T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Ortaöğretim Genel Müdürlüğü SPOR LİSESİ TAKIM SPORLARI DERSİ FUTBOL 9
İÇİNDEKİLER... 9.2.1. FUTBOLUN TARİHSEL GELİŞİMİ... 9.2.1.1. Dünyada Gelişimi... 9.2.1.2. Türkiye de Gelişimi... 1 4 4 5 9.2.2. FUTBOLUN TANIMI VE KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ... 9.2.2.1. Tanımı ve Kavramlar... 10 10 9.2.3. FUTBOLDA SAHA, MALZEME VE KURALLAR... 9.2.3.1. Saha, Malzeme ve Kurallar... 12 14 9.2.4. TOP SÜRME TEKNİKLERİ... 9.2.4.1. Top sürme... 18 18 9.2.5. TOP KONTROLÜ... 9.2.5.1. Top kontrol teknikleri... 26 26 9.2.6. VURUŞ TEKNİKLERİ... 9.2.6.1. Farklı Vuruş Teknikleri... 33 34 9.2.7. PAS ÇEŞİTLERİ... 9.2.7.1. Paslaşma... 45 45 KAYNAKÇA... 52 1
2
1.ÜNİTE FUTBOLUN TARİHSEL GELİŞİMİ KAZANIMLAR: A- DÜNYADAKİ GELİŞİMİ 1. Futbol oyununun dünyadaki tarihsel gelişimini açıklar. Futbol oyununun dünyadaki gelişimi hakkında bilişim teknolojilerini kullanarak araştırma yapılması sağlanmalıdır. B- TÜRKİYE DEKİ GELİŞİMİ 1. Futbol oyununun Türkiye deki tarihsel gelişimini açıklar. 2. Futbolun ülkemizdeki organizasyon yapısını açıklar. SÜRE: 2 Ders Saati YÖNTEM VE TEKNİKLER: Anlatım, Katılım, Problem Çözme BECERİLER : Spor Kültürü Edinme, Analitik Düşünme, İletişim KONULAR FUTBOLUN TARİHSEL GELİŞİMİ A. FUTBOLUN DÜNYADAKİ GELİŞİMİ B. FUTBOLUN TÜRKİYE DEKİ GELİŞİMİ C. FUTBOLUN ÜLKEMİZDEKİ ORGANİZASYON YAPISI Futboluntarihçesi hakkında neler biliyorsunuz?............ 3
FUTBOLUN TARİHSEL GELİŞİMİ A. FUTBOLUN DÜNYADAKİ GELİŞİMİ Basit şekilde ayak topu oyunu olarak adlandırılan futbolun tarihi milattan öncesine dayanır. Tam olarak ne zaman ve nasıl doğduğuna dair bir bilgi olmasa da Romalıların ayak topunu şimdiki futbola benzer şekilde, M.Ö. 600 lü yıllarda Harpastum adını verdikleri bir eğlence şekline dönüştürdükleri çoğu kaynakta geçmektedir. M.Ö. 2500 yıllarında Çin İmparatoru Huang-Ti nin askerlerine, yere kakılmış iki direk arasından bir topun geçirilmesi esasına dayanan oyun ile çeviklik idmanı yaptırdığından; Çinli yazar Huan ın La Tartaria adlı eserinde Orta Asya Türklerinin bu günün futboluna benzer bir oyunu tapınakların avlularında kızlı erkekli oynadığından, Çinli yazar Song Wen e göre, yine Türklerin Orta Asya da bulunan ve Kıvışka denilen yerde üç gün üç gece süren şenliklerinde top oyunu oynadıklarından, Kaşgarlı Mahmut un Divânü Lugati t Türk adlı eserinde de Orta Asya Türklerince Tepük adı altında günümüz futboluna benzer bir oyunun oynandıklarından bahsedilmektedir. Geniş kitleleri peşinden sürükleyen bu sporun vatanı olarak ise İngiltere gösterilir. Futbolun şu andaki ismi İngilizce kaynaklı olup, foot (ayak) ve ball (top) kelimelerinden oluşan football dan gelmektedir. Günümüzde oynanan futbol, İngiltere de 19. yüzyıl sonlarında kurallara bağlandı. 1863 te kurulan Futbol Birliği bu kuralları belirledi. İlk takım ise Sheffield FC oldu. Oyunda sert, acımasız ve kırıcı hareketler yasaklandı. Bu anlayışı sürdürenler ise futbolun değişik biçimi sayılan ragbiyi geliştirdiler. Futbol, 19. yüzyıl sonlarında İngiltere den Avrupa ya yayıldı. Kısa bir süre içinde de dünyanın birçok ülkesinde oynanan bir spor haline geldi. 1904 te Uluslararası Futbol Federasyonu (FIFA) kuruldu. FI- FA nın yönetiminde, 1930 da ilk Dünya Kupası karşılaşmaları düzenlendi. 4
Bütün ülkelerin futbol federasyonları FIFA ya bağlıdır ve FIFA nın merkezi İsviçre nin Zürih şehrindedir. Ayrıca Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) gibi beş tane de kıta konfederasyonu vardır. (AFC, CAF, CONCACAF, CONMEBOL ve OFC). Ulusal futbol karşılaşmaları, her ülkenin kendi futbol federasyonunun yönetiminde yapılır. Olimpiyat Oyunları ndaki futbol karşılaşmalarını ise FIFA düzenler. Ayrıca her kıta konfederasyonu da kendi yetki alanında karşılaşmalar düzenler. UEFA nın düzenlediği turnuvalar: UEFA Şampiyonlar Ligi, EUROLİG Kupası turnuvalarıdır. FUTBOL TARİHİNDEN NOTLAR 1872 İlk milli maç oynandı. İngiltere İskoçya. 1876 Köşe vuruşu (korner) kuralı çıktı. 1882 Futbol kurallarını belirleyen İnternational Board kuruldu. 1891 Penaltı kuralı onaylandı. 1899 Oyun süresinin 90 dakika olması belirlendi. 1903 Averaj sistemi kabul edildi. 1908 Futbol ilk kez olimpiyat oyunları arasında yer aldı (Londra). B. FUTBOLUN TÜRKİYE DEKİ GELİŞİMİ Türkiye de ilk futbol ligini 4 takımla (Moda, Elpis, İmogene, Kadıköy) İstanbul Futbol Birliği kurmuştur. 1905-1906 sezonunda Türk takımı Galatasaray ın da katıldığı birliğin 1908 yılında 1. Kümesini; Galatasaray, Kadıköy, Moda, Elpis, İmogene ve Fenerbahçe oluşturur. 1903 yılında kurulan birlik 1909 yılının ağustos ayında cemiyetler kanununun çıkması ile 12 Kasım 1910 da İstanbul Futbol Kulüpleri Ligi adı altında tekrar teşkilatlanmıştır. Yine bu yıllar içerisinde futbol, Anadolu nun her yerinde hızla yayılmaya başlamış ve İstanbul un dışına taşmıştır. Fakat gerek İstanbul da gerekse Anadolu nun diğer bölgelerinde seyirciler ve sporcular, maçlar pazar günü yapıldığından ve Müslümanların tatil günü de cuma olduğundan maçlara katılamıyorlardı. Bu lige alternatif olarak cuma ligini kurdular (1914). İstanbul futbol kulüpleri ligi dışında kalan birlikler, Üsküdar Anadolu, İstanbul Jimnastik, Terbiye-i Medeniye, Şehremini Sanayi Mektebi ve Fenerbahçe Spor Kulüplerinin oluşturdukları gönüllü birliklerdir. Bu takımların genellikle müesseselere ait olması nedeni ile lig idarecilerinin diğer birliklerden farklı olarak futbolcuların dışında seçilmeleri de bu lige bir ayrıcalık ve yenilik katmıştır. Daha sonraki yıllarda Kurtuluş Savaşı ndan çıkan Türk ulusu, 1922 yılında Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı nın çalışmaları doğrultusunda atletizm, futbol ve güreş federasyonlarını kurmuş ve faaliyetlerini sürdürmüştür. 1923 yılında ise Türkiye Futbol Federasyonu kurulmuş ve 1951 yılında da profesyonel lig kabul edilmiştir. Türk futbolu hem ulusal hem de uluslararası alanda kendini hızla geliştirmiş ve kısa zamanda büyük başarılara imza atmıştır. 5
1996 yılında Avrupa Futbol Şampiyonası grup elemelerindeki zorlu maçlardan başarıyla çıkan A Millî Futbol Takımımız, İngiltere de yapılan finallere katılarak Türk futbol tarihinde bir ilke imza attı. 2000 yılı Türk futbolu açısından tarihî bir öneme sahiptir. A Millî Futbol Takımımız Hollanda ve Belçika nın ortaklaşa düzenlediği 2000 Avrupa Şampiyonası nda grubundan çıkarak çeyrek finale yükseldi. Çeyrek final maçında Portekiz le oynayan ay yıldızlılar, 2-0 yenilerek elendiler. 2002 yılında yükselişini sürdüren Millî Futbol Takımımız, Japonya ve Güney Kore nin ortak organize ettiği 17. Dünya Kupası na katılarak dünyanın en iyi 32 takımı arasına girdi ve grup maçlarından sonra Japonya (3. tur) ve Senegal (çeyrek final) i mağlup ederken yarı finalde Brezilya ya yenildi. 3.lük maçında Güney Kore yi yenen Millî Takım, şampiyonayı dünya üçüncüsü olarak tamamladı. Almanya da düzenlenen 2008 Avrupa Şampiyonası nda yarı finalde ev sahibi takım Almanya ya 3-2 yenilen Milli Takımımız, şampiyonayı 3. olarak tamamlamıştır. Bu sonuçlar A Milli Futbol Takımı nın tarihinde katıldığı Dünya Şampiyonası ve Avrupa Şampiyonasındaki en büyük başarılardır. Osmanlı Devleti nin son dönemlerinde modern futbol, ilk defa 1895 yılında İzmir in Bornova semtinde yerleşmiş olan İngiliz aileleri tarafından oynanmıştır. Futbol, yine İngiliz aileleri aracılığıyla İzmir den İstanbul a sıçramış ve çok geçmeden halk arasında büyük ilgi uyandırmıştır. Bu süreçle beraber sportif amaçlarla Selanik, İzmir ve İstanbul da kulüpler kurulmaya başlanmıştır. Türkiye de ilk futbol kulübü 1899 yılında çoğu Galatasaraylı gençlerden olmak üzere Black Stocking Football Club (Siyah Çoraplılar) adı altında kurulmuş, fazla bir varlık gösteremeden dağılmıştır. 1900 yılında İzmir de, Rumlar Panaonios (Panaonyos) ve Apollon Kulübünü, Ermeniler de Dork Kulübünü kurmuşlardır. Daha sonraki yıllarda, 1901 de Kadıköy Futbol Kulübü, 1903 te Beşiktaş Jimnastik Kulübü ve Moda Futbol Kulübü, 1904 de Rumlar tarafından Elpis Kulübü, 1905 te Galatasaray Kulübü kurulmuş ve 1906-1907 sezonunda futbol lig maçlarına katılan ilk Türk takımı olmuştur. 1907 de Fenerbahçe Spor Kulübü kurulmuştur. İlk Türk kulüpleri Beşiktaş, Galatasaray ve Fenerbahçe dir. Bundan sonra Altınordu, Süleymaniye, Vefa, Nişantaşı, Türk Gücü Anadolu kulüpleri tescillerini yaptırmışlardır. FUTBOLUN ÜLKEMİZDEKİ ORGANİZASYON YAPISI Türk sporunun ilk teşkilatı olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı nın kurulmasının ardından Yusuf Ziya ÖNİŞ başkanlığında ilk Türk Futbol Federasyonu 1923 yılında Futbol Heyet-i Müttehidesi adıyla İstanbul da kuruldu. Ardından FIFA ya başvurulmuş ve Türkiye 21 Mayıs 1923 tarihinde FIFA nın 26. üyesi olmuştur. Türkiye Futbol Federasyonunun amaç ve görevleri; TFFnin kuruluş amacı; her türlü futbol faaliyetlerini milli ve milletlerarası kurallara göre yürütmek, teşkilatlandırmak, geliştirmek ve Türkiye yi futbol konusunda yurt içinde ve yurt dışında temsil etmek üzere, özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliğe sahip, özerk Türkiye Futbol Federasyonunu kurmak; teşkilat, görev ve yetkilerine ait esas ve usulleri düzenlemektir. Türkiye Futbol Federasyonunun görevleri şunlardır: a) Türkiye deki her türlü futbol faaliyetini yürütmek, düzenlemek ve denetlemek. b) Futbolun gelişmesini ve yurt sathına yayılmasını sağlamak. c) FIFA ve UEFA nın yetkili organları tarafından konulan kuralların gereği gibi uygulanmasını sağlamak, ulusal talimatlar hazırlamak ve Türkiye yi futbol ile ilgili konularda yurt dışında temsil etmek. ç) Yurt içi ve yurt dışı futbol faaliyetleri için plan, program, benzeri her türlü düzenlemeyi ve anlaşmayı yapmak ve başarılı sonuçlar sağlanması için gerekli tedbirleri almak. d) Her düzeyde müsabakalar düzenlemek ve milli takımlar ile kulüp takımlarının uluslararası müsabakalara katılması ve mücadele edebilmesi için gerekli tedbirleri almak. 6
e) Fair play kurallarına uygun olarak bağlılık, dürüstlük ve sportmenlik prensiplerini gözetmek. f) Üyelerinin, kulüplerin, futbolcuların, hakemlerin, yöneticilerin, teknik direktör ve antrenörlerin, sağlık personelleri, futbolcu temsilcileri ve müsabaka organizatörleri ile diğer tüm ilgililerin FIFA, UEFA ve TFF tarafından konulan statü, talimat ve düzenlemeleri ile bunların yetkili kurulları tarafından verilen kararlara uymalarını sağlamak. g) Şiddet, şike, teşvik primi, ırkçılık, doping ve her türlü ayrımcılıkla mücadele etmek. ğ) Futbolu geliştirmek amacıyla; amatör futbol spor kulüp ve federasyonları ile bünyesinde futbol branşı bulunan engelliler spor federasyonlarına her türlü ayni ve nakdi yardımda bulunmak. Yukarıda anlatılan görevleri aşağıda bahsi geçen kurullar yapar. Bunlar; Yönetim Kurulu İcra Kurulu Denetleme Kurulu Tahkim Kurulu Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu (PFDK) Amatör Futbol Disiplin Kurulu (AFDK) Kulüp Lisans Kurulu Etik Kurulu Temsilciler Kurulu Merkez Hakem Kurulu Sağlık Kurulu Dopingle Mücadele Kurulu Dış İlişkiler icra Kurulu Engelli Futbolu Koordinasyon Kurulu Ülkemizde futbol, futbol federasyonu çatısı altında: Süper lig 1. Lig 2. Lig 3. Lig Akademi Ligi Bölgesel Amatör Ligi Kadınlar Ligi Gelişim Ligi Plaj Futbol Ligi Futsal Ligi Halı Saha Ligi Amatör ligler organize edilmektedir. 7
1. Sporun vatanı olarak görülen ülke hangisidir?...... 2. İlk dünya kupası hangi yıl düzenlendi?...... 3. UEFA nın düzenlediği turnuvalar hangileridir?...... 4. Futbolda ilk milli maç hangi tarihte ve hangi ülkeler arasında oynanmıştır?...... 5. Türkiye Futbol Federasyonu hangi yıl kurulmuştur?...... 6. Türkiye de kurulan ilk Futbol kulübü ve kurulduğu tarihi yazınız?...... 7. Futbol Federasyonunun organize ettiği ligleri yazınız?............ 8
2.ÜNİTE KONU: FUTBOLUN TANIMI VE KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ KAZANIMLAR: 1. Futbol oyununu tanımlar 2. Futbol oyununun temel mantığını açıklar SÜRE: 2 Ders Saati YÖNTEM VE TEKNİKLER: Anlatım, katılım, problem çözme BECERİLER : Spor kültürü edinme, analitik düşünme, iletişim KONULAR: A. FUTBOLUN TANIMI B. FUTBOL OYUNUNUN TEMEL MANTIĞI Aşağıdaki etkinlikte belirtilen kişi lerin görüşlerini ilgili boşluklara yazınız. Ulaştığınız sonuçları arkadaşlarınızla tartışınız. Öğretmenime göre futbol,...... Babama göre futbol,........ Anneme göre futbol,......... Kız kardeşime göre futbol,..... Bana göre futbol,...... Ortaya farklı düşünceler çıktı mı? Sizce bu farklılıklar neden kaynaklanıyor olabilir?... 9
A. FUTBOLUN TANIMI On birer kişilik iki takımın arasında oynanan küre biçimindeki bir topun eller kullanılmadan ayak, kafa ve vücudun öteki kısımlarıyla vurularak rakip kaleye sokulmasına dayalı spor dalıdır. Futbol oyununda özel bir vücut yapısına gereksinim duyulmaması, çok kişiyle oynanması, seyir zevki vermesi ve yüzyıldan fazla bir süredir kural değişikliklerine gidilmemesi bu oyunun en çok sevilen spor branşı olarak kabul edilmesine neden olmuştur Futbol, çağımızın en çok sevilen sporu olarak kabul edilir. B. FUTBOL OYUNUNUN TEMEL MANTIĞI Yüzyılın en çok ilgi çeken spor dalı futbol, hepimiz için farklı anlamlar taşıyabilir. Kimisi için yaşam biçimi, kimisi için boş bir uğraş, kimisi için de sadece spor. Futbol, dünyada en yaygın takım sporudur. Başta Avrupa ve Güney Amerika olmak üzere hemen hemen tüm ülkelerde çok sevilir. Dünyanın her yerinde geniş bir izleyici kitlesine sahiptir. Futbol, günümüzün en çok beğenilen sporu olarak kabul edilir. Bunda, futbolun özel bir vücut ya pısına gereksinim duymamasının, çok kişiyle oynanmasının, seyir zevki vermesinin ve yıllardan beri çok az değişen oyun kurallarıyla oynanmasının büyük etkisi vardır. 1. Futbolun tanımını yapınız. 2. Futbolun en çok sevilen spor branşı olmasının nedenlerini yazınız. 3. Futbolun temel mantığı hakkında bilgi veriniz. 10
3.ÜNİTE KONU: FUTBOLDA SAHA, MALZEME VE KURALLAR KAZANIMLAR: 1. Futbol saha ölçülerini ifade eder. 2. Futbol oyununda kullanılan malzemeleri tanır. 3. Futbol oyun kurallarını açıklar. SÜRE: 4 Ders Saati YÖNTEM VE TEKNİKLER: Anlatım, katılım, problem çözme. BECERİLER : Spor kültürü edinme, analitik düşünme, iletişim. KONULAR A. FUTBOL SAHA ÖLÇÜLERİ B. FUTBOL OYUNUNDA KULLANILAN MALZEMELER C. FUTBOL OYUN KURALLARI Futbol saha ölçüleri hakkında ne biliyorsunuz?...... Futbolda ne tür malzemeler kullanılır?......... Futbolda bildiğiniz oyun kuralları nelerdir?......... 11
A. SAHA ÖLÇLERİ B. KULLANILAN MALZEMELER a) Kale: Kale direkleri 12 cm yi geçmeyen eşit kalınlıktadır. Gol çizgisi kale direkleriyle eşit kalınlıktadır. Ağlar, kale direklerinin arkasına kaleciyi rahatsız etmeyecek şekilde direklere ve yere tutturulur. Kale direkleri, beyaz renkte olmalıdır. İki direk arasındaki mesafe içten içe 7.32 m, üst direğin alt kenarının yerden yüksekliği 2.44 m dir. b) Futbol Topu: 1.Yuvarlak olmalıdır. 2.Deriden ya da uygun bir maddeden yapılmalıdır. 3.Çevresi 70 cm den çok, 68 cm den az olmamalıdır. 4.Maçın başında ağırlığı 450 g dan fazla, 410 g dan az olmamalıdır. 5.Deniz seviyesinde basıncı 0.6-1.1 atmosfere eşit olmalıdır. 12
c) Köşe Gönderi Direği: Her köşeye en az 1.50 m yüksekliğinde, ucu sivri olmayan ve bayrak takılan bir direk dikilir. d) Futbol Oyuncularının Zorunlu Olarak Kullanacakları Malzemeler 1.Kazak ya da forma 2.Şort (Eğer tayt giyilirse taytın rengi şortun esas renginde olmalıdır.) 3.Uzun çorap (tozluk) 4.Tekmelikler 5.Ayakkabı (krampon) 13
C. FUTBOL OYUN KURALLARI Futbol kuralları, IFAB adı verilen Uluslararası Futbol Birliği Kurulu ve FIFA (Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği) tarafından belirlenmektedir. Futbol oyunu temel olarak, 11 er kişiden oluşan 2 takımın, 1 orta, 2 yardımcı 1 dördüncü hakem olmak üzere 4 hakemin bazı kurallarla yönettiği 90 dakika boyunca birbirlerinin kalesine gol atmaya çalışmasından ibarettir. Takımlar, sınırları belirli ölçülerle çizilmiş oyun alanın içerisinde üç direkten oluşan, boyu 2.44 metre, eni ise 7.32 metre olan kalenin içine topu ayakla atmaya çalışırlar. En fazla gol atan takım, maçı kazanır. Gol olmaması ya da eşit sayıda gol atılması halinde her iki takım da 1 er puan alır. Galibiyete 3 puan verilirken mağlup takım puan alamaz. Bu spor, yüzyılı aşkın bir süredir bu kurallarla oynanmaktadır. Temel Futbol Kuralları Ana hatlarıyla bu oyun; oyun alanı, oyuncular, hakemler ve toptan oluşmaktadır. Günümüze kadar geldikçe ortaya çıkan sorunlar ve ihtiyaçlardan ötürü futbol kuralları yenilenmiş ve, bu kurallar oyunu hızlandırıp güzelleştirmiş ve aynı zamanda daha seyredilebilir bir hale dönüştürmüştür. Oyun Alanı: Maçın oynandığı yer, dikdörtgen şeklindedir. Eni en az 45, en fazla 90 metredir. Boyu ise en az 90, en fazla 120 metre ile sınırlandırılır. Uluslararası müsabakalarda bu oranlar ende 64 75 metre, boyda ise 100 110 metredir. Top: Yuvarlak biçimde olan bu oyun aracı, ortalama 410 450 gram ağırlığında olup çevresi de 68 70 santimetre arasında olmalıdır. Oyuncuların Sayısı: Her iki takımdan da oyun alanı içinde 11 er futbolcu bulunur. Maçın başlayabilmesi ya da devam edebilmesi için bir takımın saha içinde 7 kişiden az olmaması gerekir. Yedek kulübesinde en fazla 7 oyuncu bulundurulur ve oyun süresi içinde bir takım en fazla 3 kez oyuncu değiştirebilir. Oyuncuların Giysileri: Her iki takım futbolcuları birbirinden farklı renklerde forma giymek zorundadır. Bir takımın tüm oyuncuları ise kaleci hariç, tek tip forma giymelidir. Genel anlamda giysiler, kısa kollu ya da uzun kollu forma, şort, uzun çorap, tekmelik ve futbol ayakkabısından oluşur. 14
Hakem: Müsabakalar, oyun kurallarını uygulamada yetkili olan kişi tarafından yönetilir. Bu kişi hakemdir. Hakem, futbolculardan farklı renkte kıyafet giyer. Hakeme sahanın 2 karşı uzun çizgisinde bulunan ve bayraklarla oyuna müdahale eden 2 yardımcı hakem eşlik eder. Asıl ve tartışmasız kararı veren ise orta hakemdir. Hakem, kararlarını düdük çalarak duyurur. Maçın Süresi: Futbol, 45 şer dakikadan oluşan 2 devre halinde oynanan bir oyundur. Toplam 90 dakika süren maçın devre arası 15 dakikayı aşmaz. Ofsayt: Oyunun temel kurallarındandır. Bir oyuncu, rakip kaleye toptan ve rakibin sondan ikinci oyuncusundan daha yakın ise ofsayt pozisyonundadır. Bu pozisyon sırasında topa dokunursa, hakem ofsayt kararı vererek karşı takım lehine düdük çalar. Fauller ve Fena Hareketler: Saha içinde oyunun kuralına göre oynanmasını sağlayan etkenlerin başında fauller gelir. Maçta faul yapan bir oyuncu, kuralları ihlal etmiş sayılacağından hakem tarafından karşı takıma vuruş hakkı verilir. İşte 10 temel kusurlu hareket : Rakibe tekme atmak ya da tekme atmaya teşebbüs etmek, Rakibe vurmak ya da vurmaya teşebbüs etmek, Rakibi tutmak, Rakibe tükürmek, Bilerek topa elle dokunmak, Rakibi çelmelemek, Rakibin üzerine sıçramak, Rakibi itmek, Rakibe şarj yapmak, Rakibe ayakla kayarak müdahale etmek. 15
Kusurlu hareketleri bir ya da birden fazla tekrarlayan oyuncu, faulün şiddetine göre sarı kart veya kırmızı kartla cezalandırılır. Kırmızı kart gören oyuncu, oyun alanından ihraç edilir ve bir sonraki müsabakada görev yapamaz. Serbest Vuruşlar: Bu vuruşlar, hakem kararıyla belirlenip direkt ve en direkt olarak ikiye ayrılır. En direkt serbest vuruşta, topun oyuna girmesi için 2 farklı oyuncuya temas etmesi gerekir. Penaltı: Kusurlu hareketler, ceza sahası içinde olursa penaltı ile cezalandırılır. Kaleye 11 metre mesafede bulunan penaltı noktasından kaleye doğru yapılan vuruştur. Tek bir oyuncunun, kaleyi koruyan rakip kalecinin olduğu alanda topa vurma avantajına sahip olmasıdır. Taç Atışı: Oyuna yan çizgiden başlama yöntemidir. Oyuncu, çizginin gerisinden topu eliyle, başlarının üzerinden fırlatarak oyuna dahil eder. Kale Vuruşu: Topun kalelerin yanından oyuna girmesidir. Rakip kaleye yapılan vuruşta, top kalenin dışından çizgiyi geçerse, tekrar kale vuruşuyla oyun başlar. Köşe Vuruşu: Rakip kaleye yapılan vuruşta, top rakip futbolcuya çarpıp kalenin dışından oyun alanını terk ederse vuruşu yapan oyuncunun takımı, topun çıktığı oyun alanı köşesinden köşe vuruşuyla oyunu başlatır. 1. Futbol saha ölçülerini yazınız. 2. Futbol kale ölçülerini Yazınız. 3. Kale alanı ve ceza alanı ölçülerini yazınız. 4. Futbol topunun özelliklerini yazınız. 5. Futbolda oyuncuların zorunlu olarak kullanacağı malzemeleri yazınız. 6. Köşe bayrak direğinin özelliklerini yazınız. 7. Direkt ve endirekt serbest vuruş arasındaki farkı açıklayınız. 8. Saha, ölçü, malzeme ve kurallar açısından futbolun kitleler üzerindeki etkisini yazınız. 16
4.ÜNİTE KONU: TOP SÜRME KAZANIMLAR: 1. Top sürme kavramını açıklar 2. Top sürmenin önemini açıklar 3. Top sürme tekniklerini açıklar 4. Ayak içi ve iç üstü ile top sürer 5. Ayak dışı ve dış-üstü ile top sürer 6. Ayak sstü ile top sürer 7. Ayak içi ve dış-üstü ile top sürer SÜRE: 6 Ders Saati YÖNTEM VE TEKNİKLER: Komut, eşli çalışma, alıştırma, anlatım, gösterim, BECERİLER :Top sürme,takım çalışması ve işbirliği yapma. iş birliği. zaman yönetimi KONULAR A. Top Sürme ve Önemi B. Top Sürmenin Sınıflandırılması 1. Ayak İçi ve iç üstü ile top sürme 2. Ayak Üstü İle Top Sürme 3. Ayak Dışı ve Dış-üstü ile Top Sürme 4. Ayak içi ve Dış-üstü ile Top Sürme Futbolda top sürme hakkında neler biliyorsunuz?............ 17
TOP SÜRME HAZIRLIK 1. Yukarıdaki görsellerden hareketle, oynadığınız grup oyunlarında topu karşı takıma ver memek için nasıl mücadele ettiğinizi defterinize yazınız. 2. Topla oynadığınız oyunlarda ayağınızın hangi bölümlerini kullanarak topu en kolay şekilde kaleye attınız. Tartışınız. 18
A. Top Sürme ve Önemi Sporcu topla koşarken ayağının bir kısmı ile topu sürekli kontrol eder. Buna top sürme (dripling) denir. Teknik kapasitesi yüksek bir oyuncu, top sürerken süratli ya da yavaş her durumda ayağındaki topa daima hâkim olmalıdır. Hâkimiyetindeki topu, gelişen pozisyon gereği etkili şut veya çalımla sonlandırmalıdır. Yani oyuncu topa tabi olmamalı; top, oyuncuya tabi olmalıdır. 1. Etkinlik Top Teknikleri Görsellerin ifade ettiği futbol temel tekniklerini ilgili boşluklara yazınız 1... 2.. 3 4 B- Top Sürmenin Sınıflandırılması 1. Ayak İçi ve İç-Üstü İle Top Sürme Ayak içi top sürmede, top öne doğru ayağın içi ile itilir. Sporcu bir yandan topu sürerken diğer yandan da takım arkadaşlarını ve sahayı sürekli olarak kontrol eder. 19
1. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler gruplara ayrılır. Her gruba birer top verilir. Öndeki oyuncu aşağıdaki şekilde olduğu gibi ayak içi topu sürerek karşısındaki oyuncuya verir. Topu verdikten sonra, o grubun arka sırasına geçer. 2. Ayak Üstü İle Top Sürme Bu teknikte top öne doğru ayağın üstü ile itilir. Ayağın topa temas eden yüzeyi çok az ol-duğundan ayak üstü top sürme oldukça zordur. 2. Uygulama Çalışması Yandaki uygulama çalışmasını öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler yeterli sayıda gruplara ayrılır. Her gruba birer top verilir. Grupların önündeki oyuncular şekilde de gösterildiği gibi topu ayak üstü dripling ile sürerek diğer grubun önündeki öğrenciye verir ve grubun arka sırasına geçer. Çalışma, gruplar arasında bu şekilde devam eder. 20
3. Ayak Dışı ve Dış-Üstü ile Top Sürme Bu teknikte ayağın dış yüzeyi ile top sürülür. Topu süren ayak ekseninin içe doğru bükülü olması gerekir. Diz, vücut ek senine yaklaşırken ayak gevşek tutulmalı ve bilekten içeriye doğru bükülü olmalıdır. Ayağın topa temas eden yüzeyinin geniş olmasından dolayı sporcuya rahatlık ve gü ven kazandıran bu teknik çok tercih edilir. 3. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını futbol sahanız varsa okulunuzda, yoksa en yakın futbol sahasında öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler gruplara ayrılır. Her gruba birer top verilir. Grubun önündeki oyuncu aşağıdaki şekilde olduğu gibi topu ayak dışı top sürme ile hunilerin arasından sürer. Son huniye geldiğinde huninin etrafında tam dönüş yapar. Dönüşü yaptıktan sonra ayak üstü driplingle düz bir hatta topu sürer, gruptaki arkadaşına iç vuruş yaparak topu verir ve grubun en arka sırasına geçer. Bu çalışmada 2-3 seri ve 6-8 tekrar yapılır. Çalışmalarda her top sürme ayrı ayrı geliştirilebileceği gibi müsabaka şartları düşünülerek amaca yönelik ve pozisyona göre uygun dripling seçimi yapılmasını sağlayacak çalışmalara ön celik verilmelidir. Top sürmede ayak içi, ayaküstü ve ayak dışı teknikleri gerektiğinde art arda kullanılmalıdır. 21
2. Etkinlik Top Sürme Teknikleri Görsellerin ifade ettiği top sürme tekniklerini ilgili boşluklara yazınız. 1... 2... 3... 3. Etkinlik Futbol Tekniği Çalışması Öğrenciler gruplara ayrılır. Her oyuncuya bir top verilir. Dışarda komut vermek için bir oyuncu bulunur. Belirtilen alan içerisinde iki farklı renkte 5 er oyuncu top sürme tekniklerini kullanarak top sürer. Dışardaki oyuncunun komutuyla top süren oyuncular dışardaki hunilere topu bırakmaya çalışır. Dışarıda 9 huni olduğu için bir oyuncu boşta kalır ve bu oyuncuya ceza verilir. Bu çalışma 5 seri yapılır. 22
4. Etkinlik Futbol Tekniği Çalışması Öğrenciler gruplara ayrılır. Her oyuncuya bir top verilir. Öndeki oyuncu, aşağıdaki şekilde olduğu gibi 20 m mesafeden ayak içi vuruş tekniğini kullanarak ortadaki oyuncuya topu atar ve onun yerine geçer. Ortadaki oyuncu, topu ayağının dışıyla kontrol eder. Ayak üstü driplingle bir süre daha sürer. Sonra üst vuruş tekniğini kullanarak kaleye şut atar. Bu oyuncu daha sonra, topu aldığı grubun arka sırasına geçer. Bu çalışmada 2-3 seri ve 6-8 tekrar yapılır. 5. Etkinlik Futbol Tekniği Çalışması Öğrenciler gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Mavi ile kırmızı takım, sınırlı alan içerisinde 4:4 oynarlar. Topa sahip olan takım, dışarıdaki jokerleri kullanabilir. Topu kazanan takım, karşı alana geçip mavilere hücum eder, jokerler de karşı alana geçerler ve 6:4 oyun devam eder. Gol atan takım, oyuna devam eder. Bu çalışmada futbol temel tekniklerinin (kontrol, teknik vuruş ve top sürme) hepsi bir arada kullanılır. Vuruş Kontrol Top sürme Futbol tekniğinde vuruş, kontrol ve top sürme üçgen teşkil eder. Futbol tekniğinde, bu üçgenin temel felsefe olduğu kabul edilir. 23
A) Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi ayak dışı top sürme tekniği için söylenemez? A) Top, ayağın dış yüzeyi ile sürülür. B) Topu süren ayak ekseninin içe doğru bükülü olması gerekir. C) Diz, vücut eksenine yaklaşırken ayak gevşek tutulmalıdır. D) Ayak, bilekten içeriye doğru bükülü olmalıdır. E) Ayağın topa temas yüzeyi çok azdır. 2. Aşağıdaki fotoğraflardan hangisi ayak içi top sürmeyi ifade etmektedir? A) B) C) D) E) B) Aşağıdaki ifadelerin karşısına doğru olanlar için D yanlış olanlar için Y yazınız. 1. Futbol tekniğinde vuruş, kontrol ve top sürmenin temel teknik olduğu kabul edilir. ( ) 2. Ayak içi top sürmede top öne doğru ayağın üstü ile itilir. ( ) 3. Ayak üstü top sürmede topa temas yüzeyi az olduğundan top sürme oldukça kolaydır. ( ) 4. Top sürme sırasında üç şekil de (iç, dış ve üst) gerektiğinde ardı ardına kullanılabilmelidir. ( ) C) Aşağıdaki soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız. 1. Top sürmede dikkat edilecek hususlar nelerdir?............ 2. Top sürme teknikleri nelerdir? Kısaca açıklayınız.......... 24
5.ÜNİTE KONU: TOP KONTROLÜ KAZANIMLAR: 1. Top kontrolünü tanımlar. 2. Top kontrolünün önemini açıklar. 3. Ayak içi ile top kontrolü yapar. 4. Ayak dış-üstü ile top kontrolü yapar. 5. Ayak tabanıyla top kontrolü yapar. SÜRE: 6 Ders Saati YÖNTEM VE TEKNİKLER: Komut, eşli çalışma, alıştırma, anlatım, gösterim. BECERİLER : Top sürme, takım çalışması ve işbirliği yapma,iş birliği, zaman yönetimi. KONULAR A. Top Kontrolünün Tanımı ve Önemi B. Ayak İçi Kontrol C. Ayak Dış-Üstü ile Kontrol D. Taban İle Kontrol Top kontrolleri hakkında neler biliyorsunuz?......... 25
TOP KONTROLLERİ HAZIRLIK 1. Yukarıdaki görselleri yorumlayınız. 2. Kontrol kavramı size ne ifade ediyor? 3. Top kontrolü kavramı üzerine düşüncelerinizi belirtiniz. 4. Futbolda top kontrolüne neden ihtiyaç duyulmuştur? 5. Bir futbol oyununda top kontrolünün sağladığı faydalar neler olabilir? A. Top Kontrolü ve Önemi Top kontrolü, futbolcunun topa hükmedebilmesini sağlayan önemli bir tekniktir. Topu alıp götür mek, yani ikinci bir hareket için topu en uygun şekilde kullanmak amaçlanmaktadır. Top kontrolünü başarıyla uygulayacak bir sporcu, topu kendi vücuduyla, rakip oyuncu arasında tutmaya da özen göstermelidir. Top kontrolü, sadece topa sahip olmak değil; en hızlı şekilde bir sonraki harekete hazırlamaktır. Futbolcular, topu kullanabilmek için öncelikle kontrol etme becerisini kazanmış olmalıdırlar. Topa vuruş tekniklerinin öğrenilmesi sonrasında yapılan vuruşların denetim altına alınabilmesini sağlamak amacıyla top kontrol teknikleri öğretilmelidir. Modern futbol anlayışında durağan bir şekilde top kontrolü, yerini kontrol ile birlikte, rakip takım oyuncusunu oyundan düşürme esasına dayanmaktadır. Yani kontrol sonrasında sporcu, yapmayı düşündüğü ikinci hareket için kendisine uygulama alanı yaratmak zorundadır. Futbolcular, oyun alanının bütün bölümlerinde ve oyunun her alanında top kontrolü için hazır olmalıdırlar. Top kontrolü sırasında takım arkadaşlarının ve rakip takım sporcularının hareket alanlarını kontrol etmelidir bu yüzden yapılan kontrollerde sporcu sürekli olarak oyun alanına bakmalı, kısa bir süre topa bakış gerçekleştirmelidir. Aksi takdirde kontrol sonrası değişen saha içi kurgusuna uyum sağlamak ve karar vermek zorlaşır. 26
1. Etkinlik Top Kontrolleri Top kontrolleri futbolda önde gelen tekniklerdendir. Süratli ve baskı altında oynanan günümüz futbolunda stop (topu durdurmak) un yerini kontrol almıştır. Arkadaşlarınızla beraber bir futbol maçını haftasonu çevrenizdeki öğrenciye uygun bir yerde izleyiniz. Top kontrolü açısından dikkatinizi çeken noktaları not ediniz. Notlarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız. İzlediğiniz maçla ilgili olarak aşağıdaki soruların cevabını boş bırakılan yerlere yazınız. 1. İyi bir top kontrolü nasıl yapılmalıdır?...... 2. Başarılı bir top kontrolünün sağladığı avantajlar neler olabilir?...... 2. Etkinlik Top Teknikleri Her fotoğrafın altına ifade ettiği top tekniğini yazınız. Top Tekniği 1... 2... 3... 4... 27
A. Ayak İçi Kontrol Yuvarlanan veya orta yükseklikten gelen toplar, ayağın iç kısmı ile kontrol edilir. Yerden seken, alçak veya orta yükseklikte gelen, yuvarlanan topları kontrol etmek için ayak içi kontrol tekniği uygulanır. 1. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler ikişerli gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Oyunculardan biri ayak içi vuruşla topu arkadaşına atar. Arkadaşı ayak içi ile topu kontrol eder ve tekrar ona verir. 2. Uygulama Çalışması Aşağıdaki çalışmayı, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler ikişerli gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Oyunculardan biri topu orta yükseklikte elle arkadaşına atar. Arkadaşı ayak içi ile topu kontrol eder ve tekrar ona verir. 28
B. Ayak Dış-Üst Kontrol Yüksekten ve yerden gelen toplar, ayak dışı ile kontrol edilir. Oyuncunun vücut ağırlığı destek ayak üzerindedir. Oyuncu, diğer ayağı ile ayak dışı kontrol yapar. Bu teknik uygulanırken vücudun ağırlığı destek ayak üzerindedir. Destek ayak, dizden hafifçe kıvrılır. Diğer ayak, vücudun önünde çapraz bir biçimde sallanır. Top yere düşer düşmez bilekten dönük ayağın dış kısmı ile kontrol yapılır. 3. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler ikişerli gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Oyunculardan biri topu iç vuruşla arkadaşına atar. Arkadaşı ayak dışı ile topu kontrol eder ve tekrar ona verir. 4. Uygulama Çalışması Yandaki çalışmayı, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler 4 er kişilik gruplara ayrılır. Oyun 4:4 oynanırken işaretli alan içerisine sağ ve sol kanatta her takımdan birer oyuncu bulunur. Her gruba bir top verilir. Oyuncular belirtilen alan içerisinde serbest oynar. Bu oyunda ayak içi ve ayak dışı kontrol tekniği uygulanır. 29
Ç. Taban ile Kontrol Yerden dikey olarak ve havadan gelen toplar ayak tabanı ile kontrol edilebilir. Destek ayak, vücudun tüm ağırlığını taşırken diğeri, ayak tabanı ile topu kontrol eder. Topa temas anında destek ayak hafifçe geri çekilir. Böylece oyuncu topu önüne almış olur. Kontrol yapacak bacağın topla buluşmasında, dizden hafifçe bükülmesi kontrolü modern bir şekilde yapmaya yardımcı olur. 1. Uygulama Çalışması Yandaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Her oyuncuya bir top verilir. Oyuncular serbest olarak top saydırırlar. Daha sonra topu yükselterek düşen topu, ayağın tabanı ile kontrol ederler. 2. Uygulama Çalışması Yandaki çalışmayı, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler ikişerli gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Oyuncular karşılıklı olarak paslaşır. Oyuncular gelen topu ayak tabanı ile kontrol eder ve tekrar arkadaşına verir. 30
A. Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz. 1. Ayak dışı kontrol ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Vücut ağırlığı destek ayak üzerindedir. B) Destek ayak dizden hafifçe kıvrılır. C) Diğer ayak vücudun önünde çapraz bir biçimde sallanır. D) Top yere düşer düşmez bilekten dönük ayağın dış kısmı ile kontrol yapılır. E) Bu teknik sadece havadan gelen topları kontrol etmede kullanılır. 2. Aşağıdaki fotoğraflardan hangisi ayak dışı kontrolü ifade etmektedir? A) B) C) D) E) B. Aşağıdaki soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız. 1. Başarılı top kontrolü yapmanın gerekçeleri nelerdir?... 2. Top kontrol metotlarını aşağıya yazınız.... 31
6. ÜNİTE KONU: VURUŞ TEKNİKLERİ KAZANIMLAR: 1. Vuruş tekniklerini açıklar. 2. Vuruş tekniklerinin çeşitlerini açıklar. 3. Ayak içi vuruş tekniği yapar. 4. Ayak içi-üst vuruş tekniği yapar. 5. Ayak üst vuruş tekniği yapar. 6. Ayak dış vuruş tekniği yapar. 7. Kafa ile vuruş tekniği yapar. SÜRE: 8 Ders Saati YÖNTEM VE TEKNİKLER: Komut, eşli çalışma, alıştırma, anlatım, gösterim, BECERİLER: Top sürme, takım çalışması ve işbirliği yapma, iş birliği, zaman yönetimi KONULAR A. Vuruş Tekniklerinin Açıklanması B. Vuruş Tekniklerinin Çeşitleri a) Ayak İçi Vuruş b) İç Üst Vuruş c) Üst Vuruş d) Dış Vuruş e) Kafa ile Vuruş Teknik vuruşlar hakkında neler biliyorsunuz?......... 32
TEKNİK VURUŞLAR HAZIRLIK 1. Yukarıdaki fotoğrafların ortak özelliği var mıdır? Açıklayınız. 2. Seyrettiğiniz bir futbol maçında en çok kullanılan vuruş tekniklerini belirleyip tartışınız. Ulaştığınız sonuçlardan hareketle vuruş tekniğinin ne olduğunu ve oyuncuya sağladığı avantajları listeleyiniz. 3. Teknik bir futbolcuda sizce hangi özellikler olmalıdır? Top Tekniği Futbol tekniği dendiğinde ilk akla gelen, topla birlikte yapılan hareketlerdir. Ancak futbolun takım oyunu olduğunu dikkate aldığımızda ve bugünkü oyun anlayışı içinde, topsuz hareketler de topla yapılan hareketler kadar önem taşımaktadır. Futbolda teknik, taktik ve kondisyon başarıyı etkileyen en önemli ögelerdir. Teknik, bir spor dalına özgü hareketleri amaca yönelik olarak ekonomik ve hatasızca yapabilme becerisidir. Futbola yönelik teknik becerinin geliştirilmesi için futbolcunun topa sahip olmasına, özgürce topla oynamasına yönelik çalışmalara özellikle çocuklarda ve gençlerde önem verilmelidir. Oyuncunun kendi bireysel yeteneklerini kullanarak topla oynamasını sağlamak, onun topa hükmetme becerisinin temelini oluşturur. Bu oluşumda vücut-top koordinasyonu çok önemlidir. 33
1. Etkinlik Top Tekniği Yukarıdaki fotoğrafları inceleyerek futbol tekniğini tanımlamaya çalışınız. Arkadaşlarınızla beraber bir futbol maçını izleyiniz. Top tekniği açısından dikkatinizi çeken noktaları not ediniz. Notlarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız. İzlediğiniz maçla ilgili olarak aşağıdaki soruyu cevaplandırınız. Top tekniği yüksek futbolcuların, oyuna nasıl bir etkisi olduğunu yazınız................... B. Vuruş Tekniği Çeşitleri a. İç Vuruş Ayak başparmağının dip kısmı ile topuk ve bileği içine alan kısımla yapılan vuruşlara iç vuruş denir. Bu vuruşlar, hedefe isabette ve pas vermede büyük faydalar sağlar. Çünkü ayağın en geniş kısmı topa temas eder. İç Vuruş Tekniği Duran veya hareketli bir topa 3-4 m mesafeden düz hatta koşulur. Destek ayak (topa vurmayan ayak), topa paralel 10-15 cm (veya bir ayak boyu) olarak topun yanında yer alır. Diz yavaşça eğilirken ayak, topa vuran kalçadan harekete başlar. Topa vururken saha ile bacak arasında 40 50 derecelik bir açı olmalıdır. Vuran ayak topun yönünde ileriye doğru devam etmeli. Gövdenin üst kısmı hafif öne doğru eğik olmalı ve kollar dengeyi sağlamalıdır. 34
1. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler gruplara ayrılır. Her gruba iki top verilir. Grubun önündeki oyuncular, aşağıdaki şekilde olduğu gibi grubun her iki yanındaki joker oyuncularla ayak içi vuruş tekniğiyle duvar pası yaparak topu tekrar alırlar. Yine bu teknikle topu diğer grubun önündeki arkadaşlarına atarlar. Pası attıktan sonra o grubun arkasına geçerler. 2. Uygulama Çalışması Aşağıdaki çalışmayı öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Oyunculardan biri, topu elle arkadaşına atar. Arkadaşı, ayak içi vuruş tekniğini kullanarak topu tekrar ona iade eder. Çalışmada, her iki ayak içi vuruş tekniği uygulanır. Bu çalışmayı 6-8 tekrar ve 2-3 seriden sonra diğer oyuncu yapar. 35
b. İç Üst Vuruş Ayak baş parmağının dip kısmı ve ayak bileğinin iç kısmı ile yapılan vuruşlara, iç üst vuruş denir. Bu vuruşlar kısa, uzun ve çapraz paslarda, serbest vuruşlarda, korner atışlarında ve kaleye şut atmalarda kullanılır. İç üst vuruş tekniği Koşu mesafesi 6-7 metredir. Duran topa, vuruş yapmadığınız ayak yönünde koşulur. Topa yaklaşınca adımlar biraz uzatılır. Destek ayak, iç vuruşa nazaran topa 25-30 cm daha uzak bir yere konur. Vücut destek ayak tarafına doğru eğilir. Kollar dengeyi sağlar ve vuruş yapılır. Topun yerden gitmesini istiyorsak merkezine, havadan gitmesini istiyorsak merkez altına vururuz. 3. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. A daki oyuncu şekilde olduğu gibi topu iç üst vuruşla B deki oyuncuya atar. B deki oyuncu topu D deki oyuncuya verir. D deki oyuncu tekrar iç üst vuruşla topu A daki oyuncuya atar. A daki oyuncu topu C deki oyuncuya verir. C deki oyuncu topu iç üst vuruşla B deki oyuncuya atar. Çalışma bu şekilde devam eder. Aynı çalışma iki topla da yapılabilir. 36
c. Üst Vuruş Ayak parmaklarının üst dip kısmından başlayarak ayak bileğinin kıvrımına kadar devam eden yüzeyle (ayakkabı bağlarının kapladığı bölge) yapılan vuruşa üst vuruş denir. Bunlar etkili vuruşlardır. Üst vuruş tekniği Koşu mesafesi 6-7 metredir. Topa yaklaşırken ilk adımlar kısa, son adım uzundur. Destek ayak, gergin vaziyette topun 15-20 cm yanında ve vuruş istikametine paraleldir. Ayak topa değdiği anda diz, hafif kıvrılır ve vuruş yapılır. Bacak kalçadan sallanır. Kollar dengeyi sağlar. Vücut dik tutulur, gözler dikkatlice topa çevrilir. 4. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler yeterli sayıda gruplara ayrılır. Her gruba birer top verilir. Öndeki oyuncu, aşağıdaki şekilde olduğu gibi topsuz olarak engellerin arasından koşar. Oyuncu, son engeli geçtikten sonra 5 metrelik sprint koşusu yapar. Kendisine atılan topu sıçrayarak üst vuruşla aynı oyuncuya iade eder ve topu atan oyuncunun yerine geçer. Topu atan oyuncu, karşıdaki grubun arka sırasına geçer ve çalışma bu şekilde devam eder. 5. Uygulama Çalışması Öğrenciler, yeterli sayıda gruplara ayrılır. Her gruba birer top verilir. Oyunculardan biri, topu elle arkadaşına atar. Pası alan oyuncu, üst vuruş tekniğini kullanarak topu, pas atan oyuncuya iade eder. 37
d. Dış Vuruş Oyun içinde zor pozisyonlarda kullanılır. Vücut pozisyonu iç vuruştaki gibidir. Topa vuracak ayak, kalçadan hafif öne doğru itilir. Ayak, ucu aşağıya doğru dönük biçimde içe doğru çekilir. Bu ayak, vuruş sırasında tamamen sabittir. Top oyuncunun önüne doğru süratle yuvarlandığında dış vuruşta şaşırtma pası atılması sağlanırken havadan gelen toplarda da dış vuruş metodu kullanılır. 6. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmalarını futbol sahanız varsa okulunuzda, yoksa en yakın futbol sahasında öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Ortadaki oyuncu, topu arkadaşına atarak ona yanaşır. Topu alan oyuncu ortadaki oyuncunun üzerinden topu dış vuruşla karşıya atar. Bu sefer ortadaki oyuncu, topun atıldığı oyuncuya yanaşır ve aldığı topu tek vuruşla iade eder. Topu alan oyuncu, dış vuruşla topu karşıya atar. 7. Uygulama Çalışması Öğrenciler yeterli sayıda gruplara ayrılır. Her gruba birer top verilir. Oyunculardan biri, dış vuruş tekniği ile topu arkadaşına atar. Pası alan oyuncu, topu kontrol eder ve dış vuruşla tekrar ona verir. 38
e. Kafa Vuruşları Kafanın bütün bölgeleriyle yapılan vuruşlara kafa vuruşu denir. Sporcu bu vuruşu yaparken tüm eklemlerini hareket ettirmeli, bütün vücudunu kullanmalıdır. Ön, arka, baldır ve karın adalelerinin kuvvetli olması kafa vuruşunun etkisini artırır. Sporcu pozisyona göre durarak, sıçrayarak ve uçarak kafa vuruşu yapabilir. 8. Uygulama Çalışması Yandaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler iki kişilik gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Oyuncular, karşılıklı olarak kafa vuruşu çalışması yapar. Bunları biliyor musunuz? Bir futbolcunun topa her kafa vuruşunda, beyninde 1000 (bin ) hücre ölür. 39
9. Uygulama Çalışması Aşağıdaki çalışmayı öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek uygulayınız. Öğrenciler ikişerli gruplara ayrılırlar. Her gruba bir top verilir. Oyunculardan biri topu elle arkadaşına atar. Pası alan oyuncu uçarak kafa vuruşu ile topu pası atan oyuncuya iade eder. Bu çalışmayı 6-8 tekrar ve 2-3 seriden sonra diğer oyuncu yapar. İç vuruş, iç üst vuruş, üst vuruş, dış üst vuruş ve kafa vuruşu tekniklerinin eğitimi verilirken diğer vuruş teknikleri (diz, topuk vb.) oyun içinde az kullanıldığından eğitimi yapılmaz, sadece çalışması yapılır. 2. Etkinlik Teknik Vuruşları Uygulayalım Öğrenciler 5 kişilik gruplara ayrılır. 1 kişi kaleci seçilir. Her gruba bir top verilir. Topun başındaki iki oyuncudan biri topun üzerinden atlar. Diğer oyuncu iç vuruş tekniği ile topu kenarda bekleyen oyuncuya atar. Oyuncu iç üst vuruşla orta yapar. Pası alan oyuncu vuruş tekniklerinden herhangi birini kulanarak gol yapmaya çalışır. Bu çalışmada 2-3 seri ve 6-8 tekrardan sonra oyuncular yer değiştirir. 40
3. Etkinlik Oyun Oynayalım Öğrenciler 3 erli gruplara ayrılırlar. Her gruba bir top verilir. Oyuncular 3:3 oyunda futbol vuruş tekniklerini kullanarak gol atmaya çalışırlar. Gol atan takım oyuna devam eder. Gol yiyen takım oyundan çıkar ve aynı renkte olan diğer takım sahaya girer (Alanın genişliğine göre sayı artırılabilir veya üç takım ile de oynanabilir). 4. Etkinlik Temel Hareketlerin Ana Unsurları Temel Hareketleri Uygulayalım Ayağın çeşitli kısımları ile yapılan vuruşların teknikleri arasında farklar vardır. Aşağıdaki şekillerden yararlanarak temel hareketlerin ana unsurlarını örnekte verildiği şekilde yazınız. 1 2 3 4 1. Topa karşı alınan pozisyon 2. 3.. 4.. 41
5. Etkinlik Röportaj Yapalım Araştırma sorusu Futbol takımları, futbol tekniğini öğrenme ve öğretmeye yönelik hangi çalışmaları yaparlar? Dört grup oluşturarak her grup için bir başkan belirleyiniz.yakın çevrenizdeki farklı futbol kulüplerinin sporcularını ve antrenörlerini gözlemleyerek onlarla röportaj yapınız. Röportajınızı yaparken aşağıdaki basamakları dikkate alınız. 1. Seçeceğiniz bir futbol takımının sporcularının ve antrenörlerinin futbol tekniği çalışmalarını gözlemleyerek onlarla röportaj yapınız. 2. Röportaj yapacağınız kişilerin işlerini aksatmamaya özen gösteriniz. 3. Röportaj yapacağınız takımın fotoğraf veya video kayıtlarını almak için grubunuzun içinde iş bölümü yapınız. 4. Röportaj sonuçlarını defterinize kaydediniz. Röportajınızda aşağıdaki sorulardan faydalanınız. 1. Kaç sezondur bu takımda görev yapıyorsunuz? 2. Top tekniği nedir? 3. Top tekniğinin geliştirilmesi için ne tür çalışmalar yapıyorsunuz? 4. Futbolda temel hareketler nelerdir? 5. Temel hareketlerin ana unsurlarının öğretilmesine yönelik çalışmalar yapıyor musunuz? 6. Size göre, teknik çalışmalara hangi yaşlarda başlanmalı ve ilk çalışmalara ayrılan zaman ne kadar olmalıdır? 7. Teknik çalışmaları yaparken nelere dikkat ediyorsunuz? 8. Verimi artırmanın yolları nelerdir? 9. Antrenmanların hangi bölümünde teknik çalışma yapıyorsunuz? 10. Bir tekniği öğretirken kişinin psikolojik durumunu dikkate alıyor musunuz? 11. Çalışmalar yapılırken müsabaka şartlarını göz önünde bulunduruyor musunuz? 12. Çalışmalar esnasında hangi teknikleri kullanıyorsunuz? 13. Çalışmalarda nasıl bir yol izliyorsunuz? 14. Çalışmalarda amacınız nedir? Futbol Tekniğini Öğretme ve Öğrenme Esasları Öğrenciler teknik çalışmalara erken başlamalı ve zaman ayırmalıdırlar. Öğrencilere doğru ve hatasız hareketler yapılarak gösterimelidir. Verimi artırmak için küçük gruplarla çalışmalıdırlar. Oyuncular yorgun olmadıkları zaman çalışmalıdırlar. Sıkıcı hâle gelmemesi için hareketler üst üste yaptırılmamalıdır. Futbolcular hareketleri isteyerek ve zevk alarak yapmalıdırlar. Öğrenciler doğru-yanlış hareket karşılaştırması yapmalı, yanlış ve hataları yerinde hemen düzeltmelidirler. Ağır yüklemelere girmeden kolaydan zora doğru yapmalıdırlar. Devamlı tekrarlarla hareketleri otomatikleştirmeli ve sonunda müsabaka şartlarında yapar hale getirmelidirler. Antrenör, öğrencilere teknik hareket uygulamalarını basit, anlaşılır ve kesin bir şekilde tanımlayabilmelidir. Anında ve sürekli bilgi verilmelidir. 42
A. Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi üst vuruş tekniği için söylenemez? A) Koşu mesafesi 6-7 metredir. B) Duran topa vuruş yapacağımız ayağın ters yönünde koşulur. C) Topa yaklaşırken ilk adımlar kısa son adım uzundur. D) Vuruş sırasında bacak kalçadan sallanır mı? E) Kollar dengeyi sağlar. 3. Futbolcunun ayakları ve kafası başta olmak üzere tüm vücudu ile topa uyumuna ne denir? A) Teknik B) Taktik C) Kondisyon D) Top tekniği E) Top sürme 4. Aşağıdakilerden hangisi eğitimi yapılmayan sadece çalışması yapılan vuruş tekniklerindendir? A) İç vuruş B) Üst vuruş C) Diz vuruş D) Kafa vuruşlurı E)İç üst vuruş B. Aşağıdaki ifadelerin karşısına doğru olanlar için D, yanlış olanlar için Y yazınız. 1. Pas vermede ve hedefe isabette en etkili vuruş tekniği iç vuruştur. ( ) 2. Dış vuruş eğitimi, yapılması gereken vuruş tekniklerindendir. ( ) 3. İç üst vuruşlarda topun havadan gitmesi istenirse merkezine vurulur. ( ) C. Aşağıdaki soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız. 1. Futbol tekniğinin ana unsurları nelerdir?........ 2. Futbol tekniğini öğrenme ve öğretme yöntemleri nelerdir?........ 3. Öğrenme ve öğretme esaslarına uygun yapılan teknik çalışmaların oyuncuya sağladığı faydalar nelerdir?........ 43
7.ÜNİTE KONU: PAS ÇEŞİTLERİ KAZANIMLAR: PASLAŞMA 1. Futbolda pas kavramını ifade eder. 2. Paslaşmanın önemini açıklar. 3. Pas verir ve alır. 4. Değişik pas çeşitleri yapar. SÜRE: 8 Ders Saati YÖNTEM VE TEKNİKLER: Gösterim, komut, eşli çalışma yöntemi, spor eğitim modeli BECERİLER: Pas alma, pas atma, koordinasyon, takım çalışması ve işbirliği yapma, iletişim. KONULAR A. PASIN TANIMI VE ÖNEMİ a) Pasın Tanımı b) Pasın Önemi B. PAS ÇEŞİTLERİ a) Ayak İç Pas b) Ayak Dışı Pas c) Kafa Pası Pas çeşitleri hakkında neler biliyorsunuz?......... 44
A. PASLAŞMA VE ÖNEMİ a) Paslaşma Pas, futbolda oyunculardan birinin topu takım arkadaşına atmasıdır. Pas verme, topun oyuncu tarafından takım arkadaşına aktarılmasıdır. İyi bir pas verebilmek ve takım adına avantaj sağlayabilmek için bir başka ifadeyle atılan topun takım arkadaşıyla doğru yerde doğru zamanda buluşabilmesi için pas atılacak oyuncu ile iletişime, pasın zamanına, şiddetine ve açısına dikkat edilmelidir. Pas almada, oyuncu topa sahip olduğu zaman, aynı takımın diğer oyuncularının pas almak için en uygun pozisyonu takip etmeleri çok önemlidir. Futbolda sonuca ve skora gitmede avantaj sağlayacak pozisyonlarda pas almak, önemli bir beceridir. İyi bir pas alabilmek ve takım adına avantaj sağlayabilmek için diğer takım oyuncularının markajından kaçınarak boş alanlar yaratılmalı, takım arkadaşınızın veya rakip takım oyuncularının arkasında kalınmadan pas alınmalıdır. b) Paslaşmanın Önemi Paslaşma, futbolda bilinçli skora gitmede, hem takım hem de bireysel olarak kazanılması gereken en önemli becerilerden biridir. İyi bir pas atmadan önce topun nereye ve neden atılmasının bilinmesine ve en iyi pasın nerede alınmasının da bilinmesine ihtiyaç vardır. Oyunun kontrolünü elinde tutmak isteyen takımın pas tekniği rakibinden yüksek olmalıdır. Bu sayede oyuna hükmedebilir ve hücum aksiyonları ile gol şansını artırabilir. İyi pasın diğer bir değişle kaliteli ve etkili bir pasın, öneminden söz ederken dikkat edilmesi gereken durumlardan biri de özellikle hızlı hücum sırasında yapılan fazla ve gereksiz pasın yapılmamasıdır. Bu gereksiz paslar, rakip savunmaya zaman kazandırarak gol şansını azaltabilmektedir. B. PAS ÇEŞİTLERİ a) Ayak içi pas Futbolda en sık kullanılan ve isabet oranı en yüksek pas çeşididir. Destek ayağı, topun yanına koyulur. Vuruş, ayağın iç geniş kısmıyla topun orta kısmına yapılır. Vuruş hareketi ritmik bir salınım ile kalça ve dizden yapılmalıdır. Vuruş sırasında ayak bileği mümkün olduğunca sabit ve sıkı tutulmalı ve vuruş ayağı, topun gidiş yönüne doğru hareketine devam etmelidir. 45
1. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde uygulayınız. Öğrenciler 2 şerli gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Karşılıklı ayak içi pas yapılır. 2. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde uygulayınız. Öğrenciler 2 şerli gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Karşılıklı ayak içi yüksek pas yapılır. 46
b) Ayak Dışı Pas Destek ayağınızı topun yanına koyun. Vuruş ayağı dışıyla topun ortasına veya orta altına, ayak bileği mümkün olduğunca sert ve sabit tutularak vurulur. Vuruş sırasında hareket kalça ve dizden ritmik bir salınım ile yapılmalıdır. Ayak dışı pas uygulaması genellikle sporcuların isabetlilik ve kuvvetli vurmada sorun yaşadıkları bir pastır. Ayak dışı pasta isabetliliği sağlamak ve uzun-sert atabilmek için bol bol ayak dışı pas çalışmaları yapmak gerekir. Ayak içi pas çalışmalarında uygulanılan yöntemler, aynı zamanda ayak dışı pas çalışmalarında da uygulanır. 3. Uygulama Çalışması Aşağıdaki uygulama çalışmasını, öğretmen rehberliğinde uygulayınız. Öğrenciler 2 şerli gruplara ayrılır. Her gruba bir top verilir. Öğrenciler karşılıklı geçerek ayak dışı pas çalışması yaparlar. 47