KONU SİRKÜLER 2010 / 30 Memur Aylığı Katsayılarındaki Değişikliklere Göre 2010 Yılının İkinci Yarısında Uygulanacak Kıdem Tazminatı Tavanı, Vergiden İstisna Çocuk Zammı Ve Harcırah Ücret Seviyeleri Tutarları Genel Olarak 2010 yılının ilk altı aylık döneminde uygulanacak Memur Aylığı ile Memuriyet Taban Aylığı Katsayıları, 12 Ocak 2010 tarih ve 2010/7 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiştir. Bu katsayılar esas alınarak 2010 yılının birinci altı aylık döneminde uygulanacak kıdem tazminatı tavanı, vergiden istisna çocuk yardımları tutarları ve harcırah ücret seviyeleri büromuzca hesaplanarak 12.01.2010 tarih ve 2010/03-(Güncelleme) sayılı sirkülerimiz ile duyurulmuştur. 2010 Yılının ikinci yarısında kamu personelinin maaşlarının hesabında esas alınan katsayılar 1.7.2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 2010/654 sayılı BKK ile (RG: 9 Temmuz 2010 27636) yeniden belirlenmiştir. Buna bağlı olarak; özel sektör işverenlerce ödenecek kıdem tazminatı tavanı, vergiden istisna çocuk yardımları tutarları ve harcırah ücret seviyeleri değişmiş bulunmaktadır. Aşağıda 2010/Temmuz-Aralık döneminde uygulanacak olan kıdem tazminatı tavanı, vergiden istisna çocuk yardımları ve harcırah ücret seviyelerinin yeni tutarlarına yer verilmiştir. Öte yandan, web sayfamızın pratik bilgiler kısmındaki dokümanların da bu değişikliğe paralel olarak güncellendiğini bilgilerinize sunarız. 1- Kamu Personeli Maaş Katsayıları Kamu personelinin maaşlarının hesabında esas alınan katsayılar 1.7.2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 2010/654 sayılı BKK ile (RG: 9 Temmuz 2010 27636) aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir. Maaş Katsayıları 1.7.2010-31.12.2010 Dönemi İçin Memur Aylığı Katsayısı 0,059445 Memuriyet Taban Aylığı Katsayısı 0,7931
2- Kıdem Tazminatı Tavan Tutarı Kıdem tazminatı hükümleri hariç olmak üzere 4857 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılan 1475 sayılı İş Kanunun 14. Maddesi aynen şöyledir. MADDE 14 - KIDEM TAZMİNATI Bu Kanun'a tabi işçilerin hizmet akitlerinin : 1. İşveren tarafından bu Kanun'un 17 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında, 2. işçi tarafından bu Kanun'un 16 ncı maddesi uyarınca, 3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla, 4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla; Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. İşçilerin kıdemleri, hizmet aktinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden aktedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır. İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır. 12.7.1975 tarihinden itibaren (2) işyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesi ile sınırlıdır. 12.7.1975 tarihinden evvel (3) işyeri devrolmuş veya herhangi bir suretle el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir hüküm yoksa işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur. 2 İşçinin birinci bendin 4 üncü fıkrası hükmünden faydalanabilmesi için aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır. İşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz. T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu'na veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanunu'na tabi olarak sadece aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince kıdem tazminatı ödenir. Yukarıda belirtilen kamu kuruluşlarında işçinin hizmet aktinin evvelce bu maddeye göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermesi suretiyle geçen hizmet süreleri kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz. Ancak, bu tazminatın T.C. Emekli Sandığı'na tabi olarak geçen hizmet süresine ait kısmı için ödenecek miktar, yaşlılık veya malullük aylığının başlangıç tarihinde T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun yürürlükteki hükümlerine göre emeklilik ikramiyesi için öngörülen miktardan fazla olamaz. Bu maddede geçen kamu kuruluşları deyimi, genel, katma ve özel bütçeli idareler ile 468 sayılı kanunun 4 üncü maddesinde sayılan kurumları kapsar.(4) Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenmez. Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur.
Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, tazminata esas ücret, işçinin işten ayrılma tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. 13 üncü maddenin (C) bendinde sözü geçen tazminat ile bu maddede yer alan kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında 26 ancı maddenin birinci fıkrasında yazılı ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akti ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hâkim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder. İşçinin mevzuatdan doğan diğer hakları saklıdır. Bu maddede belirtilen kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet akitleri veya toplu iş sözleşmeleri ile işçi lehine değiştirilebilir. Ancak, toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanunu'na tabi en yüksek devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez... Gelir Vergisi Kanunu nun kıdem tazminatının gelir vergisinden istisna olduğuna ilişkin 25/7. maddesi aynen şöyledir 1475 ve 854 sayılı Kanun'lara göre ödenmesi gereken kıdem tazminatlarının tamamı ile 5953 sayılı Kanun'a göre ödenen kıdem tazminatlarının hizmet erbabının 24 aylığını aşmayan miktarları (hizmet ifa etmeksizin ödenen ücretler tazminat sayılmaz) Buna göre, 2010 yılının ilk altı aylık döneminde uygulanacak gelir vergisinden istisna kıdem tazminatı tavanı 2.423,88 TL olmaktadır. Dönemler TL 1.1. 2009-30.06. 2009 dönemi için geçerli kıdem tazminatı tavanı 2.260,05 1.7. 2009-31.12. 2009 dönemi için geçerli kıdem tazminatı tavanı 2.365,16 1.1. 2010-30.06. 2010 dönemi için geçerli kıdem tazminatı tavanı 2.427,04 1.7. 2010-31.12. 2010 dönemi için geçerli kıdem tazminatı tavanı 2.517,01 3 3- İhbar Süreleri Ve Tazminatı 4857 sayılı İş Kanunun Süreli fesih başlıklı 17. maddesi aşağıdaki gibidir. MADDE 17.- Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri; a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, b) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, c) İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra, d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, Feshedilmiş sayılır. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir. Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı
tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir. Bu maddeye göre ödenecek tazminatlar ile bildirim sürelerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32 nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve Kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. Buna göre ihbar süreleri ve bu sürelere uyulmaması halinde tarafların birbirlerine (duruma göre işverenin işçiye ya da işçinin işverene) ödeyecekleri tazminatların hesabında temel alınacak süreler aşağıdaki gibi olmaktadır. Hizmet Süreleri Bildirim Süresi (Hafta) Bildirim Süresi (Gün) İhbar Tazminatı Tutarı 6 aydan az olan çalışma dönemi için 2 14 14 günlük ücret 6 aydan 1,5 yıla kadar olan çalışma dönemi için 4 28 28 günlük ücret 1,5 yıldan 3 yıla kadar olan çalışma dönemi için 6 42 42 günlük ücret 3 yıldan fazla olan çalışma dönemi için 8 56 56 günlük ücret 4- Kıdem -İhbar Tazminatı Hesaplama Formu Büromuzca 175 ve 4857 Sayılı İş Kanunları hükümleri çerçevesinde, 2010 yılı kıdem tazminatı tavanına ve gelir vergisi tarifesine ve damga vergisi oranındaki değişikliğe (Binde 6 dan Binde 6,6 a yükselmiştir) göre güncellenmiş kıdem ve ihbar tazminatı hesaplama formuna büromuzun adresli web sitesindeki, Pratik bilgiler / Hesaplama formları kulakçığı altından ulaşabilirsiniz. Hesaplama formunun güvenlik ve benzeri ayarları nedeniyle çalıştırılamaması ya da olası eksiklik ve hatalar halinde lütfen büromuzla irtibata geçiniz. 4 5- Gelir Vergisinden İstisna Çocuk Zammı Tutarları Gelir Vergisi Kanunu nun çocuk zammının gelir vergisinden istisna olduğuna ilişkin 25/4. maddesi aynen şöyledir Hizmet erbabına ödenen çocuk zamları (Bu zamlar devletçe verilen miktarları aştığı takdirde, fazlası vergiye tabi tutulur.) Bu hüküm dâhilinde, özel sektör işverenlerince 2010 yılında çalışanlarına ödenebilecek olan gelir vergisinden istisna çocuk yardımlarının azami tutarları aşağıda gösterilmiştir. Yaş Grubu 1.1. 2010-30.06. 2010 dönemi için (TL) 1.7. 2010-31.12. 2010 dönemi için (TL) 6 yaş üzeri çocuklar için Aylık Çocuk Zammı Tutarı 14,35 14,86 0-6 yaş grubundaki çocuklar için Aylık Çocuk Zammı Tutarı 28,69 29,72 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun 202. maddesindeki sınırlama gereği gelir vergisi istisnası en fazla iki çocuk için uygulanabilmekte idi. Ancak, 5944 sayılı 2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun 28. maddesinin dördüncü fıkrası hükmüyle, çocuk sayısı sınırlamasının 15.01.2010 tarihinden itibaren dikkate alınmayacağı yönünde bir hükme yer verilmiştir. Dolayısıyla, 2010 yılında özel sektör işverenleri de, çocuk sayısı sınırlaması olmadan çocuk zammı ödeyebileceklerdir. Öte yandan, düzenleme 15.01.2010 tarihinde
yürürlüğe girecek olmakla birlikte, 2010/Ocak ayına ilişkin çocuk zammı istisnasının kısıt olarak değil tam olarak dikkate alınabileceğini düşünmekteyiz. 6- Gelir Vergisinden İstisna Harcırah Tutarları Büromuzun 2009/08 sıra numaralı sirkülerinde ayrıntılı olarak açıklanmış olduğu üzere, Gelir Vergisi Kanunun 24. maddesi uyarınca, özel sektör işverenleri tarafından çalışanlarına, denetçilerine, tasfiye memurlarına ve yönetim kurulu üyelerine verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki devlet memurlarına verilen gündelikleri veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna bulunmaktadır. Bu miktarı aşan kısım ise Net ücret sayılarak brüte iblağ edilmek suretiyle ücret olarak vergiye tabi tutulmak zorundadır. Esasen Temmuz Aralık 2010 döneminde uygulanacak olan yurtdışı, yurt içi ve KKTC harcırah tutarlarında 2010 yılının ilk dönemine göre herhangi bir değişiklik olmamıştır. Buna karşın, Sirkülerimizin ilk bölümünde de belirtilmiş olduğu üzere 9 Temmuz 2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan kamu personelinin maaşlarının hesabında esas alınan katsayılar 1.7.2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeniden belirlenmiştir. Buna bağlı olarak özel sektör işverenlerce ödenecek harcırah tutarlarının belirlenmesinde esas alınacak ücret dilimleri de 2010 yılının ilk altı aylık dönemine göre artmıştır. Yurt dışı harcırah 5 Mart 2010 gün ve 27512 numaralı Resmi Gazetede yayımlanan 2010/114 sayılı BKK ile yurt dışı seyahat gündelikleri yeniden belirlenmiş olmakla birlikte, Büromuzun en son 2010/03 (Güncelleme) sayılı sirküleri ile duyurulmuş olan YURT DIŞI harcırah tutarlarında herhangi bir değişiklik olmamıştır. Buna göre, özel sektör işverenleri tarafından gelir vergisinden istisna olarak ödenebilecek harcırah tutarlarının belirlenmesinde esas alınan ücret seviyeleri ve buna bağlı olarak 2010 yılının ikinci yarısında gelir vergisinden istisna olarak ödenebilecek yurt dışı harcırah tutarları şöyledir 5 Ücret Seviyesi 1.1.2010-30.06.2010 Dönemi İçin ÜLKELER 1.357,83 TL den Fazla Olanlar II 1.347,14 TL 1.357,82 TL Arası III 1.122,84 TL 1.347,13 TL Arası IV 847,49 TL 1.122,83 TL Arası V 847,48 TL den Az Olanlar VI (PARA BİRİMLERİ) A.B.D. (A.B.D. Doları) 182 146 117 110 93 Almanya (Euro) 164 131 105 99 83 Avustralya (Avustralya Doları) 283 227 181 171 143 Avusturya (Euro) 166 132 106 100 84 Belçika (Euro) 161 128 103 97 81 Danimarka (Danimarka Kronu) 1.238 988 791 746 627 Finlandiya (Euro) 148 119 95 90 74 Fransa (Euro) 160 127 102 96 81 Hollanda (Euro) 156 125 100 94 80 İngiltere (Sterlin) 115 91 74 69 59 İrlanda 155 124 99 94 78
(Euro) İspanya (Euro) 158 126 101 95 80 İsveç (İsveç Kronu) 1.359 1.085 867 819 687 İsviçre (İsviçre Frangı) 283 226 181 171 143 İtalya (Euro) 152 122 98 92 77 Japonya (Japon Yeni) 31.405 25.127 20.118 18.901 15.914 Kanada (Kanada Doları) 244 195 156 147 125 Kuveyt (Kuveyt Dinarı) 50 40 33 31 25 Lüksemburg (Euro) 161 128 103 97 82 Norveç (Norveç Kronu) 1.193 952 762 719 604 Portekiz (Euro) 155 124 99 93 78 Suudi Arabistan (Suudi A. Riyali) 617 492 395 372 313 Yunanistan (Euro) 158 126 101 95 80 Diğer AB Ülkeleri (Euro) 127 101 81 76 65 Diğer Ülkeler (A.B.D. Doları) 157 125 100 95 80 Yurt içi harcırah YURT İÇİ harcırah tutarları, 5944 sayılı 2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanuna ekli ( H) Cetvelinde yeniden belirlenmiştir. Öte yandan memur aylık ve taban aylığı katsayılarındaki değişikliğe paralel olarak, özel sektör işverenleri tarafından gelir vergisinden istisna olarak ödenebilecek harcırah tutarlarının belirlenmesinde esas alınan brüt ücret seviyeleri değişikliğe uğramış bulunmaktadır. Ücret seviyeleri ve buna bağlı olarak 2010 yılının ikinci yarısında gelir vergisinden istisna olarak ödenebilecek yurt içi harcırah tutarları şöyle olmaktadır. 6 Brüt Aylık Düzeyi (TL) Vergiden Müstesna Gündelik Miktarı (TL) 1.357,83 ve daha fazlası 39,00 1.347,14 1.357,82 arası 33,00 1.216,35 1.347,13 arası 30,00 1.109,35 1.216,34 arası 27,50 847,49 1.109,34 arası 25,00 847,48 ve daha azı 24,00 KKTC harcırah 5 Mart 2010 gün ve 27512 numaralı Resmi Gazetede yayımlanan 2010/114 sayılı BKK ile KKTC ne yapılacak seyahatlerde, gelir vergisinden istisna olarak ödenebilecek harcırah tutarlarında 1.1.2010 tarihinden geçerli olmak üzere bir miktar artış yapılmıştır. Buna göre, özel sektör işverenleri tarafından gelir vergisinden istisna olarak ödenebilecek harcırah tutarlarının belirlenmesinde esas alınan ücret seviyeleri ve buna bağlı olarak 2010 yılının ikinci yarısında gelir vergisinden istisna olarak ödenebilecek KKTC harcırah tutarları şöyledir.
Brüt Aylık Düzeyi (TL) Vergiden Müstesna Gündelik Miktarı (TL) 1.357,83 TL ve fazlası 101,00 1.347,14 TL 1.357,82 TL arası 88,00 1.122,84 1.347,13 TL arası 75,50 847,49 1.122,83 arası 63,00 847,48 ve daha azı 50,20 Harcırah Hesaplama Formu Yurt içi, yurt dışı ve Kuzey Kıbrıs seyahatlerinde Ocak-Haziran 2010 dönemi için ödenecek olan harcırahların hesaplanmasında kullanılabilecek harcırah hesaplama formu, ücret seviyelerindeki değişiklikleri ve damga vergisi oranındaki artışı da yansıtacak şekilde büromuzun adresli web sitesinin Pratik bilgiler / Hesaplama formları kulakçığı altında yer almaktadır. Kamu personeli maaş katsayılarının 1.7.2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeniden belirlendiği 2010/654 sayılı BKK na bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz. Saygılarımızla ÖNER BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş. 17.07.2010 7