Züleyha nın evine sık sık gidip Hz. Yusuf u görmeye çalışmışlarsa da muratlarına eremediler. Kurtubî tefsirinde bildirildiğine göre kadınlardan bazıları: Ben Yusuf un gönlünü eder seninle birleştiririm diyerek Hz. Yusuf u görenler olmuş, Yusuf a: Benim gönlümü et! Ben Züleyha dan daha iyiyim gibi sözlerle Yusuf u yanlış yola sevk etmeye çalışanlar olmuşsa da O nun sert bir kaya olduğunu görüp isteklerine erememişlerdir. Hz. Yusuf un günahsızlığı böylece ortaya çıkarken Yusuf: Ey Rabb im! Zindan, bana bunların davet ettiklerinden daha sevimlidir; eğer bu kadınların tuzaklarını benden gidermezsen, ben onlara eğilim gösterir ve cahillerden olurum 23 dedi. Bu yalvarma üzerine Yüce Allâh Yusuf un duasını kabul etti ve onların tuzaklarını kendinden uzaklaştırdı. Cenabı Hakk, yoluna doğru yürüyenlerin duasını mutlaka kabul eder. 21 22 23 Yusuf Suresi, Ayet: 31. Ayet: 32. Ayet: 33. 12

Bu kadar delillere rağmen Züleyha nın isteğine uymayan Hz. Yusuf zindana atıldı. Rivayete göre Hz. Yusuf elleri bağlı olarak bir eşeğe bindirilerek zindana götürülmüştü. Giderken de İşte hanım efendisine karşı gelen, emrini tutmayan isyankârın hali böyle olur diyerek kadınlar bağırıyordu; çünkü Hz. Yusuf, ne Züleyha nın ne de diğer kadınların zina etme teklifine yanaşmamıştı. Hz. Yusuf, rivayete göre bu sözlere karşı: Bu bana, cehennemde biçilecek elbiselerden, kaynar su içmekten, zakkum yemekten daha kolay ve hayırlıdır diyordu. Zindan, Hz. Yusuf için bir ıslah etme mekânı oldu. Orada Yusuf u sevmeyen hiç kimse yoktu. O, herkese yardım ediyor, rüyaları tabir ediyor, hastalara şifa veriyordu. Zindancı bile bazen gelip Hz. Yusuf u ziyaret ediyordu. Zindan halkından hiç kimse O nun suç işleyerek hapse girdiğine inanmıyorlardı. Zindan halkı Hz. Yusuf gibi bir arkadaşa sahip olduklarından dolayı gayet memnun idi. Zindana o- nunla birlikte iki delikanlı daha girdi. Birisi Mısır Melikinin şarapçısı, diğeri aşçısı idi. Bunlar Mısır Melikini zehirlenmesinden dolayı hapse girmişlerdi. Bir gün gördükleri rüyayı tabir ettirmek için Hz. Yusuf un yanına geldiler: Ey nur yüzlü kişi! İkimiz de birer rüya gördük, neye delalet ettiğini bilmiyoruz lütfen bize anlatır mısın? dediler. Birisi dedi ki: Rüyamda kendimi şarap sıkarken gördüm. Öteki de: Rüyamda başımın üstüde ekmek taşıdığımı ve kuşların ondan yediğini gördüm. Bize bunun yorumunun ne olduğunu söyle; çünkü biz seni Muhsinlerden, iyilik edenlerden görüyoruz. 24 Hz. Yusuf, rüyaların yorumunu yapmadan önce, onlara İslâm dini hakkında umumi bir bilgi verdi ve dedi ki: Size rızık olarak verilecek bir yemek gelmeden önce, onun nasıl yemek olduğunu haber veririm. Bu, Rabbimin bana öğrettiği ilimlerdendir; çünkü ben, Allâh a inanmayan hep ahi- 24 Yusuf Suresi, Ayet: 36. 13

reti inkâr edenlerden ibaret bulunan bir kavmin dinini terk ettim 25 dedi. Atalarım İbrahim, İshak ve Yakub un dinine tabi oldum. Bizim Allâh a ortak koşmamız söz konusu olamaz. Bu, bize ve insanlara Allâh ın lütfüdür; fakat insanların çoğu şükretmezler. Ey benim zindan arkadaşlarım! Farklı farklı birçok ilahlar mı hayırlıdır; yoksa hepsine ve her şeye hâkim ve galip olan bir Allâh mı? Sizin Allâh tan başka taptıklarınız bir takım kuru, uydurma isimlerden ibarettir ki, o isimleri siz ve atalarınız takmışsınızdır. Yoksa Allâh bunlara öyle bir saltanat, ibadet için hiçbir delil indirmemiştir. Hüküm, ancak Allâh ındır. O size kendinden başkasına tapmamanızı emretti. İşte doğru ve sabit, değişmez din budur; fakat insanların çoğu bunu bilmezler. Ey benim zindan arkadaşlarım! Gelelim rüyalarınıza: biriniz efendisine yine şarap sunacak. Diğeri de asılacak. Kuşlar başından yiyecekler. İşte fetvasını istediğiniz, öğrenmek istediğiniz iş böylece halloldu. 26 Bir de Yusuf, hapisten kurtulacağını bildiği bu iki kişiden birine dedi ki: Beni efendinin yanında an ki, beni kurtarsın! 27 Ona da şeytan efendisine hatırlatmayı unutturdu da senelerce zindan da kaldı. Rivayete göre yedi sene. Hz. Yusuf, bu şahıstan imdat beklemişti; fakat Yusuf, Allâh tan başkasından yardım istememeyi o anda unuttu ve yıllarca hapiste bekledi. Şeytanın bunu unutturduğu ayeti kerimede zikredilmektedir. Hz. Yusuf bu yardımı ölümden kurtulacak olan şahıstan değil, Allâh (c.c.) beklemesi gerekiyordu. Nitekim hapse girerken: Zindan benim için kötü iş yapmaktan daha hayırlıdır sözü ile Mevlâ sına güvenmişti. Cenab-ı Hakk, bu inceliği düşünmeyen Peygamberi Yusuf a hapiste bu bilgiyi öğretti. Cenabı Hakk dileseydi şeytan 25 26 27 Ayet: 37. Yusuf Suresi, Ayet: 38-41. Ayet: 42. 14

bu gibi işlerde araya giremezdi. İnsan, bütün yardımları Allâh tan dilemeli! Cenabı Hakk, Yusuf (as) ın kurtulmasını murat ettiği zaman bakınız nasıl bir sebep yarattı. Bir gece Mısır hükümdarı uykusundan korku ile uyandı. Sıkıntıdan terliyordu. Uyumak istedi uyuyamadı. Gördüğü rüyanın sıkıntısı onu çok rahatsız ediyordu. Bu rüyayı kime tabir ettireyim derken sabahladı. Sabahleyin divanı toplayıp ünlü rüya yorumcularına rüyasının tabir edilmesini istedi ve rüyasını anlattı: Ben rüyamda yedi arık cılız ineğin yedi emiz ineği yediğini ve yedi yeşil başakla, yedi kuru başak görüyorum. Ey ileri gelenler! Siz rüya yorumluyorsanız, benim rüyamı çözün! 28 Toplanan kâhinler bir türlü yorumu yapamadılar. Birbirlerine baktılar, acaba bana düşmeden birisi bunu tabir eder mi diye. Melik ise bu rüyanın aniden yorumlanmasını istiyor, kâhinlerden hangisi bu işi çözer diye dikkatle sağına soluna bakıyordu. Bu konuda kendine güvenen kâhinler başlarını öne eğmekten başka bir şey yapmıyorlardı. Melik, ikinci defa isteğini dile getirdi. Bu defa: (Onlar da dediler ki (Bunlar) karışıktır, biz böyle rüyaların bilicileri değiliz 29 Tam bu sırada şarap dağıtan adamın elini alnına götürdüğü görüldü. Birkaç saniye düşündü, utanmanın verdiği şaşkınlık içinde Hz. Yusuf un ona söylediği: Efendinin yanında benden bahset sözü aklına geldi. Melik in önüne kadar gelip: O iki delikanlıdan zindandan kurtulmuş olanı, nice zaman sonra hatırladı dedi ki: Ben size o rüyanın yorumunu haber veririm. Hemen beni (Zindana) gönderin. 30 28 29 30 Yusuf Suresi, Ayet: 43. Yusuf Suresi, Ayet: 44. Ayet: 45. 15

Daha sonra iki yıl evvel ekmekçi ile gördükleri rüyayı ve Hz. Yusuf un yorumunun doğru çıktığını söyledi. Melik bu haberi memnuniyetle karşılayıp gencin zindana götürülüp istediği adamla görüşmesine izin verilmesini emretti. Genç, Hz. Yusuf un zindanda yanına vararak: dedi ki: Yusuf, ey doğru sözlü! Bize şu rüyayı yorumlayıver: yedi semiz ineği, yedi cılız inek yiyor. Ve yedi yeşil başakla diğer yedi kuru başak. Ümit ederim ki, insanlara cevap ile dönerim de onlar da değerini bilirler. 31 Hz. Yusuf şöyle dedi ki: Yedi sene âdetinize göre ziraat yapın. Biçtiklerinizden biraz yiyeceğinizden başkasını başaklarıyla bırakın. Sonra onun arkasından yedi sene kurak sene gelecek. Önce biriktirdiklerinizin biraz saklayacağınızdan başkasını yiyip götürecek. Sonra onun arkasından yağmurlu bir yıl gelecek ki, halk onda sıkıntılardan kurtulup bolluk için olacaktır. 32 Şarapçı gayet mumnun bir şekilde zindandan ayrılıp Melik in huzurunda Hz. Yusuf un söylediklerini birer birer anlattı. Bu haberlerden memnun olan ve çok sevinen Melik: Onu bana getirin dedi. Bunun üzerine Yusuf a gönderilen kişi yanına varınca, Yusuf dedi ki: Haydi, efendine dön de sor! O ellerini kesen kadınların maksatları ne imiş? Şüphe yok ki Rabbim, onların hilelerini çok iyi bilir. 33 Hz. Yusuf, saraya davet edildiği zaman hemen bu daveti kabul etmedi. Hakkında yapılan iftiranın yalan olduğunu meydana çıkarıp kendisinin masum olduğunu ortaya koymak istiyordu. Melik in yanına bağışlanmış bir suçlu olarak değil, haksız yere zindana atılan suçsuz bir kişi olduğunu belirtmek istiyordu 31 32 33 Yusuf Suresi, Ayet: 46. Ayet: 46-49. Ayet: 50. 16

ve şanına yakışan da zaten bu idi. Sözün özü, Hz. Yusuf, Melik in af ettiği kişi değildi. Melik, elçinin getirdiği haber üzerine derhal adam göndererek Züleyha ve ellerini bıçağa kestiren kadınları getirtti. Hz. Yusuf un yedi sene hapiste kalmasına rağmen kadınların kurduğu tuzağın herkes tarafından bilinip kendisini toplum beyninde aklaması ne güzel bir prensiptir. Bunu duyan hükümdar kadınları toplayıp sorguya çekince kadınlara dedi ki: Derdiniz ne idi ki, o zaman Yusuf un nefsinden murat almaya kalktınız? Onlar, şöyle dediler: Hâşâ, Allâh için biz onun nefsinde bir fenalık bilmiyoruz. Aziz in karısı da dedi ki: Şimdi hak meydana çıktı. O- nun nefsinden ben murat almak istedim. O ise şeksiz şüphesiz sadıklardandı. 34 Yusuf dedi ki: Benim niyetimi herkes bilsin ben Aziz yok iken gıyabına hıyanet etmedim. Gerçekten Allâh, hainlerin hilesini başarıya erdirmez. Nefsimi temize çıkarmıyorum; çünkü nefis şiddetle kötülüğü emreder; ancak Rabbimin kendisini rahmetle esirgediği bunun dışındadır. Şüphe yok ki Rabbim, esirgeyen ve bağışlayandır. 35 Hükümdar dedi ki: Yusuf u bana getirin O nu kendime müsteşar edineyim. Hükümdar Hz. Yusuf un samimiyet ve dürüstlüğünü görünce O na, senin bugün yanımızda büyük bir mevkiin var, sen güvenilir bir kimsesin. Hz. Yusuf da: Beni Mısır ın hazineleri üzerine memur et. Muhakkak ben iyi bilir iyi korurum 36 dedi. Hz. Yusuf, tembihini unutup yıllarca hapiste yatmasına sebeb olan Melik in şarapçısına en küçük bir sitemde ve serzenişte bulunmamıştır. Yusuf (as) ın ne büyük bir insan oldu-ğunu 34 35 36 Yusuf Suresi, Ayet: 51. Ayet: 52-53. Ayet: 54-55. 17

gösteren bir delil değil mi bu? Rivayete göre Hz. Yusuf zindandan çıkarken kapıya: Burası belalar konağı, diriler kabri, düşmanların barınağı, samimi dostlar edinme yeridir diye yazmış yıkanmış ve hanedana dua etmiştir. Güzel elbiseler giyerek melik in huzuruna girip Arapça selam verip İbranice dua etmiştir. Melik birçok dil bilirmiş. Bildiği dillerle Hz. Yusuf a sorular sormuş, Yusuf (as) da hepsine cevap vermiştir. Hz. Yusuf un yıllarca suçsuz yere zindanda kalması Melik in yüreğini sızlatmıştı. Hz. Yusuf, gösterilen yere oturdu. Melikle bir müddet konuştular. Yusuf (as) ona, nübüvvet bilgisine dayanarak bil-giler verdi. Sanki Melikle beraber rüyayı ikisi görmüş gibi teker teker anlatınca, Melik şaşıp kaldı ve dedi ki: Ey nur yüzlü çocuk! Şimdi ne yapacağız sen onu söyle! Vallâhi bu rüya bana ne kadar hayret ve şaşkınlık verdi ise de onu bir de sen görmüş gibi senden dinlemem daha da acayip bir şey! Hz. Yusuf, bolluk senelerinde çok mahsul ektirmesini, bu mahsullerin darlık yılında yararlı olacağını tavsiye etti. Bu senelerde taş ve kiremit üzerine tohum ekseniz yine olacaktır. Büyük ambarlar yaptıralım. Ekinleri başağı ile saklayalım. Halk çıkan mahsulünün beşte birini sana versin. Daha sonra kuraklık yıllarında her taraftan gelecek olan fakirlere verirsiniz. O zaman hazine para ile dolacaktır dedi. Melik in teklifini Hz. Yusuf ret etmeyip hazineler üzerine memur oldu. Hz. Yusuf, Mısır diyarında Melikten sonra en sözü geçen insan oldu. Hz. Yusuf, içinden çıkılmayacak gibi görülen meseleleri çok iyi çözüyor, Melik ise bu durumdan çok memnundu. O nun görgü ve bilgisine devamlı hayran kalıyordu. Zamanla ekinler biçildi. Az bir kısmı harman edilip diğerleri yapılan büyük ambarlara başağı ile birlikte saklandı. İşte Hz. Yusuf böylece Mısıra yerleşip büyük yetkilere sahip olmuştur. Unutmayalım ki Cenab-ı Hakk iyilik edenlerin 18

mükâfatını böylece verir. Bundan Müslümanların hiç şüphesi olmamalıdır. İman edip hayır yollarına gidenler için mutlaka ilahi mükâfatlar vardır. Züleyha aradan bunca yıllar geçmesine rağmen Hz. Yusuf a olan aşkı bir tür dinmiyor, alevleniyordu. Yusuf (as) devlet işlerine koşuyor, Züleyha ise âşık olduğu Yusuf (as) ı görme imkânı da yoktu. Bu derdi çekmekte iken Aziz ölüverdi. Dul kalan Züleyha, Melik in araya girmesiyle Hz. Yusuf la nikâhlandı. O gece Hz. Yusuf Züleyha ya: Evlilik yoluyla meşru şekilde birleşmemiz, senin bir zamanlar arzu ettiğinden daha hayırlı değil midir? dedi. Züleyha cevap verdi: Beni kınama ey Yusuf! Ben genç ve güzel bir kadındım. Görüyorsun hala güzelim, hâlbuki kocam güçsüz, iktidarsız bir kişiydi. Sen ise Allâh Teâlâ nın verdiği bu güzelliğe sahip bulunuyordun, onun için kendimi tutamadım. Züleyha, Hz. Yusuf la evlendiği güne kadar bakire idi. Bakire olması, kocam güçsüzdü dediğine şahit idi. 37 Züleyha dan Efrayim ve Minşa isimlerinde iki çocuk dünyaya gelmiş, Hz. Yusuf un soyu bu çocuklardan türemiştir. Züleyha nın çektiği aşk macerası, mutluluk veren bir sonuçla tamamlandı. Hangi yönden bakılsa maddi ve manevi eşsiz bir güzelliğe sahip olan Hz. Yusuf la evlenmek, elbette Züleyha için dünya nimetlerinin en büyüklerindendi. Ayrıca, Müminlerin annesi olup, iman nimetine nail olmak ne büyük bir şerefti. Hz. Yusuf u çocuk yaşta köle olarak satın alan, O nu ancak bir annenin duyacağı şefkatle besleyip büyüten Züleyha, gözünün önünü göremez şekilde Hz. Yusuf a âşık olmuş, zindanda Hz. Yusuf u, evinde Züleyha yı bin bir meşakkat ve mihnete bu aşk sebeb oldu. Hz. Yusuf, iyiliğini gördüğü bu ailenin haklarına saygı göstererek yanlış yapmayıp nefse hâkim olmanın en büyük örneğini sergilemiştir. 37 Kurtubî, 9/213. 19

Böyle bir sabır, Allâh ü Teâlâ ya sabrı ve güveni tam olan kişilerin işi olabilir. İşte Hz. Yusuf, sabrın, metanetin, iffetin ve insan haklarına saygının en güzel örneklerini verip, sabrın doruk noktasına ulaşmakta önder insan ve Peygamberdir. Babasının sonsuz sevgisini kazanıp, kardeşlerinin hasetliğine uğrayıp kuyuya atılan, pazarda köle olarak satılıp bu meşakkatlere katlanarak: Ben Yakub Peygamberin oğluyum diye kendini tanıtmadan, Yüce Mevlâ nın O nun için hazırladığı makamlara şerefle varan Hz. Yusuf. İftiralara uğrayıp, zindanda yıllarca yatmasına rağmen Hakk yoldan ayrılmadan bulunduğu her ortamda Hakk a ve halka hizmeti kendine düstur edinen büyük Peygamber ve büyük insan. Bu iffet tablosu ve örnek davranışlar kıyamet gününe kadar unutulmayacaktır. Kur anı Kerimde Ahsen-ü Kasas ismi ile geçen bu hikâyenin gösterdiği sabır yollarının bütün Müslümanlarca yaşanmasını Allâh ü Teâlâ Hazretlerine dua edelim. Mısır halkı, mahsullerin veriminden çok memnun, Hiç ot bitmeyecek yerlere bile ekilen mahsul yedi yılda çok verimli oldu. Melik rüyasını yorumlayan Hz. Yusuf un sözlerinin yerinde olup olmadığını dört gözle bekliyordu. Halk arasında bazı kişilerce doğruluğuna inanılmayan sözler bir bir ortaya çıkmaya başlayınca; acaba kıllık yılları da gelecek mi? düşüncesi bazı kafalarda soru işaretiydi. Ambarlar doldu, bolluk yıllarını sayısı yediyi buldu. Kafalardaki soru, bolluk yıllarının doğruluğu görüldüğü gibi; acaba kıtlık yılarlıda gelecek miydi? Yeterli derecede erzak stoku yapılmışsa da bolluk arkasından kıtlık hoş görülmese de mutlaka gelecekti. Yedinci yılın sonunda yağmurlar yağmaz oldu, sular azaldı Nil Nehri yatağını bile doldurmaz oldu. Artık gönüller Hz. Yusuf un sözlerini mecburen tasdik etti. Melik bu rüyayı görmeseydi başımıza bu felaketler gelmeyecekti diyen ahmaklar da boş değildi. 20

Mısır da alınan tedbirler sayesinde sıkıntı olmasa da çevrelerde yiyecek sıkıntısı baş gösterdi. Hz. Yusuf, çevredeki insanların hallerini daha iyi anlamak için karnı doyasıya yemek yemiyordu. Kıtlığın hüküm sürdüğü yedi yılda hep böyle bir hayat tarzı seçti. Sen acıkmıyor musun ey Yusuf? diye sorulunca: Elbette acıkıyorum derdi. Hazineler elinde, Mısır hazineleri hep senin emrinde dedikleri zaman: Kendim doyarsam aç kalanların halini unutacağımdan, halkın derdini bilemem diye korkuyorum 38 cevabını verdi. Tok, acın halini bilmez. sözünü unutmayan Hz. Yusuf, aç kalmayı kendine bir umde edinmişti. Peygamberimiz (as) ın: Komşusu aç iken tok yatan bizden değildir sözünü Hz. Yusuf çok öncelerden yaşamıştır. Zaten Hakk dinlerde istisnalar hariç bir birine zıt hüküm yoktur. Hz. Yusuf, her gün makamında oturur, dış ülkelerden gelen insanların dertlerini dinlerdi. Gelenlere belli bir miktar yiyecek verip gönderirken bir de baktı, içinde Bünyamin in olmadığı on kişilik kardeşlerini görüverdi. İyice baktı, yanlış değil gelen kardeşleriydi. Hz. Yusuf kendini bildirmeden kardeşlerine sordu: Ne istiyorsunuz? Kardeşleri: Buğday istemeye geldik ey Melik! Hz. Yusuf: Hangi beldenin insanlarısınız? Kardeşleri: Biz Ken ân ilinden geliyoruz. Hz. Yusuf: Orası Mısır a çok uzak değil mi? Kardeşleri: Öyledir sultanım; ancak araya açlık girdiği zaman uzaklar yakın oluyor. Hz. Yusuf: Yurdunuzu ne halde bıraktınız? Kardeşleri: Havalar çok kurak, kıtlıktan başka bir şey yok, insanlar açlıktan büyük sıkıntı çekiyorlar. Siz melik in sıkıntılı 38 Kurtubî, 9/219. 21