BELİZE ÜLKE PROFİLİ T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü 2016

BELİZE ÜLKE PROFİLİ T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü 2016

1. TEMEL SOSYAL ve EKONOMİK GÖSTERGELER 1.1. TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER Devletin Adı Başkenti Yönetim Biçimi Resmi Dili Nüfus Belize Belmopan Temsili Demokrasi İngilizce 370 bin Yüzölçümü 22.963 km 2 Dini Para Birimi Kaynak: CIA The World Factbook, IMF 2016 Roma Katoliği (%39,3), Pentakostal (%8,3), Seventh Day Adventist (%5,3), Anglikan (%4,5), Mennonite (%3,7), Baptist (%3,5), Metodist (%2,8), Nasrani (%2,8), Yehova Şahidi (%1,6), diğer (%9,9) Belize Doları (Bz$) (1 ABD$= 2 Bz$) 1.2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER 2012 a 2013 a 2014 a 2015 b 2016 b GSYİH (Cari Fiyatlar -milyar $) 1,57 1,62 1,70 1,76 1,84 GSYİH Büyüme (Reel -%) 3,8 1,5 3,6 2,0 2,3 Kişi Başına Düşen GSYİH (Cari Fiyatlar - $) 4.618 4.644 4.760 4.842 4.957 Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 1,2 0,5 1,2-0,9 0,4 Nüfus (milyon) 0,34 0,35 0,36 0,36 0,37 Cari İşlemler Dengesi (milyon $) -27,5-72,6-135,9-156,5-131,0 Kaynak: IMF 2016 a Gerçekleşen, b Tahmini 2

2. DIŞ TİCARETİ 2. 1. DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ YILLAR İHRACAT İTHALAT DENGE HACİM 2002 164.485 527.037-362.552 691.522 2003 202.836 551.638-348.802 754.474 2004 210.972 514.024-303.052 724.996 2005 207.520 438.584-231.064 646.104 2006 274.429 660.343-385.914 934.772 2007 266.634 684.342-417.708 950.976 2008 295.058 836.544-541.486 1.131.602 2009 249.660 665.095-415.435 914.755 2010 282.040 699.951-417.911 981.991 2011 396.185 835.542-439.357 1.231.727 2012 340.449 880.335-539.886 1.220.784 2013 415.726 931.225-515.499 1.346.951 2014 364.893 1.002.384-637.491 1.367.277 2015 328.894 1.029.539-700.645 1.358.433 Kaynak: ITC Trademap 2. 2. ÜRÜNLER İTİBARİ İLE DIŞ TİCARETİ 2. 2. 1. İhraç Ettiği Başlıca Ürünler GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015 GENEL TOPLAM 415.726 364.893 328.894 1701 Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı) 53.678 55.095 67.162 0803 Muz (plantain dahil) (taze veya kurutulmuş) 48.503 0 48.902 2009 Meyve ve sebze suları (fermente edilmemiş, alkolsüz) 54.677 46.179 45.728 0306 Kabuklu hayvanlar (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış vb) 54.803 52.085 39.560 2709 Ham petrol 70.096 51.129 18.191 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 10.610 7.255 8.617 3

0713 Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) 8.015 8.299 8.520 0807 Kavunlar (karpuzlar dahil) ve papaya (taze) 10.335 6.631 6.519 2402 Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar 518 1.123 6.296 2309 Hayvan gıdası olarak kullanılan müstahzarlar 13.562 12.472 5.925 3301 Uçucu yağlar, rezinoitler, ekstraksiyonla elde edilen yağ reçineleri ve terpenli yan ürünler, çözeltiler 2.314 3.855 5.746 0307 Yumuşakçalar (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış vs.) 841 4.412 4.111 2208 Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir edilmemiş) ve damıtılarak elde edilmiş likör ve diğer alkollü içkiler 3.111 2.590 3.821 4407 Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalınlık>6 mm 2.827 2.857 3.703 1703 Şeker ekstraksiyonundan veya rafinajından elde edilen melaslar 3.907 2.928 3.228 8413 Sıvılar için pompalar (ölçü tertibatı olsun olmasın) ve sıvı elevatörleri 53 851 3.012 7326 Demir veya çelikten diğer eşya: 4 706 2.892 8431 Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya elverişli aksam ve 2.079 2.138 2.817 parçalar 3926 Plastikten diğer eşya 12 727 2.705 8430 Toprak, maden, cevher kazıma, taşıma, ayırma, seçme makinaları, kazık varyoşları, kar küreyici ve 37 7.858 2.581 püskürtücü, vb makine 8435 Şarap, elma şarabı, meyve suları veya benzeri içeceklerin imaline mahsus presler, fulvarlar ve 321 57 2.396 benzeri makina ve cihazlar 9018 Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan alet ve cihazlar 1.142 1.986 2.152 7113 Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden) 7 2.621 1.704 9504 Eğlence merkezleri için oyun eşyası, bilardo, kumarhane için özel masalar ve otomatik bovling 1.223 484 1.563 oyun ekipmanları vb 1103 Bulgur, irmik, topak halinde hububat ve pelletler 2.767 2.266 1.540 9102 Kol saatleri, cep saatleri ve diğer saatler (zaman ölçen sayaçları dahil) (91.01 pozisyonundakiler hariç) 1 1.407 1.471 8903 Yatlar ve diğer eğlence ve spor tekneleri; kürekli kayıklar ve kanolar 484 636 1.453 2103 Soslar ve müstahzarları; çeşni/lezzet verici karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır hardal 1.320 1.457 1.300 4403 Yuvarlak ağaçlar 201 961 1.238 4202 Deri ve köseleden sandık, bavul, valiz, evrak çantası, seyahat eşyası, kılıf vb. 11 185 1.207 0710 Sebze, (pişirilmemiş veya buharda veya suda kaynatılmış) (dondurulmuş) 233 1.463 1.152 4

0814 Turunçgillerin, kavunların (karpuzlar dahil) kabukları (taze/dondurulmuş/kurutulmuş vs.) 1.639 988 1.048 0901 Kahve, kahve kabuk ve kapçıkları, içinde herhangi bir oranda kahve bulunup kahve yerine kullanılan ürünler 55 147 772 6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme) 59 427 699 8429 Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol 136 117 659 silindirleri vb 8803 88.01 ve 88.02 Pozisyonlarındaki hava taşıtlarının aksam ve parçaları 258 256 633 8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 249 555 599 8502 Elektrik enerjisi üretim (elektrojen) grupları ve rotatif elektrik konvertörleri 38 9 597 8414 Hava veya vakum pompaları, hava veya diğer gaz kompresörleri, fanlar, aspiratörü olan havalandırmaya 14 42 577 mahsus davlumbazlar 2308 Hayvan yemi olabilen diğer bitkisel maddeler ve bitkisel döküntü ve atık ve yan ürünler 0 0 569 Kaynak: ITC Trademap 2. 3. 2. İthal Ettiği Başlıca Ürünler GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015 GENEL TOPLAM 931.225 1.002.384 1.029.539 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 127.335 133.029 101.158 2402 Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar 8.906 59.401 56.041 8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 22.278 28.053 29.010 4202 Deri ve köseleden sandık, bavul, valiz, evrak çantası, seyahat eşyası, kılıf vb. 1.348 21.987 20.535 8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar 17.068 20.821 19.537 2309 Hayvan gıdası olarak kullanılan müstahzarlar 5.778 23.711 16.062 8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar 4.357 5.241 15.508 8517 Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar 9.906 9.640 14.466 3808 Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici, sürgünleri önleyici, bitkilerin büyümesini 13.492 13.429 13.565 düzenleyici ürünler 3105 Azot, fosfor ve potasyumun ikisini veya üçünü içeren mineral veya kimyasal gübreler 13.130 10.974 12.719 4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 7.882 10.258 12.348 5

3923 Plastiklerden eşya taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus malzeme, tıpa, kapak, 10.513 12.097 12.333 kapsül ve diğer kapama malzemeleri 2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar 13.909 16.172 12.097 2523 Çimento 14.887 14.164 11.471 3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 9.294 8.331 11.285 2208 Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir edilmemiş) ve damıtılarak elde edilmiş likör ve diğer alkollü 6.961 10.526 10.928 içkiler 7214 Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş, sıcak haddelenmiş, haddeleme işleminden sonra 9.699 9.732 10.352 burulmuş olanlar dahil) 4819 Kağıttan, kartondan, selüloz vatkadan veya selüloz lif tabakalarından kutu, mafhaza, torba vb. 6.907 10.501 10.132 6404 Dış tabanı kauçuk, plastik, tabii veya terkip yoluyla elde edilen kösele ve yüzü dokumaya elverişli 613 8.110 10.061 maddelerden ayakkabı 2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları 7.999 9.542 9.959 8471 Otomatik bilgi işlem makineleri, bunlara ait birimler; manyetik veya optik okuyucular, verileri 7.141 7.654 8.731 koda dönüştüren ve işleyen makineleri 3917 Plastikten hortumlar, borular ve bağlantı elemanları (manşon, nipel, dirsek, flanşlar, vb.) 5.010 7.790 8.606 8544 İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber 4.748 6.416 8.472 optik kablolar 6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme) 970 9.501 8.441 6203 Erkekler ve erkek çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, pantolon, tulum ve şort (yüzme 707 6.265 8.259 kıyafeti hariç) 2203 Biralar (malttan) 2.976 6.660 7.718 8903 Yatlar ve diğer eğlence ve spor tekneleri; kürekli kayıklar ve kanolar 1.692 2.945 7.533 0402 Süt, krema (konsantre edilmiş, ilave şeker veya diğer tatlandırıcı madde içerenler) 6.921 8.745 7.415 7308 Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya 1.916 8.572 7.327 çelikten sac, çubuk, vb. 1517 Margarin 4.955 5.691 7.326 8418 Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları 4.190 4.440 7.092 2304 Soya fasulyesi yağı üretiminden arta kalan küspe ve katı atıklar 8.093 8.069 7.037 3926 Plastikten diğer eşya 1.958 4.255 7.017 6

0406 Peynir ve pıhtılaşmış ürünler 5.667 7.506 6.874 6204 Kadınlar ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, elbise, etek, pantolon etek, vb.(yüzme 596 6.328 6.868 kıyafetleri hariç) 8701 Traktörler 4.775 4.896 6.730 3402 Yıkama, temizleme müstahzarları (sabunlar hariç) 6.157 6.579 6.631 6402 Dış tabanı ve yüzü kauçuk veya plastik maddeden olan diğer ayakkabılar 1.129 8.834 6.536 1001 Buğday ve mahlut 8.520 6.627 6.023 8422 Bulaşık, şişe vb yıkama ve kurutma makinaları, şişe, kutu çuval vb doldurma, etiketleme makinaları, ambalaj vb makinalar 1.360 2.920 6.020 Kaynak: ITC Trademap 2. 3. BAŞLICA ÜLKELER İTİBARI İLE DIŞ TİCARETİ 2. 3. 1. İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler SIRA ÜLKELER 2013 2014 2015 GENEL TOPLAM 415.726 364.893 328.894 1 ABD 161.003 137.510 132.244 2 Birleşik Krallık 89.161 89.802 81.897 3 Meksika 14.207 28.090 15.085 4 İrlanda 14.485 14.056 14.332 5 Trinidad ve Tobago 19.866 13.781 13.477 6 Jamaika 19.742 15.136 11.786 7 Hollanda 23.086 16.755 11.682 8 İngiliz Virjin Adaları 9 349 8.476 9 Guatemala 5.225 9.417 6.402 10 İspanya 3.963 2.562 3.672 11 Çin 14.537 5.677 3.539 12 Almanya 874 1.235 2.950 13 Guyana 6.680 5.190 2.923 14 Honduras 367 289 2.887 15 Barbados 1.448 1.586 1.930 93 Türkiye 298 257 0 Kaynak: ITC Trademap 7

2. 3. 2. İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler SIRA ÜLKELER 2013 2014 2015 GENEL TOPLAM 931.225 1.002.384 1.029.539 1 ABD 298.855 312.354 348.060 2 Meksika 105.960 108.159 109.005 3 Çin 105.705 108.843 103.596 4 Hollanda Antilleri 116.612 124.783 90.941 5 Guatemala 62.753 78.902 75.992 6 Panama 25.840 32.672 40.155 7 Birleşik Krallık 10.621 12.595 23.627 8 Honduras 15.970 20.912 23.516 9 Hindistan 23.015 23.539 19.657 10 Trinidad ve Tobago 15.218 15.874 15.897 11 Hong Kong 5.327 8.398 14.079 12 El Salvador 11.369 9.956 11.465 13 Kosta Rika 13.712 10.458 11.332 14 Almanya 4.788 7.592 11.101 15 Japonya 10.299 11.825 9.411 18 Türkiye 475 1.058 6.863 Kaynak: ITC Trademap 2. 4. TÜRKİYE İLE TİCARET 2. 4. 1. Türkiye Belize Dış Ticaret Değerleri YILLAR İHRACAT İTHALAT DENGE HACİM 2002 67 0 67 67 2003 155 1.303-1.148 1.458 2004 589 1.484-895 2.073 2005 948 1.246-298 2.194 2006 848 809 39 1.657 2007 1.906 1.832 74 3.738 2008 2.093 468 1.625 2.561 8

2009 1.005 886 119 1.891 2010 2.343 2.333 10 4.676 2011 3.436 2.340 1.096 5.776 2012 6.107 4.549 1.558 10.656 2013 14.669 6.694 7.975 21.364 2014 19.547 7.791 11.755 27.338 2015 6.967 3.014 3.953 9.981 Kaynak: ITC-TradeMap 2. 4. 2. Türkiye nin Belize ye İhracatında Başlıca Ürünler GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015 2710 GENEL TOPLAM 14.669 19.547 6.967 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 9.224 8.254 3.204 9999 Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen ürünler 1.619 1.894 1.788 7113 Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama 1.236 591 556 metallerden) 6204 Kadınlar ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, elbise, etek, pantolon etek, 0 0 276 vb.(yüzme kıyafetleri hariç) 2515 Mermer ve traverten, ekosin, su mermeri, kireçli taşlar 20 20 226 6001 Örme tüylü mensucat 0 0 172 7214 Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş, sıcak haddelenmiş, haddeleme 0 29 169 işleminden sonra burulmuş olanlar dahil) 3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 142 227 145 4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 0 34 86 9406 Prefabrik yapılar 0 0 44 8408 8536 3214 Sıkıştırmayla ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlar (dizel ve yarı dizel) Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı (anahtarlar, röleler, sigortalar, fişler, kutular vb) Macunlar, reçineli çimentolar ve boyacılıkta kullanılan dolgu ve sıvama maddeleri 0 0 41 541 243 41 96 32 32 9

8483 Transmisyon milleri, kranklar; yatak kovanları ve mil yatakları; dişliler ve sistemleri; vidalar; dişli 0 0 29 kutuları volan vb 8418 Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları 0 23 25 2102 Mayalar ve cansız diğer tek hücreli mikroorganizmalar 0 15 23 8451 Dokuma ipliklerin, mensucatın yıkanması, temizlenmesi, kurutulması, ütülenmesi, sarılması, 0 0 15 katlanması vb için makinalar 8431 Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya 0 0 14 elverişli aksam ve parçalar 8202 EI testereleri; her tür testere ağızları (freze testereler ve dişsiz testere ağızları dahil) 0 0 10 7208 Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri (genişlik >= 600 mm) (sıcak 0 0 10 haddelenmiş) (kaplanmamış) 8511 Motorlarda kullanılan elektrikli ateşleme veya hareket ettirme tertibat ve cihazları (ateşlemedinamo 0 0 9 manyetoları, vb) 8538 Esas itibariyle 85.35, 85.36 veya 85.37 pozisyonlarında yer alan cihazlarda kullanılmaya 76 56 7 uygun aksam ve parçalar 8481 Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri diğer kaplar için musluklar, valfler (vanalar) ve 0 0 6 benzeri cihazlar 5808 Parça halinde kordonlar; işleme yapılmamış şeritçi eşyası ve benzeri süs eşyası; saçaklar, 0 0 5 ponponlar vb. eşya 9404 Şilte mesnetleri, yatak takımı eşyası vb eşya (şilteler, yorganlar, diz ve ayak örtüleri, yastıklar, 0 0 5 puflar vb) 8407 Kıvılcım ile ateşlemeli içten yanmalı doğrusal veya döner pistonlu motorlar (patlamalı motor) 0 0 4 8523 Sesleri ve diğer fenomenleri kaydetmeye mahsus diskler, bantlar, katı hal kalıcı depolama aygıtları, 0 1 3 akıllı kartlar vb 2523 Çimento 0 3 3 3403 Yağlama müstahzarları, pas önleyiciler 7 6 3 3208 Esası sentetik polimerler veya tabii polimerler olan, susuz bir ortamda eriyen veya dağılan boya 58 27 2 ve vernikler 8467 El ile kullanılan, pnömatik, hidrolik veya elektrikli ya da elektriksiz kendinden motorlu olan 0 0 2 aletler 4901 Kitaplar, broşürler, risaleler ve benzeri matbuat 0 0 2 10

8465 Ağaç, mantar, kemik, sert kauçuk, sert plastik maddeler vb sert maddeleri işl. mahsus makinalar 0 0 2 (çivi çakma, zımbalama vb) 8205 Diğer el aletleri (camcı elması, kaynak lambası, mengene, örs, portatif demirci ocakları, bileğiler 0 0 1 vb.) 9405 Diğer aydınlatma cihazları, ışıklı panolar, ışıklı tabelaları ve benzer eşya ve bu eşyanın aksam ve 25 15 1 parçaları 3817 Karışım halinde alkalibenzenler, alkalinaftalenler 0 0 1 6005 Çözgü tipi örgülü diğer mensucat 0 0 1 7616 Alüminyumdan diğer eşya 0 2 1 8209 Aletler için monte edilmemiş levha, çubuk, uç vb (sermetlerden) 0 0 1 7318 Demir veya çelikten vidalar, cıvatalar, somunlar, tirfonlar, perçin çivileri, pimler, kamalar, rondelalar vb eşya 0 0 1 Kaynak: ITC-TradeMap 2. 4. 3. Türkiye nin Belize den İthalatında Başlıca Ürünler GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015 GENEL TOPLAM 6.694 7.791 3.014 0303 Balıklar (dondurulmuş) 1.042 2.850 1.527 8908 8483 8409 Kaynak: ITC-TradeMap Sökülecek gemiler, suda yüzen sökülecek diğer araçlar Transmisyon milleri, kranklar; yatak kovanları ve mil yatakları; dişliler ve sistemleri; vidalar; dişli kutuları volan vb Sadece veya esas itibariyle 84.07 veya 84.08 pozisyonlarındaki motorların aksam ve parçaları 5.239 1.005 1.483 0 0 2 0 0 1 11