Kitap ve Sünnet Mizanında SOFİLİK Hazırlayan: Tercüme ve Dizgi: Fikri Göncü
ifa Dâvet ve İrşad Merkezi Po.Box:31717-Riyad 11418 Tel:4222626-4200620
بسم هللا الرحمن الرحيم Hamd Allah a aittir. Ona hamd eder ondan yardım ve bağışlanma dileriz. Nefsimizin ve günahlarımızın şerrinden O na sığınırız. Allah kime hidayet verirse artık onu doğru yoldan saptıracak yoktur ve O kimi saptırırsa artık onu hidayete kavuşturacak da yoktur. Şahadet ederim ki Allah tan başka ilah yoktur. O nun hiçbir ortağı da yoktur. Yine şahadet ederim ki Hz. Muhammed O nun kulu ve resûlüdür. SOFİLİK HAKİKATİ Sofilik islam aleminin her tarafına yayılmış olan yeni bir akımdır. İnsanların bir kısmı bu akımı desteklerken diğer kısmı da karşı gelmişlerdir. Müslüman bu akımı destekleyip bu akıma gönül vermiş insanlarla mı olmalıdır yoksa karşı gelen insanlarla beraber saf tutup bu tür insanlardan uzaklaşmalı mıdır!? Hakikati arayan bir müslüman hangi tarafın doğru olduğunu nasıl anlayacaktır? Bu durumda gerçeği anlamak için Allah ın emrettiği gibi Kur an ve sünnete başvurmaya ihtiyaç vardır. Allahu Teâlâ şöyle buyurur:
Sofilik ne Peygamberimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) zamanında, Sahabeler zamanında ve ne de Tabiinler zamanında bilinen bir akım değildi. Tabiinler den sonra suf (yün) elbiseler giyen bir gurup zahit insan kendilerine bu ismi verdiler. Bu durumla birlikte bu isim ortaya çıkmış oldu. Bu kelimenin yunan felsefe kitaplarının arapçaya tercüme edilmesiyle birlikte arapçaya giren yunanca «Sufya» kelimesinden türediği de iddia edilmektedir. Bu kelime bazılarının iddia ettiği gibi «safa» kelimesinden türemiş bir kelime değildir. Zira «safa» kelimesine nisbet kipi «safaî» dir. Hasan En- Nedvî «Rabbanilik Vardır Ruhbanlık yoktur» adlı eserinde şöyle demektedir: Teşke kendilerine sofilik adı vermekle yetinselerdi, şimdi onlar bu akımı Allahu Teâlâ nın şu âyette beyan ettiği gibi tezkiye (nefsi temiz görme- tezkiye etme) olarak isimlendirmektedirler. (Bakara:129) İlk çıkan sofular ile hurafe ve bidatlerin daha çok yayıldığı zamanımız sofuları arasında büyük farklar vardır. Allah ın Resûlü (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) söz konusu bu hurafe ve bidatlere bulaşma konusunda ümmetini uyarmıştır: (Tirmizi ) Sofuluğu getirmiş olduğu tâlimatları ve islamı anlama ve yaşama biçimini islam mizanına koyarak bunların islama uygun olup olmadığını konusunda sağlam bir sonuca
varmak insaf ehli here kişinin göstereceği bir davranış şeklidir: 1. Sofuluğun Ticaniye, Kadiriyye, Nakşibendiyye, Şaziliyye ve Rifaiyye gibi bir çok kolları vardır. Bu tarikatların hepsi kendilerinin doğru yolda olduklarını kendilerinden başkalarının ise yanlış yol üzerinde olduklarını iddia etmektedirler. İslam dini ise fırkalara bölünmeyi menetmiştir. Allahu Teâlâ şöyle buyurmaktadır: *************************** 2-Sofilikte Peygamberlerden, evliyalardan, ölülerden ve canlılardan yardım dilemek, bir sıkıntı anında onları imdada çağırmak, dualarda Allah ın yanı sıra onlara da yalvarıp yakarmak caiz görülmektedir. Örneğin; Ey Geylani yetiş! Ey Rufai imdada koş! Ey Allah ın Resûlü bizi korunma al! Senden imdat diliyoruz ey Allah ın Resûlü, sana güveniyor ve sana dayanıyoruz! Bu ve buna benzer şekilde Allah tan başkasından imdat medet ve yardım bekleme olayları bu tarikatlarda bolca görülen şirki olaylardandır. Oysa ki Allahu Teâlâ kullarının kendisinden başkasına yalvarmalarını şu ayette kerimede yasaklayıp bunun şirk olduğunu bildirmiştir: *************************************** Allah ın Resûlü ise şu şekilde buyurmaktadır: ************************************
Dua (yalvarma) da namaz gibi ibadettir ve peygamber, evliya ve hiç kimseye yalvarıp yakarmak caiz değildir. Sadece Allah a ait konularda kullardan yardı istemek büyük bir şirktir ve böyle bir günah amelleri yok ederek kişinin sonsuza denk cehennemde kalmasını sağlar. 3-Sofizm yollarından bazılarında yüce Allah ın bazı evliya ve kutuplara kainatta meydana gelecek olaylar konusunda idare ve tasarruf hakları verdiğine inanılmaktadır. Oysa ki Allahu Teâlâ müşriklerin bu konuda kendilerine yöneltilen soruya şu şekilde doru olarak cevap verdiklerini anlatmaktadır: ************************************ (Resulüm deki:) Kainatta meydana gelen işleri kim idare ediyor? «Allah» diyecekler... (Yunus:31) Sorular başlarına bir sıkıntı geldiğinde yetiş Ya şeyhim! diye nida yalvarışa bulunarak Allah tan başkalarına sığınırlar. Oysa ki Allahu Teâlâ şöyle buyurur: ****************************************** Eğer Allah seni bir zarara uğratırsa onu kendisinden başka giderecek yoktur. Ve eğer sana bir hayır verirse, (bunu da geri alacak yoktur.) Şüphesiz o her şeye kadirdir. (En âm:17)
*Allahu Teâlâ cahilliye devri müşriklerinin başlarına bir sıkıntı geldiğinde şöyle yaptıklarını beyan ediyor: *************************************** "Sonra size bir zarar dokunduğunda yalnız O na yalvarırsınız. (Nahl:53) 4-Sofulardan bazıları vahdet-i vücut anılan bir inanca sahiptirler. Onlara göre yaratıcı ve yaratılanlar iye bir ayrım yoktur. Her varlık yaratıktır ve her yaratık da ilahtır. Kabri Şam da bulunan İbn-i Arabi şöyle der: Kul Rabdir, Rab da kuldur, Bilmiyorum kim kime ibadet etmelidir. Şayet ona kul desek ibadet etmesi haktır, Fakat ona Rab desek, Rab neden ibadet etsin ki! 1 5-Sofilik insanı züht hayatına davet ederken sebepleri yerine getirmeyi ihmal etmektedir. Aynı zamanda bazı sofiler islamda cihadın yerini önemsemezler. Oysa ki Allahu Teâlâ şöyle buyurur: *************************************** Allah ın sana verdiği den (O nun yolunda harcayarak) âhiret yurdunu iste; ama dünyadan da nasibini unutma (Kasas:77) 1 Fütuhât Mekkiyye İbn-i Arabi.
Başka bir âyette şöyle buyurulur: Düşmanlarınız için elinizden geldiği kadar kuvvet hazırlayın. (Enfal:60) 6- Sofizm yollarından bazılarında müritlerden zikir anında ve hatta namazlarda bile şeylerini düşünmelerini isteyerek insanları ihsan derecesinde şeyhlere ibadet ettirmiş olmaktadır. Bazı müritlerin namaz kılarken şeyhlerinin resimlerini önlerine koydukları bilinen bir olaydır. Allah ın Resûlü (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ise şöyle buyurmaktadır: *********************** İhsan sanki Allah ı görüyormuşçasına O na ibadet etmendir. Bil ki sen O nu görmüyorsan da O seni görmektedir. (Müslim) 7- Sofilik yollarından bazılarına göre ibadetler Allah ın ateşinden korkarak veya O nun cennetini umarak yapılmaz. Bu inançlarına Rabia El-Adeviyye nin şu sözünü delil olarak göstermektedirler: Allah ım! Şayet sana ateşinden korktuğum için ibadet edersem beni ateşinde yak, ve şayet ibadetimi cennetini umarak yapıyorsam beni cennetinden mahrum bırak. Onlardan bazı gurupların Abdulğanî En- Nablusi nin şu sözünü kaside olarak söylediklerini bizzat kendi kulaklarımla duydum:
Kim ki Allah a olan ibadetlerini O nun cehenneminde korkarak yaparsa o kişi cehenneme kulluk yapmıştır ve kim ki bu ibadetleri cennete girebilmek için yaparsa o kişi bir puta kulluk etmiştir. Oysaki Allahu Teâlâ kendisine cennetini umup azabından korkarak yalvaran Peygamberlerini övmektedir: Onlar (bütün peygamberler) hayır işlerinde koşuşurlar (cenneti) umarak ve (cehennemden) korkarak bize yalvarırlardı. (Enbiya:90) De ki: Ben Rabbime asi olursam o büyük (hesap) gününün azabından korkarım. (El-En âm:15) 8-Sofizm yollarından bazıların yüksek sesle zikir yapmayı, zikirde def kullanıp dans eder gibi hareketler yapmayı mübah görmektedir. Oysa ki Allahu Teâlâ şöyle buyurur: ***************************** Mü minler ancak o kimselerdir ki, yanlarında Allah ın adı anıldığında onların yürekleri titrer. (Enfal:2) *Sofular sadece Allah lafzıyla zikir yapmaya başlayıp sonunda sadece Ah! Ah! Ah! Diyerek zikir etmeye başlarlar. Allah ın Resulü (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ise şöyle buyurur:
Zikirlerin en efdalı «la iahe illallah» dır. (Tirmizi, hadis hasendir.) Zikirde ve duada sesi yükseltmek caiz değildir. Allahu Teâlâ şöyle buyurur: Rabbinize yalvara yakara ve gizlice dua edin. Bilesiniz ki O haddi aşanları sevmez. (Araf:55) (Bu Ayette haddi aşmaktan kasıt dua ve zikirde sesi yükseltmektir.) Allah ın Resûlü (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ashabından bazılarının duada seslerini yükselttiklerini görünce onlara şöyle söylemiştir: Ey insanlar kendinizi zorlayarak nefislerinize yüklenmeyiniz, zira siz sağır veya gaipte olana yalvarmıyorsunuz. Siz sizi her zaman ve her yerde duyana, size çok yakın olana, her zaman duyumu ve ilmi ile sizinle beraber olana yalvarıyorsunuz. (Müslim) 9 Sofizm yollarından bazıları içki ve sarhoşluk kelimelerini meclislerinde zikretmekten çekinmezler. Onların şiirlerinden olan İbn-i Farid şöyle der: Sevgiliyi anarken müdame içtik Kerem daha yaratılmadan bu içkiyle sarhoş olduk.
Bir gün onlardan bir gurubu camide şu şekilde kaside okuduklarına şahit oldum: Bir bardak rah getir Kadehlerle bizi sula. (Müdame ve rah bir tür sarhoş edici içecek adıdır.) Allah ı zikre tahsis edilen mescitlerin için içki isimlerini anmaktan çekinmiyorlardı. Oysa ki Allahu Teâlâ şöyle buyuruyor: Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar), fal ve şans okları birer şeytan işi pisliklerdir. Bunlarından uzak durun ki belki kurtuluşa erersiniz. (Maide:90) 10- Sofilerden bazıları zikir meclislerinde el çırparak, içinde kadın ismi geçen aşk ve sevgi temalarını işleyen nameler söylerler. Allahu Teâlâ el çırpmanın müşriklerin adet ve ibadetlerinden olduğunu beyan etmektedir: Onların Kâbe deki namazların ıslık çalma ve el çırpmadan müteşekkildi. 11- Sofilik yollarından bazıları def eşliğinde zikir yaparlar. Def ise şeytanın çalgı aletlerinden biridir. Bir gün Ebu Bekir (Radıyellahu Anhü) kızı Hz.Aişe nin yanına geldi ve onun yanında def çalan iki cariye görünce
iki defa şeytanın mizmarı diye söylendi. Bunun üzerine Allah ın Resulü (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): Onları bırak Ya Eba Bekir! Onalar bayram günündedirler. ( Buhari) Allah ın Resulü (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ebu Bekir in sözünü tasdik etti fakat bayram gününde kızlara def çalmanın caiz olduğunu bildirdi. Ne sahabeler ve ne tabiinler zikir esnasında def çalmamışlardır bu olay sofizmin uydurduğu bir bidattir. Allah ın Resûlü ise şu sözü ile insanları her türlü bidatten sakındırmıştır: Bizim emrimiz bulunmayan bir ameli yapanın bu ameli ret olunur. (Müslim) 12- Sofulardan bazıları kendilerini «Ya dede!» diye sesleriyle imdat çağrısında bulunarak kendilerini şişlemektedirler. Allah dan başkasından yardım talebinde bulunduğu içinde şeytanlar gelip bu işi ypan kişilere yardımcı olmaktadırlar. Bu duruma şu ayet delil olmaktadır: Kim ki rahmanın zikrinden gafil olursa yanından hiç ayrılmayacak olan bir şeytanı ona musallat ederiz. DEVAM EDECEK