1 Türkiye'den "Akil Adamlar" geçti Açık Toplum Vakfı olarak British Council işbirliği ile Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik sürecine destek vermek amacıyla kurulmasında aktif rol aldığımız, kamuoyunda "Akil Adamlar" olarak da bilinen Bağımsız Türkiye Komisyonu, 14-18 Eylül arasında İstanbul ve Diyarbakır'da temaslarda bulundu. Bağımsız Türkiye Komisyonu'nun başkanlığını yapan 2008 Nobel Barış Ödülü'nü alan Finlandiya'nın eski Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari ve Komisyon'un diğer üyelerinden Avusturya Eski Dışişleri Müsteşarı Albert Rohan, İspanya Eski Dışişleri Bakanı Marcelino Oreja Aguirre ve Hollanda Eski Dışişleri Bakanı Hans Van den Broek Eylül ayı içinde Türkiye'ye bir ziyaret gerçekleştirdiler. Komisyon üyeleri 14 Eylül'de İstanbul'a geldiler ve 15 Eylül'de Diyarbakır'a giderek Vali Mustafa Toprak, Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir, şehrin önde gelen STK'larının yöneticileri ile temaslarda bulunduktan sonra kapatılan DTP'nin eski eşbaşkanları Ahmet Türk ve Aysel Tuğluk ile görüştüler. "Arabuluculuk için gelmedik" Bağımsız Türkiye Komisyonu üyeleri, Diyarbakır'daki temaslarının ardından yaptıkları açıklamada, "Bazı yayın organlarında iddia edildiği gibi Kürt sorununda arabuluculuk yapmak gibi bir amaç taşımıyoruz. Diyarbakır ziyaretinde edindiğimiz bilgi ve izlenimler, Komisyon'un önümüzdeki dönemde hazırlayacağı 3. Türkiye raporunun oluşmasına katkı niteliği taşıyacaktır" dediler.16 Eylül'de İstanbul'da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve AB Başmüzakerecisi Devlet Bakanı Egemen Bağış ile görüşen Bağımsız Türkiye Komisyonu üyeleri, 17 Eylül'de yine İstanbul'da medya, akademi, sivil toplum ve iş dünyasının önde gelen isimleriyle biraraya geldi. "AB yolunda önemli bir dönemece girdik" Bağımsız Türkiye Komisyonu üyeleri 18 Eylül'de İstanbul'da yaptıkları basın toplantısı ile Diyarbakır ve İstanbul'da gerçekleştirdikleri görüşmelerle ilgili değerlendirmelerini Türkiye kamuoyuyla paylaştılar. Komisyon Başkanı Martti Ahtisaari toplantıda yaptığı konuşmada 14-18 Eylül tarihleri arasında süren temaslarının Türkiye'nin AB'ye tam üyeliği sürecinde komisyon olarak gerçekleştirecekleri bundan sonraki faaliyetler için çok önemli katkı niteliği taşıdığının altını çizerek "Yaptığımız görüşmeler, önümüzdeki yıl yazmayı düşündüğümüz Türkiye raporu için bizlere çok önemli bilgiler sağlamıştır. Amacımız Türkiye-AB ilişkilerinin önümüzdeki dönemde daha sağlıklı bir sürece girmesine katkıda bulunmaktır" dedi. Toplantıda söz alan diğer Komisyon üyeleri de Türkiye-AB ilişkilerinde ve tam üyelik müzakerelerinde çok önemli bir dönemece girildiğini vurguladılar.
2 Bağımsız Türkiye Komisyonu ile daha ayrıntılı bilgi için: http://aciktoplumvakfi.org.tr/acik-toplum-vakfi-girisimleri.php http://www.independentcommissiononturkey.org/ 2004'te kurulan Bağımsız Türkiye Komisyonu bugüne kadar biri 2005'te biri de 2009'da olmak üzere iki ayrı Türkiye raporu yayımladı. Komisyon, "Avrupa'da Türkiye: Kısır Döngüyü Kırmak" başlıklı ikinci Türkiye raporunu, geçen yıl Brüksel, Paris, Londra, Berlin gibi Avrupa'nın başlıca başkentlerine giderek, Avrupa kamuoyuna ve karar vericilere bizzat sundu. Komisyon raporlarında ve temaslarında "Avrupa hükümetleri taahhütlerini yerine getirmeli, Türkiye'ye adil davranmalı ve hak ettiği saygıyı göstermeli; Türkiye ise hükümeti ve muhalefetiyle dinamik ve geniş tabanlı bir reform süreci başlatarak Avrupa'daki destekçilerini teşvik etmeli" görüşünü dile getiriyor. Bağımsız Türkiye Komisyonu'nun "Avrupa'da Türkiye: Kısır Döngüyü Kırmak" başlıklı raporunu altı dilde indirmek için : www.aciktoplumvakfi.org.tr Açık Toplum'un "müzakere çağrısı"na yoğun ilgi vardı Açık Toplum Vakfı olarak 2010 yılı hibe bütçemizin bir bölümünü Türkiye'de diyalog ve müzakere süreçlerinin gelişimi konusuna ayırmaya karar verdik. Bu amaçla 13 Ağustos 2010'da Türkiye'de müzakere kültürünün gelişmesine katkı niteliği taşıyacak projelere çağrıda bulunduk. "Açık Toplum Vakfı Proje Önerisi Çağrısı Toplumsal Diyalog ve Müzakere Süreçlerinin Gelişimine Destek Programı" başlıklı çağrımız son başvuru tarihi olan 17 Eylül 2010'a kadar yoğun bir ilgi gördü. Öncelikle uzman bir ekip tarafından incelenecek başvurularla ilgili son kararı Açık Toplum Vakfı Danışma Kurulu verecek. Sonuçlar 5 Kasım 2010'a kadar başvuru sahiplerine bildirilecek.
3 "100 Soruda AB'nin Günlük Hayatımıza Etkileri"10 bin adet basıldı Açık Toplum Vakfı olarak, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üyelik sürecinin takipçisi ve destekçisi olmaya devam ediyoruz. Türkiye'nin AB üyeliğinin ve AB müktesebatına uyumunun günlük hayatımıza getireceği önemli etkileri açıklayan "100 Soruda AB'nin Günlük Hayatımıza Etkileri" başlıklı çalışma, AB'ye uyum yönünde Türkiye'nin kabul ettiği veya edeceği çeşitli düzenlemelerin, toplumun farklı kesimleri üzerinde doğurduğu veya doğuracağı etkileri ortaya koyarak, konuya ilişkin farkındalık düzeyinin artırılmasına katkıda bulunmak amacıyla hazırlandı. "100 Soruda AB'nin Günlük Hayatımıza Etkileri"'nin ilk versiyonu Aralık 2007'de yayımlandığında kamuoyunda çok büyük bir ilgiyle karşılanmıştı. Yurdun her köşesinden telefon ve e-posta ile talep edildi; internetten binlerce kez indirildi. Çalışmaya Türkiye kamuoyunda gösterilen yoğun ilgiyi gözönüne alarak "100 Konuda AB'nin Günlük Hayatımıza Etkileri"ni Avrupa Birliği Genel Sekreterliği ile işbirliği içinde Temmuz 2010'da 10 bin adet bastık ve yurdun her köşesine dağıtmaya başladık. Çalışmanın beşinci kez güncellenmesi ile ortaya çıkan bu yeni versiyonunun Türkiye kamuoyunun AB müzakere sürecine olan desteğinin güçlenmesine katkıda bulunacağına inanıyoruz. "100 Konuda Avrupa Birliği'nin Günlük Hayatımıza Etkileri" başlıklı yayını indirmek için tıklayınız: http://www.aciktoplumvakfi.org.tr/pdf/100_konuda_avrupa_birligi-nin_gunluk_hayatimiza_etkileri.pdf Burslu Roman öğrencilerimiz üniversiteye girmeyi başardı Anadolu Kültür bünyesinde yürütülen ve Açık Toplum olarak desteklediğimiz "Dezavantajlı Öğrencilere Burs Programı" sonuçlandı. Proje kapsamında öncelikle Roman STK'lara danışılarak Aydın, Edirne, Hopa, İzmir, Hatay, Ankara, İstanbul, İzmir, Balıkesir ve Mersin'de toplantılar düzenlendi ve üniversite sınavlarına hazırlanan lise son sınıf öğrencileri ile lise mezunları belirlendi ve bu öğrencilere burs başvuru formu gönderildi. 16 öğrenci burs aldı Danışma Kurulu ve proje yöneticileri tarafından başvuru formları incelenen 25 kişiden 15 lise son sınıf, bir de üniversite öğrencisine burs verilmesine karar verildi. Burs kriterlerine uygun oldukları için kendilerine burs verilmesine karar verilen bu 16 öğrenci dışında 4 öğrenci de Milli Eğitim Bakanlığı'na yönlendirilerek bakanlığın verdiği burstan yararlanmaları sağlandı. Ağustos 2010'da açıklanan sınav sonuçlarına göre "Dezavantajlı Öğrencilere Burs Programı"ndan faydalanan 16 öğrenciden 8'i üniversiteyi kazanarak kayıt yaptırmayı başardı. 7 öğrenci ise ek kontenjan sonuçlarını bekliyor. Bir öğrenci ise önümüzdeki yıl yeniden üniversite sınavlarına hazırlanacak.
"Homofobi Kimin Meselesi?" çıktı Kaos GL tarafından düzenlenen ve Açık Toplum Vakfı olarak bizim de destek verdiğimiz Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma'nın ikinci kitabı olan "Homofobi Kimin Meselesi?" geçen Ağustos'ta yayımlandı. Mart-Mayıs 2010 tarihleri arasında Trabzon'dan Ankara'ya 13 şehirde düzenlenen etkinlikler çerçevesinde gerçekleşen ve ilki 2006'da düzenlenen 5. Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma'dan seçilen bildiri ve tartışmalar ile bu çalışma için gönderilen makalelerden derlenen kitapta "Hastalık'tan İdeoloji'ye Homofobi", "Aile", "Anayasa", "Sınırlara Karşı Forum", "Sol ve Homofobi", "Medyada Homofobi", "Eğitim" gibi başlıklar altında "Homofobi Kimin Meselesi?" sorusuna yanıt aranıyor. Kitapta, ünlü feminist ve savaş karşıtı düşünür Judith Butler'ın 5. Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma kapsamında Ankara'da yaptığı "Queer Yoldaşlığı ve Savaş Karşıtı Siyaset" başlıklı konuşmanın metni ve yine Butler ile yapılmış bir söyleşi de yer alıyor. Ücretsiz dağıtılacak Baskı ve dağıtım masrafları da Açık Toplum Vakfı tarafından desteklenen kitabın dağıtımı ücretsiz olarak yapılacak ve insan haklarının yaygınlaşması amacıyla serbestçe kullanılabilecek. Kitabı, Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir, Adana ve Diyarbakır'daki LGBT örgütlerinden temin edebilir, ayrıca Kaos GL'den isteyebilirsiniz. Lambdaistanbul Aile Grubu LISTAG Anadolu ziyaretlerine başladı! LISTAG (Lambdaistanbul Aile Grubu) 2 yıldır tamamen gönüllü katılım ve kaynaklarla, aile üyelerinden birinin eşcinsel, biseksüel, travesti veya transseksüel olduğunu öğrenen bireyler için bir destek grubu olarak çalışmalarını sürdürüyor. Bugüne kadar İstanbul, Ankara ve İzmir'de çalışmalarını sürdüren LISTAG, kendisine ulaşan yoğun talepleri gözönünde bulundurarak destek faaliyetlerini Türkiye'nin farklı şehirlerine de taşımaya karar verdi. LISTAG, Açık Toplum Vakfı'nın da desteğiyle Eskişehir ve Diyarbakır'da Ekim ayı içinde üyelerinden birinin eşcinsel, biseksüel, travesti veya transseksüel olduğunu öğrenen ailelerle biraraya gelecek. Düzenlenecek toplantılara Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği CETAD'dan psikiyatrlar da katılacak. Bu toplantılarda LISTAG tarafından panel ve film gösterimleri de gerçekleştirilecek. LISTAG, Eskişehir'deki toplantı için "Eskişehir MOR EL, Diyarbakır'daki toplantı için de "Diyarbakır Piramid" ile işbirliği yapacak. 4
5 Ermenistan Türkiye Sinema Platformu iki ülke arasında kültürel köprü oldu Anadolu Kültür'ün Bölgesel İşbirliği Programı kapsamında faaliyet gösteren ve Açık Toplum Vakfı olarak desteklediğimiz Ermenistan Türkiye Sinema Platformu'nun (ETSP) çalışmaları tüm hızıyla sürüyor. 3 yıllık geçmişi olan ETSP'nin bu yılki ilk toplantısı Nisan ayında İstanbul'da İstanbul Film Festivali kapsamında gerçekleşti. Toplantıdan önce gerçekleşen atölye çalışmasına Türkiye'den 40, Ermenistan'dan 18 film projesi başvurdu. Jüri, toplantıya her iki ülkeden beşer tane olmak üzere toplam 10 film projesinin katılmasını kararlaştırdı. Atölye çalışmasına Anadolu Kültür'den ve ETSP projesinde Anadolu Kültür'ün partneri olan Altın Kayısı Ululslararası Film Festivali'nden (GAIFF) yetkililerin yanı sıra film endüstrisinden profesyoneller katıldı. 3 gün süren toplantı sonucunda seçim komitesi, beş projenin desteklenmesine karar verdi. ETSP Erivan'da toplandı Bu yılın ikinci toplantısı, ABD Erivan Büyükelçiliği'nin desteğiyle, Altın Kayısı Film Festivali tarafından, 12-14 Temmuz tarihleri arasında Ermenistan'ın başkenti Erivan'da gerçekleştirildi. Türkiye ve Ermenistan'dan üçer proje toplantıda sunulmak üzere seçildi. Toplantıda iki ülkeden de pek çok sinemacı yer aldı. Ayrıca ünlü yönetmenler Semih Kaplanoğlu, Fatih Akın ve Serge Avedikian toplantıya konuk eğitmen olarak katıldı. Sunumu yapılan 6 projeden üçüne destek sağlanması kararlaştırıldı. ETSP henüz 3 yıllık bir platform olmasına rağmen Türkiye ve Ermenistan'da olduğu gibi Diaspora'da da iki ülke arasındaki kültürel yakınlaşmaya katkıda bulunan önemli bir referans noktası haline geldi.
6 Hakkaniyet Fark Yaratır mı? Açık Toplum Vakfı Danışma Kurulu üyesi Hakan Altınay 2010 yılında Brookings Enstitüsü'nde yürüttüğü araştırma programı kapsamında "karşılıklı sorumluluk" ilkesini gündeme getirdiği "Dünya Vatandaşlarının Hak ve Sorumlulukları / The Case for Global Civics" başlıklı bir yayın kaleme almıştı. Brookings çatısı altında çalışmalarına devam eden Altınay, en son yayınıyla "küresel ilişkilerde hakkaniyet" konusunu tartışmaya açıyor. "Hakkaniyet Fark Yaratır mı? / Does Fairness Matter?" adlı çalışmasında Hakan Altınay, küresel ilişkilerde hakkaniyet duygusunun sanılanın aksine gün geçtikçe daha çok rol oynayacağı tespitini yapıyor. Altınay'a göre dünyanın süper güçlerinin kendi menfaatleri adına kaba kuvvet kullanmaktan çekinmiyor olmaları her ne kadar çoğu insanı dünya üzerinde adaletin imkanı konusunda şüpheci yapsa da, dünyanın içinde bulunduğu durum pek çok konuda işbirliğinin kaçınılmaz olduğunu gösteriyor. Kamu vicdanı, iletişim teknolojilerinin bu kadar hızlı geliştiği ve çeşitlendiği bir dönemde dış politikada her zamankinden daha büyük rol oynuyor. Artık dünyanın bir diğer ucunda yaşanan acıya veya mutluluğa anı anına şahit olmak mümkün. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki uluslararası hukuka olan inanç ve sadakat artıyor. Artık insanlar vatandaşları oldukları ülkelerin ortak amaçlar için diğer ülkeler ile işbirliğine girmelerine çok daha sıcak bakıyorlar. 9 ülke 9 ayrı örnek "Hakkaniyet Fark Yaratır mı?" tüm bu göstergelerden hareketle yazılmış 9 farklı makaleyi bir araya getiriyor. Brezilya, Çin, Mısır, Hindistan, Endonezya, İtalya, Japonya, Güney Afrika ve İspanya'daki güncel durumu anlatan bu makalelerin yazarlarına, kendi ülkelerindeki karar alıcı seçkinlerin ve kamuoylarının bugünkü dünya sistemini tehditkar ve yıkıcı mı yoksa adil ve kurallara sadık mı buldukları soruldu. Bu değerlendirmeyi yaparken bu konularda örnek teşkil edebilecek olaylardan bahsetmeleri istendi.her ülke içinde farklı yaklaşımlar olsa da genel olarak ülke kamuoylarının uluslararası işbirliğine karar alıcı seçkinlerden daha sıcak baktıkları ortaya çıkıyor. Hakkaniyet olgusunun uluslararası ilişkilerde kendisine sağlam bir yer edinmesi oldukça uzun vadeli ve çaba gerektiren bir iş olarak görünüyor, fakat bu vazgeçilebilecek bir hedef değil. Kitabın bu ay içinde yapılacak ikinci baskısına Şili, Polonya ve Rusya bölümleri de eklenecek. Açık Toplum Vakfı'nın TESEV'e desteği sürüyor Açık Toplum Vakfı olarak Türkiye'nin önde gelen gelen sivil toplum kuruluşlarından TESEV'e olan program desteğimizi sürdürüyoruz. Açık Toplum Vakfı Yönetim Kurulu, TESEV'in 2010 Programı'nı destekleme kararı aldı. TESEV'in Demokratikleşme Programı, önümüzdeki dönemde "Kürt sorunu," "yargı"," algı ve zihniyet yapıları" konularında araştırmalar yapacak, çeşitli toplantı ve konferanslar düzenleyecek. TESEV Dış Politika Programı ise Türkiye-AB ilişkilerine yoğunlaşacak. Bu dönemde gerçekleşecek Uluslararası Boğaziçi Konferansı'na üst düzey Avrupalı karar alıcılar katılacak. Dış Politika Programı ayıca Türkiye'nin Ortadoğu'daki yeni rolü ve Kıbrıs ile ilgili iki kapsamlı rapor hazırlayacak. TESEV İyi Yönetişim Programı ise çeşitli il ve ilçelerde sosyal bütçenin izlenmesine katkıda bulunacak.
7 Önümüzdeki Dönem İçin Planlananlar: "Kürt sorununda nasıl empati yapabiliriz?" sorusuna yanıt arıyoruz Açık Toplum Vakfı olarak Türkiye'nin en önemli ve en güncel sorun alanlarından biri olan Kürt sorunu ile ilgili bir etkinlikler dizisine başladık. Kürt sorunu çerçevesinde farklı bakış açılarına sahip sosyal ve siyasal kesimlerin birbirleriyle empati yapabilmelerine katkıda bulunma amacıyla başlattığımız proje kapsamında ilk etapta "Kürt Sorunu ve empati" konulu bir kitap çalışmasının startını verdik. Bu kitap çalışmasında Kürt sorunu konusunda birbirinden farklı düşünce ve hassasiyetlere sahip aydınların yazılarını biraraya getireceğiz. Kitap yayımlandıktan sonra Diyarbakır'dan Kayseri'ye Türkiye'nin değişik şehirlerinde bu çalışma ekseninde "Kürt sorununda birbirimizle nasıl empati yapabiliriz?" sorusunun yanıtını bulmak amacıyla panel, konferans gibi etkinlikler düzenleyeceğiz. AB Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Füle "Akil Adamlar"a Türkiye'yi soracak AB Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu üyesi Stefan Füle, Kasım ayında yayınlanacak 2010 Türkiye İlerleme Raporu öncesinde Türkiye-AB ilişkilerindeki son gelişmelerle ilgili değerlendirmelerde bulunmak için Açık Toplum Vakfı'nın desteğiyle kurulan ve faaliyetlerini sürdüren, kamuoyunda "Akil Adamlar" olarak bilinen Bağımsız Türkiye Komisyonu ile görüşme talebinde bulundu. 18 Ekim 2010'da Helsinki'de gerçekleşecek görüşmeye Bağımsız Türkiye Komisyonu'nu temsilen Komisyon Başkanı Finlandiya eski Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari ile Komisyon'un raportörü Avusturya eski Dışişleri Müsteşarı Albert Rohan katılacak.komisyon üyeleri yine 18 Ekim'de Helsinki'de Finlandiya Başbakanı Mari Johanna Kiviniemi ve Finlandiya Dışişleri Bakanı Alexander Stubb ile de Türkiye-AB ilişkileri çerçevesinde temaslarda bulunacak. Halep Ara Güler'i izleyecek Açık Toplum Vakfı olarak desteklediğimiz Anadolu Kültür Bölgesel İşbirliği Programı kapsamında Kasım ayında Halep'te Ara Güler Sergisi açılacak. Dünyaca ünlü Türkiyeli fotoğrafçının hafızalardan silinmeyen fotoğraflarının yer alacağı sergi, Türkiye ve Suriye arasındaki kültürel işbirliğinin geliştirilmesine yönelik bir adım olarak tasarlandı. Anadolu Kültür Bölgesel İşbirliği Programı çerçevesinde önümüzdeki dönemde Suriye'de başka kültürel etkinlikler de düzenlenecek.
8 Polonya'da Türkiye-AB ilişkileri masaya yatırılacak Açık Toplum Vakfı olarak bizim de desteğimizle 3-5 Kasım'da Varşova'da Polonya merkezli bir STK olan Unia&Polska Foundation'ın ev sahipliğinde Türkiye ve Polonya'dan aydınlar ve siyasetçilerin katılımıyla Türkiye'nin AB'ye tam üyelik sürecinin ele alınacağı bir konferans düzenlenecek.