ISTANBUL TICARET ODASı OGRENCı YÖNETMELIĞI (1926) Prof.Dr. Zekeriya Kurşun Osmanlıca'dan Çeviren ve Sadeleştiren YAYIN NO: 2008-18 İstanbul, 2008
Copyright İTO Tüm haklar sakhdır. Bu yayının hiç bir bölümü, yazann ve İTO'nun önceden yazılı izni olmaksızın mekanik olarak, fotokopi yoluyla veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz. Eserin bazı bölünüeri veya paragrafları, sadece araştırma veya özel çalışmalar amacıyla, yazann adı ve İTO belirtilmek suretiyle kullanılabilir. ISBN 978-9944-60-265-5 İTO ÇAĞRI MERKEZİ Tel : (212) 444 O 486 İTO yayınları için ayrıntılı bilgi Bilgi ve Doküman Yönetimi Şubesi Dokümantasyon Servisi'nden alınabilir. Tel : (212) 455 63 29 Faks : (212) 512 06 41 E-posta : ito.yayin@ito.org.tr İnternet : www.ito.org.tr Odamız yayınlarına tam metin ve ücretsiz olarak internetten ulaşabilirsiniz. YAYINA HAZIRLIK, BASKI, CİLT Prive Grafik Matbaacılık San. ve Tic. Ltd.Şti. Alayköşkü Cd. Küçük Sk. No.4 Cağaloğlu/İSTANBUL Tel: 0212.527 33 24 526 47 12 Faks: 0212 511 12 01 e-mail:priveltd@gmail.com
ONSOZ Odamız, 4 Ocak 1882 tarihinde Dersaadet Ticaret Odası adıyla faaliyete geçmiş olup, 126 yıllık hizmet anlayışı içerisinde ülke ekonomisini ve ticaretin gelişmesine yönelik bir çok projeye imza atmanın yanında tarihsel, sanatsal ve kültürel faaliyetlere destek vererek bunların korunması ve geliştirilmesi konusundaki sosyal sorumluluk bilincini kurumsal görev anlayışına dönüştürmüştür. Bu amaçla Oda'nm kuruluşundan itibaren ticarî bilginin yaygınlaştırılmasına verdiği önem, yayınladığı gazete ve kitaplardan açıkça anlaşılmaktadır. Aynı şekilde, bilginin kurumsallaştırılması ve ihtiyaç duyana ulaştırılması için kurulan kütüphaneye dair planlanan çalışmalar, 1925 yılını işaret etmektedir. Odamızın kuruluşundan itibaren bugünkü koleksiyon sayısı ve içeriği aynı olmasa dahi her zaman bir rafı, kitaphğı ve kütüphanesi olduğunu eski kitapların üzerindeki kütüphane demirbaş kaşelerine ve Odamız kaynaklarına bakarak söyleyebiliyoruz. Bugünkü hali ile uluslararası nitelikte bir iş kütüphanesi olan Bilgi Merkezi'mizdeki kaynaklar elektronik ve basılı olmak üzere zengin içerikli bir koleksiyona sahiptir. Başta Oda üyeleri olmak üzere iş dünyasının kamu ve akademik kesimdeki uzmanların ve diğer araştmnacılann ekonomi ve ticari konudaki bilgi ihtiyacının karşılanması için hizmetlerini en üst düzeyde yerine getirmektedir. Yapılan araştırmalar neticesinde Oda'nm özellikle ticaret, tarım, sanayi, denizcilik, hukuk ve eğitim konularında eski harfli olarak bir çok kitap hazırladığı tespit edilmiştir. Bu eserden biri olan ve 1926 yılında Odamız tarafından eski harflerle (Osmanhca) basılan eserin başlığından da kolayca anlaşılabileceği gibi Cumhuriyetin ilk yıllarında yurtdışına eğitim için gönderilecek öğrencilerin hangi şartlar çerçevesinde destekleneceğini ortaya koymaktadır. İçerdiği esaslar bakımından bugün dahi güncelliğini koruyan bu talimatname, ülkenin o günkü önceliğini dile getirmektedir
Bu amaçla başta Oda üyeleri olmak üzere iş dünyasmm, kamu ve akademik kesimindeki uzmanların ve diğer araştırmacıların, bu konulardaki ihtiyacının karşılanması için Osmanlıca'dan günümüz Türkçe'sine aktarılmasına özen gösterilmiştir. Söz konusu çalışmalara yön vermek için hazırlanan özgün adı 'Talebe Talimatnamesi" adı eser 1926 yılında Odamız tarafından bastırılan ve orijinal şekli korunarak cümle yapısı değiştirilmeden kelimelerin sadeleştirilerek günümüz Türkçe'sine aktanlmasma özen gösterihniştir. Bu çahşmayı hazırlayan Marmara Üniversitesi Fen -Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü ve Prof. Dr. Zekeriya Kurşun ve Dr. Yüksel Çelik'e teşekkür ederim. Dr. Cengiz Ersun Genel Sekreter
SUNUŞ Tazimat'tan itibaren dünyadaki gelişmeleri takip etmek ve ülke için gerekli bilimsel iktibasları j^apmak amacma yönelik olarak Osmanlı Devleti yurt dışına öğrenci göndermeye başlamıştı. Devlet desteği ile yurt dışına gidip öğrenimini tamamlayarak dönen pek çok kişi ülke kalkınmasında önemli roller üstlenmişti. Cumhuriyet'in kuruluşu akabinde bu ihtiyaç bir kat daha artmıştı. Önce Birinci Dünya Savaşı'nda, ardından da İstiklal Harbi'nde yaşanan beşeri kayıplar, kurulan yeni Cumhuriyet'in insan kaynaklarını adeta kurutmuştu. Zor şartlar altında ülkede başlatılan eğitim seferberliğine ilave olarak kabiliyetli öğrenciler eskiden olduğu gibi eğitim için yurt dışına gönderilmeye başlanmıştı. Ancak o günkü şartlarda devletin bütçesi, gönderilen öğrenci sayısının sınırlı olmasına neden olmuştur. Ülke kalkınması için elini taşın altına koymayı prensip edinmiş olan İTO bu konuda da kurumsal sorumluluk örneği göstererek, Türkiye'nin kalkınmasını sağlayacak beyinleri yetiştirmek konusunda kendini görevli saymıştm Nitekim genç Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun hemen akabinde, başarılı ancak imkânı olmayan öğrencilerin ülkenin ihtiyaçları doğrultusunda yurtdışında eğitim görmelerine katkıda bulunmayı amaçlayan bir takım çahşmalar yapmıştır. Yayma hazırladığımız bu eser; söz konusu çalışmalara yön vermek için hazırlanmıştır. Özgün adı Talebe Talimatnamesi olan bu eser 1926 yılında İstanbul Vatan Matbaası'nda basılmıştır. Eserin içeriğinden de kolayca anlaşılabileceği gibi, bu nizamname, yukarıda belirtilen amaçlar doğrultusunda, yurtdışına eğitim için gönderilecek öğrencilerin hangi şartlar çerçevesinde destekleneceğini ortaya koymaktadır. İçerdiği esaslar bakımından bugün dahi güncelliğini koruyan bu talimatname, ülkenin hem o günkü önceliklerini hem de İTO'nun konuya verdiği önemi göstermesi bakımından da kayda değer bir çalışmadır. Kitabın dili bu gün ki dile yakın olmakla birlikte, Osmanlıca olarak kaleme alınmış olması ve kullanılan birçok kelimenin artık güncelliğini kaybetmiş
olmasından ötürü unutulmuş bu eserin yayınlanmasının bu alanda çalışan araştırmacılara yararlı olacağını düşündük. Eserin yayımlanmasında; cümle yapısı değiştirilmeden kelimelerin sadeleştirilerek günümüz Türkçesine aktarılmasına özen gösterilmiştir. Öte yandan orijinal metin ile birlikte yayımlanan bu kitapçığın, sadeleştirilmiş haliyle genel okuyucuya, orijinal şekli ile de araştırmacılara hitap etmesi hedeflenmiştir. Prof. Dr. Zekeriya Kurşun
OGRENCı YÖNETMELIĞI BIRINCI BOLUM GENEL ESASLAR Madde-1 İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası bütçesine her yıl konulan tahsisat ile Oda yönetmeliğinin 12. maddesi gereği yabancı ülkelere; iktisat, ticaret ve sanayi eğitimi için öğrenci gönderilir. İstanbul'daki ticaret ve sanayi okullarında okuyan ve bu yönetmelikte gösterilen özelliklere sahip oldukları anlaşılarak kabul edilen öğrenci, maddi olarak desteklenir. Yabancı Ülkelere Gönderilecek Öğrencilerin Kısımları: Madde-2 Yabacı ülkelere gönderilecek öğrenciler alacakları eğitime göre şu kısımlara ayrılırlar: I- Yüksek ticaret eğitimi II- İktisadi ticari bilimler yüksek eğitimi III- Deniz ticareti yüksek eğitimi IV- Yüksek sanayi eğitimi
V- Sanayi ve fen bilimleri yüksek eğitimi Bu beş kısım kendi içinde meslek ve uzmanlık eğitimlerine de ayrılabilir. Böylece, gönderilecek öğrencilerin beş kısma göre oran ve sayıları ile eğitim görecekleri alan ve gönderilecekleri ülkeler ile verilecek tahsisatın miktarı hakkında Oda yönetimi her yıl Temmuz ayı içinde kesin kararını verir. İstanburda Desteklenecek Öğrencilerin Kısımları: Madde 3- İstanbul'da desteklenecek öğrenciler şu okulların öğrencileri arasından seçilir: I- Uygulamalı Ticaret Okulu ve Ticaret Yüksek Okulu II- Ticari Bilimler Yüksek Okulu III- Deniz Ticareti Okulu IV- Sanayi Okulu Bu şekilde desteklenecek öğrencilerin okullara göre oran ve adetleri ile tahsisatlarının miktarı hakkında her yıl Eylül ayı içinde Oda yönetimi kesin bir karar verir. Öğrenci Komisyonu: Madde 4- Oda yönetim kurulunun iki ve üçüncü maddeler gereği aldığı kararlar dâhilinde ilanlar vermek ve öğrencilerin başvurularını incelemek, sınavlarını yapmak, bu yönetmelikte gösterilen şartlan taşıdığı anlaşılan öğrencileri seçmek ve bir karar tutanağıyla Oda yönetim kuruluna bildirmek ve öğrencilerle ilgili tüm işleri halletmek öğrenci komisyonuna aittir. Öğrenci komisyonu Oda genel sekreterinin yönetiminde şube müdürlerinden oluşur. Öğrenci komisyonunca yapılacak sınavlarda bulunmak üzere üç ila beş uzman şahıs yönetim kurulu tarafından seçilir ve sınavlara çağırılır. Öğrenci Komisyonu Yönetim Kurulu^na Bağlıdır: Madde 5- Öğrenci Komisyonu yönetim kuruluna bağlı olarak çalışm Öğrencilerin eğitim için gönderilmelerine, İstanbul'da desteklenmelerine, öğrenci kadrosundan çıkarılmalarına ve öğrencilerle ilgili diğer tüm işlerle
ilgili olarak komisyonca alman kararlar, ancak yönetim kurulu tarafmdan onaylandıktan sonra kesinlik kazanır ve Oda başkanlığı ile genel sekreterlikçe uygulanır. Madde-6 Öğrencilerin eğitim görebilecekleri kurumların isim ve unvanları, yerleri, eğitim içerikleriyle ilgili iç tüzükleri, yönetmelikleri ve eğitimle ilgili diğer şartları Oda'nm istihbarat, sanayi ve deniz ticaret şubelerince getirtilip incelenerek şube raporlarıyla birlikte öğrenci komisyonu emrine, genel sekreterliğe verilir. Öğrenci işleriyle ilgili her türlü belge ile her öğrencinin özel dosyası düzgün bir biçimde korunur. Ve bu görevler genel sekreterin yönetiminde birinci sınıf bir Oda memuru tarafından yapılır. İKİNCİ BÖLÜM (Yabancı Ülkelere Gönderilecek Öğrenciler hakkındadır) Öğrencide Aranacak Genel Şartlar: Madde-7 Yabancı ülkelere gönderilecek öğrencilerin şu genel nitelikleri taşıması şarttır: I- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak. II- Türk olmak. III-Yaşı on sekizden aşağı ve yirmi beşten yukarı olmamak. IV- Mahkûm olmamak. V- Oda tarafından bir doktora muayene ettirilerek eğitimini engel leyecek derecede bir hastalığı olmadığının belirlenmesi (deniz ticareti ve sanayi eğitiminde doktor muayenesinde ayrıca özel şartlar aranır) VI- Ahlak ve karakter itibarıyla sağlam olmak.
öğrencinin Eğitimine Ait Nitelikler: Madde-8 Yabancı Ülkelere gönderilecek öğrencilerde genel şartlardan başka şu niteliklerin bulunması şarttır: I- Yüksek Ticaret Eğitimi İçin: Liselerden, Ticaret Yüksek OkuUan'ndan, Ticari Bilimler Yüksek Okulu'ndan iyi ve pekiyi derecelerle mezun olmak. II- Yüksek İktisat ve Ticari Bilimler Eğitimi İçin: Ticari Bilimler Yüksek Okulu'ndan, Ticaret Yüksek Okulu'ndan, Mülkiye Okulu'ndan, Darülfünun (Üniversite) Hukuk ve İktisat fakültelerinden iyi ve pekiyi derecelerle mezun olmak. III- Yüksek Deniz Ticaret Eğitimi İçin: Deniz Ticareti OkuUan'ndan iyi ve pekiyi derecelerle mezun olmak veya Deniz Fen Bilimleri Okulu'ndan mezun olup askerlikten istifalan kabul edilenlerden olmak. IV- Yüksek Sanayi Eğitimi İçin: Mühendislik Yüksek Okulu'ndan, Deniz Ticareti Yüksek Okulu deniz sanayisi bölümlerinden, yüksek eğitim veren Sanayi ve Maden OkuUan'ndan iyi ve pekiyi derecelerle mezun olmak. V- Yüksek Sanayi ve Fen Bilimleri Eğitimi için: Mühendis Yüksek Okulu'ndan ve Sanayi ve Maden Yüksek OkuUan'ndan, Darülfünun Fen- Matematik fakültelerinden iyi ve pekiyi derecelerle mezun olmak İLAN: Madde-9 Oda yönetim kurulu tarafından ikinci madde gereği verilen karar kapsamında olarak;
öğrenci komisyonu, Oda tarafmdan eğitim için gönderilecek öğrencilerin komisyona başvuruları gazetelerle ilan eder. İlanda gösterilen süre içinde komisyona yazılı başvuru şarttır. Bu süreden sonra yapılan başvurular o yıl kesinlikle kabul edilmez. Başvuru Dilekçesine İliştirilecek Belgeler: Madde-10 Komisyona ilan süresi içinde başvuran öğrenciler dilekçelerinde hangi alanda eğitim görmek istediğini yazdıktan başka dilekçesine: I- Nüfus kâğıdı veya onayh suretini, n- Ahlak ve karakter baknmndan sağlam olduğuna dair Oda tarafından güvenilir bulunan iki şahıs ile okul yönetiminden verilmiş iki belgeyi, III- Eğitim aldığı okullara ait diploma ile tasdiknameler veya onaylı suretlerini, IV- Altı adet mukavvasız 4X6 ebadında fotoğraflarını komisyona teslim edecektir. Başvuranların Niteliklerinin İncelenmesi: Madde-11 Başvuran öğrencilerin genel ve bilimsel nitelikleri taşıyıp taşımadıkları öğrenci komisyonunca incelenir. Ve bu şartları taşımayanların başvuruları dikkate alınmaz. Kabul Sınavları: Madde-12 Genel ve bilimsel niteliklere sahip oldukları anlaşılan her öğrenci öncelikle genel bir kabul sınavına girer. Beş alanda gönderilecek öğrenciler bu kabul sınavına kendi alanları için belirlenmiş olan ayrı ayrı günlerde girerler. Kabul Sınavları şu şekilde yapılır: I- Türkçe (Dil-Edebiyat). n- Gidecekleri ülkenin dili (Bu dilde okuma ve tercüme yapabilmek yeterlidir). III- Türkiye ile Dünya Tabii ve İktisadi Coğrafyası.
IV- XIX. Yüzyıldan Sonra Türk İnkılâp Tarihi. V- Genel İktisat Bilgisi. VI- Aritmetik ve Cebir. Kabul smavlarmın sonuçları: Madde-13 Kabul sınavlarında başarılı olan öğrencilerin sayısı, o alanda gönderilecek öğrenci sayısına eşit veya daha az ise, başarılı olan öğrenciler hakkında komisyon tarafından verilen karar yönetim kurulunun onayına arz olunur. Yarışma Sınavlarına Lüzum: Madde-14 Beş Alandan her biri için yapılan kabul sınavlarında başarılı olan öğrencilerin sayıları, o alanda gönderilecek öğrenci sayısından fazla olursa o kısımdan ikinci derecede yarışma sınavı yapılır. Yarışma smavlarmın yapılış şekli: Yarışma sınavları şu şekilde yapılır: 1- Ticaret Yüksek Eğitimi İçin; Madde-15 1-Teorik iktisat 2- Maliye 3- Kara ve Deniz Ticaret Hukuku 4- Mali ve Ticari Hesap 5- Muhasebe Usulü II- iktisadi ve Ticari Bilimler Eğitimi İçin: 1- Teorik iktisat
2- İktisat Tarihi 3- Ticari, Sanayi, Zirai İktisat 4- MaUye 5- Kara ve Deniz Ticaret Hukuku 6- Kamu Hukuku 7- Ticari Anlaşmalar ve Mukaveleler 8- Ticaret ve Maliye Matematiği 9- Muhasebe Usulü III- Deniz Ticaret Yüksek Eğitimi İçin: 1- Cebir ve Geometri 2- Daire ve Üçgen 3- Analitik ve Resimli Geometri 4- Deniz Ticareti ve Devletler Hukuku (Güverte) 5- Seyr u Sefain (Güverte) 6- Astronomi ve Denizcilik (Güverte) 7- Gemicilik (Güverte) 8- İşaretçilik, Deniz Protokol ve Kutlamaları (Güverte) 9- Çarkçılık (makine) IV- Sanayi Yüksek Eğitimi İçin; 1- Hesap ve Cebir 2- Geometri 3- Makine Prensipleri 4- Felsefe ve Kimya 5- Teknik Resim V- Sanayi ve Fen Bilimleri Yüksek Eğitimi İçin: 1- Yüksek Matematik 2- Makine 3- Sanayi felsefesi ve Elektrik Konuları 4- Organik ve İnorganik Kimya 5- Sanayi Kimyası
Yanşma smavlannda sorulacak sorularda her alanın derece ve önemine bakılm Sınavların yazıh veya sözlü ohnası, öğrenci komisyonu ve sınav sorumlulanmn kararlarıyla belirlenir. Yarışma Sınavlarımn Sonuçları; Madde-16 Yarışma sınavlarında başarılı olmak için alan sınavında her dersten en az beş puan almak şarttır. Bir dersten beşten düşük puan alan başarılı olamaz. Bir alanın bütün derslerinde toplamda en çok puan almış olanlar o alanda başarılı olurlar. Ve haklarında öğrenci komisyonunca kabul kararı verilerek yönetim kurulunun onayına sunulur. Madde-17 Kabul ve yanşma smavlannda hangi alandan olursa olsun hiçbir öğrenci başanlı olamazsa o yıl o alandan öğrenci gönderilmez. Başarılı olanların sayısı az olursa o yıl o kadarla yetinilir. Yabancı Dile Hakimiyet Derecesi: Madde-18 Yabancı ülkelere eğitim için gönderilecek öğrencilerin o ülkenin dilinde okuma ve anlama seviyeleri, kabul sınavında anlaşıldığı takdirde bu yeterli görülür. Her alanın yarışma sınavlarında başarılı olanlar arasında, toplamda eşit puan alanlar olursa bunlardan; yapılacak bir sınavla dil bakımından daha yeterli olduğu anlaşılan öğrenci tercih edilir. Taahhütname ve Kefaletname: Madde-19 Oda tarafından eğitim için gönderilecek öğrenci, işbu talimatnamede belirli sebeplerden ötürü geri çağrıldıkları, öğrenci statüsünden çıkarılarak kayıtları silindiği, belirlenmiş olan eğitim süresinde diploma ve tasdikname almayı başaramadığı veya 35. madde gereği Oda'mn dönüş talimatma riayet etmedikleri takdirde eğitimleri için Oda tarafından yapılan masrafları faiziyle birlikte ödeyeceklerini içeren onaylı bir taahhütname ile buna ilişik olarak ayrıca Oda açısından güvenilir bir şahsın onayh bir kefaletnameyi Oda'ya vereceklerdir.
öğrenci tarafından verilmiş olan işbu taahhütname ve kefaletnamenin hükmü herhangi bir sebeple geçersiz hale gelirse, eğitimde bulunan öğrenci bu taahhütname ve kefaletnameyi yenilemeye mecburdur. Bu zorunluluğu üç ay içinde yerine getirmeyen öğrenci geri çağrılır. Ve o zamana kadarki masraflar kendilerinden ve kefillerinden alınır. Öğrencilerin Şeref Borcu ve Taahhüdü: Madde-20 Oda tarafından yabancı ülkelere eğitim için gönderilip eğitimini tamamlayarak dönen öğrenciler; yapılan masraf ve hizmetlere bir karşılık olmak üzere, elde edecekleri toplumsal statünün elverdiği ölçüde, söz konusu masrafların küçük taksitler halinde Oda'ya ödenmesini bir şeref borcu olarak taahhüt ederler ve taahhütnamelerinde bunu belirtirler. Böylece, eğitim gören her öğrenci yeni tahsil görecek öğrencilerin masrafma katkıda bulunmuş olur. İade edilen meblağ ayrıca özel bir karar alınmaksızın, muhasebe tarafından gider bütçesindeki öğrenci tahsisatına aktarılmak üzere gelir bütçesindeki bağışlar kısmına kaydedilir. Eğitimini Tamamlayan Bir Öğrenci için Oda^nın Bir Taahhüdü Yoktur: Madde-21 Yabancı ülkelere eğitim için gönderilen öğrenciler eğitimlerini tamamlayarak ülkelerine döndüklerinde, kendilerinin Ticaret ve Sanayi Odası tarafından bir göreve atanması şartı yoktur. Öğrenciler bundan dolayı bir hak iddia edemezler. Bu madde öğrencilerin verecekleri taahhütnamelerde de açıkça belirtilmektedir. Öğrencilerin Hareketi: Madde-22 Taahhütname ve kefaletnamesini Oda'ya veren öğrencilere, yol masrafları ile ilk üç aylık ödenekleri peşin verilir. Ve kendileri Oda tarafından belirlenecek bir şahısla birlikte veya yönetim kurulunun takdiriyle kendi başlarına hareket ederler ve vardıklarını derhal Oda'ya yazılı olarak bildirirler.
öğrenciye Verilecek Para: Madde-23 Eğitim için Yabancı ülkelere gönderilecek öğrencilere şu ödenekler verilir: 1- Eğitime gitmek için yol masrafı 2- Eğitim sürecinde maaşları, üç aylık peşin olarak banka aracılığıyla gönderilir 3-Eğitim gördükleri okul ve kurumlarda eğitim, uygulama ve kitap ücretleri sömestr ve yılbaşlarında peşin olarak banka aracılığıyla gönderilir. 4- Sınav ve diploma ücretleri. 5- Dönüşte yol masrafı (Eğitim başarıyla tamamlandığında gönderilir) 6-25. madde gereği nakit ödül 7-26 ve 27. maddeler gereği tedavi ücretleri Tatillerde: Madde-24 Sömestr veya ders yılını başarıyla bitiren öğrenci, tatil süresini Türkiye veya bir başka ülkede geçirebilir. Fakat kendisine yol ve seyahat masrafları ödenmez. Sömestr veya ders yılını başarıyla bitiremeyen öğrenci okulun veya kurumun bulunduğu şehirde kalarak çalışmalarım sürdürmek zorundadır. Bunu yapmazsa geri çağrılma ve öğrenci kadrosundan çıkarılma cezası uygulanabilir. Öğrenciye Para Ödülü: Madde-25 Sömestr veya ders yılı içinde çalışarak bulundukları okul veya kurumlar tarafından takdir edilen öğrencilere, öğrenci komisyonunun teklifi ve yönetim kurulunun kararıyla ayrıca para ödülü gönderilir. -Öğrenciye Tazminat: Madde-26 Bulunduğu okul veya kurumlarda eğitimiyle ilgili bir iş gördüğü sırada
herhangi bir uzvunu kaybeden veya benzer arızalara maruz kalıp bunu resmi bir tutanakla ispat eden öğrencilere, öğrenci komisyonu ve yönetim kurulunun belirleyeceği münasip miktarda bir tazminat ve tedavi ücreti ödenir. Öğrenciye Tedavi Ücreti: Madde-27 Eğitimine mani olacak derecede hastalanıp da tedavisine kendisinin aylık maaşının yetmediği anlaşılan öğrencilere, öğrenci komisyonunun teklifi ve yönetim kurulunun kararıyla tedavi ücreti gönderilir. Eğitim Süreleri: Madde-28 Öğrencilerin eğitim süreleri, (dil eğitimi süreleri hariç) devam edecekleri okul ve kurumların belirli eğitim süreleri ve gerekirse staj süreleridir. Eğitimini tamamlayan öğrenci devam ettiği okul ve kurumda yürürlükte olan usule göre diploma veya tasdikname almakla yükümlüdür. Diploma veya tasdikname almak için ancak o sınav yılma ait ikmal sınav süreleri de eğitim süresinden sayılır. Dil Eğitimi Süresi: Madde-29 Yabancı ülkelere gönderilecek öğrencilere o ülkede eğitim görecekleri okul ve kurumlara girmeden önce, dile hâkimiyetlerini arttırmak için gidecekleri ülkede dile çalışmak üzere o memleketlere hareketlerinden önce öğrenci komisyonunun teklifi ve yönetim kumlunun kararıyla (dil eğitimi süresi olarak) en fazla bir yıl süre verilebilir. Bundan fazla süre kesinlikle verilemez. Başarıyla Tamamlanan Eğitimin Genişletilmesi: Madde-30 Yüksek ticaret ve yüksek sanayi eğitimi için gönderilecek öğrencilerden pekiyi (aliyyü'l-a'la)
derecede başarılı olanların Yüksek İktisadi ve ticari bilimler, Yüksek fen ve sanayi bilimleri alanında eğitim süreleri öğrenci komisyonunun teklif ve yönetim kurulunun kararıyla uzatılabilir. Madde-31 İktisadi ve Ticari Yüksek Bilimler, Deniz Yüksek Ticareti ve Kara Sanayi Bilimleri Yüksek Eğitimi görerek iyi ve pekiyi derecede mezuniyet belgelsi alanlar Darülfünunlara (üniversitelere) mesleki yüksek bilim kurumlarına devam ile eğitimlerini geliştirmek ve aynca doktora, sertifika veya buna benzer bir belge almaları için sürelerinin uzatılmasına öğrenci komisyonunun teklifi ile yönetim kurulunca karar verilir. Eğitim Durumuyla İlgili Belge Gönderme Görevi: Madde-32 Eğitime devam eden her öğrenci, sömestrler veya ders yılı sonlarında bulunduğu okul ve kurumlardan eğitim durumu ve sınavlarının sonuçlarıyla ilgili olarak alacağı onaylı belgeyi en fazla bir ay içinde ve yeni sömestr veya ders yılı başlamadan önce Oda'ya gönderecektir. Öğrencilerin eğitim süresi içinde gayretle çalışmaları kendileri için kutsal bir görevdir. Çalışmayan ve durumunu gösteren belgeyi bir ay içinde Oda'ya göndermeyen öğrenci hakkında geri çağırılmak ve öğrenciliğine son verilmek hükmü uygulanır. Hastalık Sebebiyle Eğitime Devam Edememe: Madde-33 Eğitimi sırasında hastalanan öğrencinin hastalığı; doktor raporu, okul ve kurum idaresinden onaylı belgelerle ispatlanırsa, eğitimine devam edememekten dolayı sorumlu tutulmaz. Kendisine 27. madde gereği tedavi ücreti gönderilir. Eğitime Engel Hastalıklar: Madde-34 Eğitime engel olacak derecede tedavisi mümkün olmayan bir hastahğa yakalanan veya tedavisi bir yıldan fazla sürecek olanlar, öğrenci komisyonunun teklifi ve yönetim kurulunun kararıyla geri çağırılabilirler. Türkiye'ye döndükten sonra eğitimlerine devam edebilecek şekilde tedavi gördüğü, onaylı doktor raporuyla sabit olanlar tekrar eğitim için gönderilirler.
Madde-35 Eğitim süresini başarıyla tamamlayarak süreleri uzatılmayanlar veya 36. madde gereği geri çağırılanlar Türkiye'ye dönmek zorundadırlar. Dönmedikleri takdirde, taahhütname ve kefaletnameleri gereği eğitim masrafları kendilerinden tahsil edilir. Geri Çağırılmak ve Öğrenci Statüsünden Çıkarılmak: Madde-36 Eğitim alan öğrencilerin aşağıdaki sebeplerden ötürü geri çağırılmasına ve öğrenci kadrosundan çıkarılmasına, öğrenci komisyonunca gösterilen gerekçe üzerine yönetim kurulu tarafından karar verilebilir. 1- Eğitim aldığı okul ve kurumlarda bir sömestr veya ders yılında sınavlarda başarılı olamamak, 2-24. madde gereği sömestr veya ders yılını başarıyla bitiremediği halde tatil süresini okul veya kurumun bulunduğu şehir dışında geçirmek, 3- Sınav sonuçlarıyla ilgili olarak 32. madde gereği göndermesi gereken belgeyi belirlenen süre içinde göndermemek, 4- Bulunduğu okul ve kurum tarafından süreli veya kesin ihraç cezasına çarptırılmak, 5- Bulunduğu okul ve kurum tarafından; şehirde öğrencilikle bağdaşmayan hal ve hareketlerde bulunduğu, mensup olduğu okul ve kurum veya mahalli güvenlik birimlerince ya da teftişleriyle görevli olan kimselerin raporlarıyla belgelenmek, 6- Eğitimini belirlenmiş olan süre içinde bitirememek, 7- Her ne sebeple olursa olsun, geçerliliği kalmamış olan taahhütname ve kefaletnamesini üç ay içinde yenilememek, 8- Eğitime engel olacak derecede tedavisi mümkün olmayan bir hastalığa yakalanmak veya hastalığımn tedavisinin bir yıldan fazla süreceğinin anlaşılması. Sekizinci fıkradaki hastalık sebebi hariç olmak üzere, diğer nedenlerden ötürü geri çağırılan öğrenciye, Oda tarafından yapılmış olan masraflar kendilerine veya kefillerine ödettirilir. Öğrencilerin Teftişi: Madde- 37 Ticaret ve Sanayi Odası eğitimini sürdüren öğrencinin devam durumunu, çalışmalarını ve bulundukları ülkelerdeki hayat ve geçim tarzlarını teftiş için:
1- Oda tarafından daimi veya süreli olarak gönderilecek özel görevli ile, 2- Yabancı ülkelerde bulunan genel eğitim ve ticaret bakanlığı müfettişleriyle, 3- Türk elçisi, konsolosu ve ticari temsilcileri aracılığıyla, 4- Bulundukları okul ve kurum idarelerinin öğrenci hakkında gönderecekleri raporlarla, 5- Her öğrencinin kendisi hakkında bizzat göndereceği raporlarla, sürekli olarak teftiş ve kontrol altında bulundurulur. Madde 38 Oda'ya gelen teftiş raporları, öğrenci komisyonu tarafından incelenir ve gerekli görülen kararlar alınarak yönetim kuruluna sunulur. Söz konusu raporlar düzenli olarak dosyalarına konur. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM (İSTANBUL'DA DESTEKLENECEK ÖĞRENCİLERLE İLGİLİDİR) Madde-39 İstanbul'da (Uygulamalı Ticaret Okulu, Ticaret Yüksek Okulu, Ticari Bilimler Yüksek Okulu, Deniz Ticaret Okulu, Sanayi Okulu) öğrencilerinden olmak üzere. Oda tarafından desteklenecek öğrencilerin bu okullara göre oran ve sayıları hakkında. Oda yönetim kurulu tarafından karar verildikten sonra öğrenci komisyonu öğrencilerin başvurularını gazetelerle ilan eder. Okul idarelerinden de desteklenmesi uygun görülen öğrencilerin isimlerini ister. İlanda belirtilen süre içinde komisyona yazılı başvuru şarttır. Bu süreden sonra yapılan başvurular o yıl için kesinlikle kabul edilmez. Başvuru dilekçelerine nüfus kâğıdı veya onaylı suretini ve okula ait belgelerle mukavvasız 4x6 ebadında 6 fotoğraf iliştirilir. İstanburda Desteklenecek Öğrencilerde Aranacak Nitelikler: Madde- 40 Oda tarafından desteklenecek öğrencilerde şu nitelikler aranır:
1- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, 2- Türk olmak, 3- Yaşı on dörtten aşağı ve yirmi beşten yukarı olmamak, 4- Gayretli, ahlaki açıdan düzgün durumda olması ve sınavlarında en az iyi aldığının okul idareleri tarafından onaylanması. 5- Sırasıyla; Birinci: Babasız ve Anasızlar, İkinci: Babasızlar, Üçüncü: Anasızlar, Dördüncü: Babası ve annesi olup da kardeş sayısı çok olanlar. Beşinci: Baba ve annesi olanlar. Tercihen; Babasız ve anasız ise veu ve vasisinin. Babasız ise annesinin, Annesiz ise babasının. Baba ve annesi varsa bunların; varlıkları ve gelirleri dar olup ailenin ihtiyaçları dışında o öğrencinin eğitimine yetmeyeceği, mahalle ihtiyar heyetinin verecekleri belge ile Oda tarafından ayrıca yaptırılacak özel inceleme sonucunda anlaşılmak. Madde-41 Oda tarafından şimdiye kadar maddi olarak desteklenen öğrencide de bu şartlar aranır. Desteklenmelerine devam edilip edilmeyeceği hakkında yeniden karar verilir. Öğrenci Statüsüne Kabul Kararı: Madde-42 Öğrencilerin başvuruları komisyon tarafından incelenerek, kabulleri öğrenci komisyonunca uygun görülenler, yönetim kurulu kararıyla Oda tarafından desteklenen öğrenciler arasına alınırlar. Öğrenci Statüsünden Çıkarılmak: Madde-43 Desteklenen öğrenci sınavlarda iyi dereceden aşağı alırsa veya sınıfta kalırsa, okulları tarafından geçici veya kesin atılma cezalarına uğrarsa, eğitimini bırakırsa veyahut desteğe ihtiyacı kalmayacak derecede ailesinin ve kendisinin ekonomik durumu düzelirse, öğrenci komisyonunun teklifi ve yönetim kurulunun kararıyla öğrenci statüsünden çıkarılır.
Madde-44 Oda Tarafından Destekleme Şu Şekilde Yapılır: 1- Yatılı okulda ise yıllık eğitim ücretleri Oda tarafından ödenir ve ayda kendilerine uygun bir harçlık verilir. 2- Gündüzlü okulda, öğrenci ailesinin yanında kalıyorsa kendisine, miktarı yönetim kurulu kararıyla tespit olunan bir aylık verilir. 3- Gündüzlü okulda olup ailesi İstanbul'da değil ise kendileri, Oda'mn kontrolü altında iyi aileler veya güvenilir pansiyonlara yerleştirerek pansiyon ücretleri karşılanır. Ve ayda kendilerine uygun bir harçlık (burs) verilir. 4- Bulunduğu okulda zekâsı ve çalışkanlığı ile öne çıkan öğrenciye maddi ödül verilerek teşvik olunabilir. Madde-45 Öğrenciye verilecek aylık ve harçlıkların, okul ve pansiyon ücretlerinin asgari ve azami miktarları yönetim kurulu kararıyla ve Oda bütçesindeki miktar dâhilinde belirlenir. Oda tarafından desteklenen öğrenci, yaz tatillerinde ebeveyn ve ailesinin yamna giderse kendilerine aylıkları verilir. Bu, yatılı öğrenciyi de kapsar. Gidiş-geliş yol masrafları verilmez. Madde-46 İstanbul'da maddi olarak desteklenecek öğrencinin okullarında belirli olan ders saatlerinden sonra Ticaret ve Sanayi Odası'nda veya Oda tarafından gösterilecek ticari ve mali kurumlarda stajyer olarak çalışmaları zorunludur. Oda'da ve bu kurumlarda eğitimlerine uygun görevler verilir. Bu zorunluluğa uymayan öğrenci, öğrenci komisyonunun teküfi ve yönetim kurulunun kararıyla öğrenci statüsünden çıkarılır. Desteklenecek Öğrencinin Kontrolü: Madde-47 Oda tarafından desteklenen öğrencinin okul içinde ve dışındaki çalışması ile hayatı Oda tarafından sürekli olarak teftiş ve kontrol edilir. Teftiş raporları doğrultusunda öğrenci komisyonu tarafından gerekli kararlar verilir. Madde- 48 Bu talimatname. Oda Meclisi'nin 30 Haziran 1926 tarihindeki beşinci oturumunda kabul eaılmi^tır.
ii.^u di'<ljl JS^ji öj^'b^-l ^w4*\ c^jsji c-u:^c ^JÇ T to o^l. _ l-\ _.ju jjl. 3^ JUj J'-^f ^ >:*^3^ \3 s^'^'^'^^^s r^^3 ^M' ^S^y^ o i_aj^d^j^<^ j u;í4 j1j jj^^;^.f ÔJ^J^ tv ^3V <f'^:^x.y '^t^^ *^^j3i^^jj.**jj ^f^* oyb^ V^i^J U^^^' oatj^-^^/b
j^lljl o-^i ü-^'j^ J'ï ^ J\^A i]l o^>u:.lj jijjl 04İU j dijl^^"j ^- =^ j)^^- <^*jsoji3i j,jj\ o^<>'j:^ J^i ji>-.l,'t _ WIT ej3jl < Ü»^J^J ^l>'tj İfl? - İN.^U ojîa.u-j JJ^^İ ^.ct-^ oiiu^óíjjtbj-í- 1^* jj.» 4ı^J-U^ <>.-iljl İY ir -^ıcîl:_. 3_a:5^ j eü-m-^^tw e:i<>-j^ ÔT^r^j' J*Jj^ v/b-^ dl<>ljî"
Í ^ JLJİ.ÎİÛ jîi^j Ojl/j ^J^* 0^^^ o;ijiixtlif ^:>. T J. _.^u í^caí^ju* ^JW i^ı.c OjU d^^^ Ojl^" ] o4i^jix-l J-X^-«Ij ^^ojfjl ^yh ojica: 1 w*>>i^-'. J ^ ^ t*ia3 jj^l AUi* OJL.
^-<*LV.í <il "^-^^ <^l'-x4«r öjk^jû; J^k^:i< J3 S^s jii ^j'fj^ ^Mijr^iU ^iij;^^ ^tu^-j j^^r^ ys\^)^ dl'<- V*^^ Jt^*^" ''-^^ j^-cu oji-a.uâjj «U6:^4ajU Ij 4.v^3^ J^sjjji y^^^ J^.-^J^»^^^ 4.;i>rjVj^ ojijl Jijl r^^l;^ ju:^ J^J^ tv»ju < J- >bi L'-^íÜ» ouj». <.4r^" iji'-^jl '^JW^' : juai" u^_j3> s^-jix^lf l5>»-^j-î!j (iıa*^
^l C JiOi'^j*^ftja*^^^ ^-^^ ^jj. uj <il ^ jwy^ «4:-*^" Ü^V-î J-^--^ cî^*^ ^ J'*^-^ 4Jl.^<;^^ till, _yiul*!j A'X^^J^ <>.^i J)^jl<^,^^^ J.j^<áJ >jj a^jj* üjt}óa'-^^ ó)^^^ ^-^J Jx.J*^^dl*<ii» talis- <Jİ> r^^j^f ö«v:li^j; j J<aJ^^ j**b «u-^^pl.. j ll^u- r*^^-^ d^yj'f ^ ^ i ^ rr. JÁJ'^/ Jyr^ «:^U i V 4*^4İL y j i-^j