TANIM Sosyolog, insan toplulukları ve toplumsal kurumlar, bunların kökeni, gelişmesi, işlevi ve birbirleriyle ilişkileri, bu ilişkileri belirleyen ilke ve kurallar ile toplumsal sorunlar ve çözüm yolları konularında araştırmalar yapan, araştırma sonucunda edinilen bulguları yorumlayan ve önerilerde bulunan kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN - Tarihsel belgeleri inceleyerek, gözlem ve görüşme gibi yöntemleri kullanarak; insan topluluklarının kökenini, gelişmesini, yaşayış tarzını ve sosyal ilişkilerini araştırır, çevreye, sosyal geleneklere, aile, din, eğitim gibi sosyal kurumlar ve diğer sosyal olaylara ilişkin bilimsel bilgiler toplar, - Edinilen verileri ve sonuçları, istatistiksel olarak değerlendirir ve yorumlar, - Toplumsal sorunları saptar, bilimsel sonuçlar çerçevesinde çözüm önerilerinde -bulunur, - Bilimsel sonuçlar ile sorunlara ilişkin çözüm önerilerinin eğitimciler, yasa koyucular, planlama uzmanları ve sosyal sorunların çözümüyle uğraşan meslek elemanlarına, kurum ve kuruluşlara ulaşmasını sağlar, sonuçlarını izler. - Görüşme ve anket formları, tarihi belgeler, toplumsal olaylar ve sosyal kurumlarla ilgili olarak yapılan araştırma ve incelemelerin yer aldığı basılı kaynaklar, gözlem ve araştırma raporları gibi dokümanlar, - İstatistik tabloları ve çeşitli büro malzemeleri ile hesap makinesi, bilgisayar. İSTANBUL A 1.1 2014/I
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ GENEL ÖZELLİKLER Sosyolog olmak isteyenlerin; - Sözel akıl yürütme yeteneğine sahip, - Toplumsal olaylara meraklı, - Araştırma ve inceleme yapmaktan hoşlanan, - Olaylar arasında bağlantılar kurabilen, - Başkaları ile iyi iletişim kurabilen kimseler olmaları gerekir. C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Sosyologlar gözlem ve incelemelerini alanda, elde ettikleri bulguların değerlendirmesini büroda yaparlar. Çalışmalarında insanlarla etkileşim halindedirler. Sayısal bulgularını bilgisayar yolu ile değerlendirirler. İSTANBUL B-C 1.1 2014/I
D- MESLEK EĞİTİMİ MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLAR Mesleğin Eğitimi; üniversitelerin Edebiyat ve Fen-Edebiyat Fakültelerinin Sosyoloji Bölümlerinde verilmektedir. Mesleğin eğitimine girebilmek için, - Lise veya dengi okul mezunu olmak, -ÖSYS (Öğrenci, Seçme ve Yerleştirme Sistemi) Kılavuzunda belirtilen şartları taşımak. Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programlarının; Dikey Geçiş Sınavı (DGS) Kılavuzunda belirtilen bölümlerinden mezun olanlar, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı nda başarılı oldukları takdirde Sosyoloji lisans programına dikey geçiş yapabilirler. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Meslek eğitim süresi 4 yıldır. Eğitim süresince mesleki dersler ağırlıklı olarak verilmektedir. EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA 4 yıllık eğitimi bitirenler, "Lisans Diploması alırlar. İSTANBUL D 1.1 2014/I
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Sosyologlar, Devlet Planlama Teşkilatı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Tarım Bakanlığı, Köy İşleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gibi kamu kuruluşları ile özel sektör kurum ve kuruluşlarının ilgili birimlerinde ve yayın kuruluşlarında çalışabilmektedirler. Bu meslekte çalışan kadınların oranı fazladır. Özellikle, sosyolog olarak iş bulma olanakları oldukça sınırlıdır. Sosyologlar, eğitimleri süresince edindikleri bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını, herhangi bir işsizlik durumunda halkla ilişkiler ve tanıtım alanlarındaki araştırma çalışmalarına yönlendirebilirler. Ayrıca insan kaynakları faaliyetleri ile de ilgilenirler. Ülkemizde, sosyal bilimler alanında daha çok, gelişmiş ülkelerin bulgularından yararlanma yoluna gidilmiş, ülkemiz için, çok sınırlı düzeydeki araştırma ve çalışmalarla yetinilmiştir. Ancak, Türkiye gibi çok hızlı bir toplumsal değişme ve gelişme sürecinde bulunan bir ülkede, toplum planlaması ve yapılan hizmetlerin sonuçlarının izlenmesi için, sosyologların çalışmalarına gereksinim olduğu anlaşılmıştır. Bu gereksinim çerçevesinde, çok yönlü mesleki gelişmelerin söz konusu olacağı ve ayrıca, verilerin istatistiksel olarak düzenlenmesinde bilgisayar kullanımının yaygınlaşacağı düşünülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) işbirliği ile açılan/ açılacak olan Ortaöğretim alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans ya da Pedagojik Formasyon Programını başarı ile tamamlayan sosyoloji mezunları Felsefe, Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri alanlarında öğretmenlik yapabilirler. F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ EĞİTİM SÜRESİNCE EĞİTİM SONRASI Öğrenciler, eğitimleri süresince çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından sağlanan kredi ve burslardan faydalanma olanaklarına sahiptirler. (Kredi ve Yurtlar Kurumu vb.) Fen-Edebiyat ve Edebiyat Fakülteleri Sosyoloji Bölümü mezunları işe ilk başladıklarında, kamu sektörüne ait kurum ve kuruluşlarda çalışmaları halinde, Devlet Memurları Kanunu'na dayanılarak Hükümet tarafından belirlenen ücreti (asgari ücretin yaklaşık iki katı), özel sektör kurum ve kuruluşlarında ise asgari ücretin yaklaşık üç katı ücreti alabilmektedirler. Uzmanlık alanları, işteki pozisyonları ve işletmenin yapısına göre bu ücrette artış olabilmektedir. İSTANBUL E-F 1.1 2014/I
G- MESLEKTE İLERLEME MESLEKI EĞITIMDE İLERLEME İŞ HAYATINDA İLERLEME BENZER MESLEKLER Lisans eğitiminden sonra alanlarında mastır (yüksek lisans) ve doktora eğitimi alarak akademik kariyer yapabilirler, yükseköğretim kurumlarında araştırma görevlisi, doçent, profesör gibi unvanlarla öğretim üyesi olarak görev yapabilirler. Sosyologlar, Genel Sosyoloji, Kurumlar Sosyolojisi, Uygulamalı Sosyoloji veya Sosyometri alanlarından birinde çalışmalarına ağırlık verebilirler. Aile, suçluluk, nüfus bilimi, endüstri ve tarım sorunları, köy-kent yerleşimi, sosyal ekoloji, siyaset ve hukuk sosyolojisi gibi konularda uzmanlaşabilirler. Çalıştıkları kurum ve kuruluşlarda, uzman, danışman ve araştırmacı kadrolarında veya yönetici kademelerinde yer alabilirler. - Sosyal Psikolog, - Sosyal Antropolog, - Sosyal Çalışmacı. İSTANBUL G 1.1.2014/I
H- EK BİLGİLER GÖREV I- KAYNAKÇA - İş organizasyonu yapar, - Çevre koruma önlemleri alır, - İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin faaliyetleri uygular, - Kalite Yönetim Sistemi kurallarına uygun çalışır, - Mesleki gelişim faaliyetlerinde bulunur. - Meslek elemanları, - Üniversitelerin web siteleri - ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi 2000, - 9 sayılı T.C.MEB Talim ve Terbiye Kurulu Kararı Şubat/2014 - Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar. İ- AYRINTILI BİLGİ İÇİN - İlgili eğitim kurumları, - Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr - Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/ - T.C. Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı http://osym.gov.tr/ - Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezleri Bu dosya; meslek seçme aşamasında olan gençleri bilgilendirme amaçlı olup, meslek mensupları, işyerleri, mesleğin eğitim yerleri ve meslek odalarından bilgi alınarak oluşturulmuştur. İSTANBUL H-I-İ 2014/1