HAFIZADENEMESİ Hazırlayan:ErkekMuhabbeti www.sogep.org.tr www.erkekmuhabbeti.com
HAFIZA DENEMESİ Bilhan Gözcü
Araştırma ve Derleme: Bilhan Gözcü Kapak Tasarım: Ayşegül Kantarcı Emeği Geçenler: Aysun Sayın, Ceren İşat, Çağlar Çetin, Ömer Şeker www.erkekmuhabbeti.com www.sogep.org.tr erkekmuhabbeti@gmail.com Bu dosya Sosyal Kalkınma ve Cinsiyet Eşitliği Politikaları Merkezi bünyesindeki Erkek Muhabbeti isimli çalışma grubunun faaliyetleri kapsamında hazırlanmıştır. 1
ÖNSÖZ Bu dosyayı hazırlama fikri kendi çalışmalarımız için araştırma yaparken ortaya çıktı. Ne yapabiliriz? sorusuna cevap vermek için bugüne kadar nelerin yapıldığını ve nasıl yapıldığını bilmeye ihtiyacımız vardı. İşte bu dosya o ihtiyacın, henüz tamamlanmamış bir sonucudur. Dosya için tarama yaparken bir dizi kolaylaştırıcı mahiyette kıstas belirledik. Ancak nihayetinde neyin eklenip eklenmeyeceğine, taramayı yapan kişi karar verdiği için bu dosya bir yorumdur. Bahsi geçen kıstaslar: Erkeklerin öznesi olduğu cinsiyet rejimine aleyhtar etkinlikler Erkek örgütlerinin yaptığı etkinlikler Erkekleri ya da erkeklikleri odağına alan etkinlikler Türkiye de gerçekleşen etkinlikler Türkiye dışında gerçekleşen Türkiye deki erkekleri ve erkeklikleri odağına alan etkinlikler Türkiye dışındaki Türk, Kürt, vb. göçmen, sığınmacı ve mülteci erkeklere odaklanan etkinlikler Dosyayı hazırlarken amacımız bazı etkinlikleri bir araya getirmekti. Farklı erkeklik deneyimlerinin, cinsiyet rejimine karşı erkeklerin yükselen seslerinin daha fazla görünür olması ve bir arada olması bizce önemliydi. Buna dayanarak hazırladığımız bu dosyanın, işbirliği arayışında olanların olası paydaşlarını bulmasına ya da bizim gibi ne yapılabilir? sorusuna cevap arayanların daha önce verilen yanıtları incelemesine olanak tanıyacağını umuyoruz. Taramalarımız sırasında hangi konulara odaklanıldığı ve hangi konuların dışarıda bırakıldığını daha bütüncül görme şansımız oldu. Örneğin bu dosyada hatırladığımız kadarıyla erkek ve emek kelimelerinin Erkek Muhabbeti nin etkinlikleriyle alakalı maddeler dışında hiç aynı cümle içinde kullanılmamış olması bizce manidar. Bu durum kısmen taramalar sırasındaki tercihlerden de kaynaklanıyor olabilir. Ancak bu durumun,cinsiyet rejimine karşı örgütlenen erkeklerin üzerine eğilmesi gerektiğine inandığımız ya erkeklik üzerine yapılan akademik çalışmaların ele alması gerektiğine inandığımız başka sebepleri olduğunu düşünüyoruz. Örneğin erkek ve şiddet kelimelerinin şaşıramayacağımız kadar sık yan yana gelmesi gerçeğiyle beraber düşündüğümüzde emek ve şiddet kelimelerinin arasında doğrusal bir ilişki olmadığı sonucunu mu çıkarmalıyız? Umuyoruz ki bu dosya bizim dışımızda da birilerinin işine yarayacaktır. Dosyanın eksikleri çok fazla. Henüz kendi etkinliklerimizi dahi eklemedik. Eleştiriye muhtaç ve henüz tamamlanmamış bu dosyayı inceleyenlerden, eleştirilerini erkekmuhabbeti@gmail.com adresine göndermelerini rica ediyoruz. 2
1993 1993 TEMMUZ/İZMİR 8. Uluslararası Vicdani Retçiler Toplantısı İzmir de gerçekleşti. Bu kongrede 15 Mayıs ın Dünya Vicdani Retçiler Günü olması kararlaştırıldı. 3
1998 1998 Kara Kuvvetleri Komutanlığı Eğitim ve Okullar Dairesi ile Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı arasında 6 yıl sürecek üreme sağlığı projesi için protokol imzalandı. Projeye dair vakfın sitesinde yazanlar; 1 Üreme Sağlığı projesi Türk Silahlı Kuvvetleri nde görev yapan devamlı ve askerlik hizmetini gerçekleştiren geçici personelin üreme sağlığı konusunda bilgi düzeyini artırmak ve bu konuda davranışlarını olumlu yönde etkilemek için planlanmış bir çalışmadır. Proje, aile ve toplum sağlığını korumak ve iyileştirmek için uygulanan kadın nüfusa yönelik aile planlaması ve üreme sağlığı çalışmalarının etkisini, erkek nüfusa yönelik bir programla desteklemeyi ve artırmayı amaçlamıştır. bugüne kadar kurslarla çoğunluğu uzman çavuş ve az sayıda da astsubay olmak üzere acemi er eğitimi yapan muvazzaf personelden 10 bin 723 kişiye doğrudan, bir buçuk milyon ere ise dolaylı olarak ulaşılmıştır 1 www.tapv.org.tr 4
1999 1999 MAYIS-HAZİRAN/ANKARA 31 mayıs-6 haziran tarihleri arasında ki 2. Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali kapsamında, panelist olarak Sevin Okyay, Atıf Yılmaz, Atilla Dorsay, Zeki Demirkubuz ve Can Dündar ın yer aldığı Onlar Starı Tartışıyor: Türkan Şoray ın Kişiliğinde Erkeklerin Gözüyle Star Olmak başlıklı bir panel gerçekleştirildi. 2 KASIM/İSTANBUL Kognitif ve Davranış Tedavileri Derneği ile Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği 26-28 Kasım tarihlerinde 3. Cinsel Sorunlar ve Tedavileri Kongresi ni düzenlediler. Kongre kapsamında 27 Kasım da, Mehmet Sungur, başkanlığını kendi yaptığı Erektil İşlevBozukluğu Tedavisinde Yeni Bir Seçenek: Sildenafil Sitrat başlıklı panelde, Erektil İşlev Bozukluğu Tedavisinde Psikiyatrik Yaklaşım ve Sildenafil Sitrat Kullanımı başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. 3 2 www.festival.ucansupurge.org 3 www.cetad.org.tr 5
2000 2000 KASIM/İSTANBUL 24-26 kasım tarihlerinde Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği İstanbul Teknik Üniversitesi nde 2. CETAD Günleri ni düzenledi. Bu etkinlik kapsamında Arşaluys Kayır ın moderatörlüğünde Muhtar Çokar ın konuşmacı olarak yer aldığı Prezervatif ve Haz, Mutlu ve Güvenli Seks başlıklı bir konferans gerçekleştirildi. 4 4 www.cetad.org.tr 6
2002 2002 7 HAZİRAN/İSTANBUL Bilgi Üniversitesi ve İsveç Araştırma Enstitüsü işbirliğiyle Bilgi Üniversitesi nin Kuştepe Kampüsü nde Erkeklik/Masculinity Konferansı düzenlendi. Konferansın katılımcıları: Melda Yeğenoğlu başkanlığında R.W. Connell (Sydney Üniversitesi), Masculinities perspective in a globalization Emma Sinclair-Webb (Birkbeck University) başkanlığında Arus Yumul (Bilgi Üniversitesi), Turkish Modernity and Masculinity Ayşe Gül Altınay (Sabancı Üniversitesi), Sons and Daughters of a Military Nation: Militarism and Gender in Turkey Jale Parla başkanlığında JoergenLorentzen (Oslo Üniversitesi), Gendering men and reflections on fatherhood, men and care Hale Borak başkanlığında Marie Nordberg (Karlstad Üniversitesi), Male Female hairdressers (Kuaför) in Istanbul through a comparative perspective Konferansın basın bültenindeki tanıtımı: Son yıllarda Türk Modernitesinin yarattığı erkeklik idealleri, 90 lı yılların başından beri görmeye başladığımız yeni erkek modelleri ve Türkiye de askerlik ile erkeklik arasında ilişkinin konu edileceği konferansta konuşmacılar, askerliğin her iki cinsiyet üzerindeki etkileri ve babalık kavramı üzerinde duracak. Konferansta erkeklik kavramı global perspektiften de ele alınarak, toplumlara göre değişkenlik gösteren erkek estetik ve bakımı Türk ve İsveç erkekleri karşılaştırılarak anlatılacak. Ayrıca, erkeklerle konuşularak yapılan araştırmalar sonucunda son yıllarda erkeklerin, egemen erkek idealine uymak için gösterdikleri çabaya da değinilecek. Türk toplumunun değişik kesimlerinden erkek, kadın ve gençler üzerinde yapılan araştırmalara göre idealize edilen farklı erkek modelleri de konferansta karşılaştırılacak. 7
2003 2003 16 HAZİRAN/İSTANBUL Ayşe Gül Altınay, Zeynep Gambetti ve Zafer Yenal ın yanısıra Boğaziçi Üniversitesi ve Sabancı Üniversitesi öğrencilerinin düzenlediği Savaş ve Barış Atölyesi Boğaziçi Üniversitesinde gerçekleşti. Atölye aşağıdaki 4 oturumdan oluşuyordu: Küresel İktidar ve İmparatorluk: Nereye Gidiyoruz? Savaş ve Direniş Savaşlar ve Kimlikler: Görmek, Anlatmak, Unut(tur)mak, Şiddet Toplumsal Cinsiyet ve Bedenler Atölyenin toplumsal cinsiyet ve bedenler oturumunda Cenk Özbay ve Kiraz Bulut erkek bedeni ve savaş başlıklı bir sunum yaptı. İSTANBUL İstanbul Uluslararası Psikanaliz Birliği Türk Psikanaliz ÇalışmaGrubu nun düzenlediği 5. Uluslararası İstanbul Psikanaliz Buluşmaları kapsamında Michel Vincent erkek histerisi başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. 5 5 Bu etkinliğin hangi ayda gerçekleştiğini bilmiyoruz. 8
2004 2004 19-20 NİSAN/İSTANBUL Boğaziçi Üniversitesi Queer, Türkiye ve Kimlik başlıklı bir konferans gerçekleştirdi. Konferansın içeriği: 19 Nisan Kuramsal tartışma bölümü, Işıl Baş, Bülent Somay, Zeynep Direk, Ferda Keskin, Nami Başer Kız Tevfik ten Hop-Çiki-Yaya ya Queer, Mehmet Murat Somer Aynada tanıyamadığım ben üzerine: Metinlerbilgekarasuqueerimgelerhiçlik, Serkan Delice Bülent Ersoy dan Tarkan a Heteroseksizm İçinde Eriyenler, Beril Sönmez & Aylin Sunam Kiralık Erkeklikler: Sosyal Bilimi Queerleştirmek, Cenk Özbay Yabancı Kim? Almanya da Kimlik ve Katılımcı-Gözletici Yöntemi, Jennifer Petzen Eksik Bedenler ya da 1 Olmayanlar Üzerine, Cüneyt Çakırlar Yersiz Yurtsuz ve Cinsiyetsiz Bedenler, Erdal Demirdağ & Esmeray Benim Bedenim Bir Başkası, Küçük İskender 20 Nisan Eşcinselim Dedikten Sonra, Yeşim Başaran Queer ve Üçüncü Dünya, Yaşar Çabuklu Terson Hamleler, Süreyya Evren & Erden Kosova Foucault nun Queer Yaklaşımı ve Eşcinsel Kurtuluş İmkânı, Özlem Yalçınkaya The Monster: Queer beden ve Tarihsellik İlişkisi, Leman Giresunlu Lambdaistanbul: Nereden Nereye / Lambdaistanbul Eşcinsel Sivil Toplum Girişimi nin On Bir Yıllık Tarihinde Eşcinsel Mücadelesini Kavrayışına ve Kurgulayışına Bir Bakış, Öner Ceylan 9
2004 En güzel Hadım Etme Biçimleri ve Fetişizmin Hayaletleri, Adnan Yıldız Queer ve Türk: Üç Ulusaşırı Melodramda Queer Temsilleri, Barış Kılıçbay Popüler Metinler İlerici Olabilir mi? TV Dizisi Bir İstanbul Masalı Örneğinde Türkiye de Queer Temsilleri, Lale Kabadayı Sanat Tarihinde Metamodern Ortam, Taner Ceylan Selim İleri ile Yarın Yapayalnız üzerine söyleşi MAYIS/İSTANBUL 7-8 mayıs tarihlerinde Lambda İstanbul ile Bilgi Üniversitesi Sosyoloji&Psikoloji Bölümleri ve Hukuk Fakültesi işbirliğiyle Türkiye de Cinsel Kimlik ve Yönelimleri Anlamak Sempozyumu gerçekleştirildi. 7 Mayıs Serkan Delice moderatörlüğünde gerçekleştirilen Edebi Metinlerde Cinsel Kimlik ve Yönelimler başlıklı oturumda Serdar Soydan Cumhuriyet Dönemi Türkiye Edebiyatında Erkek Eşcinselliği başlıklı bir sunum yaptı. Ayşe Gül Altınay moderatörlüğünde gerçekleştirilen Toplumsal Erkekliğin Militarizm Üzerinden Kuruluşu başlıklı oturumda gerçekleştirilen sunumlar: 8 Mayıs Mehmet Tarhan, Militarizm Sarmalında Askerlik Hizmetinin Yeri: Asker ve Öteki Cenk Özbay, Asker Milletinin Oğulları: Erkeksiliklerin Kurulumunda Ordunun Rolü Deniz Yıldız, İleri Derecede Psikoseksüel Bozukluk (!) Işık Karaibrahim İstanbul da Eşcinsel Hareket İçinde Yer Alan ve Eşcinsel Hareket İçinde Yer Almayan Geylerin Askerlik Kavramına Bakışları Aslı Atamer, başkanlığını yaptığı Adli Tıp, Psikiyatri ve Psikoloji Çerçevesinde Cinsel Kimlik ve Yönelimler başlıklı oturumda, Erkek Eşcinsellere Yönelik Cinsel Şiddet başlıklı bir sunum yaptı. 15 MAYIS/İSTANBUL 1. Geleneksel Militurizm Festivali gerçekleştirildi. Festival, amacı İstanbul un militarist sembollerinin, "rehber"ler tarafından tarihi ve mimari açıdan 10
2004 ayrıntılı olarak katılımcılara tanıtılması olan bir geziyle başladı. Festival gezisi Haydarpaşa Tren Garı ndan başladı ve günün sonunda Temsili Tüfek Çat(ırdat)ma Töreni, bildiriler ve ret açıklamaları ile sonbuldu. Festival kapsamında ayrıca vicdani retçilerin kendilerini anlattıkları bir de sergi gerçekleştirildi. MAYIS/İSTANBUL Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği tarafından 24-26 mayıs tarihlerinde cinselliğin farklı yüzleri temasıyla gerçekleştirilen Cinsellik ve Cinsel Tedaviler 5. Ulusal Kongresi kapsamında gerçekleşen etkinlikler: 25 mayıs Hamdullah Aydın ın başkanlığında ki erektil disfonksiyonda güncel tedaviler başlıklı panelde Cem İncesu Erektil Disfonksiyonda Cinsel Terapiler ve Psikiyatrik Perspektif, başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. 26 mayıs Halim Hattat ın başkanlığını yaptığı penil protezin yeri ve sınırları başlıklı oturumda Işıl Uğurad, penil protez olgularında psikiyatrik değerlendirmenin önemi başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Şahika Yüksel in başkanlığını yaptığı Cinsellik ve Ayrımcılık panelinde Öner Ceylan eşcinsel erkekler kimdir? başlıklı bir konuşma yaptı. Cem İncesu nun başkanlığını yaptığı İlaçlar, Hormonlar ve Cinsel Yaşam: Getirdikleri, Götürdükleri başlıklı panelde Aytül Gürbüz SSRI tedavileri prematür ejakülasyonda bir seçenek olabilir mi? başlıklı bir sunum yaptı. 19 HAZİRAN/İSTANBUL Antropoloji Derneği nin öncülüğünde, 18-19 haziran tarihlerinde gerçekleşen 2. Ulusal Antropoloji Kongresi çerçevesinde Prof. Dr. Gürbüz Erginer in başkanlığını yürüttüğü kimiz ve kimlerdeniz başlıklı oturumda Çağdaş Demren Hegemonik Erkeklik: Erkeklik Kavramına Antropolojik Bakış başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. ARALIK/İSTANBUL Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi Sinemada Baba ve Oğul temalı bir sunum haftası gerçekleştirdi. Bu hafta kapsamında yapılan sunumlar: Sinemada Baba ve Oğul, Deniz Buga, 7 aralık Baba ve Oğul. Bu Konu Neden İlgi Çekici?, Şahan Yatarkalkmaz, 9 aralık Lacan da Anne ve Oğul un Baba ve Oğul a Dönüşmesi, Melida Tüzünoğlu 11
2005 2005 MAYIS/ANKARA 8. Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali kapsamında, festival tarihinde ilk kez erkek yönetmenler için bir bölüm açıldı. Aşık Erkekler Hattı başlıklı bu bölümde 4 yönetmenin birer filmi gösterildi: 6 Before Sunset (Gün Batımından Önce), Richard Linklater, ABD, 2004 Angst Essen Sele Auf (Korku Ruhu Kemirir), Rainer Werner Fassbinder, Almanya, 1974 Les Parapluies De Cherbourg (Cherbourg Şemsiyeleri), Jacques Demy, Fransa-Almanya, 1964 Breakfast At Tiffany s (Tiffany de Kahvaltı) Blake Edwards, ABD, 1961 HAZİRAN/İSTANBUL 10-11 haziranda Fransız Kültür Merkezi nde düzenlenen Temsiliyette Beden başlıklı panelin tanıtım metni ve bazı etkinlikleri aşağıdadır: İçinde yaşadığımız medyatik çağ herbirimizi kendiliğinden potansiyel aktöre dönüştürüyor. Bu bireysel medyatikleşmenin öne çıkan aracı toplumsal kimliğin yerleştiği, sahnelendiği ve çatıştığı bedendir. Kendini ifade ediş biçimlerinin (kimliğe, aidiyete, cinsiyete ilişkin) olduğu kadar taleplerin de taşıyıcısı olan beden böylece geçici bile olsa- olduğu gibi kavrayabileceğimiz bir söylem oluşturur. IFEA ve IDEMEC işbirliğinde düzenlenen panel özellikle dans, medya ve bedenin görüntüsel işlenişi (spor, dövme, epilasyon gibi) vasıtalarıyla sahnelenen, temsiliyetteki bu bedenleri incelemeyi amaçlıyor. Cinsiyet ile ilgili konular üzerinde -salt olmamakla birlikte- özel olarak durulucak. Bedenin bu sahnelenişlerinde kadınsılık ve erkeksilik, cinsiyetler arası ilişkiler ne açıdan ve nasıl ortaya çıkıyor? Bireyin cinsel ya da sosyal kimliğini öne çıkarmak, sorgulamak ya da reddetmek için keşfettiği yollar nelerdir? Bu sahnelemeler nasıl bir mesaj vermeye çalışır? Toplumsal baskı temsiliyetteki bedene nasıl müdahale eder ya da toplumsal baskı nasıl yönünü değiştirir? 10 Haziran Cinsiyetlerin Toplumsal Anlayışı başlıklı oturumda Tayfun Atay "Metroseksüeller, Banliyöseksüeller ve Entelseksüeller" : Türk Popüler Kültüründe Erkekliğin Tanımı başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. 11 Haziran 6 www.festival.ucansupurge.org 12
2005 Cinsiyet Oyunları başlıklı oturumda Elisabeth Dorier Apprill (IUF üyesi, Provence Üniversitesi, Coğrafya Bölümü) Tangoda Erkek Tavırları başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. KASIM/İSTANBUL Hürriyet Gazetesi, BM Nüfus Fonu, CNN Türk ve Çağdaş Eğitim Vakfı nın ev sahipliğinde ve İstanbul Valiliği nin işbirliğiyle 11-12 kasım tarihlerinde İTÜ Maçka Yerkeşkesi nde Aile İçi Şiddete Son: Dünyadan Örnekler başlığıyla uluslararası bir konferans gerçekleştirildi. Konferans kitapçığının Vuslat Doğan Sabancı ve Anne Birgitte Albrectsen (o tarihteki BM Nüfus Fonu Türkiye Temsilcisi) imzalı önsözünde konferansın amacı şöyle tanımlanmış: Konferansın amacı, aile içi şiddet konusunda Türkiye de önleyici ve koruyucu politikaların ve programların oluşturulması ve geliştirilmesi için yurtdışından ve yurtiçinden ön plana çıkmış örneklerin paylaşılması aracılığı ile STK ların, özel sektörün, kamu kuruluşlarının ve siyasilerin duyarlılıklarının arttırılması ve harekete geçmelerinin sağlanması. 11 kasımda ki kamu farkındalık kampanyaları başlıklı oturumda, Michael Kaufman, Aile İçi Şiddeti Önlemek İçin Erkekleri ve Erkek Çocukları Eğitmek başlıklı bir sunum yaptı. 12 kasımda ki eğitim çalışmaları başlıklı oturumda ise, Neil Blacklock (Aile İçi Şiddete Müdahale Projesi-DVIP- Gelişim Müdürü, İngiltere) Çocukları Koruma Sisteminde Babalar Önemli Midir? başlıklı bir sunum yaptı. Monica Wilson (CHANGE Direktörü, İskoçya) Erkekler Kadınlara Uyguladıkları Şiddete Son Vermeyi Öğreniyor başlıklı bir sunum yaptı. 12 kasımda eşzamanlı olarak 2 atölye gerçekleştirildi, Michael Kaufman, Beyaz Kurdele Kampanyası: Erkeklere Yönelik Stratejiler başlıklı bir atölye gerçekleştirdi. Konferans kitapçığında atölyenin açıklama kısmında yazanlar: Erkeklere ve erkek çocuklarına yönelik ve onları konuya dahil eden bir kampanya yürütebilmek için başarılı stratejiler geliştirme yollarını ele alan pratik bir çalışma grubu olacaktır. 13
2005 Beyaz Kurdele Kampanyası başka ülkelerden hazır modeller ithal etmek yerine, her bir ülkenin ve toplumun kültürel ve sosyal gerçeklerinden yola çıkan yaklaşımlar geliştirmemiz gerektiği düşüncesine temellenir. Michael Kaufman, Beyaz Kurdele Kampanyası nın pozitif yaklaşımını anlatıp, Dünyanın farklı köşelerinde uygulanan bazı Kampanya faaliyetlerini ve ceşitli organizasyon türlerini dinleyicilerle paylaşacak. Sezai Aydoğan (M.A. - TransAct Politika Danışmanı), Zincirin Eksik Halkası: Erkek Olarak Sorunlarla Başetmek başlıklı bir atölye gerçekleştirdi. Konferans kitapçığında atölyenin açıklama kısmında yazanlar: Kimler Katılmalı: Erkeklerle ve erkek çocuklarla çalışan (Örneğin önleme çalışmaları yapanlar, psikologlar, öğretmenler, pedagoglar, gönüllü kuruluşların yönetim kurulları, imamlar, gençlerle çalışanlar ve kadın örgütleri çalışanları) profesyonel ve yarı profesyonel kişiler. Zincirin eksik halkası aile içi şiddeti (göçmen) erkekler arasında tartışmaya açmayı hedefleyen bir yöntemdir. Bu çalışmada erkekler, sadece suç failleri veya mağdurlar olarak değil, sorumluluk alması gereken izleyiciler olarak ele alınır. Erkekler bir kardeş, bir baba veya bir arkadaş olarak, çevrelerinde veya yaşadıkları toplumda aile içi şiddetin yaşandığına tanık olabilirler. Grupta üç tema üzerinde durulacaktır: Erkek olmak, sorunlarla baş etmek ve aile içi şiddet. Sorulan sorularla erkekler bilgi, deneyim ve görüşlerini paylaşmaya davet ve teşvik edilir. Ayrıca şiddete yönelmek yerine alternatif davranışlar hakkında bir tartışma yapılır. Hedef, pek çok erkek için geçerli olan çaresizlik ve saldırganlık kısır döngüsünü kırmaktır. KASIM/İSTANBUL İstanbul Psikanaliz Derneği 11-12 kasım tarihlerinde Fransız Kültür Merkezi nde kadınlık başlığıyla 7. Uluslararası İstanbul Psikanaliz Buluşmaları nı gerçekleştirdi. Buluşma kapsamında Vehbi Keser erkekte kadınsı başlıklı bir konferans yürüttü. Buna ek olarak Tevfika Tunaboylu İkiz in, Zeynep Direk in ve Talat Parman ın konuşmacı olarak yer aldığı Erkekler Kadınlardan Neden Korkar? başlıklı bir panel gerçekleştirildi. 17 KASIM/İSTANBUL İstanbul Liseleri Felsefe Kulüpleri Platformu nun Unesco Dünya Felsefe Günü sebebiyle düzenlediği etkinliğin cinsiyet ayrımcılığı başlıklı oturumda, Alman Lisesi öğrencilerinden Can Bogoçlu ve Mehmet Çağrı Köse erkeklik üzerine başlıklı bir sunum gerçekleştirdiler. 14
2005 24 ARALIK/İSTANBUL Tiyatro Boğaziçi nin, dramatik metin bağlamında ataerkil sistem içindeki erkeği sorgulayan ve alanındaki ilk örnek olan oyunu, Egemenin Masumiyeti ilk kez sahnelendi. Kurgusunu Tiyatro Boğaziçi nin gerçekleştirdiği oyunun rejisi Metin Göksel, Bora Tanyel, İlker Aslan ve Fırat Güllü den oluşmaktadır. Oyunun 2 farklı versiyonu toplamda 4 kere sahnelendi ve yaklaşık 850 izleyiciye ulaştı. 2005 martında Tiyatro Boğaziçi nin toplumsal bir cinsiyet olarak erkeklik teması etrafında çalışmasıyla başlayan süreç, 2006 mayısındaki dördüncü ve son gösterimle 15 aylık ömrünü tamamlamıştır. Oyunun ilk versiyonu 24 aralık, 4 ocak ve 5 ocak tarihlerinde Ortaköy Afife Jale Sahnesi nde oynanmıştır. Oyunun ikinci versiyonu ise Alternatif Tiyatrolar Buluşması kapsamında sadece bir kere 11 mayısda sahnelenmiştir. Oyunun kısa bir tanıtımı: 7 Oyun erkekliğin pornografi ile olan hasıraltı ilişkisini sorgularken, bu ilişkinin Susurluk u diyebileceğimiz bir trafik kazasından sonra; bu kazanın kurbanlarından Egemen in Araf ta aklanma hikayesini ele alıyor. Oyunda Egemen in bir erkek olarak nasıl yetiştiği ölüm öncesi film şeridine dönüşen hayatında karşımıza çıkmakta. Egemen gerçekten masum mudur? Egemen in cinsel kimliğinin kuruluşunun sergilendiği oyun boyunca erkek cinselliğinin fıkraları, dili, efsaneleri ve nev-i şahsına münhasır hikayeleri bol bol karşımıza çıkar. Oyunun 2 perde ve 13 sahneden müteşekkil ilk versiyonu ana karakter Egemen in arafta uyanması ve kendisine altın fallus ödülü verilmesiyle başlar. Ardından ön oyunu, doğum, hamam, sünnet, anne ile yakın ilişkiler, ilk cinsel ders, lise aşkı, terfi, ev alma, evde cinsel fantezi, barbekü, son oyun sahneleri izler. Oyunun tek perde ve 12 sahneden müteşekkil ikinci versiyonu ise evde cinsel fantezi, araf, Charlie ile karşılaşma, doğum, hamam, sünnet, anne ile yakın ilişkiler, ilk cinsel ders, lise aşkı, askerde ve dayının ölümü şeklinde bir akışa sahiptir. Oyunun son sahnesinde ise ana karakter Egemen altın fallus ödülünü alır. 7 Egemen in Masumiyeti: Hedeflerini Terk Etmiş Bir Projenin Öğretici Mirası Üzerine; İlker Aslan, Fırat Güllü, Bora Tanyel; Mimesis Tiyatro/Çeviri Araştırma Dergisi 13. Sayı; Ekim 2007; www.mimesis-dergi.org 15
2006 2006 13 MAYIS/İSTANBUL 3. Geleneksel Militurizm Festivali Ankara da gerçekleşti. 13 TEMMUZ/ANKARA Erkekler Matinesi 13 Temmuz da Erkekler Matinesi, Bayanlar Giremez başlıklı ilk toplantısını gerçekleştirdi. Toplantıda erkeklik kavramına açıklık getirmek, erkeğin ne olduğu, erkeğin kendisini nasıl gördüğü, Türk toplumu ve dünyada erkeklik imgesi, erkeklerin bakış açısından namus kavramı, erkeklerin bakış açısından kadınlar ve diğer erkekler gibi konular tartışıldı. 8 20 TEMMUZ/ANKARA Erkekler Matinesi ikinci toplantısını gerçekleştirdi. 9 8 EYLÜL/İSTANBUL İstanbul Barosu nun düzenlediği ve 7-10 Eylül tarihleri arasında gerçekleşen Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar III sempozyumunda Rabia Sağlam, Bir Sivil İtaatsizlik Olarak Vicdani Ret başlıklı bir sunum yaptı. EYLÜL/İZMİR 8-10 eylül tarihlerinde gerçekleşen ilk Karaburun Bilim Kongresi nde H. Neşe Özgen başkanlığında gerçekleşen bilgi, birey, iktidar başlıklı oturumda Nuray Ergüneş ve Melda Yamaz Öztürk erkek akıl başlıklı bir sunum gerçekleştirdiler 1 EKİM/İSTANBUL Türkiye Sosyal Forumu çerçevesinde ataerkilliğe karşı farklı bir erkeklik mümkün başlıklı atölye gerçekleştirildi. İstanbul Tabip Odası nda gerçekleştirilen atölyenin konuşmacıları Yasemin Akis, Ayşe Sargın ve Selda Tuncer di. Forum programında atölyenin içeriği şöyle tanımlanmış: Kadınların kapitalist toplumdaki ikincil konumu, maruz bırakıldıkları sömürü ve baskı, şimdiye kadar sol politikalarda hep "kadın sorunu" olarak kavramsallaştırıldı. Oysa içinde yaşadığımız toplum sadece kapitalist değil, aynı zamanda ataerkil. Kapitalizm ataerkillikten beslenmekle kalmıyor, onu çeşitli şekillerde de yeniden üretiyor. Tek tek erkekler ise bireysel yaşamlarında ve toplumsal edimlerinde ataerkilliğin temel aktörleri ve taşıyıcıları. Bu anlamda "kadın sorunu" tabir edilen kadına yönelik şiddet, kadınların toplumsal, ekonomik ve sosyal hayattaki ikincil konumu, maruz kaldıkları ekonomik ve cinsel sömürü, sadece kapitalist toplumsal ilişkilerden değil, ataerkilliğin dayandığı eşitsiz kadın-erkek ilişkilerinden ve belli bir erkeklik kurgusundan da kaynaklanıyor. Bir başka deyişle, "kadın sorunu" aslında "erkek(lik) sorunu" ve bu haliyle tüm erkeklerin sorunu. Yaklaşık 50 kişinin katıldığı atölyede; 8 www.erkeklermatinesi.blogspot.com 9 www.erkeklermatinesi.blogspot.com 16
2006 Selda Tuncer, ataerkil sistemde erkeğin değişen halleri Ayşe Sargın, farklı bir erkeklik için seks endüstrisine ve pornografiye hayır Yasemin Akis, dünyada ve Türkiye de ataerkillikle mücadelede erkekler başlıklı sunumlarını gerçekleştirdiler. 3-5 KASIM/MUĞLA Muğla Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu ile Spor Bilimleri Derneği nin ortaklaşa düzenlediği 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi kapsamında, 5 Kasım da Özcan Saygın ın moderatörlüğündeki oturumda, Nefise Bulgu Spor Yaralanmaları: Salt Hegemonik Erkeklik Göstergesi mi? başlıklı bir poster bildiri sunumu gerçekleştirdi. Turgay Biçer in moderatörlüğünü yaptığı oturumda ise Mehmet Acet Okullararası Yarışmalarda Dereceye Giren Sporcu Erkek Öğrencilerin Sporda Saldırganlık Ve Şiddet İle İlgili Görüşlerinin Araştırılması başlıklı bir poster sunumu ve Recep Birinci ise Farklı Spor Branşlarındaki Erkek Sporcuların Öfke Ve Anksiyete Düzeylerinin İncelenmesi başlıklı poster sunumu gerçekleştirdiler. KASIM/İSTANBUL Aile İçi Şiddete Son Konferansı Hürriyet Gazetesi, BM Nüfus Fonu, CNN Türk ve Çağdaş Eğitim Vakfı ev sahipliğinde ve İstanbul Valiliği nin işbirliğiyle, 17-18 Kasım da Bahçeşehir Üniversitesi nde düzenlendi. Konferanstaki etkinlikler: 17 Kasım Erkeklerin kadına karşı şiddetle mücadeleye katılımını hedefleyen eğitim ve farkındalık kampanyaları başlıklı 2 oturumlu paneldeki panelistler ve konuşma başlıkları aşağıdadır: 1.Oturum 2.Oturum Gerhard Meschnigg, Avusturya Beyaz Kurdele Kampanyası Koordinatörü Erkek Şiddeti Konusunda Erkeklerin, Toplumun, Devletin ve Sponsorların İlgisini Nasıl Çektik? Humberto Carolo, Beyaz Kurdele Kampanyası Kanada-Brezilya Uluslararası İşbirliği Programı Proje Müdürü (Kanada) Brezilya da Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Desteklenmesi İçin Erkeklerle ve Erkek Çocuklarla Yapılan Çalışmalar Jorgen Lorentzen (Norveç) Norveç Beyaz Kurdele Kampanyası Nico van Oosten, Uzman Psikolog ve Danışman, TransAct (Hollanda) Erkekliğin Yitirilmesi: Güç, Statü ve Şerefi Kaybetmemek İçin Şiddet 17
2006 Saghir Bukhari, Uzman Danışman (Pakistan), Erkeklere Seçimler Sunmak: Aile İçi Şiddetle Mücadelede Erkeklere ve Erkek Çocuklara Ulaşmak Serpil Sancar, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi ve Kadın Araştırmaları Merkezi Başkanı, (Türkiye) Erkeklik ve Şiddet İlişkisi Konferans esnasında panellerle eşzamanlı olarak Beyaz Kurdele Kampanyası nın kurucusu Michael Kaufman ın moderatörlüğünde Beyaz Kurdele Kampanyası: Erkeklerin Aile İçi Şiddetle Mücadeleye Katılımı Engeller ve zorluklar başlıklı bir atölye gerçekleştirildi. 18 Kasım Konferansın ikinci gününde Michael Kaufman Beyaz Kurdele Kampanyası: Erkeklerin Aile İçi Şiddetle Mücadeleye Katılımı Stratejiler ve Beyaz Kurdele Kampanyası: Erkeklerin Aile İçi Şiddetle Mücadeleye Katılımı Aksiyon Planlaması başlıklarıyla iki atölye daha yürüttü. EYLÜL-KASIM/İSTANBUL Yapı Kredi Kültür Merkezi nde YKY Salı Toplantıları kapsamında Türkiye`de Erkek Olmak: Erkek (ya da Errrrkek) başlıklı söyleşiler dizisi gerçekleştirildi. Veysel Batmaz ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen söyleşilerin listesi: 26 Eylül de Kamil Şükun, Emre Aköz ve Hulki Aktunç un konuşmacı olarak yer aldığıerkek Yayınları: Osmanlı`dan Günümüze Erkek Dergileri başlıklı bir söyleşi gerçekleştirildi. 28 Kasım da Ali Şimşek ve Serdar Taşçı nın konuşmacı olarak yer aldığı Erkek ve Şiddet başlıklı bir söyleşi gerçekleştirildi. 26 Aralık ta Hikmet Kırık ve Fehmi Yaşar ın konuşmacı olarak yer aldığı Erkekler ve Haneler başlıklı bir söyleşi gerçekleştirildi. KASIM/İSTANBUL Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği tarafından 24-26 kasım tarihlerinde cinsel sağlık, engeller ve çözümler alt başlığıyla Cinsellik ve Cinsel Tedaviler 6. Ulusal Kongresi düzenlendi. Kongre kapsamındaki etkinlikler: 10 24 kasım Cem İncesu nun moderatörlüğünde Engin Eker in ve Ferruh Şimşek in konuşmacı olarak yer aldığı Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Alanında Ulusal 10 www.cetad.org.tr 18
2006 ve Yerel Medya Yoluyla Savunuculuk Projesi nin interaktif basın toplantısı Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Açısından Erkeklerde Sağlıklı Yaşlanma başlığıyla gerçekleştirildi. Engin Eker kendi başkanlığındaki 3. bahar ve 3. milenyumda erkek cinselliği ve menopozu başlıklı oturumda Gerçekten Erkek Menopozu Var mı? başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. 25 kasım Ferruh Şimşek başkanlığında gerçekleşen erkeklerde cinsel işlev bozuklukları ve farmakoloji başlıklı oturumda Eusebio Rubio Auiroles konuşmacı olarak yer aldı. Çalışma Grupları başlığı altında Sultan Doğan erken boşalma tedavisinde yeni yaklaşımlar başlıklı sunumunu gerçekleştirdi. 26 kasım Ferruh Şimşek in başkanlığında gerçekleşen Erkek Cinselliği ve İlaç Tedavileri: Güncel Gelişmeler başlıklı oturumda ki panelistler ve sunum başlıkları: Erkek cinselliğinde yaşlanma, hormonal ve metabolik sorunlar, Ferruh Şimşek Erkek cinselliğinde ürolojik bakış açısıyla erken boşalma, Haluk Kulaksızoğlu Sertleşme sorunlarının ilaç tedavilerinde güncel eğilimler, Cem Akbal Erkek cinselliğinde ilaçlar nereye kadar çözüm? Mitler ve gerçekler, Cem İncesu 21 ARALIK/ANKARA Felsefeciler Derneği tarafından 21-22-23 aralıkta gerçekleştirilen, Şiddet Sempozyumu kapsamında şiddetin öznesi başlıklı bir oturum gerçekleşti. Oturumda Ertuğrul R. Turan, Engin Delice ve Çetin Türkyılmaz konuşmacı olarak yer aldılar. 19
2007 2007 27-28 OCAK/İSTANBUL İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi, Bilgi Üniversitesi nde Uluslararası Vicdani Ret Konferansı düzenledi. Konferansın programı ve açılış konuşması: 11 27 Ocak Dünyada ve Türkiye de Vicdani Ret Deneyimleri Kolaylaştırıcı: Ville Forsman Rudi Friedrich Tali Lerner Andreas Speck Uğur Yorulmaz Zorunlu Askerlik ve Vicdani Reddin Tarihi Kolaylaştırıcı: Mete Tuncay Suavi Aydın Ulrich Brockling Matthew C. Gutmann Erik Jan Zürcher Erkekegemenlik, Cinsiyetçilik ve Karşıcinsiyetçilik Eleştirisi Olarak Vicdani Ret Kolaylaştırıcı: Nebahat Akkoç Cynthia Enloe Serpil Sancar Mehmet Tarhan 28 Ocak Vicdani Ret ve Anti-Militarizmin Felsefi Temelleri Kolaylaştırıcı: Tanıl Bora 11 www.savaskarsitlari.org 20
2007 Melek Göregenli Taha Parla Nilgün Toker Yıldırım Türker Bir İnsan Hakkı Olarak Vicdani Ret Kolaylaştırıcı: Mithat Sancar Ayhan Bilgen Rachel Brett Levent Korkut Friedhelm Schneider Vicdani Reddin Hukuki Boyutları Kolaylaştırıcı: Sezgin Tanrıkulu Kevin Boyle Osman Can Hülya Üçpınar Forum Kolaylaştırıcılar: Ayşe Gül Altınay, Coşkun Üsterci 18 MART/İSTANBUL Lambda İstanbul da Şiddetin Erkek Hali başlıklı söyleşi gerçekleştirildi. Söyleşinin Lambda İstanbul un internet sitesindeki tanıtım yazısı; 12 Oyuncak diye eline silah alan, var olmak adına küfürü basan, istediği olmayınca kodumu oturtan, kıskandım diye sevgilisini döven, vatan diye öldüren, namus diye birbirini yiyen ama acılarıyla mazbut, sevinçleriyle çocuk, gözyaşıyla masum erkeklik 20 MART/İSTANBUL Erkekler arası dostluğu temel alan ve fiziksel bir tiyatro olan Güneşli Pazartesi ilk kez Garaj İstanbul da sahnelendi. Şafak Uysal ve Bedirhan Dehmen in yaratıp sahnelediği Güneşli Pazartesi nin ses ve görüntü tasarımını Doğuş Bitecik, ışık tasarımını Ulaş Yatkın ve teknik koordinasyonunu Can Çanak 12 www.lambdaistanbul.org 21