BİRLİK SİGORTA A.Ş. 30.09.2008 TARİHLİ FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN SINIRLI BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU
1 OCAK 30 EYLÜL 2008 ARA DÖNEM FİNANSAL TABLOLAR HAKKINDA SINIRLI BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU Birlik Sigorta A.Ş. Yönetim Kuruluna: 1. Birlik Sigorta A.Ş. nin 30.09.2008 tarihi itibarıyla hazırlanan bilançosu ile aynı tarihte sona eren döneme ait gelir tablosu, nakit akış tablosu ve özsermaye değişim tablosunu sınırlı denetime tabi tutmuş bulunuyoruz. Rapor konusu finansal tablolar Şirket yönetiminin sorumluluğundadır. Bağımsız denetimi yapan kuruluş olarak üzerimize düşen sorumluluk, gerçekleştirilen sınırlı denetime dayanarak bu finansal tablolar üzerine rapor sunmaktır. 2. Sınırlı denetim, ilgili mevzuat gereği yürürlükte bulunan muhasebe ilke ve standartlarına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu düzenlemeler, sınırlı denetimin finansal tablolarda önemli bir yanlışlığın bulunup bulunmadığına dair sınırlı bir güvence verecek şekilde planlanmasını ve yapılmasını öngörür. Sınırlı denetim, temel olarak finansal tabloların analitik yöntemler uygulanarak incelenmesi, doğruluğunun sorgulanması ve denetlenenin yönetimi ile görüşmeler yapılarak bilgi toplanması ile sınırlı olduğundan, tam kapsamlı denetime kıyasla daha az güvence sağlar. Tam kapsamlı bir denetim çalışması yürütülmemesi nedeniyle bir denetim görüşü bildirilmemektedir. 3. Gerçekleştirmiş olduğumuz sınırlı denetim sonucunda, ilişikteki finansal tabloların, Birlik Sigorta A.Ş. nin 30.09.2008 tarihi itibarıyla mali durumunu ve aynı tarihte sona eren döneme ait faaliyet sonuçlarını ve nakit akışlarını ilgili mevzuat gereği yürürlükte bulunan muhasebe ilke ve standartlarına uygun olarak doğru bir biçimde yansıtmadığına dair önemli herhangi bir hususa rastlanmamıştır. İstanbul, 25 / 11 / 2008 İRFAN BAĞIMSIZ DENETİM VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Hamza UZUN Sorumlu Ortak Başdenetçi Kısıklı Alemdağ Cad. Masaldan İş Merkezi No:46-A Kat:2/7 Büyükçamlıca Üsküdar-İSTANBUL
İÇİNDEKİLER Sayfa No BİLANÇO I-V GELİR TABLOSU VI-VII NAKİT AKIŞ TABLOSU VIII ÖZSERMAYE DEĞİŞİM TABLOSU IX KAR DAĞITIM TABLOSU X FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN NOTLAR 1-53 NOT 1 Genel Bilgiler 1-2 NOT 2 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti 2-24 NOT 3 Önemli Muhasebe Tahminleri Ve Hükümleri 24 NOT 4 Sigorta Ve Finansal Riskin Yönetimi 25-29 NOT 5 Bölüm Bilgileri 30 NOT 6 Maddi Duran Varlıklar 30-31 NOT 7 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 31 NOT 8 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 31 NOT 9 İştiraklerdeki Yatırımlar 31 NOT 10 Reasürans Varlıkları 32 NOT 11 Finansal Varlıklar 32-33 NOT 12 Borçlar Ve Alacaklar 33-34 NOT 13 Türev Finansal Araçlar 34 NOT 14 Nakit Ve Nakit Benzerleri 35 NOT 15 Sermaye 35-36 NOT 16 Diğer Karşılıklar Ve İsteğe Bağlı Katılımın Sermaye Bileşeni 36-37 NOT 17 Sigorta Yükümlülükleri Ve Reasürans Varlıkları 37-40 NOT 18 Yatırım Anlaşması Yükümlülükleri 40 NOT 19 Ticari Ve Diğer Borçlar, Ertelenmiş Gelirler 40 NOT 20 Borçlar 41 NOT 21 Ertelenmiş Gelir Vergisi 41 NOT 22 Emeklilik Sosyal Yardım Yükümlülükleri 41 NOT 23 Diğer Yükümlülükler Ve Masraf Karşılıkları 42 NOT 24 Net Sigorta Prim Geliri 42 NOT 25 Aidat (Ücret) Gelirleri 42 NOT 26 Yatırım Gelirleri 43 NOT 27 Finansal Varlıkların Net Tahakkuk Gelirleri 43 NOT 28 Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kar Veya Zarara Yansıtılan Aktifler 43 NOT 29 Sigorta Hak Ve Talepleri 44 NOT 30 Yatırım Anlaşması Hakları 44 NOT 31 Zaruri Diğer Giderler 45 NOT 32 Gider Çeşitleri 45 NOT 33 Çalışanlara Sağlanan Fayda Giderleri 45 NOT 34 Finansal Maliyetler 45-46 NOT 35 Gelir Vergileri 46-48 NOT 36 Net Kur Değişim Gelirleri 48 NOT 37 Hisse Başına Kazanç 48 NOT 38 Hisse Başı Kar Payı 48 NOT 39 Faaliyetlerden Yaratılan Nakit 48 NOT 40 Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahvil 48 NOT 41 Paraya Çevrilebilir İmtiyazlı Hisse Senetleri 49 NOT 42 Riskler 49 NOT 43 Taahhütler 49-50 NOT 44 İşletme Birleşmeleri 50 NOT 45 İlişkili Tarafla İşlem 50-51 NOT 46 Bilanço Tarihinden Sonra Ortaya Çıkan Olaylar 51 NOT 47 Diğer 51-53
3.2. HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE ( % ) 3.3. İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE 3.4. İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE ( % ) IV. HİSSE BAŞINA TEMETTÜ 4.1. HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE 4.2. HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE ( % ) 4.3 İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE 4.4. İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE ( % ) IV
1. Genel Bilgiler 1.1. Ana şirketin adı ve grubun son sahibi Birlik Sigorta Anonim Şirketi ( Şirket ), T.Halk Bankası A.Ş. nin bağlı ortaklığıdır. 1.2. Kuruluşun ikametgahı ve yasal yapısı, şirket olarak oluştuğu ülke ve kayıtlı büronun adresi (veya eğer kayıtlı büronun olduğu yerden farklıysa, faaliyetin sürdürüldüğü esas yer) Birlik Sigorta A.Ş., Ankara Caddesi No:126/B Sirkeci, İstanbul adresinde faaliyet göstermekte olup, TTK hükümlerine göre kurulmuş Anonim Şirket statüsündedir. 1.3. İşletmenin fiili faaliyet konusu Şirket, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile söz konusu kanunlarla ilgili resmi bildirileri doğrultusunda faaliyetlerini sürdürmektedir. Şirket in faaliyet gösterdiği branşlar; yangın, nakliyat, kaza, kara araçları, hava araçları, su araçları, genel zararlar, kara araçları sorumluluk ve genel sorumluluk branşlarıdır 1.4. Kuruluşun faaliyetlerinin ve esas çalışma alanlarının niteliklerinin açıklaması Şirket, sigortacılık faaliyetlerini, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ve yürürlükte olan tebliğlerde belirtilen esas ve usuller çerçevesinde yürütmektedir. 1.5. Kategorileri itibarıyla dönem içinde çalışan personelin sayısı 30.09.2008 31.12.2007 Üst düzey yönetici 4 4 Yönetici 17 16 Memur 110 110 Toplam: 131 130 1.6. Üst düzey yöneticilere sağlanan ücret ve benzeri menfaatler 01.01.2008 30.09.2008 01.01.2007 30.09.2007 Yönetim Kurulu 150.177 127.897 Denetim Kurulu 26.398 22.372 Toplam 176.575 150.269 1.7. Finansal tablolarda; yatırım gelirlerinin ve faaliyet giderlerinin (personel, yönetim, araştırma geliştirme, pazarlama ve satış, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler ile diğer faaliyet giderleri) dağıtımında kullanılan anahtarlar Şirket, yatırım gelirlerinin ve faaliyet giderlerinin dağıtımını Hazine Müsteşarlığı nın 04.01.2008 tarihinde yayınlanan ve 01.01.2008 tarihinde yürürlüğe giren Sigortacılık Tek Düzen Hesap Planı Çerçevesinde Hazırlanmakta Olan Finansal Tablolarda Kullanılan Anahtarların Usul Ve Esaslarına İlişkin Genelge (2008 1) ye uygun olarak yapılmıştır. 1
1.8. Finansal tabloların tek bir şirketi mi yoksa şirketler grubunu mu içerdiği Finansal tablolar yalnızca Birlik Sigorta A.Ş. hakkındaki mali bilgileri içermektedir. 1.9. Raporlayan işletmenin adı veya diğer kimlik bilgileri ve bu bilgide önceki bilanço tarihinden beri olan değişiklikler Adı / Ticari Unvanı Birlik Sigorta A.Ş. Yönetim Merkezi Adresi Ankara Caddesi No:126 /B Sirkeci/İSTANBUL Telefon (212) 455 03 00 Faks (212) 455 03 69 İnternet Sayfası Adresi www.birliksigorta.com.tr Elektronik Posta Adresi info@birliksigorta.com.tr Önceki bilanço tarihinden itibaren yukarıda yer alan kimlik bilgilerinde herhangi bir değişiklik olmamıştır. 1.10. TMS 10 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar Bilanço tarihinden sonraki olaylar, bilanço tarihi ile bilançonun yayınlanması için yetkilendirme tarihi arasında, Şirket lehine veya aleyhine ortaya çıkan olayları ifade eder. İlişikteki mali tablolarda, bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olaylar kayda alınmıştır ve bilanço sonrası düzeltme gerektirmeyen olaylar dipnotlarda gösterilmiştir. 2. Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti 2.1 Hazırlık Esasları 2.1.1 Finansal tabloların düzenlenmesinde kullanılan temeller ve kullanılan özel muhasebe politikalarıyla ilgili bilgiler Uygulanan Muhasebe İlkeleri Şirket, 14 Temmuz 2007 tarihli 26582 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak 1 Ocak 2008 tarihinde yürürlüğe giren Sigorta ve Reasürans şirketleri ile Emeklilik Şirketlerinin Finansal Raporlamaları hakkında yönetmeliğe ve 18 Nisan 2008 tarihli 26851 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Finansal Tabloların Sunumu Hakkında Tebliğ e istinaden finansal tablolarını hazırlamaktadır. Hazine Müsteşarlığı 18 Şubat 2008 tarihli Finansal Raporlama Kapsamında Müsteşarlığımızca Hazırlanacak Tebliğlere İlişkin Sektör Duyurusu na göre; sözkonusu Yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrası Şirket faaliyetlerinin 2. fıkrada belirtilen konularda Müsteşarlıkça çıkarılacak tebliğler hariç olmak üzere bu Yönetmelik ile TMSK nun finansal tabloların hazırlanma ve sunulma esaslarına ilişkin mevzuat hükümleri çerçevesinde muhasebeleştirilmesi esastır hükmüne ve 2. fıkrası Sigorta sözleşmelerine, bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve iştiraklerin muhasebeleştirilmesi ve konsolide finansal tablolar, kamuya açıklanacak finansal tablolar ile bunlara ilişkin açıklama ve dipnotların düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça çıkarılacak tebliğler ile belirlenir hükmünü amirdir. 2
2.1.1. Finansal tabloların düzenlenmesinde kullanılan temeller ve kullanılan özel muhasebe politikalarıyla ilgili bilgiler (Devamı) Bu kapsamda, bahse konu Yönetmeliğin 4. maddesinin 2.fıkrasına ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır: - TMSK nun Sigorta Sözleşmelerine ilişkin 4 numaralı Standardı 31 Aralık 2005 tarihinden sonra başlayan hesap dönemleri için geçerli olmak üzere, 25 Mart 2006 tarihinde yürürlüğe girmiş olmakla birlikte Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu nun sigorta sözleşmelerine ilişkin projesinin ikinci bölümü henüz tamamlanmadığı için TFRS 4 bu aşamada uygulanmayacaktır. Ancak gerekli görülmesi halinde sigorta sözleşmeleri ile ilgili açıklama ve dipnotların düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar önümüzdeki dönemlerde Müsteşarlıkça çıkarılacak tebliğ ile belirlenecektir. - Bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve iştiraklerin muhasebeleştirilmesi hususu Müsteşarlık tarafından yayımlanan 2007/26 sayılı Genelge ile düzenlenmiştir. Buna göre; bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve iştiraklerin muhasebeleştirilmesine ilişkin Müsteşarlıkça tebliğ çıkarılıncaya kadar, uygulamada aksaklık olmamasını teminen, bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve iştiraklerin muhasebeleştirilmesinin TMSK nun ilgili düzenlemeleri çerçevesinde yapılması gerekli görülmektedir. - Konsolide finansal tablolara ilişkin tebliğ taslağı 2008 yılı içerisinde hazırlanacak olup ilk kez 2009 yılı içerisinde uygulamaya konulması planlanmaktadır. Bu itibarla, bu aşamada TMS 27 uygulanmayacaktır. - Kamuya açıklanacak finansal tablolar ile bunlara ilişkin açıklama ve dipnotların düzenlenmesine ilişkin Müsteşarlıkça Finansal Tabloların Sunumu Hakkında Tebliğ 18 Nisan 2008 tarihli ve 26851 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu tebliğin geçici 1. maddesine istinaden 2008 yılı içerisinde hazırlanan finansal tablolarda 2007 yılı içerisinde hazırlanan finansal tablolar ile karşılaştırma yapılmamıştır. Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tabloların Düzeltilmesi Geçerli para birimi yüksek enflasyonlu bir ekonominin para birimi olan işletmelerin, konsolide finansal tabloları da dahil olmak üzere, tüm temel finansal tablolarında uygulanan Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlamada yüksek enflasyon, bir ülkenin, aşağıdakileri de içeren (bunlarla sınırlı kalmamak üzere) ekonomik özelliklerince belirlenir: - Nüfusun çoğunluğu servetini parasal olmayan varlıklarda ya da nispeten istikrarlı bir yabancı para biriminde tutmayı tercih eder. Elde tutulan yerel para, satın alma gücünü korumak üzere hemen yatırıma dönüştürme vb suretiyle değerlendirilir. - Nüfusun çoğunluğu parasal tutarları yerel para biriminden değil, nispeten istikrarlı bir döviz cinsinden dikkate alır. Fiyatlar da bu döviz cinsinden belirlenebilir. - Kredili satış ve satın almalardaki fiyatlar; süre kısa bile olsa, kredi süresi boyunca satın alma gücünde beklenen zararları karşılayacak şekilde belirlenir. - Faiz oranları, ücretler ve fiyatlar bir fiyat endeksi ne bağlıdır. - Son üç yılın kümülatif enflasyon oranı %100 e yaklaşmakta ya da aşmaktadır. 3
2.1.1. Finansal tabloların düzenlenmesinde kullanılan temeller ve kullanılan özel muhasebe politikalarıyla ilgili bilgiler (Devamı) T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı nın 4 Nisan 2005 tarihli ve 19387 numaralı yazısına istinaden, 31 Aralık 2004 tarihli mali tabloların, Sermaye Piyasası Kurulu nun 15 Kasım 2003 tarihli Mükerrer 25290 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Seri XI No: 25 Sayılı Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ inde yer alan Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tabloların Düzeltilmesi ile ilgili kısımdaki hükümlere göre düzeltilerek 2005 yılı açılışları yapılmıştır. T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı nın aynı yazısına istinaden 2005 yılında mali tabloların enflasyona göre düzeltilmesi uygulamasına son verilmiştir. 2.1.2. Finansal Tabloların Anlaşılması İçin Uygun Olan Diğer Muhasebe Politikaları Teknik Karşılıklar: Mali tablolarda teknik sigorta hesapları arasında yer alan kazanılmamış primler karşılığı, muallak hasar karşılıkları ve bu karşılıkların reasürör payları 14 Haziran 2007 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunan Sigortacılık Kanunu ile T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığının 4 Temmuz 2007 tarihli Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Karşılıklarının 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu Hükümlerine Uyumunun Sağlanmasına İlişkin Genelgesi ne uygun olarak aşağıda belirtilen esaslara göre kayıtlara intikal ettirilmiştir. - Kazanılmamış Primler Karşılığı (Cari Rizikolar Karşılığı) Şirketler matematik karşılık ayrılan sigorta sözleşmeleri hariç diğer sözleşmeler için kazanılmamış primler karşılığı ayırmak zorundadır. Yıllık yenilenen sigorta teminatı içeren bir yıldan uzun süreli sigorta sözleşmelerinin yıllık sigorta teminatına karşılık gelen primleri için de kazanılmamış primler karşılığı ayrılır. Ölüm, yaşama ve her ikisinin kapsandığı hem ölüm hem de yaşama ihtimallerine bağlı teminatlar ile bu teminatlara ek olarak verilen ferdi kaza, hastalık sonucu maluliyet ve tehlikeli hastalıklar teminatının verildiği sözleşmeler hayat sigortası sözleşmesi sayılır ve bunlara ait primler hayat sigortası primi olarak kabul edilir. Ferdi kaza, hastalık sonucu maluliyet ve tehlikeli hastalıklar teminatının hayat sigortası sözleşmesi ile beraber paket sözleşme olarak verildiği hallerde, bu teminatlar birlikte verildiği hayat sigortası sözleşmelerinden tamamıyla bağımsız olarak değerlendirilir. Kazanılmamış primler karşılığı, yürürlükte bulunan sigorta sözleşmeleri için tahakkuk etmiş primlerin herhangi bir komisyon veya diğer bir indirim yapılmaksızın brüt olarak gün esasına göre ertesi hesap dönemi veya hesap dönemlerine sarkan kısmından oluşur. Yürürlükte bulunan yıllık hayat sigortaları ile süresi bir yılı aşan birikim priminin de alındığı hayat sigortalarında ise yazılan brüt primlerden varsa birikime ayrılan kısım düşüldükten sonra kalan tutarın takip eden dönem veya dönemlere sarkan kısmından oluşur. Aracılara ödenen komisyonlar, reasüröre devredilen primler nedeniyle alınan komisyonlar, üretim gider payları ile bölüşmesiz reasürans anlaşmaları için ödenen tutarların gelecek dönem veya dönemlere isabet eden kısmı ertelenmiş gelirler ve ertelenmiş giderler hesapları ile diğer ilgili hesaplar altında muhasebeleştirilir. Her ne ad altında olursa olsun; poliçeye bağlı olarak verilmeyen teşvik, kârlılık ve benzeri komisyonlar ertelenmiş gelir ve gider hesaplamalarında dikkate alınmaz. 4
2.1.2. Finansal Tabloların Anlaşılması İçin Uygun Olan Diğer Muhasebe Politikaları (Devamı) Gün veya 1/24 esasına göre hesaplama yapılması mümkün olmayan reasürans ve retrosesyon işlemlerinde, kazanılmamış primler karşılığı 1/8 esasına göre ayrılabilir. Belirli bir bitiş tarihi olmayan emtea nakliyat sigortası sözleşmelerinde, istatistiki verilere göre tahmini bitiş tarihlerinin tespit edilmesi ve buna göre kazanılmamış primler karşılığı ayrılması gerekmektedir. Bu hesabın yapılamaması durumunda, son üç ayda tahakkuk etmiş primlerin % 50'si kazanılmamış primler karşılığı olarak ayrılır. Kazanılmamış primler karşılığı reasürör payı tutarının hesabında yürürlükte bulunan reasürans anlaşmalarının şartları dikkate alınır. İlgili hesap yılı içerisinde; cari hesap dönemi itibarıyla finansal tablolar düzenlenirken "Devreden Kazanılmamış Primler Karşılığı" rakamı olarak, bir önceki hesap yılı sonunun finansal tablolarında yer alan Kazanılmamış Primler Karşılığı rakamı yazılmalı, dönem "Kazanılmamış primler Karşılığı" olarak ise finansal tabloların düzenlendiği tarih itibarıyla yürürlükte olan sigorta sözleşme primlerinin gün esasına göre hesaplanarak bulunan kazanılmamış kısımları toplamı alınmalıdır. - Muallak Hasar Karşılığı Şirketler, tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş ancak daha önceki hesap dönemlerinde veya cari hesap döneminde fiilen ödenmemiş tazminat bedelleri veya bu bedel hesaplanamamış ise tahmini bedelleri ile gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedelleri için muallak tazminat karşılığı ayırmak zorundadır. Muallak tazminat karşılığına ilişkin hesaplamalarda rücu, sovtaj ve benzeri gelir kalemleri tenzil edilmiş olarak dikkate alınmalıdır. Muallak tazminat karşılığına ilişkin hesaplamalarda rücu, sovtaj ve benzeri gelir kalemleri, bu fıkrada belirtilen esaslara göre tenzil edilir. Hesap dönemi sonu itibariyle tahakkuk etmiş muallak tazminat karşılığından tenzil edilecek rücu, sovtaj ve benzeri gelirlerin hesaplanmasında; son 5 veya daha fazla yıllarda tahakkuk etmiş muallak hasar dosyalarına ilişkin olarak, bu hasarların oluştuğu dönemi izleyen dönemlerde tahsil edilen rücu, sovtaj ve benzeri gelirlerin söz konusu yıllara ait tahakkuk etmiş muallak tazminat karşılıklarına bölünmesi suretiyle bulunan ağırlıklı ortalama dikkate alınır. Cari hesap dönemi için ilgili branş muallak tazminat karşılığından tenzil edilecek rücu, sovtaj ve benzeri gelirler, ilgili branş için hesaplanmış olan ağırlıklı ortalama ile ilgili branşın cari döneme ilişkin tahakkuk etmiş muallak tazminat karşılığının çarpılması suretiyle bulunur. Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedellerinin hesaplanması sırasında hesap dönemi sonu rakamları son 12 ayı kapsayacak şekilde dikkate alınır. Bu tarihlerden önce meydana gelmiş ancak bu tarihlerden sonra ihbar edilmiş tazminatlar, gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedelleri olarak kabul edilir. Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedellerinin hesaplanması sırasında, sigorta ve reasürans şirketlerinin bu bedellerle ilgili olarak son 5 veya daha fazla yıllarda; bu tarihlerden önce meydana gelmiş ancak sonrasından rapor edilmiş tazminatların, bunlara ilişkin rücu, sovtaj ve benzeri gelir tahsilatlarının tenzil edilmesinden sonra kalan tutarlarının, söz konusu yıllara ilişkin prim üretimlerine bölünmesi suretiyle bulunan ağırlıklı ortalama dikkate alınır. Cari hesap dönemi için gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedeli, yukarıda belirtilen şekilde hesaplanmış olan ağırlıklı ortalama ile cari hesap döneminden önceki 12 aylık toplam prim üretiminin çarpılması suretiyle bulunur. 5
2.1.2. Finansal Tabloların Anlaşılması İçin Uygun Olan Diğer Muhasebe Politikaları (Devamı) Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedellerinin de prim üzerinden ve Müsteşarlıkça belirlenecek branşlar bazında hesaplanması gerekmektedir. Cari hesap dönemi veya daha önceki hesap dönemlerinde ihbar edilmiş olmakla birlikte cari hesap döneminde herhangi bir sebeple bu dönem muallaklarında bulunmayan ancak bir sonraki yıl yeniden işleme alınan muallağa konu dosyalar da ilgili branşın gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedelleri hesaplarına dahil edilir. Muallak tazminat karşılığının hesaplanması sırasında; hesaplanmış veya tahmin edilmiş eksper, bilirkişi, danışman, dava ve haberleşme giderleri de dahil olmak üzere tazminat dosyalarının tekemmülü için gerekli tüm gider payları dikkate alınır. Cari hesap dönemi muallak tazminat karşılığı tutarı, Müsteşarlıkça belirlenen aktüeryal zincirleme merdiven metodu ile bulunan tutardan küçük olamaz. Şirketler her hesap yılı sonunda branşlar itibarıyla muallak tazminat karşılığı yeterlilik tablosunu Müsteşarlıkça belirlenen formatta düzenlemek ve Müsteşarlığa göndermek zorundadır. Bu tablo, şirketlerin son beş yıl itibari ile ayırdığı muallak tazminat karşılığının, bu karşılıkların konusu olan dosyalara ilişkin olarak tüm gider payları da dahil olmak üzere fiilen ödemiş olduğu tazminat bedeli toplamına oranı olan muallak tazminat karşılığı yeterlilik oranını gösterir. Müsteşarlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrı ayrı hesaplanacak muallak tazminat karşılığı yeterlilik oranının, cari hesap yılı hariç olmak üzere, son beş yıllık aritmetik ortalamasının % 95 in altında olması halinde, bu oran ile % 95 oranı arasındaki fark, cari yıl muallak tazminat karşılığı ile çarpılarak yeterlilik oranı fark tutarı bulunur. Yeterlilik oranı fark tutarı her bir branş için ayrı ayrı ilave edilerek cari yılda ayrılacak nihai muallak tazminat karşılığı hesaplanır. Yeterlilik tablosu düzenlemesi sırasında ve muallak tazminat karşılığı hesabında; tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş, gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş muallak tazminatlar ile tüm gider payları dikkate alınır. Yeni faaliyete başlanan branşlara ilişkin hesaplamalarda, bu branşa ilişkin Müsteşarlık tarafından ilan edilen sektör ortalamaları, bu ortalamaların bulunmaması durumunda ise sigorta şirketlerine ait en son veriler kullanılır. Muallak tazminat karşılığı reasürör tutarının hesabında, yürürlükte bulunan reasürans anlaşmalarının şartları dikkate alınır. Muallak tazminat tutarı her hesap dönemi sonu itibarıyla güncellenmeli ve yeterli miktarda karşılık ayrılmamış dosyalar için ilave karşılık ayrılmalıdır. Muallak tazminat karşılığı tutarları ile gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedellerinin sözleşme bazında hesaplanması esas olmakla birlikte, reasürans şirketlerinin sigorta şirketlerinden sözleşme bazında bilgi alamadığı durumlarda, reasürans şirketleri sigorta şirketleri tarafından kendilerine bildirilen verileri esas alabilirler. Tazminat bedelinin çek veya senet ile ödendiği durumlarda, çek veya senet tutarı ilgili banka tarafından sigortalıya ödeninceye kadar çek veya senet tutarı muallak tazminatlardan indirilemez. 6
2.1.2. Finansal Tabloların Anlaşılması İçin Uygun Olan Diğer Muhasebe Politikaları (Devamı) Dövize endeksli sigorta sözleşmelerine ilişkin tazminatlar öncelikle sözleşmede yazılı olan kurdan değerlenir. Sözleşmede ödeme tarihindeki kurdan ödenmesi kararlaştırılmış ise tazminatlar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının Resmî Gazete de ilan ettiği döviz satış kurlarına göre değerlenir. Sigorta şirketinin anlaşmalı olduğu tamirhane ve servise sigorta şirketince ödeme yapılması suretiyle araçların tamir ettirilmesi durumunda, araç tamir edilerek tazminat alacaklısına karşı yükümlülük yerine getirilmiş olduğundan, bu durumdaki dosyalar sigortalıya ibraname imzalatılmasından sonra muallak tazminat karşılıklarından çıkarılarak ödenen tazminatlar hesabına dahil edilir. Tamire ilişkin bedeller; tamirhane veya servise ödeninceye kadar, ödenen tazminatlar hesabı karşılığında bilançonun pasif tarafındaki ayrı bir hesabın altında ilgili tamirhane veya servis hesabında izlenir. Ayrıca ilgili tamirhanenin veya servisin hesaplarında borçların hangi hesaplardan kaynaklandığı da gösterilir. Sigortalıların sigorta şirketinin anlaşmalı olduğu sağlık kuruluşlarında bedeli sağlık kuruluşuna sigorta şirketince ödenmek suretiyle tedavi ettirilmesi durumunda, sigorta şirketi sigortalıya yükümlülüğünü yerine getirmiş olduğundan, tedavi giderlerinin sigorta şirketince ödenmesi beklenmeden bu durumdaki dosyalar sigortalıya ibraname imzalatılmasından sonra muallak tazminat karşılığından çıkarılarak ödenen tazminatlar hesabına dahil edilmelidir. Tedavi bedelleri, sağlık kuruluşuna ödeninceye kadar, ödenen tazminatlar hesabı karşılığında bilançonun pasif tarafındaki ayrı bir hesabın altında ilgili sağlık kuruluşu hesabında izlenir. Ayrıca ilgili sağlık kuruluşunun hesaplarında borçların hangi hesaplardan kaynaklandığı da gösterilir. Dava aşamasında olan hasarlar için muallak tazminat karşılık rakamı olarak öncelikle dava değeri esas alınır. Ancak, sigortalı tarafından talep edilen gecikme faizi, mahkeme masrafı ve avukatlık ücreti gibi masraf kalemleri haricindeki tazminatın sigorta sözleşmesi teminat limitlerini aşması durumunda, şirketler aşan kısmı muallak tazminat tutarlarından indirmelidir. Dava değerine rağmen bilirkişi raporu, fatura gibi kesin kanıtlara dayanılarak tespit edilen tazminat tutarına dönem sonuna kadar işlemiş gecikme faizi, avukatlık ücreti gibi masrafları da ilave ederek muallak tazminat karşılık tutarı belirlenir. - Devam Eden Riskler Karşılığı: Sigorta sözleşmesinin süresi boyunca üstlenilen risk düzeyi ile kazanılan primlerin zamana bağlı dağılımının uyumlu olmadığı kabul edilen sigorta branşlarında, ayrıca kazanılmamış primler karşılığının şirketin taşıdığı risk ve beklenen masraf düzeyine göre yetersiz kalması halinde ayrılır. Bu test yapılırken, net kazanılmamış primler karşılığının beklenen net hasar prim oranı ile çarpılması gerekmektedir. Beklenen net hasar prim oranı, gerçekleşmiş hasarların (muallak tazminatlar (net) + ödenen tazminatlar (net) - devreden muallak tazminatlar (net)) kazanılmış prime (yazılan primler (net) + devreden kazanılmamış primler karşılığı (net)- kazanılmamış primler karşılığı (net)) bölünmesi suretiyle bulunur. Müsteşarlıkça belirlenecek branşlar için beklenen hasar prim oranının % 95 in üzerinde olması halinde, % 95 i aşan oranın net kazanılmamış primler karşılığı ile çarpılması sonucunda bulunan tutar o branşın devam eden riskler karşılığı olarak hesaplanır. 7
2.1.2. Finansal Tabloların Anlaşılması İçin Uygun Olan Diğer Muhasebe Politikaları (Devamı) Müsteşarlıkça belirlenecek branşlar için beklenen Hasar/Prim Oranının %95 in üstünde olması halinde %95 i aşan oranın Net Kazanılmamış Primler Karşılığı ile çarpılması sonucunda bulunan tutar o branşın devam eden riskler karşılığı olarak hesaplanır. Şirket kendi tarifelerini hazırlama ve güncelleme aşamasında devam eden riskler karşılığı tutarını dikkate almak zorundadır. - Dengeleme Karşılığı: Takip eden hesap dönemlerinde meydana gelebilecek tazminat oranlarındaki dalgalanmaları dengelemek ve katastrofik riskleri karşılamak üzere kredi ve deprem teminatları için ayrılan karşılıktır. Bu karşılık her bir yıla tekabül eden deprem ve kredi net primlerinin %12 si oranında hesaplanır. Net primin hesaplanmasında, bölüşmesiz reasürans anlaşmaları için ödenen tutarlar devredilen prim olarak telakki edilir. Karşılık ayrılmasına son beş finansal yılda yazılan net primlerin en yüksek tutarının % 150 sine ulaşılıncaya kadar devam edilir. Hasarın meydana gelmesi durumunda, reasüröre isabet eden miktarlar ile sözleşmede belirtilen muafiyet limitinin altında kalan miktarlar dengeleme karşılıklarından indirilemez. Verilen teminatı nedeniyle ödenen tazminatlar varsa birinci yıl ayrılan karşılıklardan başlamak üzere ilk giren ilk çıkar yöntemine göre dengeleme karşılıklarından düşülür. Kredi ve Deprem teminatları ifadesinden, kredi branşında verilen tüm teminatlar, deprem teminatları olarakta ihtiyari deprem sigortası teminatları anlaşılmalıdır. - Deprem Hasar Karşılığı 1 Ocak 1995 tarihinden itibaren dönem sonu itibari ile yangın ve mühendislik sigorta branşlarında verilen deprem teminatı karşılığında yazılan ve saklama paylarında kalan primlerin üçte biri, ödenen komisyon ve diğer masraf payı olarak düşüldükten sonra kalan tutar 15 yıl süreyle deprem hasar karşılığı olarak ayrılırken, 26 Aralık 1994 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Yönetmeliği nin 26. maddesi 6 Eylül 2005 tarihinden itibaren aşağıdaki şekilde değiştirilmişti: Sigorta ve Reasürans şirketleri, yılsonu itibari ile yangın ve mühendislik sigorta branşlarında verilen deprem teminatı karşılığında yazdıkları ve kendi saklama paylarında kalan primlerin üçte birini ödenen komisyon ve diğer masraf payı olarak düşüldükten sonra kalan tutarın %50 sini 15 yıl süreyle deprem hasar karşılığı olarak ayırırlar. Ancak, ayrılan karşılık her halükarda brüt deprem priminin %6 sından az olamaz. Cari yılda ayrılması öngörülen deprem hasar karşılığı tutarını aşmamak ve deprem rizikosunu karşılamak üzere akdedilen bölüşmesiz reasürans anlaşmaları primleri ayrılan deprem hasar karşılığından düşülür. Bu karşılığın oluşturduğu fonların net geliri de bu hesapta gösterilir. Sözkonusu fonların yatırımı sonucu uğranılan kayıplar hiçbir surette ayrılan karşılık tutarından tenzil edilemez. Verilen deprem teminatı nedeniyle ödenen hasar ve tazminatların saklama payında kalan kısmı, varsa birinci yıl ayrılan karşılıklarından başlamak üzere ilk giren ilk çıkar yöntemine göre deprem hasar karşılıklarından düşülür. Herhangi bir tazminat ödemesi söz konusu olmadığında ayrılan karşılık ve gelirler 15 inci yıl sonunda özkaynaklara aktarılır. 8
2.1.2. Finansal Tabloların Anlaşılması İçin Uygun Olan Diğer Muhasebe Politikaları (Devamı) T.C. Başbakanlık Hazine Müşteşarlığı nın yayınladığı 4 Temmuz 2007 tarihli Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Karşılıklarının 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu Hükümlerine Uyumunun Sağlanmasına İlişkin Genelge sinde ise Deprem Hasar Karşılığı ile ilgili uygulama aşağıdaki gibi değiştirilmiştir: Deprem Hasar Karşılığı nın 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu hükümleri arasında yer almaması sebebiyle 2007 yılı için deprem hasar karşılığı ayrılmayacaktır. Ancak, daha önceki yıllarda ayrılan Deprem Hasar Karşılıklarının bahse konu Kanun un Geçici 5 inci maddesi gereğince ihtiyari yedek akçelere aktarılması gerekmektedir. Bu itibarla, 14 Haziran 2007 tarihine kadar Deprem Hasar Karşılıklarından elde edilen gelirler de dahil olmak üzere söz konusu karşılıkların 1 Eylül 2007 tarihi itibarıyla Sigortacılık Tek Düzen Hesap Planında açılacak olan 549.01 numaralı Aktarımı Yapılan Deprem Hasar Karşılıkları isimli hesaba aktarılması ve hiçbir şekilde kar dağıtımına konu olmaması ve başka bir hesaba aktarılmaması gerekmektedir. Ayrıca, 2007 yılı içerisinde ayrılan Deprem Hasar Karşılıkları tutarının ters kayıt ile kapatılması gerekmektedir. Şirket in önceki yıl mali tablolarında Deprem Hasar Karşılığı, ilgili mevzuata göre yer almaktadır. 2007 yılı içerisinde ise yukarıda anılan genelgeye istinaden, ayrılan Deprem Hasar Karşılıkları tutarı ters kayıt ile kapatılmıştır. 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu hükümleri gereğince deprem hasar karşılıklarının 3 ay içerisinde ihtiyari yedek akçelere aktarılması gerekmekte olup, T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığının yukarıda anılan genelgesinde, geçmiş yıllarda ayrılan deprem hasar karşılıklarının 14 Haziran 2007 tarihine kadar deprem hasar karşılıklarından elde edilen gelirlerde dahil olmak üzere 1 Eylül 2007 tarihi itibariyle tek düzen hesap planında öz kaynaklar grubu altında açılacak olan bir hesaba aktarılacağı ifade edilmektedir. Aralık 2007 itibariyle 14 Haziran 2007 tarihine kadar Deprem Hasar Karşılıklarından elde edilen gelirler de dahil olmak üzere önceki yıllarda ayrılan Deprem Hasar Karşılığı tutarı Özkaynaklarda 549.01- Aktarımı Yapılan Deprem Hasar Karşılıkları hesabına aktarılmıştır. Söz konusu hesaptaki tutarın hiç bir şekilde kar dağıtımına konu olmaması ve başka bir hesaba aktarılmaması gerekmektedir. Prim Geliri ve Hasarlar Prim geliri yıl içinde tanzim edilen poliçe gelirlerinden oluşmaktadır. Kazanılmamış primler karşılığı, bilanço tarihinde yürürlükte bulunan poliçeler üzerinden gün esası dikkate alınarak hesaplanmıştır. Hasarlar ödendikçe gider yazılmaktadır. Dönem sonunda rapor edilip henüz fiilen ödenmemiş hasarlar ile gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasarlar için muallak hasarlar karşılığı ayrılmaktadır. Muallak ve ödenen hasarların reasürör payları bu karşılıklar içerisinde netleştirilmektedir. 9
2.1.2. Finansal Tabloların Anlaşılması İçin Uygun Olan Diğer Muhasebe Politikaları (Devamı) Rücü ve Sovtaj Gelirleri : Şirket, Hazine Müsteşarlığı nın Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği ne gönderdiği 18.01.2005 tarih ve 3534 sayılı yazısı ile 03.02.2005 tarih ve 2005/315 sayılı yazısına istinaden, oluşan hasarlarla ilgili olarak diğer sigorta şirketlerinden rücu gelirlerini tahakkuk esasına göre muhasebeleştirmektedir. Söz konusu tutarların dışında oluşmuş rücu alacakları ise nazım hesaplarda gösterilmektedir. Ancak önceki yıllarda yapılan rücu tahakkuku tahsilat yapıldıkça iptal edilecektir. Sovtaj gelirleri ise tahsil edildikleri dönemde faaliyet sonuçlarına yansıtılmaktadır. Sigortacılık Faaliyetlerinden Alacaklar T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı nca 26 Aralık 1994 tarihli ve 22153 no lu Resmi Gazete de yayımlanarak 1 Ocak 1995 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Sigorta ve Reasürans Şirketleri nin Kuruluş ve Çalışma Esasları Yönetmeliği nin 27. maddesi uyarınca sigorta şirketleri, sigorta acenteleri ve sigortalılar nezdindeki prim alacaklarından muaccel olup da, iki ay içerisinde tahsil edilemeyen kısmının tamamı kadar prim alacak karşılığı ayırmaktaydı. 14 Haziran 2007 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu hükümleri arasında yer almaması nedeniyle prim alacak karşılığı ayrılması uygulamasına son verilmiştir. Cari ve geçmiş dönem itibarıyla ayrılmış olan karşılıkların kullanımı, T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı nın 4 Temmuz 2007 tarihli Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Karşılıklarının 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu Hükümlerine Uyumunun Sağlanmasına İlişkin Genelgesi ile sigorta şirketlerinin inisiyatifine bırakılmıştır. Şirket, şüpheli alacaklar için alacağın değerini ve niteliğini göz önünde bulundurarak idari ve kanuni takipteki alacaklar için karşılık ayırmaktadır. Finansal Kiralama İşlemleri Kiralama - kiracı durumunda Şirket Mülkiyete ait risk ve kazanımların önemli bir kısmının kiracıya ait olduğu kiralama işlemleri, finansal kiralama olarak sınıflandırılırken diğer kiralamalar faaliyet kiralaması olarak sınıflandırılır. Finansal kiralamayla elde edilen varlıklar, kiralama tarihindeki varlığın makul değeri, ya da asgari kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı kullanılarak aktifleştirilir. Kiralayana karşı olan yükümlülük, bilançoda finansal kiralama yükümlülüğü olarak gösterilir. Finansal kiralama ödemeleri, finansman gideri ve finansal kiralama yükümlülüğündeki azalışı sağlayan ana para ödemesi olarak ayrılır ve böylelikle borcun geri kalan ana para bakiyesi üzerinden sabit bir oranda faiz hesaplanmasını sağlar. Finansal giderler, Şirket in yukarıda ayrıntılarına yer verilen genel borçlanma politikası kapsamında gelir tablosuna kaydedilir. Faaliyet kiralamaları için yapılan ödemeler, kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile gelir tablosuna kaydedilir. 10
2.1.2. Finansal Tabloların Anlaşılması İçin Uygun Olan Diğer Muhasebe Politikaları (Devamı) Kur Değişiminin Etkileri Şirket, yabancı para cinsinden varlıklarını bilanço tarihinde geçerli olan kurlarla değerlemektedir. Bu işlemlerden doğan kur farkı gelir ve giderleri, gelir tablosuna dahil edilmektedir. Yabancı para prim alacakları poliçe başlangıç tarihindeki döviz kuruyla değerlenmekte, kur farkı gelir veya gideri, tahsilat gerçekleştiğinde finansal tablolara yansıtılmaktadır. Alacak ve Borç Reeskont Karşılığı Alacaklar ve borçlar mali tablolarda kayıtlı değerleri ile yer almaktadır. 2.1.3. Kullanılan para birimi Şirket in finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Şirket mali tabloları, Şirket in mali tablolar için sunum birimi olan YTL cinsinden ifade edilmiştir. 2.1.4. Finansal tabloda sunulan tutarların yuvarlanma derecesi Finansal tablolarda tutarlar YTL tam sayı olarak gösterilmişlerdir. 2.1.5. Finansal tabloların düzenlenmesinde kullanılan ölçüm temeli (veya temelleri) Finansal tablolar, bazı duran varlıklar ve finansal araçların yeniden değerlenmesi haricinde, tarihi maliyet esasına göre hazırlanmaktadır. 2.1.6. Muhasebe politikaları, muhasebe tahminlerinde değişiklikler ve hatalar Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem mali tabloları yeniden düzenlenir. Finansal tabloların UMS na göre hazırlanmasında Şirket yönetiminin, bilanço tarihi itibariyle, raporlanan varlık ve yükümlülük tutarlarını, vukuu muhtemel yükümlülük ve taahhütlerini ve raporlama dönemi itibariyle gelir ve gider tutarlarını etkileyecek varsayımlar ve tahminler yapması gerekmektedir. Buna bağlı olarak gerçekleşmiş sonuçlar tahminlerden farklı olabilir. Tahminler düzenli olarak gözden geçirilmekte, gerekli düzeltmeler yapılmakta ve gerçekleştikleri dönem gelir tablosunda raporlanmaktadır. Kullanılan tahminler, başlıca varlıkların değer düşüklüğü, maddi ve maddi olmayan varlıkların ekonomik ömürleri ve karşılıklar ile ilgilidir. Muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem mali tabloları yeniden düzenlenir. Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemde, ileriye yönelik olarak uygulanır. 11
2.2 Konsolidasyon Hazine Müsteşarlığı ( Müsteşarlık ) tarafından yayınlanan 2007/26 sayılı Bağlı Ortaklık, Birlikte Kontrol Edilen Ortaklık ve İştiraklerin Muhasebeleştirilmesine İlişkin Genelge ile bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve iştiraklerin muhasebeleştirilmesine ilişkin olarak Müsteşarlık tarafından tebliğ çıkarılıncaya kadar, bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve iştiraklerin muhasebeleştirilmesinin Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunun ilgili düzenlemeleri çerçevesinde yapılması öngörülmüştür. Ayrıca, Müsteşarlık ın 2008/33 sayılı Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin TMS ve TFRS Uygulamalarına İlişkin Sektör Duyurusunun üçüncü maddesinde ise kullanılacak standardın TMS 28 İştiraklerdeki Yatırımlar standardı olduğu belirtilmektedir. Diğer taraftan, 2008/9 sayılı Finansal Raporlama Kapsamında Müsteşarlık tarafından Hazırlanacak Tebliğlere İlişkin Sektör Duyurusu nun üçüncü maddesinde TMS 27 - Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar standardının uygulanmayacağı ifade edilmektedir. Bunlara ek olarak Müsteşarlık ın 12 Ağustos 2008 tarihli 2008/37 sayılı Sigorta Ve Reasürans İle Emeklilik Şirketlerinin Bağlı Ortaklık, Birlikte Kontrol Edilen Ortaklık Ve İştiraklerdeki Yatırımlarının Bireysel Finansal Tablolarına Yansıtılmasına İlişkin Sektör Duyurusu nda TMS 28 kapsamında, bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve iştiraklerdeki yatırımların şirketlerin finansal tablolarına yansıtılmasında özkaynak yönteminin kullanılması esas olmakla birlikte, 2008/9 sayılı sektör duyurusunda ifade edildiği üzere, şirketler TMS 27 den muaf tutulmuş olmasına rağmen, bireysel finansal tablo hazırlanması sırasında bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve iştiraklerdeki yatırımların TMS 27 nin 37 nci paragrafında belirtilen maliyet yöntemine veya TMS 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme standardına uygun olarak muhasebeleştirilmesi mümkün bulunmaktadır. ifadesi yer almaktadır. Yukarıda belirtilen duyurulara paralel olarak, Şirket bilanço tarihi itibarıyla iştirakini maliyet yöntemine göre muhasebeleştirmiştir. 2.3 Bölüm Raporlaması Faaliyet alanı: İşletmenin tek bir ürün veya hizmet ya da birbiriyle ilişkili bir ürün veya hizmet grubu sunumunda faaliyetinde bulunan ve risk ve getiri açısından diğer faaliyet alanlarından farklı özellikler taşıyan, ayırt edilebilir bölümüdür. Coğrafi bölüm: İşletmenin, belirli bir ekonomik çevrede ürün veya hizmet sunumu faaliyetinde bulunan ve başka bir ekonomik çevre içerisinde faaliyet gösteren bölümlerden farklı risk ve getiri özelliklerine sahip ayırt edilebilir bölümüdür. Raporlanabilir bölüm: Bölüm bilgileri açıklanması gerekli olan faaliyet alanı veya coğrafi bölümdür. Şirket yangın, nakliyat, kaza, kara araçları, hava araçları, su araçları, genel zararlar, kara araçları sorumluluk ve genel sorumluluk branşlarında faaliyet göstermektedir. Söz konusu branşların risk ve getirileri farklı özellikler taşımaktadır. Branşlara ait bilgiler 5 no.lu Bölüm Bilgileri dipnotunda sunulmuştur. 12
2.4 Yabancı Para Karşılıkları Şirket in finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Şirket mali tabloları, Şirket in geçerli para birimi olan YTL cinsinden ifade edilmiştir. Şirket in finansal tablolarının hazırlanması sırasında, yabancı para cinsinden (YTL dışındaki para birimleri) gerçekleşen işlemler, işlem tarihindeki kurlar esas alınmak suretiyle kaydedilmektedir. Bilançoda yer alan dövize endeksli ve döviz parasal varlıklar ve yükümlülükler bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak Yeni Türk Lirası na çevrilmektedir. Gerçeğe uygun değeri ile izlenmekte olan parasal olmayan kalemlerden yabancı para cinsinden kaydedilmiş olanlar, gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki kurlar esas alınmak suretiyle YTL ye çevrilmektedir. 2.5 Maddi Duran Varlıklar Maddi duran varlıklar; mal veya hizmet üretimi veya arzında kullanılmak, başkalarına kiraya verilmek veya idari amaçlar çerçevesinde kullanılmak üzere elde tutulan ve bir dönemden daha fazla kullanımı öngörülen fiziki kalemlerdir. Maddi duran varlığın maliyet değeri; bir varlığın edinimi veya inşa edilmesi sırasında ödenen nakit veya nakit benzerlerinin tutarını veya bunlar dışındaki diğer ödemelerin gerçeğe uygun değerini ya da uygulanmasının mümkün olması durumunda ilk muhasebeleştirme sırasında ilgili varlığa atfedilen bedeli ifade eder. Bir maddi duran varlık kaleminin maliyeti, bu kalemle ilgili gelecekteki ekonomik yararların işletmeye aktarılmasının muhtemel olması ve ilgili kalemin maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda varlık olarak finansal tablolara yansıtılır. Maddi duran varlıklarda muhasebe politikası olarak maliyet modeli veya yeniden değerleme modeli seçilir ve bu politika ilgili maddi duran varlık sınıfının tamamına uygular. Şirket arazi ve arsalar ile binalar için yeniden değerleme modelini, diğer maddi duran varlıklarda maliyet modelini seçmiştir. 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan maddi varlıklar, UMS 29 a göre endekslenmiş tarihi satın alım maliyetlerinden ve bu tarihten sonra satın alınan maddi varlıklar, satın alım maliyeti değerinden, birikmiş amortisman ile kalıcı değer kayıpları düşülmüş olarak gösterilir. Arazi ve yapılmakta olan yatırımlar dışında, maddi varlıkların, maliyet veya değerlenmiş tutarları, beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini ileriye dönük olarak tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir. Finansal kiralama ile alınan varlıklar, beklenen faydalı ömrünün veya söz konusu kiralama süresinin kısa olanı ile sahip olunan maddi varlıklarla aynı şekilde amortismana tabi tutulur. Maddi varlıkların elden çıkartılması ya da bir maddi varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kar veya zarar satış hasılatı ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenerek, gelir tablosuna dahil edilir. 13
2.6 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Mal ve hizmetlerin üretiminde yada tedarikinde veya idari amaçla kullanılmak veya işlerin normal seyri esnasında satılmak yerine, kira geliri veya değer artış kazancı ya da her ikisini birden elde etmek amacıyla (sahibi veya finansal kiralama sözleşmesine göre kiracı tarafından) elde tutulan arsa veya bina ya da binanın bir kısmı veya her ikisi yatırım amaçlı gayrimenkuller olarak sınıflandırılır. Yatırım amaçlı bir gayrimenkul, gayrimenkulle ilgili gelecekteki ekonomik yararların işletmeye girişinin muhtemel olması ve yatırım amaçlı gayrimenkulün maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilir olması durumunda bir varlık olarak muhasebeleştirilir. Muhasebeleştirme sırasında ölçme Yatırım amaçlı gayrimenkuller başlangıçta maliyeti ile ölçülür. İşlem maliyetleri de başlangıç ölçümüne dahil edilir. Yatırım amaçlı gayrimenkuller muhasebeleştirme sonrasında gerçeğe uygun değer yöntemi veya maliyet yöntemi ile ölçülür. Seçilen yöntem tüm yatırım amaçlı gayrimenkullere uygulanır. Gerçeğe Uygun Değer Yöntemi: Yatırım amaçlı bir gayrimenkulün gerçeğe uygun değeri; karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır. Yatırım amaçlı gayrimenkulün gerçeğe uygun değerindeki değişimden kaynaklanan kazanç veya kayıp, oluştuğu dönemde kâr veya zarara dahil edilir. Maliyet Yöntemi: Yatırım amaçlı bir gayrimenkulün maliyet değeri; bir varlığın edinimi veya inşa edilmesi sırasında ödenen nakit veya nakit benzerlerinin tutarını veya bunlar dışındaki diğer ödemelerin gerçeğe uygun değerini ya da uygulanmasının mümkün olması durumunda ilk muhasebeleştirme sırasında ilgili varlığa atfedilen bedeli ifade eder. Maliyet yönteminde maliyet modeli veya yeniden değerleme modeli seçilir ve seçilen model tüm yatırım amaçlı gayrimenkullere uygulanır. Maliyet modelinde bir maddi duran varlık kalemi varlık olarak muhasebeleştirildikten sonra, finansal tablolarda maliyetinden birikmiş amortisman ve varsa birikmiş değer düşüklüğü zararları indirildikten sonraki değeri ile gösterilir. Yeniden değerleme modelinde; gerçeğe uygun değeri güvenilir olarak ölçülebilen bir maddi duran varlık kalemi, varlık olarak muhasebeleştirildikten sonra, yeniden değerlenmiş tutarı üzerinden gösterilir. Yeniden değerlenmiş tutar, yeniden değerleme tarihindeki gerçeğe uygun değerinden, müteakip birikmiş amortisman ve müteakip birikmiş değer düşüklüğü zararlarının indirilmesi suretiyle bulunan değerdir. Şirket in yatırım amaçlı gayrimenkulleri bulunmamaktadır. 14
2.7 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar; fiziksel niteliği olmayan tanımlanabilir parasal olmayan varlıktır. Maddi olmayan duran varlık, varlıkla ilişkilendirilen beklenilen gelecekteki ekonomik yararların işletme için gerçekleşmesinin muhtemel olması ve varlığın maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda muhasebeleştirilir. Bir maddi olmayan duran varlık ilk muhasebeleştirilmesi sırasında maliyet bedeliyle ölçülür. Maddi olmayan duran varlıklarda muhasebe politikası olarak maliyet yöntemi veya yeniden değerleme yöntemi seçilir. Bir maddi olmayan duran varlığın yeniden değerleme yöntemine göre muhasebeleştirilmesi durumunda, sınıfındaki diğer tüm varlıklar da, aktif bir piyasalarının bulunmaması durumu söz konusu olmadığı sürece, yine aynı yönteme göre muhasebeleştirilir. Şirket maddi olmayan duran varlıklarda maliyet yöntemini seçmiştir. Maddi olmayan duran varlıklar 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan kalemler UMS 29 a göre endekslenmiş tarihi satın alım maliyetlerinden ve bu tarihten sonra satın alınan kalemler satın alım maliyeti değerinden, birikmiş itfa ve tükenme payları ile kalıcı değer kayıpları düşülmüş olarak gösterilir. Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar, özellikle yazılımlar, beş yıllık faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak itfa edilir. UMS 38 e göre, araştırma giderleri oluştuğu anda giderleştirilir. Gelecekteki ürünlerle ilgili ve işletme bünyesinde oluşturulan maddi olmayan duran varlıklar, Şirket e gelecekte ekonomik fayda sağlamasının mümkün olduğu durumlarda maliyet değerinden aktifleştirilmektedir. Aktifleştirme için gerekli koşullar sağlanamadığında, geliştirme maliyetleri oluştukları dönemde gelir tablosuna gider olarak kaydedilmektedir. Maliyet tutarı geliştirme için yapılan bütün direk maliyetleri ve geliştirme ile ilgili genel giderlerin uygun bir kısmını içermektedir. Geliştirme maliyetleri doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak on yılda, üretimin başlangıcından modelin ve geliştirilen ünitenin parçalarının kullanım ömrü süresince itfa edilir. 2.8 Finansal Varlıklar Finansal yatırımlar, gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan ve gerçeğe uygun değerinden kayıtlara alınan finansal varlıklar haricinde, gerçeğe uygun piyasa değerinden alım işlemiyle doğrudan ilişkilendirilebilen harcamalar düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden muhasebeleştirilir. Yatırımlar, yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından belirlenen süreye uygun olarak teslimatı koşulunu taşıyan bir kontrata bağlı olan işlem tarihinde kayıtlara alınır veya kayıtlardan çıkarılır. Finansal varlıklar gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar, satılmaya hazır finansal varlıklar ve kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılır. 15
2.8 Finansal Varlıklar (devamı) Etkin faiz yöntemi Etkin faiz yöntemi, finansal varlığın itfa edilmiş maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince tahsil edilecek tahmini nakit toplamının, ilgili finansal varlığın tam olarak net bugünkü değerine indirgeyen orandır. Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışında sınıflandırılan finansal varlıklar ile ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanmak suretiyle hesaplanmaktadır. Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar Gerçeğe uygun değer farkı gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıklar; alım-satım amacıyla elde tutulan finansal varlıklardır. Bir finansal varlık kısa vadede elden çıkarılması amacıyla edinildiği zaman söz konusu kategoride sınıflandırılır. Finansal riske karşı etkili bir koruma aracı olarak belirlenmemiş olan türev ürünleri teşkil eden bahse konu finansal varlıklar da gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde tutulan finansal varlıklar Şirket in vadesine kadar elde tutma olanağı ve niyeti olduğu, sabit veya belirlenebilir bir ödeme planına sahip, sabit vadeli borçlanma araçları, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar etkin faiz yöntemine göre itfa edilmiş maliyet bedelinden değer düşüklüğü tutarı düşülerek kayıtlara alınır ve ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle hesaplanır. Satılmaya hazır finansal varlıklar Satılmaya hazır finansal varlıklar (a) vadesine kadar elde tutulacak finansal varlık olmayan veya (b) alım satım amaçlı finansal varlık olmayan finansal varlıklardan oluşmaktadır. Satılmaya hazır finansal varlıklar kayıtlara alındıktan sonra güvenilir bir şekilde ölçülebiliyor olması koşuluyla gerçeğe uygun değerleriyle değerlenmektedir. Gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülemeyen ve aktif bir piyasası olmayan menkul kıymetler maliyet değeriyle gösterilmektedir. Satılmaya hazır finansal varlıklara ilişkin kar veya zararlara ilgili dönemin gelir tablosunda yer verilmektedir. Bu tür varlıkların makul değerinde meydana gelen değişiklikler özkaynak hesapları içinde gösterilmektedir. İlgili varlığın elden çıkarılması veya değer düşüklüğü olması durumunda özkaynak hesaplarındaki tutar kar / zarar olarak gelir tablosuna transfer edilir. Satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflandırılan özkaynak araçlarına yönelik yatırımlardan kaynaklanan ve gelir tablosunda muhasebeleştirilen değer düşüş karşılıkları, sonraki dönemlerde gelir tablosundan iptal edilemez. Satılmaya hazır olarak sınıflandırılan özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı gelir tablosunda iptal edilebilir. 16