İZMİR TİCARET ODASI GANA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ OCAK 2015 Hazırlayan: Zeynep Küheylan Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı
TEMEL BİLGİLER Ülke Adı: Gana Cumhuriyeti Yüzölçümü: 238 533 km² Yönetim Biçimi: Anayasal demokrasi Devlet Başkanı: John Dramani MAHAMA (24 Temmuz 2012 den beri) Devlet Başkan Yardımcısı: Kwesi Bekoe AMISSAH-ARTHUR (6 Ağustos 2012 den beri) Bağımsızlık Tarihi: 6 Mart 1957 tarihinde Birleşik Krallık tan bağımsızlığı kazanmıştır. Başkent: Akra Başlıca Şehirler: Kumasi, Sekondi, Tamale, Takoradi Din: Hristiyan % 69, Müslüman % 16 Dil: İngilizce, Asanta, Fante ve benzeri çeşitli yerel diller DEMOGRAFİK VERİLER Nüfus: 25.7 milyon Nüfus Artış Oranı: % 2.1 Nüfus Yapısı 0-14 yaş % 38.9 15-64 yaş % 57.1 65 yaş ve üstü % 4 DİPLOMATİK TEMSİLCİLER T.C Akra Büyükelçisi: Penbe Nesrin BAYAZIT Gana Ankara Büyükelçisi: İbrahim ABBAS Gana İstanbul Fahri Konsolosu: Ünal KABACA Gana Ankara Fahri Başkonsolosu: İbrahim Yalçın ÇEVİKEL TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER Para Birimi: Gana Cedi GSYİH: 90.4 milyar dolar Reel Ekonomik Büyüme: % 7.9 Enflasyon Oranı: % 11 Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 3 500 dolar İşgücü: 12 milyon İşsizlik Oranı: % 11 (2000 verisi) İhracat: 13.3 milyar dolar İthalat: 18.4 milyar dolar 2
GENEL EKONOMİK DURUM Gana ekonomisinde en çok öne çıkan sektörler tarım ve madenciliktir. Ülkenin ihracat kalemlerinin büyük kısmını kakao ve altın oluşturmaktadır. Gana dünyanın en büyük ikinci kakao üreticisi olup diğer başlıca tarım ürünleri pirinç, yer fıstığı, mısır ve muzdur. Ülkede sanayi işletmeleri başlangıçta devletçe kurulmuş olup zamanla çoğunluğu özelleştirilmiştir. Sanayi sektörleri arasında gıda işleme, içecek, tekstil, ayakkabı ve kereste öne çıkmaktadır. Gana geniş altın, elmas, manganez ve boksit yataklarına sahiptir. Ülkenin ayrıca 14.3 milyar varillik kanıtlanmış petrol rezervi ve tahmini olarak 193 milyar metreküplük doğal gaz rezervi bulunmaktadır. GSYİH IN SEKTÖREL DAĞILIMI (2013) TARIM % 21.5 SANAYİ % 28.7 HİZMETLER % 49.8 İŞGÜCÜNÜN SEKTÖREL DAĞILIMI (2005) TARIM % 56 SANAYİ % 15 HİZMETLER % 29 GANA NIN DIŞ TİCARETİ BAŞLICA İHRACAT YAPTIĞI ÜLKELER (2012) FRANSA % 13.6 Başlıca İhraç Ürünleri İTALYA % 12.4 Altın HOLLANDA % 8.9 Elmas ÇİN % 7.4 Kakao Kereste ALMANYA % 4.3 Alüminyum Manganez Boksit Tonbalığı Bahçecilik ürünleri 3
BAŞLICA İTHALAT YAPTIĞI ÜLKELER (2012) ÇİN % 25.6 NİJERYA % 11 ABD % 7 HOLLANDA % 6.2 SİNGAPUR % 4.5 BİRLEŞİK KRALLIK % 4.1 Başlıca İthal Ürünleri Gıda ürünleri Ara mamuller Sermaye malları Petrol ürünleri GANA VE TÜRKİYE ARASI DIŞ TİCARET * Gana Ekonomi Bakanlığımızca 2014 2015 döneminde öncelikli hedef ülkelerden biri olarak belirlenmiştir. Türkiye ile Gana Arasında İmzalanmış Başlıca Anlaşmalar Askeri İşbirliği Çerçeve Anlaşması Hava Ulaştırma Anlaşması Turizm İşbirliği Anlaşması Tarım Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı Sağlık ve Tıp Bilimleri Alanlarında İşbirliğine Dair Anlaşma Diplomatik Pasaport Hamilleri için Vizelerin Karışıklı Olarak Kaldırılmasına Dair Anlaşma Dışişleri Bakanlıkları Arasında Siyasi İstişare Mekanizması Kurulmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası * Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması, Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Serbest Ticaret Anlaşmalarının imzalanmasına yönelik müzakereler devam etmektedir. TÜRKİYE - GANA ARASI İHRACAT-İTHALAT GENEL VERİLER (000 $) YILLAR İHRACAT İTHALAT DIŞ TİCARET DENGESİ DIŞ TİCARET HACMİ 2013 179 018 202 209-23 191 381 227 2012 223 502 303 476-79 974 526 978 2011 218 560 292 273-71 831 512 715 2010 96 484 194 358-97 874 290 842 2009 72 851 102 095-29 244 174 946 Kaynak: TÜİK * 2014 Kasım ayı itibariyle Türkiye Gana ticaret hacmi 291.1 milyon dolardır. (İhracat: 156.4 milyon dolar, İthalat: 134.7 milyon dolar) * 2013 yılı Gana - İzmir ticaret hacmi 15 milyon dolardır. (İhracat 14.4 milyon dolar, İthalat 655 bin dolar) 4
TÜRKİYE NİN GANA YA İHRAÇ ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER TÜRKİYE NİN GANA DAN İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Demir-çelik Alçı, çimento Elektrikli makinalar Nişasta, buğday Mineral yakıtlar Motorlu kara taşıtları Kıymetli taşlar Kakao Kakao ürünleri TÜRKİYE DE FAALİYET GÖSTEREN GANA SERMAYELİ FİRMALAR 30 Haziran 2014 tarihi itibariyle Türkiye de 2 adet Gana sermayeli firma faaliyet göstermektedir. İzmir de Gana sermayeli firma bulunmamaktadır. NOTLAR * THY nin Gana nın başkenti Akra ya direkt uçuşu bulunmaktadır. KAYNAKÇA Cental Intelligence Agency (https://www.cia.gov/library/) Türkiye İstatistik Kurumu (http://www.tuik.gov.tr/) Dışişleri Bakanlığı (http://www.mfa.gov.tr/) Ekonomi Bakanlığı (http://www.ekonomi.gov.tr/) International Trade Centre (http://www.trademap.org/) 5