HİNDİSTAN TEMEL SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER Nüfus 1 080 milyon Yüzölçümü 3.287.590 km2 Başkent Yeni Delhi Resmi Diller Hindu, İngilizce, Urduca, Mavati, Malayalam, Tamil, Kannadi, Kaşmiri, Gujuradi, Bengali, Telagu, Punjabi, Assamese. Din(ler) Hindu (%82), İslam (%12), Hristiyan (2,5), Sih (%2) Ortalama Yaşam Süresi 62 yıl GSYİH (milyar $) 658,8 Kişi Başına Milli Gelir 558 $ GSYİH Büyüme Hızı (%) 8,5 Enflasyon (%) 4,2 İhracat (Milyar $; fob) 98,1 İthalat (Milyar $; fob) 149,7 Toplam Dış Borçlar (Milyar $) 125,5 Döviz Kuru (Rupi 0rtalama) 1 $=44,10 Rupi Kaynak:The Economist Intelligence Unit, India Country Report, July 2006 GENEL EKONOMİK DURUM 1
IMF (Uluslararası Para Fonu) nin satınalma gücü paritesi (PPP) hesaplamalarına göre, Dünyanın ilk 5 ekonomisi arasında bulunana Hindistan, standart hesaplamalar dikkate alındığında 485,5 milyar Dolarlık GSYİH ile Hindistan ekonomisi dünyada 12. sırayı almaktadır. 63.100 km lik demiryolu hattı ile dünyanın üçüncü büyük demiryolu şebekesine sahip durumda bulunan Hindistan, 2225 mw lık bölümü nükleer santrallerde üretilen 81.000 mw elektrik enerjisi kapasitesi ile güçlü bir ekonomi için sağlam bir altyapı oluşturmaya çalışmaktadır. Fiziki altyapı faaliyetlerine ilaveten teknoloji ve bilim altyapısında da ilerleme sağlamış durumda bulunan Hindistan, bilim adamı, uzman ve teknisyen kadrosu bakımından dünyada 2. sırada yer almaktadır. Hindistan, atıl düzeni kaldırmak ve ekonominin çeşitli sektörlerini yeniden yapılandırmak için 1991 yılında ileriye dönük, kapsamlı bir ekonomik reformlar programını başlatmıştır. Bu reformlar çerçevesinde nüfusun %75 ini oluşturan ve GSYİH nın %30 unu üreten tarım (hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık dahil) sektörü başta olmak üzere tüm sektörleri yeniden yapılandırmayı amaçlayan Hindistan, yıllık %1,8 i bulan nüfus artış hızının beraberinde getirdiği istihdam sorunlarını da aşmaya çalışmaktadır. 2000 li yıllara kadar başarılı gelen liberasyon programı, 2006 yılına da başarıyla girmiş ve Hindistan I Çin Halk Cumhuriyeti ile birlikte en fazla yabamcı sermaye çeken ülkeler arasına getirmiştir. Her yıl ortalama 5 milyar $ düzeyinde doğrudan yabancı sermaye (FDI) alan Hindistan, yabancı yatırımcılar açısından her geçen gün daha da cazip hale gelmektedir. Dönemler ve Sektörler İtibariyle Ekonomik Büyüme (1993/94=100) 2001 a 2002 a 2003 a 2004 a 2005 a GSYİH (milyar$) 478.3 506.1 595.0 691.6 797.8 Reel GSYİH Büyümesi (%) 5.3 3.6 8.3 8.5 8.5 TÜFE (yllık % ortalama) 3.8 4.3 3.8 3.8 4.2 Nüfus (milyon kişi) 1,034.2 1,049.7 c 1,065.1 c 1,080.3 c 1,095.4 c İhracat (FOB milyon$) 44,794 51,153 60,895 77,939 98,128 İthalat (FOB milyon$) 56,829 60,723 75,537 105,901 149,788 Carî Denge (milyon$) 1,410 7,061 8,773 1,430 12,948 c Atın Hariç Rezervler (milyon$) 45,871 67,666 98,938 126,593 131,924 Toplam Dış Borç (milyar$) 97.5 106.3 113.5 120.6 c 125.5 c Kur (Rs:US$) 47.19 48.61 46.58 45.32 44.10 acarî b Nisan 1 de başlayan malî yıl takvimine gore c Tahmin Kaynak: The Economist Intelligence Unit, India Country Report, 12 th June 2006. 2
Son 10 yıllık dönemde, Çin ile birlikte en hızlı büyüyen ekonomi ünvanını taşıyan Hindistan, çok çarpıcı gelişmelere ev sahipliği yapmaktadır. 2003 yılında ABD ye ait 25 000 vergi beyannamesinin Hindistan da doldurulduğu ve bu rakamın 2004 yılında 100 000 e 2005 yılında ise 400 000 e yükseldiği Hindistan ın Bangalore şehri başta olmak üzere pek çok kenti, özellikle bilişim (IT) sektöründe büyük dönüşüm yaşamaktadır. Genç nüfusunun eğitim alt yapısına çok ciddi yatırımlar yapan Hindistan, bu eğitimi, bilişim alt yapısına yaptığı eğitimle bir arada değerlendirmeyi başarmıştır. Her yıl üniversiteden mezun olan 2,5 milyon fazla genç Hintli, geçmişte olduğu gibi ABD ye göç etmemektedir çünkü ABD şirketleri hızla Hindistan a gelmektedirler.geride bıraktığımız dönem, Dünyanın en kalabalık demokrasisi ünvanına sahip Hindistan ın, Dünyanın en kalabalık İngilizce konuşulan ülkesi ünvanını hızlı biçimde ekonomik avantaja dönüştürmeye başladığına tanıklık etmektedir. Uluslararası ekonomik otoriteler, artan petrol fiyatlarının yarattığı olumsuz havaya rağmen, Hint ekonomisinin 2006 yılında da %6 yı aşan bir büyüme yakalayacağını tahmin etmektedirler. Hükümet, artan petrol fiyatlarının yayacağı olumsuz etkiyi azaltmak (ve büyüme hadeflerinde sapmamak) amacıyla, petrol ithalatından alınan vergilerde azaltma yoluna gitmiştir. Federal hükümet, 2005 2006 mali yılında ; sanayi üretiminde %8,5 ve tarım üretiminde %3,1 büyüme hedeflemiştir. Aynı dönem için hizmetler sektöründeki büyüme hedefi ise %7,5 olarak belirlenmiştir. Federal hükümetin ekonomik ve mali reformlara devam etmesi ve bunun yanı sıra (petrol gibi) girdi fiyatlarını sürekli takip ederek rahatlatıcı önlemler alma çabası sonuç vermiş ve ülkedeki döviz rezervleri 2006 yılının Mayıs ayı itibariyle 140,5 milyar $ a ulaşmıştır. DIŞ TİCARET Hindistan ın Dış Ticareti (FOB, milyon ABD$) 2000 a 2001 a 2002 a 2003 a 2004 a 2005 a İhracat 43 132 44 612 50 701 56 689 77 939 98 128 İthalat 55 311 51 985 57 098 70 457 105 901 149 788 Hacim 98 443 96 507 107 799 127 146 183 840 247 916 Denge 12 179 7 283 6 397 13 768 27 962 51 660 a: Gerçekleşen EIU Economist Intelligence Unit Country Report India 12 th June 2006 Başlıca İhraç Ürünleri 2005 Milyar$ Başlıca İthal Ürünleri 2005 Milyar$ Mühendislik Ürünleri 20.9 Petrol ve petrokimya ürünleri 26.2 Tekstil&Hazır giyim 15.6 Sermaye Malları 13.8 Mücevherat 15.1 Elektronik cihazlar 9.9 Petrol ve petrokimya ürünleri 11.2 altın & gümüş 8.4 İşlenmiş&işlenmemiş gıda 9.9 Kıymetli&yarı kıymetli taşlar 6.9 Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler 2005 % Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler 2005 % ABD 19.1 Çin Halk Cumh. 7.3 3
Çin Halk Cumh. 9.4 ABD 6.5 BAE 8.4 Belçika 5.2 İngiltere 4.9 Singapur 4.8 Kaynak: EIU Economist Intelligence Unit Country Report India 12 th June 2006 Dış Ticareti giderek artan oranlı bir seyir izleyen Hindistan ın dış ticaret alanında yaşadığı en öncelikli sorun, aşırı değerlenmiş Rupi sorunudur. 2004 05 mali yılında ortalama döviz (ABD $) kuru 45,83 Rupi düzeyinden, 44,84 Rupi düzeyine gerilemiştir. Bu durum, ihracat üzerinde olumsuz etki yaratırken ithalatı adeta teşvik etmiştir. Bu nedenden ötürü, Hintli ihracatçılar, giderek ABD $ dan kaçma ve daha çok ve Rupi kullanma eğilimi sergilemektedirler. Ticarî Gelişmeler (Milyar$; Malî Yıl Nisan Mart olarak) 2003/ 04 2004/ 05 % değişim 2004/ 05 Nis May 2005/ 06 Nis Ara % değişim İhracat 63.8 80.5 26.2 56.3 66.4 18.0 İthalat 78.1 109.2 39.7 75.6 96.3 27.3 Petrol Dahil 20.6 29.8 45.1 21.4 31.1 45.4 Pertrol Hariç 57.6 79.3 37.8 54.2 65.1 20.1 Ticaret Dengesi 14.3 28.6 19.3 29.8 Kaynak: Directorate General of Commercial Intelligence and Statistics 2006 Hindistan Hükümeti, bir dış ticaret politikası enstrümanı olarak, ithalatta uygulanan miktar kısıtlaması bazındaki korumacılığı yürürlükten kaldırmıştır. Gerek lisans, gerek izin ve gerekse yetkili kuruluş çerçevesindeki bazı ürünlerin dış ticareti (hem ihracat/hem de ithalat olarak, iki taraflı) belli kurum ve kişilere bırakılabilmektedir. Hint hükümeti, gümrük vergilerinden en önemlisi olan temel vergiyi (basic duty) 2005 05 mali yılında kademeli olarak bir çok üründe indirmesine karşın, toplam gümrük maliyeti açısından oldukça yüksek korumacılık yapmaktadır. Benzetme yapmak gerekirse, bu tür korumacılık sistemi, ülkemizin Gümrük birliği ne girmeden once uyguladığı ve Gümrük Birliği ile birlikte lağvedilen Rıhtım Vergisi, Damga Resmi, Belediye Harcı şeklindeki karmaşık ve çok başlı vergilendirme sistemine benzetilebilir. Ekonomik yenilikler : Hindistan hükümeti ihracatı geliştirmek açısından 2004 Eylül ayında ilk defa Hint dış ticaretini bir bütün olarak ele alıp bir takım kararlar almıştır. Bu karalar doğrultusunda kapsamlı bir Dış Ticaret Politikası (DTP) ilan etmiştir.hedeflerini iki aşamalıdır: 2009 a kadar Hindistan ın Dünya Ticareti içindeki payını ikiye katlamak, ve Yarı yerleşik ve kırsal bölgeler başta olmak üzere işsizliği azaltacak projelere öncelik verilerek ekonomik büyümeyi artırmak. Bunların gerçekleştirilmesi içini temel politikalar oluşturulmuştur.birincisi engellerin kaldırılması, ikincisi güven ve şeffaflık ortamının sağlanması, üçüncüsü işlemleri basitleştirerek maliyetlerin azalmasını sağlamak; dördüncüsü gümrük vergi ve harçların 4
ihraç maliyetinden düşülmesini temel prensip yapmak ve son olarak ise Hindistan ın üretim, ticaret ve hizmetler sektöründe küresel bir rol oynaması için özel ilgi alanlarını belirlemek ve büyütmektir. Kişisel gelir (ücretliler için) vergisindeki vergi dışı oran 6 yüz bin Rupiden 1 milyon 50 bin Rupiye yükselmiştir. (1.4.2004 ten itibaren) Tarım ürünleri haricinde genel vergi oranları %25 ten % 20 ye düşürülmüştür. Gümrükte % 4 olarak uygulanan SAD (special additional duty) (özel ilave vergi ) kaldırılmıştır. Proje çerçvesinde yapılan ithalatta indirimler yapılmıştır. kömür ithalatında vergi % 25 ten % 15 e nikel ithalatında vergi % 10 dan % 5 e Bilişim sektöründe 2005 te DTÖ Anlaşması gereğince 0 vergiye sarsıntısız geçiş için indirimler yapılmıştır.örneğin: Dizüstü bilgisayarlarda vergi % 10 dan % 5 e kişisel bilgisayarlarda vergi % 10 dan % 5 e cep telefonlarında vergi % 10 dan % 5 e Turistik kuruluşlara tanınan alkol ithalatı iki katına çıkarılmıştır. Ev nakli ithalatında 17 çeşit kalemde gümrük vergisi indirimi yapılmıştır. İç havayolu ulaşımında çeşitli vergi indirimi yapılmıştır. uçak benzininde % 16 vergi oranı % 8 e düşürülmüştür. iç seyahat vergisi 500 Rupi kaldırılmıştır Enerji sektöründe teşvik ve vergi indirimi yapılmıştır enerji nakil ve dağıtım malzemelerinde gümrük vergisi % 25 ten % 10 a elektrik sayaçlarında gümrük vergisi % 25 ten % 15 e Çeşitli hayat kurtarıcı ilaçlarda gümrük vergisi düşürülmüştür. Sulama ve içme suyu sağlayıcı proje kapsamı ithalat için gümrük vergisi indirilmiştir. Tarım kredilerinde faiz oranı %9 dan % 8 e düşürülmüştür. Vergi işlemleri basitleştirilmiş ve azaltılmıştır (58 vergi servisi elektronik işleme açılmıştır). Bilgisayar, DVD ve cep telefonlarının ithalatında kolaylık sağlanmıştır. Hava yolculuğunda alınan vergiler azaltılmıştır. Petrol ve bankacılık sektöründe yabancıların yapacağı yatırımlarda çeşitli kolaylıklar sağlanmıştır. Gümrüksüz olarak yolcu beraberinde getirilen eşyaların kapsamı ve değeri arttırılmıştır. 5
Hint vatandaşlarının 25 bin dolara kadar para transferine serbestlik verilmiştir(henüz uygulamaya konmadı) Gübre ihracatında serbestlik sağlanmıştır. Mücevher ve değerli taş ithalatında kolaylık getirilmiştir. Merkez bankası faiz oranlarını değiştirmeden % 6 oranında tutacağını açıklamıştır. Repo faizi % 4,5 olarak değişmeden devam etmektedir. Çiftçiler için kredi limitleri 50 bin 500 bin Rupi oranına yükseltilmiştir. Bankaların uzun vadeli bonoları satmalarına izin verilerek yatırımlar teşvik edilmiştir. Yapılan tüm reformlara karşın 2002 2003 mali yılında geçen mali yılda kaldırılan son miktar kıstlamalarının etkisini ölçmek için izlenen hassas ürünler ithalatı toplam ithalat artışına karşın %2.9 oranında fazla bir artış seyri göstermiştir.izlenen bu mal grubunda ithalat geçen mali yılda 1.619 milyon $ iken bu mali yılda 1.768 milyon $ a yükselmiştir. Hindistan miktar kısıtlaması bazındaki korumacılığı kaldırmıştır. Gümrük vergilerini (basic duty) 2003 2004 yılında da kademeli olarak bir çok üründe indirmesine karşın, toplam gümrük maliyeti açısında oldukça yüksek bir korumacılık yapmaktadır. Bu korumacı sistemi Türkiye nin 1996 yılında Gümrük Birliğine girmeden önceki uyguladığı Rıhtım Resmi, Damga Vergisi, Belediye Payı gibi karmaşık bir gümrük vergisi sistemine benzemektedir. Tüm ele alınan hususlar çerçevesinde Hindistan ı 1,1 milyar nüfuslu yoksul bir ülke olarak değil, ciddi bir satın alma gücüne sahip en az 100 milyon tüketicinin yaşadığı, istikrarlı bir makro ekonomik yapıya sahip ve gümrük vergileri ile miktar kısıtlamalarının her geçen gün azaldığı bir pazar olarak görmek, daha sağlıklı bir yaklaşımdır. Nitekim, anılan tüm gelişmeler Hindistan ın büyük nüfusu ve geniş arazisi ile mütenasip olarak rakamlara yansımıştır. Bu çerçevede, enflasyon oranında stabilitenin yanı sıra satın alma gücünde ağır fakat istikrarlı bir gelişme syri gözlenmektedir. Fiyatlar ve Gelirlerdeki Gelişmeler (2000 2005) (yıldan yıla % değişim) 2000 2001 2002 2003 2004 TÜFE (yıllık Ortalama) 4.0 3.8 4.3 3.8 3.8 Ortalama Nominal Ücretler 6.0 6.0 6.5 7.0 7.5 Ortalama Reel Ücretler 1.9 2.1 2.1 3.1 3.6 Birim bazında işgücü maliyeti 3.0 2.5 1.9 5.5 5.9 Kaynak: IMF 2006 TÜRKIYE İLE TICARETI Hindistan ile Yıllar İtibariyle Dış Ticaretimiz (Milyon dolar) 6
Yıllar İhracat İthalat Denge Hacim 1989 65,301 42,935 22,365 108,236 1990 61,552 78,329 16,776 139,881 1991 47,430 87,077 39,647 134,507 1992 42,165 100,243 58,077 142,409 1993 31,786 151,852 120,066 183,639 1994 78,213 110,849 32,635 189,062 1995 42,006 222,872 180,866 264,878 1996 59,390 258,173 198,783 317,563 1997 60,826 300,892 240,065 361,718 1998 73,570 276,474 202,903 350,045 1999 120,531 243,006 122,474 363,538 2000 56,047 449,307 393,260 505,354 2001 74,373 354,875 280,501 429,248 2002 72,723 564,463 491,739 637,187 2003 71,365 722,855 651,489 794,220 2004 136,317 1 046,130 909,813 1 182,447 2005 219,869 1 280,440 1 060,571 1500,339 2006* 67,237 613,890 546,653 681,127 Kaynak: DTM Dış Ticaret İstatistikleri 2006 Ülkemiz ile Hindistan arasındaki ticaret hacmi, 2005 yılında 1,5 milyar $ I aşmıştır. Geleneksel olarak ticaret açığı verdiğimiz bir ülke olan Hindistan ın Türkiye ye 2005 yılı ihracatı 1,3 milyar $ düzeyine yaklaşmıştır. 2006 yılının ise ilk 5 aylık döneminde, ihracatımız 67,2 milyon dolar miktarında iken ithalatımız 600 milyon doların üzerine çıkmıştır. İhracatımızda Önem Arzeden Ürünler (2002 2004 ABD$) Gtip Ürün 2002 2003 2004 72 Demir ve çelik 4 074 597 1 493 359 190 42 329 7
84 Kazan;makina ve cihazlar,aletler,parçaları 5 184 064 6 611 423 167 35 234 12 Yağlı tohum ve meyvalar 5 859 567 9 719 064 143 25 575 51 Yün,kıl,at kılı;bunların iplik ve dokumaları 5 262 358 4 481 014 106 07 632 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 1 100 651 2 108 014 82 12 939 07 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 4 557 853 11 277 957 81 68 265 28 İnorganik kimyasal müstahsallar 5 840 062 4 390 383 80 12 699 52 Pamuk 1 848 258 2 690 699 71 12 876 29 Organik kimyasal müstahsallar 7 309 772 4 959 603 48 87 712 25 Tuz,kükürt,toprak ve taşlar 2 699 557 3 488 272 48 03 358 26 Metal cevherleri,cüruf ve kül 257 804 1 158 591 39 66 509 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 579 104 1 405 705 28 66 713 54 Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler 517 168 978 355 24 64 475 73 Demir veya çelikten eşya 1 034 124 974 497 24 07 240 68 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 806 858 1 119 083 18 04 812 30 Eczacılık ürünleri 117 353 96 617 17 32 202 89 Gemiler,suda yüzen taşıt ve araçlar 2 799 875 14 79 078 59 Emdirilmiş,sıvanmış,kaplanmış mensucat 2 087 964 1 875 099 12 39 745 70 Cam ve cam eşya 1 521 606 831 348 11 35 372 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 384 915 814 451 10 94 672 90 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları 271 330 666 155 10 36 497 87 Motorlu kara taşıtları 7 984 337 761 419 9 69 120 74 Bakır ve bakırdan eşya 3 386 829 2 648 998 8 78 834 48 Kağıt ve karton 38 608 105 393 8 10 905 71 İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri 235 380 85 790 7 63 571 Kaynak:DTM İthalatımızda Önem Arzeden Ürünler (2002 2004 ABD$) Gtip Ürün 2002 2003 2004 29 Organik kimyasal müstahsallar 122 718 073 151 249 220 184 157 571 8
55 Sentetik ve suni devamsız lifler 97 034 467 120 594 693 143 050 874 52 Pamuk 87 601 148 103 644 523 125 879 836 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 23 942 709 48 249 207 119 206 147 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 43 933 612 37 718 556 91 773 287 84 Kazan;makina ve cihazlar,aletler,parçaları 17 390 166 30 339 431 51 115 524 32 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa 28 811 657 33 790 984 42 962 490 87 Motorlu kara taşıtları 4 751 578 12 177 014 38 491 889 72 Demir ve çelik 8 532 636 14 846 998 25 474 104 90 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları 9 439 245 15 653 080 18 876 565 57 Halılar ve diğer dokumaya elverişli mad. yer kap. 6 134 777 11 805 338 16 565 647 54 Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler 13 780 637 18 551 747 14 079 182 53 Dokumaya elverişli bitkisel lifler 7 724 339 10 491 276 12 965 604 12 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri 8 316 573 17 501 718 12 904 357 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 1 828 775 4 794 229 11 941 987 30 Eczacılık ürünleri 5 561 833 11 716 948 11 449 364 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 6 685 621 8 558 203 10 381 457 Ham postlar,deriler (kürkler hariç) ve 41 köseleler 4 595 554 4 895 982 7 439 304 70 Cam ve cam eşya 1 519 320 3 913 357 6 866 210 71 İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri 1 626 114 2 965 588 6 426 492 73 Demir veya çelikten eşya 5 081 776 2 211 423 6 189 538 42 Deri eşya,saraciye eşyası,seyahat eşyası 1 767 429 2 876 953 5 472 573 38 Muhtelif kimyasal maddeler 10 502 051 5 285 833 5 461 504 63 Mensucattan mamul diğer eşya 3 339 935 3 817 232 4 964 756 61 Örme giyim eşyası ve aksesuarları 293 668 1 048 860 4 784 488 Kaynak:DTM Hindistan a 2005 yılında Başlıca Kalemler İtibariyle İhracat ($) HS ÜRÜN DEĞER ($) 84 KAZAN;MAKİNA VE CİHAZLAR,ALETLER,PARÇALARI 54754490 9
72 DEMİR VE ÇELİK 46357105 12 YAĞLI TOHUM VE MEYVALAR,SANAYİ BİTKİLERİ,YEMLER 18203140 28 İNORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR,ORGANİK, 10863071 74 BAKIR VE BAKIRDAN EŞYA 10033822 52 PAMUK 9373399 07 YENİLEN SEBZELER VE BAZI KÖK VE YUMRULAR 9179396 51 YÜN,KIL,AT KILI;BUNLARIN İPLİK VE DOKUMALARI 7980756 25 TUZ,KÜKÜRT,TOPRAK VE TAŞLAR,ALÇILAR VE ÇİMENTO 6325929 55 SENTETİK VE SUNİ DEVAMSIZ LİFLER 5699083 39 PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA 4104367 29 ORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR 4022186 85 ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR,AKSAM VE PARÇALARI 3738601 73 DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA 3637649 68 TAŞ,ALÇI,ÇİMENTO,AMYANT,MİKA VB MADDELERDEN EŞYA 2046159 70 CAM VE CAM EŞYA 2011809 59 EMDİRİLMİŞ,SIVANMIŞ,KAPLANMIŞ MENSUCAT, 1694293 27 MİNERAL YAKITLAR,MİNERAL YAĞLAR VE MÜSTAHSALLARI,MUMLAR 1532843 40 KAUÇUK VE KAUÇUKTAN EŞYA 1463656 57 HALILAR VE DİĞER DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDEDEN YER 1286302 KAPLAMALARI 90 OPTİK,FOTOĞRAF, ÖLÇÜ,KONTROL,AYAR CİHAZLARI,TIBBİ ALET. 1150463 24 TÜTÜN VE TÜTÜN YERİNE GEÇEN İŞLENMİŞ MADDELER 1038376 54 DOKUMAYA ELVERİŞLİ SUNİ VE SENTETİK LİFLER 1024807 71 İNCİLER,KIYMETLİ TAŞ VE METAL MAMULLERİ,MADENİ PARALAR 983693 87 MOTORLU KARA TAŞITLARI,TRAKTÖR,BİSİKLET,MOTOSİKLET 803446 18 KAKAO VE KAKAO MÜSTAHZARLARI 781853 09 KAHVE,ÇAY,PARAGUAY ÇAYI VE BAHARAT 729589 30 ECZACILIK ÜRÜNLERİ 722650 62 ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI 697418 48 KAĞIT VE KARTON;KAĞIT HAMURUNDAN KAĞIT VE KARTON 664335 69 SERAMİK MAMULLERİ 656144 Hindistan dan 2005 yılında Başlıca Kalemler İtibariyle İthalat ($) 84 KAZAN;MAKİNA VE CİHAZLAR,ALETLER,PARÇALARI 62087095 85 ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR,AKSAM VE PARÇALARI 59088382 32 DEBAGAT VE BOYACILIKTA KULLANILAN BOYA,MACUN,SAKIZLAR 50013012 27 MİNERAL YAKITLAR,MİNERAL YAĞLAR VE MÜSTAHSALLARI,MUMLAR 44188540 72 DEMİR VE ÇELİK 38553118 62 ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI 29966912 53 DOKUMAYA ELVERİŞLİ BİTKİSEL LİFLER,KAĞIT İPEĞİ VE DOKUMALARI 21943603 54 DOKUMAYA ELVERİŞLİ SUNİ VE SENTETİK LİFLER 21923782 38 MUHTELİF KİMYASAL MADDELER 20069168 90 OPTİK,FOTOĞRAF,SİNEMA,ÖLÇÜ,KONTROL,AYAR CİHAZLARI,TIBBİ ALET. 18720899 30 ECZACILIK ÜRÜNLERİ 17933399 40 KAUÇUK VE KAUÇUKTAN EŞYA 17090333 71 İNCİLER,KIYMETLİ TAŞ VE METAL MAMULLERİ,MADENİ PARALAR 14764371 57 HALILAR VE DİĞER YER KAPLAMALARI 14199666 42 DERİ EŞYA,SARACİYE EŞYASI,SEYAHAT EŞYASI,BAĞIRSAKTAN EŞYA 12861703 73 DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA 10874331 68 TAŞ,ALÇI,ÇİMENTO,AMYANT,MİKA VB MADDELERDEN EŞYA 10054092 70 CAM VE CAM EŞYA 9824059 63 MENSUCATTAN MAMUL DİĞER EŞYA,KULLANILMIŞ EŞYA,PAÇAVRALAR 9588981 61 ÖRME GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI 8793676 İ İ 10
12 YAĞLI TOHUM VE MEYVALAR,SANAYİ BİTKİLERİ,SAMAN,HAYVAN YEMİ 8786291 26 METAL CEVHERLERİ,CÜRUF VE KÜL 6704831 41 HAM POSTLAR,DERİLER (KÜRKLER HARİÇ) VE KÖSELELER 5416867 96 ÇEŞİTLİ EŞYA 4961259 48 KAĞIT VE KARTON;KAĞIT HAMURUNDAN KAĞIT VE KARTONDAN EŞYA 4716045 82 ADİ METALLERDEN ALETLER,BIÇAKÇI EŞYASI,SOFRA TAKIMLARI 4573016 25 TUZ,KÜKÜRT,TOPRAK VE TAŞLAR,ALÇILAR VE ÇİMENTO 4015259 28 İNORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR,ORGANİK,İNORGANİK 3475717 BİLEŞİKLER 69 SERAMİK MAMULLERİ 3284242 58 ÖZEL DOKUNMUŞ MENSUCAT,DANTELA,DUVAR HALILARI,İŞLEMELER 3227053 64 AYAKKABILAR,GETRLER,TOZLUKLAR VB EŞYA VE AKSAMI 3182915 50 İPEK 3072898 İki Ülke Arasında Ticaretin Altyapısını Oluşturan Anlaşma ve Protokoller: Anlaşmanın Adı İmza Tarihi Ticaret 19 Eylül 1973 Bilim ve Teknoloji Alanında İşbirliği 2 Nisan 1976 Ekonomik ve Teknik İşbirliği 13 Temmuz 1978 Hava Ulaştırma Anlaşması 10 Nisan 1986 Denizcilik 18 Temmuz 1988 Sivil Havacılık Alanında Mutabakat Muhtırası 21 Şubat 1992 Standardizasyon Alanında Teknik İşbirliği 19 Kasım 1993 Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi 31 Mart 1995 Turizm Alanında İşbirliği 1 Şubat 1995 Demiryolları Alanında İşbirliği 11 Nisan 1995 Ekonomik ve Teknik İşbirliği Komitesi Yedinci Dönem Toplantısı 11 Haziran 1997 Mutabakat Zaptı TÜBİTAK ile Hint Muadili Arasında İşbirliği 17 Eylül 1998 İGEME ile Hint Muadili Arasında İşbirliği 17 Eylül 1998 Ekonomik ve Teknik İşbirliği Komitesi Sekizinci Dönem Toplantısı 9 Şubat 2000 Mutabakat Zaptı Tarım ve İlgili Diğer Alanlarda İşbirliği Mutabakat Zaptı 31 Mart 2000 Suçluların İadesi Antlaşması 2001 Bilim ve Teknoloji Alanlarında İşbirliği 2001 Terörizme karşı Ortak Çalışma Grubu Kurma 2003 Hindistan ile sadece ticari alanda değil, aynı zamanda ortak yatırım ve müteahhitlik sektöründe de geniş iş imkanlarının mevcut olduğu düşünülmektedir. Yeni Delhi de 2000 Şubat ayında yapılan son KEK toplantısında Hint tarafının müteahhitlerimizin Hint pazarına yönlendirilmesi hususunda önceye oranla daha istekli bir yaklaşımda bulundukları tespit 11
edilmiştir. Önümüzdeki dönemde Hindistan da Türk firmalarının üstlenebileceği çok büyük altyapı ihalelerinin gündeme geleceği Hint makamlarınca ifade edilmektedir. DEİK bünyesinde 1996 yılında kurulan Türk Hint İş Konseyi faaliyetlerini sürdürmektedir. En son aktivitesini 2002 yılında İstanbul da toplanan 5.Ortak Toplantı ile gerçekleştiren Konsey, bundan sonraki faaliyetini 2003 yılının Mart ayında Yeni Delhi de yapacağı 6. Ortak Komite toplantısı ile gerçekleşmiştir.(www.deik.org/councils_eng.asp?councilid=12) 12
PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER Hindistan'a İhracatta Genel Prosedür Aşağıdaki Gibidir: Başvurular Hindistan'daki başlıca Ticaret Odaları'na ya da Yeni Delhi'deki Türkiye Büyükelçiliği'ne gönderilir. Hindistan Büyükelçiliği de bu konuda yardımcı olabilir. Hindistan 'da maksimum ithalat gümrük vergisi % 40 olarak belirlenmiştir. Sermaye malları ithalatı gümrük vergisi % 20'ye indirilmiştir. Önümüzdeki yıllarda vergilerin daha da düşmesi beklenmektedir. İkinci el sermaye malları ithalatı serbestleştirilmiştir. Mallar Bombay, Kalküta, Madras, Visakhapatnam, Chennai ve Kandla gibi büyük Hint limanlarına sevk edilebilir. İhracat gerçekleştirilmeden önce, ithalatçıyla geçerli bir sözleşme yapılmalıdır. Ödemelerin Banka aracılığıyla, özellikle de akreditif yoluyla yapılması tercih edilir. Hindistan Hükümeti, bu ülkeye yapılan ithalattan alınan vergileri ad valorem (değer üzerinden) esasına göre tespit etmekte ve müstakbel vergi indirimlerini genellikle bir yıl önceden ilan etmektedir. İthalat vergileri temel vergiler ve ilave vergiler olmak üzere iki kategoriye ayrılmakta ve telafi edici vergiler olarak bilinmektedir. 1999 yılına kadar gümrük vergilerinin genel oranı ; Tarım Ürünleri için %16, Sermaye Malları için %41, Kimyasallar için %37, Metaller (her türlü) için %44 ve diğer ürünler için %15 olmak üzere ortalama %27 düzeyinde iken, 2003 yılı sonuna kadar geçerli olacak yeni oranlar (sektörel ortalama olarak) ; Tarım Ürünleri için %11, Sermaye Malları için %42, Kimyasallar için %34, Metaller (her türlü) için %51 ve diğer ürünler için %15 olmak üzere ortalama %23 düzeyine gelmiştir. Gümrük oranlarındaki göreceli düşüşe rağmen (1 mali yılda 4 puan) Hindistan halen yüksek gümrük oranlarına sahip bir ülkedir. Ancak son derece geniş bir araziye ve büyük bir nüfusa sahip olan Hindistan da gümrük oranları eyaletlere göre değişiklik gösterebildiği için ilgililerin yerel saatle 09.00 16.30 arasında hizmet veren Gümrük Bürosu Danışma Hattı nın 01702 366 077 numaralı telefonuna başvurmalarında yarar vardır. Standartlar ve Teknik Düzenlemeler Eski adı Hindistan Standartlar Enstitüsü (ISI) olan ve bir süre önce Hindistan Standartlar Bürosu (BIS) olarak ismi değişikliğe uğrayan kurum, bu ülkedeki teknik standartların belirlenmesinden ve kalite kontrol faaliyetlerinden sorumludur. Standartlar konusunda detaylı bilgiye ihtiyaç duyan ya da bu konu ile ilgili olarak BIS ile temasa geçmek isteyen ihracatçılarımız http://www.bis.org.in/ adresini ziyaret edebilirler. 13
Paketleme ve Etiketlemeye İlişkin Düzenlemeler Hindistan a ihraç edilecek her türlü mal(lar), uluslararası uygulamalar çerçevesinde etiketlenmek durumundadır. Özellikle Türkiye den yapılacak sevkiyatlarda, mesafenin uzun oluşu ve malın farklı iklim koşullarına maruz kalacak olması gibi gerçekler gözönüne alınarak paketleme konusuna özen gösterilmelidir. Marka ve Patent Düzenlemeleri Hindistan da patent hukukuna ilişkin düzenlemeler 1970 tarihli Hindistan Patent Kanunu ve 1972 tarihli Hindistan Patent Kuralları çerçevesinde düzenlenmektedir. Sözkonusu mevzuat herhangi bir icat veya yeni bir yararlı ürün ya da üretim metodunu kapsamakta ve bahse konu icat sahiplerini koruyucu hükümler içermektedir. İlaveten, Dünya Ticaret Örgütü nezdindeki mükellefiyetler çerçevesinde 1999 yılında bir düzenleme daha yapılarak 7 Aralık 1998 tarihli fikri ve sınai mülkiyet haklarının (ticari markalar ve endüstriyel dizaynlar dahil) karşılıklı korunması hakkındaki düzenlemeler kabul edilmiştir. Markalar konusu ile ilgili olarak ise, 1958 tarihli düzenleme uyarınca, ticari markalara ait hakların yasal korunması açısından, resmi kayıt işlemi zorunlu değildir. Telif hakları konusu ise, 1957 yılında yapılan bir yasa metni ile düzenlenmiş ve Hindistan, Bern ve Cenevre Konvansiyonlarına taraf olmayı kabul etmiştir. Bilgisayar yazılım sektörü konusunda oldukça ileri durumda bulunan Hindistan da başta bilişim ve hazır giyim sektörleri olmak üzere pek çok sektörde taklit mal üretimi yaygındır. Kambiyo Kontrolü Hint para birimi Rupi, Hindistan dışında konvertbl değildir. Hindistan a yabancı para getirilmesine ilişkin bir miktar kısıtlaması bulunmamakla beraber 5000 ABD doları veya bu miktara tekabül eden herhangi bir döviz cinsi nakit paranın veyahut değeri 1000 ABD Dolarını aşan seyahat çeklerinin girişte beyanı zorunludur. Seyahat çeki biçiminde olanlar hariç Hint parasının ziyaretçiler tarafından alınıp satılması yasaktır. İthalat Kontrolleri ve Yasakları Ekonominin dışa açılması, libere edilmesi, bunu teminen ithalattaki yasaklama ve sınırlamaların kaldırılması doğrultusunda yeni politikaların yürürlüğe konduğu 31 Mart 1997 tarihinden itibaren ithali yasak mallar listesinden 542 madde, Özel İthalat Lisansı Gerektiren Mallar Listesi ile Genel Lisans ile İthal Edilebilen Mallar Listesi ne dahil edilmiştir. Eskiye oranla birçok tüketim malı bugün Genel Lisans ile herhangi bir miktar kısıtlaması sözkonusu olmadan ithal edilebilmektedir. Ayrıca Özel İthalat Lisansı na tabi 150 kalem mal bugün serbestçe ithal edilebilmekte olup, 60 kalem mal da Genel İthalat Listesi ne kaydırılmıştır. İthali yasak mallar listesinden çıkarılan ürünlerin başında; araba lastiği, traktör, kauçuk tüpler, gemi, soğuk hava depolu kamyonlar, toptan eşya taşımaya yarayan motorlu araçlar, dikiş makinaları, çikolata, seyahat malzemeleri, özel spor aletleri, video telefonlar, ciklet, mısır gevreği, dondurma, kabuklu deniz hayvanları, gübre, küçük motosikletler gelmektedir. İçinde bulunduğumuz yılı da kapsamakta olan Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı nda dış ticaret politikası ile ilgili ana değişiklikler maddeler bazında aşağıdaki gibidir: 14
İhracatı Artırıcı Yatırım Malları Listesi nde yer alan malların ithalinde tahsil edilen vergi %15 ten %10 a indirilmiştir. Sözkonusu listede yer alan ve ithalinde vergi alınmayan mamüllere tarım, besicilik, çiçekçilik, bahçecilik, kümes hayvanları, seracılık, balık üretimi ve bağcılık ürünleri de dahil edilmiştir. İthalat ihracat lisans politikasına şeffaflık ve kolaylık getirilebilmesi amacıyla ticari mal sınıflandırmasında Gümrük İşbirliği Konseyi tarafından 8 rakamlı harmonize sistem geliştirilmiştir. Tarım sektöründe, özellikle meyva, sebze, çiçek ve bahçecilik ürünleri ihraç edenlere, ihracatları oranında ek Özel İthalat Lisansı verilmesi gibi teşvik uygulamalarına başlanmıştır. ISO 9000 belgesine sahip küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik teşvikler artırılmakta olup ihracatçı firmalar, dış ticaret sermaye şirketi gibi ülke ihracatının %60 ve %70 ini gerçekleştiren firmaların statüleri yeniden belirlenmiş ve kriterleri oluşturulmuştur. İthalat işlemlerini düzenleyen mevzuat uyarınca; ülkeye girmesi yasak mallar, lisansa tabi mallar ve belli kurum ve kuruluşlarca yapılabilecek ithalat, negatif liste de belirtilmektedir. Negatif Liste dışındaki mallar (yatırım malları, hammadde, ara mamul, yedek parça vb.) genelde herhangi bir kısıtlamaya tabi olmaksızın ithal edilebilmektedir. Kısıtlamaya tabi malların ithali, ancak özel lisans ve kararnameler yoluyla gerçekleştirilebilir. Bu nedenle ihracatçıların Negatif Liste nin son halini kontrol etmeleri önemlidir. Negatif Liste bünyesinde yer alan İthali Yasak Mallar Listesi başta hayvansal yağ çeşitleri olmak üzere pek çok mal grubunu içermektedir. Yine aynı listede yer alan İthalinde Lisans Alınması Gerekli Mallar Listesi nde 65 kalem mal grubu yer almaktadır. Bu liste; tüketim malları, değerli ve yarı değerli taşlar, güvenlik ekipmanları, tohumlar, bitkiler, haşere ve böcek öldürücüler, ilaç ve eczacılık ürünleri, kimyasal maddeler, küçük ölçekli sektörlerle ilgili malzeme, muhtelif ve özel kategorideki mallar gruplarına ayrılarak düzenlenmiştir. 1997 yılındaki düzenleme ile listeden 542 madde çıkarılarak serbestçe ithaline izin verilmiştir. Bunların 380 adedi tüketim maddeleridir. Kısıtlamaya tabi mallar listesinde şu an için yaklaşık 2500 kalem mal bulunmaktadır. İthalatı Belli Kurum ve Kuruluşlara Bırakılan Maddeler Listesi nde 8 mal grubu yer almakta olup bu gruptaki malların ithalatı yetkilendirilmiş kurumlarca gerçekleştirilmektedir. Negatif Liste de mevcut birkaç mamul dışında sermaye mallarının ithalatı serbestleştirilmiş olup genelde lisanssız ithaline izin verilmektedir. Ancak ithalat lisansı aranılan durumlarda kullanıcı sanayicinin lisansı olarak, ithalatı gerçekleştirme zorunluluğu bulunmaktadır. Ayrıca sanayicilerin kendi kullanımları için 5 yaşından fazla olmamak üzere lisanssız kullanılmış makina ithaline izin verilmektedir. Bunların dışında ihracata yönelik üretim yapmak amacıyla ülkeye sokulan sermaye malları ve hammaddenin düşük gümrük vergili ya da gümrük vergisinden muaf olarak ülkeye getirilebilmesi için özel lisanslar düzenlenmektedir. 15
(Hindistan a) İthalat Belgeleri Türkiye den ithalatta menşe sertifikası gerekmekte olup ihracatçı faturalarının her biri imzalanmalı, faturalar FOB değeri üzerinden düzenlenerek navlun bedeli ekli olarak belirtilmelidir. Malın CIF olarak ithal edilmesi ve navlun ile sigorta bedelini belirtir yeterli dökumanın mevcut olmaması durumunda gümrük idareleri fatura bedeline %10 değer ekleyerek, bu bedel üzerinden gelir vergilerini tahsil ederler. İthalat lisansının gerekli olduğu durumlarda eğer ithalatçının izni yoksa, kesinlikle akreditif açmasına ya da diğer kambiyo işlemlerini yürütmesine izin verilmez. İthalat lisanslarının iki nüsha halinde onaylanarak gümrüklere ibrazı zorunludur. Lisans muhteviyatında ihracatçının faturasındaki mal miktarı, özellikleri ve değerinin tam ve doğru olarak belirtilmesi önemlidir. Aksi durumda başta gecikme olmak üzere çeşitli sorunlar yaşandığı görülmektedir. İhraç İşleminden Önce Numune Gönderilmesi Hindistan gümrük mevzuatı uyarınca, bu ülkeye 1 yıllık periyod içerisinde bir defaya mahsus olmak üzere yolcu beraberinde veya kargo ile sokulan mallar, 36.000 Rupi değerini ya da 10 parçayı aşmadıkça gümrük vergisinden muaftır. İŞADAMLARININ PAZARDA DİKKAT ETMESI GEREKEN HUSUSLAR Ulaşım Türk Hava Yolları (THY), Hindistan a 2003 Ekim ayından itibaren THY seferlerinin başlamasıyla, bölgeye olan gerek resmi gerek özel sektör ilgisinin artması beklenmektedir. Hindistan da Nisan dan Haziran a kadar süren yaz mevsimi çok sıcak ve bunaltıcı geçmektedir. Haziran ve Eylül ayları arasında ise yoğun olarak Muson yağmurları yağmaktadır. Bu nedenle, Hindistan a gitmek için en uygun zaman Kasım dan Mart a kadar süren kış mevsimidir. Çünkü bu dönemde bütün Hindistan da hava koşulları daha elverişli olmaktadır. Pasaport ve Vize İşlemleri Hindistan a gidecek Türk vatandaşlarının, Hindistan a giriş yaparken geçerli bir pasaport taşımaları ve ikamet ettikleri ülkedeki Hindistan temsilciliklerinden vize almış olmaları gerekmektedir. Vizeler; turist, iş, öğrenci, transit vizesi olarak alınabilmektedir. Turizm amaçlı ziyaretler için genellikle 3 ya da 6 ay süreli vize verilmektedir. Verilecek vizenin geçerlilik süresi Hindistan'a varıldığında değil veriliş tarihinden itibaren başlamaktadır. Seyahat planlarınızı buna göre yapmanızda yarar vardır. Ticari amaçla ziyaret yapmak isteyenler, Hindistan diplomatik temsilciliklerinden bir yıl geçerliliği olan ve birden çok giriş yapabilecekleri toplam 120 günlük ticari vize alabilmektedirler. Ticari gezilerde Hintli firmalardan davetiye gerekmektedir. Bu davetiyede Hindistan da ne kadar kalınacağı, ne tür iş yapılacağı belirtilmelidir. 16
Yolcular İçin Gümrük Kontrolü Hindistan a gelen ziyaretçilerin genellikle beraberlerindeki bagaj ve döviz miktarı hakkında sözlü deklarasyonları talep edilmektedir. 2000 Amerikan doları veya eşdeğerinin üzerinde döviz veya efektif getirmiş olanların, gümrüğü terketmeden önce Döviz Deklarasyon formu doldurmaları gerekmektedir. Uçuş sırasında havayolu acentası tarafından verilen iniş kartı doldurulmalıdır. Gümrük muamelelerinin yapıldığı iki bölüm vardır. Green Channel, gümrüğe tabi mal ve kargosu olmayan yolculara ayrılan bölümdür. Red Channel, gümrüğe tabi mal, kargo ve yüksek değeri olan eşyaya sahip yolculara ayrılan bölümdür. Giriş için burada tekrar Bagaj Formu doldurulur. Diller Hindistan da başta Hinduca, Urduca ve İngilizce olmak üzere toplam 13 ayrı dil resmi dil statüsünde olmakla beraber İngilizce son derece yaygındır. İş Saatleri ve Tatiller Ticarethane ve Dükkanlar (Pazartesi Cumartesi) 10.00 17.00 Kamu Kurumları (Pazartesi Cuma) 10.00 17.00 (Cumartesi Pazar) 10.00 13.30 Bankalar (Pazartesi Cuma) 10.00 14.00 Hindistan da, eyaletlere göre değişmekle beraber genellikle Pazar günleri resmi tatildir. Çok geniş bir coğrafyaya yayılmış durumda bulunan Hindistan da resmi tatil günleri eyaletlere ve dinlere göre değişim göstermesine karşın; 26 Ocak ve 15. Ağustos günleri genel milli tatildir. Çok kültürlü, çok dilli ve çok dinli bir ülke olan Hindistan da diğer tatiller yukarıda sözü edilen faktörlere ve takvime göre değişmektedir. Bununla ilgili daha geniş ve ayrıntılı tablo http://www.tradepartners.gov.uk/india/visiting/10_traveladvice/traveladvice.shtml# PublicHolidays web adresinden edinilebilir. Haberleşme İmkanları Hindistan da telefon sistemi genel olarak çok iyi çalışmaktadır. Her yerde yerel, eyaletler arası ve uluslararası görüşmelerin direk olarak rahatlıkla yapılabildiği STD/ISD şebekesine bağlı özel telefon kulübeleri mevcuttur. Bu telefonlardan direkt uluslararası görüşmeler, aranan ülkeye bağlı olarak değişmekle beraber ortalama maliyet dakikada 70 Rupi civarında olmaktadır. 17
Hindistan ile Türkiye arasında otomotik telefon, teleks bağlantısı mevcuttur. Hindistan ın telefon kodu 91 dir. Başlıca şehirlerin telefon kodları şöyledir: Bombay : 22 Kalküta : 33 Ahmedabad : 79 Bengalor : 80 Madras : 44 Yeni Delhi : 11 Ayrıca internet ve e mail imkanları da mevcuttur. (Not: 2003 yılından itibaren Bombay[Mumbai] de yerleşik telefon numaralarının başlarına 2 rakamı getirilmiştir.) 18