ENDÜSTRİ ÜRÜNLERİ TASARIMCISI TANIM Endüstride üretilecek bir eşyanın, bir nesnenin şeklini, işlevsel özelliklerini, yapılacağı malzemeyi, renk, doku ve grafik düzenlemelerini görsel bir şekilde tasarlayan kişidir. GÖREVLER Endüstriyel kullanımı olan yeni bir nesnenin (eşyanın) tasarımı için proje hazırlar, Tasarlayacağı nesneye yönelik, bir akış şeması oluşturur. Örneğin, hangi amaçla kullanılacağı, hangi fonksiyonları yerine getireceği konularını araştırır, Akış şemasından sonra şekillendirme başlar. Şekillendirme uzun bir süreci oluşturur, Nesnenin teknik olarak çizimini yapar. Bu aşamada Endüstri Mühendisi, Makine Mühendisi, Grafiker vb. devreye girerek kontrolü gerçekleşir, Mokap denen birden fazla küçük formlar oluşturur. Bunların arasından biri seçilerek maketi yapılır. Makette aletin işlevleri de bulunur. (Örn: Masa kalemtıraşı için dönen kol yapılır. Kalemtıraşın dönme fonksiyonu da makette gösterilir.) Bu aşamada aksayan bir yön varsa hata düzeltilir, Maketten yola çıkılarak gerçek ölçülerin verildiği, kullanılacak malzemenin belirlendiği bir örnek yapılır. Deneme pazarı oluşturularak ürünün problemli yönleri araştırılır. Problem çıkması durumunda ürün tekrar projelendirilerek yeniden aynı işlem süreci tekrarlanır. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER Çizim aletleri (kalem, rapido takımı vb.), Karton, köpük, cam, plastik, tahta, metal vb., Cetvel takımları, Bilgisayar.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Endüstri ürünleri tasarımcısı olmak isteyen kimselerin, Normalin üzerinde genel yeteneğe sahip, Şekiller arasındaki ilişkileri görebilen, Tasarlananları ve iki boyutlu çizimleri üç boyutlu nesnelere dönüştürecek yeteneğe sahip, Henüz yazılmamış (örneği olmayan) nesneleri zihninde tasarlayabilme ve tasarladıklarını çizebilme yeteneklerine sahip, Yaratıcı, araştırmacı ve yeniliklere açık, Güzel sanatlara ilgili olmaları gerekir. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Endüstri ürünleri tasarımcıları, endüstri kuruluşlarındaki atölyelerde görev yaparlar. Çalışmalarında daha çok zihin gücünü kullanan endüstri ürünleri tasarımcıları birinci derecede nesnelerle ve aletlerle ilgilidirler. Yaratıcılık, meslekte başarıyı artıran bir özelliktir. MESLEK EĞİTİMİ MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Endüstri ürünleri tasarımcılığı eğitimi veren üniversitelerin Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümünde merkezi yerleştirme ve özel yetenek sınavlarından geçerek yerleşebilmektedir. Anadolu Üniversitesi, Endüstriyel Sanatlar Y.O. - Endüstriyel Tasarım Bölümü (Merkezi Yerleştirme), Bahçeşehir Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, (Özel yetenek) Doğuş Üniversitesi sanat ve tasarım Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, (Özel yetenek) Haliç Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, (Özel yetenek) Işık Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, (Özel yetenek) Kadir Has Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, (Özel yetenek) Okan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, (Özel yetenek) İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi - Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü (Merkezi Yerleştirme), Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi - Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü (Merkezi Yerleştirme),
Marmara Üniversitesi (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi - Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü (Özel Yetenek), Mimar Sinan Üniversitesi (İstanbul), Mimarlık Fakültesi - Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü (Özel Yetenek), Yeditepe Üniversitesi (İstanbul), Güzel Sanatlar Fakültesi - Endüstri Tasarımı Bölümü (Özel Yetenek). ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER Resim, Matematik, Fizik gibi derslerde olduğu kadar, Sosyoloji, Psikoloji, Sanat Tarihi gibi sosyal derslerde de başarılı olmak gerekir. MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI Mesleğin eğitimine Yüksek öğrenime geçiş ve Lisans Yerleştirme Sınavıyla ve özel yetenek sınavı sonucunda girebilmektedir. Lise veya dengi okul mezunu olmak, Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavında (LYS) başarılı olması gerekir. Endüstriyel Tasarım, Endüstri Ürünleri Tasarımı lisans programlarıı için yeterli (MF-4) puanı almak gerekir. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Endüstriyel Tasarım, Endüstri Ürünleri Tasarımı lisans programları ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir. MESLEK EĞİTİMİ Özel Yetenek Sınavıyla öğrenci alan üniversitelerde mesleğin eğitimine başlayabilmek için: Lise veya dengi okul mezunu olmak, Yükseköğretime Geçiş Sınavında (YGS) Endüstriyel Tasarım, Endüstri Ürünleri Tasarımı lisans programlarından biri için ilgili üniversitenin belirleyeceği baraj puanı almak, İlgili üniversitenin yapacağı Özel Yetenek Sınavında başarılı olmak gerekmektedir. Bu yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler YGS ve LYS sonuçlarına göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme işleminde diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler. Ancak kendi alan/kol/bölümlerin dışında bir yüksek öğrenim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır. Bilgisayar Destekli Tasarım, Bilgisayar Destekli Teknik Çizim, Endüstriyel Ürünleri Tasarımı, Endüstriyel Tasarım, Mobilya ve Dekerasyon, ön lisans programlarından birini başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavında başarılı oldukları takdirde Endüstri Ürünleri Tasarımı, Endüstri Tasarımı lisans
programlarından birine dikey geçiş yapabilirler. EĞİTİM SÜRESİ VE İÇERİĞİ Endüstri ürünleri tasarımı bölümü, lisans düzeyinde eğitim vermektedir. Lisans programı 4 yıl olup, sekiz dönem ve yaz stajlarından oluşur. Yabancı dille eğitim yapan okullarda eğitim süresi ilk yılı yabancı dil olmak üzere toplam 5 yıldır. Endüstri ürünleri tasarımı eğitiminin: Birinci Yılında: Öğrenciler temel tasarım ilke ve prensiplerini öğrenip, görsel şekillendirme ve biçimlendirme araştırmalarına yönelirler. Belirli programa göre yapılan uygulamalarla yaratıcı yeteneklerini geliştirirler. Bu uygulamalarla çeşitli malzemeleri ve kullanım tekniklerini öğrenirler. Yapılan uygulamalarda bilinen örneklerin kopya ya da taklit edilmesi yerine, yeni buluşlarla kişisel yaratıcılığı olan çözümler üretilir. Birinci yıl sonunda altı haftalık yaz stajı bölüm atölyelerinde yapılır, İkinci yılında: Endüstriyel tasarım uygulama ve araştırmalarına yöneltilirler. Stüdyolarda, sürekli çalışmalarla basit proje çözümleri yaparlar. Dört haftalık yaz stajı, endüstriyel fabrikalarda yapılır, Üçüncü yılında: Verilen projeleri, öğrenciler, çok kapsamlı düşünerek estetik ve işlerliği bir bütün içinde çözüp, kişilik kazanmış tasarımlar ortaya koyarlar. Yaz stajı tasarım bürolarında dört haftadır, Dördüncü yılında: Verilen projeleri, öğrenciler, önceki birikimlere göre eksiksiz çok yönlü çözerek profesyonelce sunmaya çalışırlar. Ayrıca: Her yıl için belirlenmiş İngilizce, Fizik, Teknik ve Grafik Resim, Teknoloji Tarihi, Sanat Tarihi, Üretim Teknolojisi, Ergonomi, Bilgisayar Tasarım Tarihi, Ekonomi, Pazarlama, Malzeme gibi derslerin yanı sıra Görsel İletişim Tasarımı, Tarih ve Teori ile Teknoloji ve Endüstri olmak üzere 4 ana gruptan oluşan seçmeli dersler de bulunmaktadır. EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN Eğitimini başarı ile tamamlayanlara unvanı verilir. lisans diploması ve Endüstri Ürünleri Tasarımcısı ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Türkiye'nin kalkınma hamlesi içinde olması endüstriye yönelmesi endüstri ürünleri tasarımcılığı mesleğinin gelişmesinde önemli bir etkendir. Endüstriye yönelik seri üretimde malzeme, biçim, işleme mekanizmaları, renk, doku ve grafik düzenlemelerini görsel bir duyarlılıkla ortaya koyabilen tasarımcılara sürekli ihtiyaç duyulmaktadır. Bu meslekteki kişiler,genellikle tasarımcı olarak, mobilya endüstrisi, otomotiv endüstrisi, cam ve seramik endüstrisi, iç mimarlık, dekorasyon, grafik tasarım ve ambalaj konularında istihdam edilmektedir. Kendi özel tasarım bürolarını kuran kişiler de oldukça fazladır.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ EĞİTİM SÜRESİNCE Meslek eğitimi sırasında öğrenciler, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğünün verdiği öğrenci kredisinden yararlanabilir. Başarılı öğrenciler değişik kişi ve kuruluşlardan burs alabilirler. İşyeri stajında ücret alabilmektedirler. EĞİTİM SONRASI Özel kuruluşlarda Tasarımcı olarak ilk işe başlayan bir kişi net asgari ücretin 3,5-4 katı civarında ücret almaktadır. Bu ücret çalıştığı alana ve işyerinin ücret politikasına göre değişmektedir. Deneyim arttıkça ücret artışı olmaktadır. MESLEKTE İLERLEME İşyerinin özelliğine göre kişi idari ve teknik yöneticilik yapabilmektedir. İşletmelerin Araştırma-Geliştirme ve Proje Departmanlarında yönetici ve üretim müdürü olma olanağı bulunmaktadır, Yüksek lisans ve doktora eğitimi yapılabilir. Yüksek lisans eğitimi 2 yıl, doktora eğitimi ise 4 yıldır, Meslekte ilerleme ve yükselme daha çok deneyime bağlıdır. Açılan çeşitli proje yarışmalarında dereceye girmek, ödül kazanmak meslekte ilerleme ve yükselme açısından önemlidir. BENZER MESLEKLER Endüstri Mühendisi, İç Mimar, Grafik Tasarımcısı, Mimar. EK BİLGİLER
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI Meslek elemanları, 2010 ÖSYS Başvuru Kılavuzu, Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu 2008, ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi 2000, Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu, Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar. DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER İlgili eğitim kurumları, Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/ Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.