2015 TÜRKİYE İNSAN HAKLARI İHLALLERİ BİLÂNÇOSU YAŞAM HAKKI İHLALLERİ YARGISIZ İNFAZ ÖlÜ YARALI Dur İhtarına Uymadıkları Gerekçesiyle Güvenlik Güçleri Tarafından Öldürülen ve Yaralananlar ve Silah Kullanma Yetkisinin İhlali, Toplumsal Gösterilerdeki Saldırılar ve 53 ü çocuk, 264 kişi 118 i çocuk, 523 kişi Diğerleri Köy Korucuları Tarafından Öldürülen ve Yaralananlar - 2 Sınır Bölgelerinde Öldürülen ve Yaralananlar 1 i çocuk, 25 kişi 4 ü çocuk 52 kişi Özel Güvenlik Görevlileri Tarafından Öldürülen ve Yaralananlar - - TOPLAM 289 572 1 Ocak-29 Haziran CEZAEVLERİNDE ÖLENLER arası; Adalet Bakanlığı Verisi: 212 Toplam; 227 GÖZALTINDA ÖLÜMLER 6 2 FAİLİ MEÇHUL SALDIRILAR 17 11 TOPLAM 250 13 RESMİ HATA VE İHMAL 123 ü Çocuk 835 Resmi Hata ve İhmal Sonucu Ölen ve Yaralananlar 24 ü Çocuk 45 Kişi (Büyük oranda okullarda gıda Polis ve Asker İntiharları / İntihar Teşebbüsleri/Şüpheli Ölümler zehirlenmesi) 42 4 SALDIRIYA UĞRAYANLAR Siyasi Parti, Sendika ve Dernek Yöneticisi / Üyesi 1 16 Gazeteci 3 5 Öğretmen / Öğretim Üyesi - 5 Öğrenci 2 88 Polis/Jandarma 9 Polis/6 Asker 14 Polis/ 5 Asker Diğer (İşçi, Sağlık Çalışanı,Bel.Bşk, Korucu,Memur, Muhtar, 18 228 Yabancı Uyruklu, Avukat, Siyasi Parti Mensubu) 5 Haziran 2015 Diyarbakır 20 Temmuz 2015 Urfa 10 Ekim 2015 Ankara 5 32 100 402 104 460 TOPLAM 176 1327 SİLAHLI ÇATIŞMALAR Asker, Polis ve Geçici Köy Korucusu 103 Asker/95 Polis/3 Korucu/:201 Kişi (Vahdet Gazetesi 15.02.2016 tarihli sayısında 2015 yılı sonu itibarıyla bu sayıyı 236 olarak belirlemiştir.) 351 Asker/251 Polis/13 Korucu/1 Bekçi Toplam:616 Silahlı Militan 231 23 Siviller 13 Kişi 5 i Çocuk 92 Kişi 1
TOPLAM 483 731 MAYIN VE SAHİPSİZ BOMBA PATLAMASI SONUCU ÖLEN ve YARALANAN SİVİLLER Erkek 1 3 Kadın Çocuk 4 30 TOPLAM 5 33 KUŞKULU ÖLÜM ve YARALANMALAR Erkek 18 - Kadın 18 - Çocuk 7 - TOPLAM 43 - NAMUS CİNAYETLERİ Erkek Kadın 1 Çocuk NEFRET CİNAYETLERİ/YARALANMALAR 8 34 TOPLAM 9 34 KADINLARIN YAŞAM HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER Kadın İntiharları 44 9 Toplumsal Alanda Kadına Yönelik Şiddet, Tecavüz ve Taciz, Ev İçi Şiddete Uğrayan Kadınlar 348 kadın öldürüldü 244 ü taciz/tecavüz- 561 i darp/şiddet olmak üzere toplam: 805 kadın Fuhuşa Zorlanan Kadınlar 213 TOPLAM 392 1027 ÇOCUKLARIN YAŞAM HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER Çocuk İntiharları 32 3 Ev İçi ve Toplumsal Alanda Şiddete Uğrayan Çocuklar/Taciz/Tecavüz 55 TOPLAM 87 377 186 Cinsel Şiddet/188 Darp ve İşkence İŞKENCE, KÖTÜ MUAMELE, ONUR KIRICI ve KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ DAVRANIŞ ve CEZALANDIRMA Gözaltında İşkence ve Kötü Muamele 114 ü sınır bölgelerinde olmak üzere 1379 Gözaltı Yerleri Dışında İşkence ve Kötü Muamele 474 Köy Korucuları Tarafından Yapılan İşkence ve Kötü Muamele 3 Cezaevlerinde İşkence ve Kötü Muamele 215 Kolluk Güçleri Tarafından Tehdit ve Ajanlık Teklif Edilenler Toplumsal Gösterilerde Güvenlik Güçlerinin Müdahalesi Sonucu Dövülen ve Yaralananlar 67 193 ü çocuk olmak üzere 3466 kişi Özel Güvenlik Görevlileri Tarafından İşkence ve Kötü Muameleye Maruz Kalanlar 62 Okulda Şiddet 5 2
Gözaltına Alınan Sığınmacı ve Göçmenler TOPLAM 5671 KİŞİ GÜVENLİĞİ ve ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELİK İHLALLER Gözaltına Alınanlar Tutuklananlar Tutuklu Gazeteciler Irkçı Saldırılar/İdeolojik Saldırılar 637 si çocuk olmak üzere 13.189 kişi 99 u çocuk olmak üzere 1860 kişi Ali Konar, Beritan Canözer, Can Dündar, Cengiz Doğan, Cüneyt Hacıoğlu, Deniz Babir, Ensa Tunca, Erdal Süsem, Erdem Gül, Erol Zavar, Ferhat Çiftçi, Gültekin Avcı, Hamit Duman (Dilbahar), Hatice Duman, Hidayet Karaca, Kamuran Sunbat, Kenan Karavil, Mehmet Baransu, Mehmet Serhat Polatsoy, Mikail Barut, Miktat Algül, Mustafa Gök, Nedim Oruç, Nuri Yeşil, Ömer Gül, Rojda Oğuz, Sami Tunca, Seyithan Akyüz, Şahabettin Demir, Tahsin Sağaltıcı, Ufuk Erhan (TGDP) (31 Gazeteci) Çeşitli kentlerde 77 saldırı tespit edilebildi (Kişilere, İş Yerlerine, Evlerine, Araçlarına), bu saldırılarda 72 si üniversite öğrencisi olmak üzere 1523 kişi çeşitli yerlerinden yaralandı, 2 kişi öldürüldü. (6 Eylül de İstanbul da telefonda Kürtçe konuşan Sedat Akbaş ve 2 Ekim de, Iğdırdan İstanbul a giden ve Amasya da durdurulan yolcu otobüsünün muavini Mehmet Tatlı) İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELİK İHLALLER Yasaklanan Etkinlikler Toplatılan, Yasaklanan ve Para Cezası Uygulanan Yayın Organları 4 Miting, 1 Tepki Boykotu, 5 Konser, 1 Sinema Filmi, 1 Kutlama, 1 Tiyatro gösterimi, 1 Festival, 3 Yürüyüş, 1 Anma etkinliği TOPLAM: 18 1 Kitap, 1 Dergi, 3 Afiş Yasaklandı, 1 Yerel Radyo Kapatıldı, 1 Gazete Haberine Yasak Konuldu, 39 Gazeteye İlan Kesme Cezası verildi, 18 Kitap Hakkında Dava Açıldı, 1 3
Baskına Uğrayan Gazete ve Yayın Organları Dergiye ve 1 Broşüre Toplatma Kararı Verildi, 2 Gazete ve 2 TV Kanalına Kayyum Atanarak Yayın Durduruldu, 8 TV Kanalı ile 6 Radyo Türksat Uydusundan Çıkartıldı. TOPLAM:84 5 Gazete Matbaası, 3 Gazete Bürosu, 1 Derginin 8 Bürosu, 1 Dergi Bürosu, 1 Yayınevi, 2 Tv Kanalı na Güvenlik Güçlerince Baskın, 1 Dergi, 4 Gazete Bürosu na, 1 Dernek binasına Saldırı. TOPLAM: 26 Engelli Web in açıkladığı istatistiklere göre 2015 yılında Türkiyede yaklaşık 26851 sitenin TİB tarafından res en erişimi engellenmiştir. Engellenen İnternet Siteleri Engelenen haber ajansları ve gazete web sayfaları özellikle 2015 yılının Haziran ayından itibaren artmıştır. DİHA, ANF, JİNHA, ETKİN haber ajansları ile Özgür Gündem, Özgür Politika, Özgür Gelecek gibi ajansların siteleri defalarca engelenmiş, engeller 31 Aralık itibarıyla devam etmektedir. 20145 YILINDA AÇILAN SORUŞTURMALAR 68 i Üniversitelerde açılan soruşturmalar olmak üzere 118 Öğrenci, 8 Çocuk, 642 Kişi. Toplam: 768 kişi hakkında soruşturma açılmıştır. 2015 YILINDA AÇILAN DAVALAR 304 kişi hakkında 113 dava açıldı 2015 YILINDA DEVAM EDEN DAVALAR Kayıtlarımızda bulunan ve önceki yıllardan 588 kişiye açılan 15 dava devam etmektedir. 2015 YILINDA SONUÇLANAN DAVALAR 369 kişi hakkında açılan 96 dava sonuçlandı buna göre; 404 yıl 3 Ay hapis cezası, 490,712 tl para cezası verildi. 79 kişi beraat etti. TOPLANTI ve GÖSTERİ ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELİK İHLALLER Güvenlik Güçleri Tarafından Müdahale Edilen Toplantı ve Gösteriler 545 535 i üniversitelerde açılan soruşturmalar olmak üzere 542 üniversite öğrencisi, 36 lise 2015 Yılında Açılan Soruşturmalar öğrencisi, 204 kişi. Toplam: 782 kişi hakkında soruşturma açılmıştır. (BİLİNEN) 47 si Çocuk, 242 si Üniversite Öğrencisi olmak üzere toplam 1907 kişi hakkında 47 2015 Yılında Açılan/Devam Eden Davalar dava açıldı. (Raporumuzda yer alan gözaltı ve tutuklular a açılan davalar bu rakama dahil 4
2015 Yılında Sonuçlanan Davalar Gezi Parkı Eylemleri İle İlgili Davalar değildir) Geçmiş yıllardan 53 ü üniversite öğrencisi olmak üzere 424 kişi hakkında açılan 21 dava devam etmektedir. (BİLİNEN) 16 sı çocuk 12 si Ün. Öğrencisi olmak Üzere Toplam 159 Beraat/59 Çocuğa 157,804 tl para cezası/ 4 Çocuğa Toplam 13 yıl, 71 Ün. Öğrencisine Toplam 29 Yıl 3 Ay, 97 kişiye ise 313 Yıl 8 Ay Toplam: 355 Yıl, 11 Ay Hapis Cezası Verilmiştir. (BİLİNEN) 331 kişi beraat, 740 kişinin davası devam etmekte, 411 kişiye ise toplam: 74 yıl 6 gün hapis cezası verilmiştir. ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELİK İHLALLER Baskına veya Saldırıya Uğrayan Siyasi Parti, Sendika ve Dernekler Kapatılan / Kapatılmak İstenen Siyasi Partiler, Sendika ve Dernekler 1 Halkevine, 19 Siyasi Parti Binasına, 36 Derneğe, 3 Vakfa, 1 özel okula, 2 Yurt Binasına, 1 Kültür Merkezine, 4 Gençlik Merkezine, 1 Sağlık Merkezine olmak üzere 68 kuruma güvenlik güçleri tarafından baskınlar yapılmıştır. AKP ye 14, CHP ye 4, DBP-SDP-ÖDP-Yeşiller ve Sol Gelecek Partilere 8 ve 434 ü HDP il, ilçe ve belde binalarına yönelik saldırılar olmak üzere Toplam Saldırı (Farklı Düşüncede Olanların Saldırıları) 464 tür. Mardin de Anadolu Arap Birliği Hareketi Derneği için fesih kararı verildi, Kurdi-Der İzmir Şubesi Kapatıldı, Mardin de Süryani Birli Derneği Kapatıldı, İstanbul da İşçiler Birliği Derneği nin kapatılma talebi ret edildi, Emniyet-Sen hakkında açılan kapatılma davası ret edildi. BARANSAV hakkında ki kapatılma davası devam ediyor. CEZAEVLERİ Cezaevlerinde Sağlık Hakkı İhlali 825 Cezaevlerinde Haberleşme Hakkı İhlali 10 Cezaevlerinde Disiplin Cezaları 175 Cezaevlerinde Sevk/Sürgün Uygulamaları 829 5
6