1 2012 KURBAN BAYRAMI VAAZI: Aziz müminler, Kıymetli kardeşlerim! Bizleri, yeryüzünde, varlıklar arasında, insan olarak yaratan, insanların içerisinde de bizleri mümin ve Müslüman olarak halk eden, Müslümanların içerisinde de âlemlere rahmet olarak gönderdiği hatemül enbiya olan Hz. Muhammed (s.a.s) ümmet yapan ve bizleri bir bayram sabahı bu mukaddes camide, bu gök kubbe altında toplayan Allaha hamdü senalar olsun. Birlikte rahmet, ayrılıkta felaket vardır. Allah birliğimizi, dirliğimizi ve beraberliğimizi bozmasın. Şair Abdurrahim Karakoç un şu dizeleriyle sohbetimize başlamak istiyorum; Bayram, af günüdür, barış günüdür, Bayramlar, rahmete eriş günüdür, Bayram, Hak menzile eriş günüdür, Gönlümü verdiğim bayramlar, hani! Diyor. Allah dualarımızı kabul etsin. Rabbim hasta kardeşlerimize daimi şifalar ihsan etsin. Ruhi hastalığı olanları da ruhsal bakımdan sağlıklı eylesin. Ahlaki hastalıkları ve kusurları olanların kötü huylarını ve kusurlarını peygamberimizin ahlakı ile değiştirsin. Allah her yönden kâmil bir Müslüman olmayı bizlere nasip eylesin. Değerli cemaat! Kalpleri imanla dolu olan, imanının bir alameti olarak, imanlı gönülleri, Allaha yaklaştıran ve onun sonsuz nimetlerine karşı bir şükür ifadesi olan ibadetlerden birisi de kurban kesmektir. Kurban kesmek bir ibadettir. Malla yapılan bir fedakârlıktır. Bu fedakârlığı yapan Müslümanlar inşallah
günahlarından arınacaklar. Allah ın rızasına ahiret saadetine inşallah kavuşacaklar. Cenabı Hakk cümlemizi muvaffak eylesin inşallah. Bir ibadet olarak kurban insanlığın yaratılışıyla beraber başlar. İnsanlık tarihi boyunca bütün ilahi dinlerde kurban kesmek, insanı Allah a yaklaştıran ibadetlerden sayılmıştır. Ben sizlere Kurban ibadeti ne zaman başlamıştır diye sorsam ne dersiniz? Hz İbrahim in oğlu İsmail i kurban etmeye karar vermesiyle başlamıştır diyeceksiniz. Evet, o da doğru ama Kur an-ı Kerimde Hz. Âdem in iki oğlunun Allah a kurban takdim ettiklerine şahit oluyoruz. Yani Kurban ibadeti Hz. Âdem in iki oğlu olan Habil ile Kabil arasında başlamıştır. Allah u Taala şöyle buyuruyor. 2 Ey Habibim kullarıma, Âdem'in iki oğlunun haberini gerçek olarak anlat: Hani onlar birer kurban takdim etmişlerdi de birisin ki Yani Habil in ki kabul edilmiş, diğerin ki ise yani Kabil in ki ise kabul edilmemişti. (Kurbanı kabul edilmeyen kardeş, (Kabil) kıskançlık yüzünden), «Andolsun seni öldüreceğim» dedi. Diğeri de «Allah ancak takvâ sahiplerinden kabul eder» dedi. (Maide 27) Hz. Âdem in oğulları Habil ve Kabil Allah a kurban adamışlardı. Kabil malının en değersiz olanından bir miktar ekini, Habil ise malının en iyisinden bir koçu Allah a sunmuşlardı. Allah Kabil in kurbanını reddetmiş Habil in kurbanını ise kabul etmişti. Habil, Allah ın emirlerini yapan, babasını dinleyen halim-selim, babasının gözünde büyük bir yeri olan, iyi niyetli, ihlâslı ve samimi bir evlattır. Kabil ise nefsine ve şeytana uyan, babasına asi, kötü niyetli, Allah tan korkmayan bir evlattır. Habil ile Kabil arasında anlaşmazlık olunca babalarına gelip hakem olmasını isterler. Hz. Âdem: İkinizde Allah a kurban takdim edin, kimin kurbanı kabul olursa o haklıdır. Kiminki de kabul olmazsa o haksızdır. diye cevap verir. Habil in kurbanı kabul edilip Kabil in Kurbanı kabul edilmeyince ilk insan kanını Kabil döküyor ve ilk katil oluyor. Böylece kıyamete kadar işlenecek her cinayetten ona bir pay veriliyor ve günah olarak hanesine yazılıyor. Çünkü Kabil kötü bir işe öncülük ediyor.
Hadisi şerifte de geçtiği üzere, Rasulullah (sav) bu konu ile ilgili olarak şöyle buyurmaktadır: "Bir kimse zulüm yoluyla öldürüldüğünde öldürülenin kanının günahından, Âdem in oğlu (Kabil'de kardeşi Habil'i öldürdüğünden dolayı) gerekli payını alır. Çünkü o, öldürme sünnetini (yani olayını) başlatan kimselerin ilkidir." Resul-i Ekrem (a.s.m.) bir başka hadislerinde şöyle buyururlar: İslâm da iyi bir çığır açan kimseye, bunun sevabı vardır. O çığırda yürüyenlerin sevabından da kendisine verilir. Fakat onların sevabından hiçbir şey eksilmez. Her kim de İslâm da kötü bir çığır açarsa, o kişiye onun günahı vardır. O çığırda yürüyenlerin günahından da ona pay ayrılır. Fakat onların günahından da hiçbir şey eksilmez. Değerli müminler! Efendimiz on yıl kurban kesiyor. Her yıl iki kurban keserken bunlardan bir tanesini aile fertleri için, diğerini ise ümmetinden fakir olanlara kesiyor. Yine veda haccında altmış üç kurban kesiyor. 63 kurban kesmesinin hikmeti yaşadığı her yıl için bir kurbandır. Bu da kurbanın önemini yeterince bizlere izah etmektedir. Yine peygamberimiz s.a.v; م ن ك ان ل ه س ع ة و ل م ي ض ح ف ل ي ق ر ب ن م ص ل ن ا 3 Kim imkânı olduğu halde kurban yaklaşmasın."( Kütübi sitte) kesmezse bizim mescidimize Değerli Cemaat! Bugün ki şekliyle dinimizde kurban ibadeti, Hz. İbrahim (a.s) ile başlar. Kur an-ı Kerimde: Hz İbrahim; Rabbim! Bana sâlihlerden olacak bir evlat ver, onu senin yolunda kurban edeceğim dedi. İşte o zaman biz onu uslu bir oğul ile müjdeledik. Babasıyla beraber yürüyüp gezecek çağa erişince: İbrahim
oğluna; Yavrucuğum! Rüyamda seni boğazladığımı görüyorum; bir düşün, ne dersin dedi. O da cevaben: Babacığım! Emrolunduğun şeyi yap. İnşallah beni sabredenlerden bulursun, dedi. ( Saffat 101-102.) Allah Hz İbrahim in isteğine karşılık bir çocuk lütfetti, kendisiyle birlikte yürüme çağına geldiğinde İbrahim (a.s) dedi ki, ey oğulcağızım, ben rüyamda seni boğazlar görüyorum. Ben uykumda seni kurban eder görüyorum. Bu konuda sen ne düşünüyorsun? Senin bu hususta görüşün nedir? 100 yaşına yaklaşmış olan İbrahîm (a.s) adım adım yeryüzünün imamlığına yürüyor. Rabbimiz onu tüm insanlığa imam yapacak, önder yapacak. Müslümanların atası olma şerefine ulaştırılacak. İşte şimdi imtihanların en büyüğüyle karşı karşıya geliyor. Ateşe atılma imtihanından çok daha büyük bir imtihandı bu. Karısı Hacer i ve oğlu İsmail i ıssız bir çölün ortasına yapayalnız bırakıp gitmesinden çok daha büyük bir imtihan. Yanında koşar hale gelen canciğer oğlunu Allah yolunda kurban edecek. Allah ile arasına hiçbir şey girmeyecek. Kalbinde hiçbir şey Allah sevgisinin önüne geçmeyecek. Allah yolunda, Allah ın emirlerini uygulama konusunda önünde hiçbir engel bulunmayacak. Bir peygamber de olsa, Allah ın önüne geçen bir çocuk varsa, o da kurban edilecek. Kıyamete kadar tüm mü minler için bu en büyük bir örnek olacak. İşte bu örnekle diyor ki İbrahim (a.s), Ey insanlar Allah yolunda yürürken sakın hiçbir şeyi O nun önüne geçirmeyin. Oğlunuz, kızınız, karınız, kocanız, babanız, ananız, arkadaşınız, dostunuz, eviniz, barkınız, mesleğiniz, malınız, mülkünüz, diplomanız, doktoranız Allah ın emrinde olsun. Sakın bunlar Allah ın önüne geçmesin. Her şeyinizi O nun adına, O nun yoluna kurban edin, diyor. Bizlere bu mesaj veriliyor aziz kardeşlerim. Oğlu İsmail in cevabı gerçekten dillere destan. Bakın babasının bu sözüne cevaben diyor ki: Ey babacığım, emir olunduğun şeyi yerine getir, inşallah beni sabredenlerden, Allah ın emrine teslimiyet gösterenlerden bulacaksın. Birisinden biricik evladı isteniyor. Biricik evladını vereceksin deniyor. Diğerinden ise canı isteniyor. Canını vereceksin deniyor. 4
Hz İsmail in bu cevabı bugünün tüm çocuklarına örnek bir tavır olmalıdır. Dünyanın tadını çıkarmak isteyenlere, Allah yolunda nasıl kurban olunacağını anlatan en güzel bir örnektir. Bugün hangi baba evladına seni Allah yolunda Kurban edeceğim diyebilir? Böyle bir istekte bulunan babaya bugün ki evlatlar demez mi ki; Baba sen kafayı mı yedin sen ne söylüyorsun der, o da yetmez eline silahı alır babasını öldürmeye kalkışır öyle değil mi? Hz İsmail babasına inşallah ben de seve seve canımı Allah yolunda vereceğim dedi. Babasının Allah a teslimiyeti, oğlunun bu sözleriyle doruğa çıkıyor. Elbette babasının bu denli yani evladını Allah ın rızasını kazanmak için hiç gözünü kırpmadan Kurban etmeyi göze alan babanın Allah a teslimiyetini gören evlât ta Allah a teslim olacaktı. Kocasının Allah a teslimiyetini gören kadın Hz Hacer annemiz de, elbette Allah a teslim olacaktı. Çocuklarımızdan Allah a teslimiyet isteyen biz babalar, hanımlarımızdan Allah a teslimiyet isteyen biz kocalar, kendimizin Allah a ne kadar teslim olduğumuza bir bakmamız lazım. Bizler ne kadar teslim olmuşsak Allah a, onlar da ancak o kadar teslim olacaklardır. Önce kendimizden başlamalıyız. 5 Her ikisi de Allah a teslim olup, babası oğlunu alnı üzerine yatırınca: Allahü Teâlâ zül celal vel kemal hazretleri; Ey İbrahim! Rüyayı gerçekleştirdin. Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Bu, gerçekten, çok açık bir imtihandır, diye seslendik. (Saffat 103-106) Böylece ikisi de Allah a teslimiyet gösterince baba oğlunu yüzüstü yatırdı. Tarihî rivayetlerden öğrendiğimize göre oğul Hz İsmail dedi ki, babacığım, beni yüzüstü yatır. Belki işin zorlaşır. Beni keseceğin zaman yüzüne bakarım da, evlât şefkatiyle dayanamayıp Allah ın emrini yerine getirmekte zorlanırsın. Evet, Allah yolunda her şeylerini fedâ edebilecek bir aile. Baba da öyle, ana da, oğul da. Kıyamete kadar tüm insanlığa örnek olacak bir aile. Bizim ailemiz ne durumda acaba? Oğlunu yüzüstü
yatırır. Biraz sonra onu kurban edecek, ama Allah ın emri başka şekilde tecelli edecek. Biz nida ettik, diyor Rabbimiz: Ey İbrahîm, sen rüyanı gerçekleştirdin! Sen bizim emrimize boyun eğdin! Sen oğlunu kurban ettin! Biz bunu kabul ettik! Oğlun da buna boyun eğdi! Onun teslimiyetini, onun kurbanlığını da kabullendik! Niyetiniz gerçekleşti! Samimiyetiniz açığa çıktı! İmtihanı kazandınız! Kulluğu tamamladınız! Benim sizin üzerinize emrim böylece gerçekleşmiş oldu. Ben sizi mükâfatlandıracağım, size büyük dereceler vereceğim. Çünkü biz muhsinleri böylece mükâfatlandırırız. Gerçekten bu apaçık bir imtihandı. Gerçekten çok büyük bir denemeydi. 6 Biz, Hz İbrahim in oğluna bedel olarak ona büyük bir kurban verdik. Geriden gelecekler arasında ona (iyi bir nam) bıraktık: İbrahim'e selam! Dedik. Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Çünkü o, bizim mümin kullarımızdandır. (Saffat 107-111.) Biz ona büyük bir koçu kurbanlık olarak verdik. Böylece İbrahîm, üzerine selâm olsun diye onu kendisinden sonra gelenler için bir hatıra bıraktık. Sonra gelenlerin hepsi kıyamete kadar İbrahîm e (a.s) övgüler söyleyen, ona salâtu selâm okuyan, onu hayır duayla yâd edenler olacaklar. Selâm diyecekler ona; selâm, onun ve ailesinin üzerine olsun diyecekler namazlarında. Kıyamete kadar Müslümanların kalplerinde bir hatıra olacaktır. Sadece Müslümanlar içinde değil Yahudi ve Hıristiyanların arasında da saygın bir yeri olacak İbrahîm in (a.s). İşte biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Muhakkak ki o, Bizim mü min kullarımızdandı. Görüldüğü gibi Cenab-ı Hak İbrahîm (a.s) dan İsmail in yerine bir koyun kurban etmesini istemiştir. Bu Allah ın insanlığa büyük bir lutfudur. Allah, insanlığı Hz. İbrahim aracılığı ile insan kurban etmekten korumuş olmasaydı muhtemelen insanlar bugün insan kurban etme gibi korkunç bir geleneğe sahip olabilirlerdi. Değerli Müminler!
Bütün ibadetlerde olduğu gibi kurbanda da niyet ve ihlâs şarttır. Kişi ibadet edecekse başka şeyler için değil Allah rızası için olmalıdır. Kur an-ı Kerim de: 7 Sizlerin kestiği o kurbanların ne etleri ne de kanları Allah'a ulaşır; fakat O'na sadece sizin takvânız ulaşır. Sizi hidayete erdirdiğinden dolayı Allah'ı büyük tanıyasınız diye O, bu hayvanları böylece sizin istifadenize verdi. (Ey Muhammed!) Güzel davrananları müjdele! (Hac- 37) Allah'tan başkası adına hayvan kesmek haramdır ve bu yola tevessül edenleri Hz. Peygamber (s.a.s) "Allah'tan başkası nâmına hayvan kesene Allah lânet etsin " (Müslim, Edâhî, 43-45; Nesâî) şeklindeki ifâdeleriyle uyarmıştır. Aziz cemaat! Kurban kesmenin hükmü: Kurban hicretin ikinci yılında meşru kılınmıştır. Kurban kesmenin meşrûiyeti Kitap, Sünnet ve icmâ-ı ümmet ile sabittir. Allah Teâlâ'nın Kur'ân-ı Kerîm'de; Ey Habibim! Bütün bunları sana bahşeden Rabbine karşı kulluk görevini yerine getir, namazını kıl, kurbanını kes. Sana soyu kesik, erkek evlatları öldü diyenlerin soyu kesildi. Çünkü Müslümanlar var olduğu müddetçe senin ismin her daim zikredilecek. Öyle evlatlar var ki anne babalarına bir Fatiha yı bile okumazken ümmeti Muhammed seni dualarında, ezanlarında, sohbetlerinde hep hatırlayacak. Sana soyu kesildi diyenlerin ise şu anda adları dahi bilinmiyor. ( Kevser 1-3) Peygamberimiz buyuruyor ki; Biliyor musunuz Kevser nedir? O cennette bir havuzdur. Ümmetim bu havuzdan içecekler, onun suyu sütten beyaz, kardan soğuk ve baldan daha tatlıdır. Ondan bir kere içen bir daha susuzluk hissetmez. Ama ümmetimden kimileri bu havuzdan
içmek için geldikleri zaman men edilip uzaklaştırılacaklar. Ben diyeceğim ki: Ya Rabbi! O benim ümmetimdendi! Neden onun içmesine izin verilmiyor? Neden men ediliyor? Bana denilecek ki: Evet senin ümmetindendi, ama sen bilmiyorsun ki senden sonra senin yolunu onlar ne hale getirdiler? ( Kütübi sitte)onlar senin sünnetini terk edip ne kötü yollar girdiler denilecek. Yoksa Allah korusun, biz de ondan istifade edelim diye gittiğimiz o Kevser havuzunun başında kolumuzdan tutulup: Dur bakalım, sen buna lâyık değilsin diye kırbaçlarla ondan uzaklaştırılmaya, ondan mahrum bırakılma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaklardan mıyız? Bunu bugünden çok iyi düşünmek zorundayız. Cenabı Hakk cümlemizi bu duruma düşmekten muhafaza eylesin. O halde peygamberin getirip bize sunduğu dini aynen muhafaza etmek zorundayız. Peygamberin sünnetini, peygamberin yolunu aynen muhafaza etmek zorundayız. Bunun için de önce onun getirdiklerinden haberdar olacağız. Kitabı ve sünneti tanıyacağız. Tanıyacağız ki onu aynen muhafaza etme imkânımız olsun. Kitabı ve sünneti tanımayan, dinle tanışmayan bir kimsenin onu muhafaza etmesi zaten mümkün değildir. Yine Allah ın Resûlü diyor ki: Onlar kırbaçlarla havuzumun başından uzaklaştırılırlarken benim içim gidecek ve ağlayarak diyeceğim ki, aman ya Rabbi! Onlar benim ümmetimdendirler! Ne olur onları bana bağışla, Rabbim buyuracak ki, evet ama onlar senden sonra senin yolunu ne hale getirdiler sen biliyor musun? Sen bilmiyorsun ki peygamberim onlar senden sonra maddî ve manevî imtiyazları, menfaatleri sebebiyle Allah ın âyetlerini gizlediler. Namazı terk ettiler, orucu terk ettiler, kurbanı terk ettiler, zekâtı hiç vermediler, haccı akıllarına bile getirmediler, komşusuyla dost geçinmediler, yalan konuştular, dedikodu ettiler, Allah korusun işte bizim durumumuz. Sanki Allah ın âyetleri Allah a kulluk için değil de başka gâyeler için gelmiş. Neredeyse Kur -an ı bir parçacık namaz sûreleri, cenaze âyetleri, nişan, nikâh merasimlerinin âyetleri, para toplamayı gerektirecek dönemlerin âyetleri, bir evin veya bir dükkânın mübâreklenmesi, bereketlenmesi için kullanılan âyetler haline getirmişiz. Senden sonra onların ne suçlar işlediğini sen bilmiyorsun ey peygamberim, diyecek Rabbimiz. 8
Onlar senin kendilerine bıraktığın dini oyun ve eğlence edindiler. Dünya hayatına verdikleri değeri dinlerine vermediler. Dünyayı, dünya hayatını dinlerine tercih edip, dünyayı hedef bilip, dünyayı kıble edinip bütün plan ve programlarını dünyayı kazanma adına yaptılar. Bu yüzden de dinleriyle ilgilenme, kitaplarıyla, seninle tanışma imkânı bulamadılar. Dünyayı alıp da âhireti unuttular, dinlerini dünyalarına alet ettiler, dünya onların gözünde çok büyük değer ifade ettiği için onlar dinlerini önemsemediler. Dinlerini bu hale getiren, onu oyun ve eğlence haline getiren bu adamların senin havuzuna yaklaşmaları, ondan istifade etmeleri kesinlikle haramdır, sakın bunu benden isteme, buyuracak Rabbimiz. Allah için şu anda elimizde imkân varken bunu iyi bir düşünelim. Allah için aklımızı başımıza alıp bir daha düşünelim. Şu anda bizim din diye inandığımız ve yaşadığımız şey gerçekten Kitap ve sünnete dayalı Allah dini mi bunu iyi kavrayalım, kendimize bir çeki düzen verelim? Değerli müminler, Bayram günleri sevinç günleridir. Bayramın toplum hayatımızda üstün yeri ve değeri vardır. Hayatın bitmek tükenmek bilmeyen sıkıntıları içinde bunalan, bitkin ve yorgun hale gelen insanları bayramlar dinçleştirir ve çalışma azimlerini artırır. Bayramda ümitsizliğe düşmeyelim. Şeytanın dahi rahmetini umduğu şu bayram günlerinde biz de ümitli olalım. En büyük belâ ümitsizliğe düşmektir. Derle ki Malını kaybeden bir şey kaybetmiştir. Ümidini kaybeden ise her şeyini kaybetmiştir. Onun için Kuran-ı Kerim Allah ın rahmetinden ümidinizi kesmeyiniz buyurur. İstiklal şairimizde Ye s öyle bir bataklıktır ki düşersen boğulursun. Ümide sarıl sımsıkı seyret ne olursun. Bu günlerde akraba ve komşularımızla olan ilişkilerimiz kuvvetlenir, birlik ve kardeşliğimiz güçlenir. Bayram sabahı camilerimizi dolduran kalabalıkların hep birlikte ve içtenlikle yüce Allah'a yönelmeleri, O'ndan af ve bağış dilemeleri ayrı bir önem taşır. Çünkü böyle bir amaçla bir araya gelen, aynı iman ve heyecanı taşıyan toplulukları yüce Allah'ın rahmeti kuşatır ve onları affeder. 9
Bu günlerde annemizin- babamızın ellerini öpüp hayır dualarını almalıyız. Dinimizde Allah'a ibadetten sonra anne ve babaya saygı ve iyilik emredilmiş, onlara karşı "öf" demek dahi yasaklanmıştır. Akraba ve komşularla tebrikleşerek, karşılıklı sevgi ve saygı duyguları aktarılmalı, karşılaştığımız herkesle selâmlaşarak tebrikleşmeliyiz. Efendimiz Kim ömrünün uzamasını ve rızkının artmasını isterse yüce Allah tan korksun, yakınlarını ziyaret etsin ve onları gözetsin (Buhari, Buyu,34) buyurmaktadır. Tanıdıklarımızı ziyaret ederek hatırlarını almalıyız. Hastahanelerde ve evlerde yatan hastaları görmeli, şifa dileklerimizi sunmalıyız. Yetimleri ve kimsesiz çocuklarla ilgilenip onları okşamalı ve onlara ana ve baba gibi davranmalıyız. Sevgili Peygamberimiz Fakirleri arayın, görüp gözetin. Siz ancak, fakirleriniz sayesinde yardım görür ve rızıklanırsınız. (Ebu Davud, Cihad,70) Başka bir hadislerinde şehadet parmağı ile işaret parmağını birleştirerek Ben ve yetimin işlerini görüp gözeten kimse, cennette böylece beraber olacağız (Buhari, Talak 25) buyurmaktadır. Çevremizdeki yoksullara ve bakıma muhtaç çocuklara yardım ellerimizi uzatmalı, onların da bayram sevinci yaşamalarını sağlamalıyız. Bizden hayır dua bekleyen ölülerimizin mezarlarına giderek onlara dua etmeli, ruhları için hayır ve hasenatta bulunmalıyız. Tanıdıklarımızdan dargın olanları barıştırmaya çalışmalı ve aralarını bulmalıyız. Kırgınlıklarımıza ve dargınlıklarımıza son vermeliyiz. Şairimiz Karacaoğlan ne güzel dile getirmişler: Yaz gelir de Arap atlar yarışır Bayram gelir kanlı kinli barışır Birlikte rahmet ayrılıkta felaket olduğunu unutmamalıyız. Her zaman olduğu gibi bayram günlerinde de İslâmın emrettiği şekilde çevremizdeki insanlara iyi davranmalı, incitici ve zarar verici davranışlardan sakınmalıyız. Bu duygularla hepinizin kurban bayramını tebrik ediyor, daha nice bayramlara sağlıkla, huzurla erişmemizi Cenâb-ı Hak'tan diliyorum. Mübarek bayramın İslâm âlemi ve bütün insanlığa iyilik ve hayırlar getirmesini diliyorum. Canâb-ı Hak yaptığımız ibadetleri ve keseceğimiz kurbanları rızasına muvafık eylesin ve bizi kendisine ibadetten ayırmasın. Âmin. 10