İngiliz Kral ya da Kraliçesini Devlet Başkanı Olarak Tanıyan Demokratik Federal Eyalet Sistemi

AVUSTRALYA TOPLULUĞU 1. TEMEL GÖSTERGELER Resmi Adı Yönetim Biçimi Resmi Dili Başkenti Yüzölçümü Nüfusu (2004) Başlıca Şehirleri Para Birimi Para Birimi Paritesi (2004) Kişi Başına Gelir (ABD$, 2003) İşsizlik Oranı (%, 2003) 5,6 Cari İşlemler Dengesi (Milyar -36,3 ABD$, 2004) b Avustralya Topluluğu İngiliz Kral ya da Kraliçesini Devlet Başkanı Olarak Tanıyan Demokratik Federal Eyalet Sistemi İngilizce Canberra 7.686.850 km2 20,1 Milyon Sydney (4,1 milyon) Melbourne (3,5 milyon) Brisbane (1,6 milyon) Perth (1,4 milyon) Adelaide (1,1 milyon) Canberra (311 000) Avustralya Doları 1 ABD$ = 1, 36 Avustralya Doları 25 380 2001 a 2002 a 2003 a 2004 b Nominal GSYİH (A$ milyar) 690.7 736.4 783.8 824.3 Nominal GSYİH (milyar 357.2 400.1 508.4 607.6 ABD$) GSYİH artışı (%) 2.5 4.0 3.3 3.5 Enflasyon (Ort., %) 4.4 3.0 2.8 2.3 Nüfus (milyon) 19.5 19.7 19.9 b 20.1 İhracat (FOB milyar ABD$) 63,676 65,099 70,597 86,875 İthalat (FOB milyar ABD$) -61,890-70,530-85,852-104,389 Döviz kuru (Ort., A$:ABD$) 1.93 1.84 1.54 1.36 a : Gerçekleşen : EIU tahmini EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 1

2. GENEL EKONOMİK DURUM 2.1. Ekonomi Avustralya gelişmiş bir pazar ekonomisidir. Avustralya nın GSYIH sı, 1991-1992 mali yılı ile 2000-2001 mali yılı arasındaki 10 yıllık dönemde, yıllık ortalama %3,9 artış kaydetmiştir. Aynı dönemde kişi başına düşen milli gelir ise yıllık ortalama %2,8 büyümüştür. Bunun nedeni, doğal nüfus artışlarına, göçmen olarak gelenlerin eklenmesi sonucunda oluşan yüksek büyüme hızlarıdır. Birçok gelişmiş ülkede olduğu gibi hizmet sektörü GSYİH nin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. En büyük hizmet sektörü, finans ve ticari hizmetlerdir (GSYİH nin %17,5 i). Diğer büyük hizmet sanayileri ise; toptan ve perakende ticaret (GSYİH nin %10,2 si), taşımacılık ve haberleşme (GSYİH nin %7,7 si) ve inşaattır (GSYİH nin %6,3 ü). En fazla büyüme gösteren hizmet sektörü, son beş yılda reel olarak neredeyse ortalama %6,4 büyüyen iletişim sektörüdür. İmalat sanayi 2003 yılında GSYİH nin %10,7 sini oluşturmuştur. En büyük imalat sektörü olan makina ve ekipman üretimi toplam imalat üretiminin yaklaşık %21 ini oluşturmaktadır. GSYİH nin Bileşenleri (2004, %) Temel üretim ve madencilik 8,2 İmalat 11,5 İnşaat 9,9 Ticaret 11,4 Taşımacılık ve haberleşme 8,5 Finans ve ticari hizmetler 19,4 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 2002/2003 de madencilik GSYİH nin %4,6 sını, tarım %2,8 ini ve elektrik, gaz ve su hizmetleri %2,2 sini oluşturmaktadır. Madencilik ve tarım Avustralya nın GSYİH si içinde küçük bir paya sahip olmasına rağmen ihracatı içinde büyük bir paya sahiptir. 1999/2000 de tarım ürünleri ve mineral ihracatı (işlenmiş mallar dahil) toplam mal ihracatının içinde %70 lik bir paya sahiptir. Doğal kaynaklar yönünden zengin olan Avustralya, önemli bir tarımsal ürün, maden, metal ve doğal gaz ihracatçısı ülke durumundadır. Toplam ihracatın %57 sini bu ürünlerin oluşturması nedeniyle, dünya ham madde fiyatlarındaki bir düşüş Avustralya ekonomisini önemli oranda etkilemektedir. Hükümet, sanayi ürünleri ihracatının artırılması için sürekli çaba sarfetmesine rağmen, uluslararası ticaretteki rekabet bunu zorlaştırmaktadır. 1992 den bu yana çok yüksek oranlarda olmasa da sürekli büyüme gösteren Avustralya ekonomisinde istikrarlı büyümenin son yıllardaki en önemli motorları iletişim hizmetleri ve tarım olmuştur. 2004 yılında %3,5 büyüyen GSYİH nin 2005 yılında %3,2 büyüyeceği tahmin edilmektedir. 2006 için %3,1 oranında GSYİH büyümesi öngörülmüştür. 2

Projeksiyon Özeti: 2003 a 2004 b 2005 c 2006 c Reel GSYİH Büyümesi (%) 3.3 3.5 3.2 3.1 İşsizlik (%) 6.0 5.2 5.4 5.4 Enflasyon (%, Ortalama) 2.8 2.3 2.8 2.7 İhracat (fob, milyar ABD$) 70.6 86.9 98.0 103.0 İthalat (fob, milyar ABD$) 85.9 104.4 109.8 111.1 Cari İşlemler Dengesi (milyar ABD $) -30.2-36.4-32.2-28.5 Dış Borç (yıl sonu, milyar ABD$) 237.9 287.8 a 317.3 328.2 Döviz kuru (A$/ABD$, ort.) 1.54 1.36 1.33 1.43 a Gerçekleşen. b Tahmini. c Öngörü. EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 Enflasyon oranı son beş yıl içinde sürekli bir düşüş göstermiştir. 2000 de %4,5 olarak gerçekleşen enflasyon, 2001 de %4,4, 2002 de %3,0, 2003 de %2,8 ve 2004 yılında %2,3 olarak gerçekleşmiştir. 2005 yılında tüketici fiyatları endeksinde %2,8 lik ve 2006 yılında %2,7 lik bir artış öngörülmüştür. 2.2. Nüfus ve İstihdam Avustralya nüfusu 2004 yılı itibariyle 20,1 milyona ulaşmıştır. Nüfus artış oranı gelişmiş ülkelere göre fazladır. 1980 lerde %1,5 olan artış oranı, 90 larda %1,2 civarında seyretmektedir. 1999 da bu oran 1,3 olarak gerçekleşmiştir. Avustralya halkı içinde vatandaşlık hakkı kazanmış göçmenlerin rolü büyüktür. Nüfusun çoğunluğunu İngiliz kökenlilerin ve Avrupalıların oluşturduğu Avustralya da 2. Dünya Savaşı sonrası nüfus arttırmak amacıyla diğer ülkelerden olan göçler de özendirilmiş ve bunların çoğu beş yıllık ikamet süresinin ardından yurttaşlık hakkı kazanmışlardır. Yerlilerin oranı çok düşük seviyededir (%1,5 in altında), bunların büyük bölümü Kuzey toprakları, Yeni Güney Galler, Queensland ve Batı Avustralya nın kuzeyinde yerleşiktirler. Avustralya nüfusu genç ve orta yaşlıların yoğun olduğu kuvvetli bir işgücü potansiyeli olan bir yaş yapısına sahiptir. Yaş grubu % 0-14 20,0 15-64 67,2 65 ve üstü 12,8 EIU Economist Intelligence Unit Country Profile Australia 2004 Avustralya da istihdam 2001 yılında 9,1 milyona, 2002 yılında 9,2 milyona ve 2003 yılında 9,4 milyona ulaşmıştır. Son yıllarda istihdam sürekli artmıştır. 2003 yılı Ekim ayı verilerine göre ülkedeki işsizlik oranı %5,6 olmuştur. 3

2.3. Başlıca Sektörler 2.3.1. Tarım Avustralya nın belli başlı bunların yan ürünleridir. tarımsal ürünleri yün, sığır, koyun, buğday, şeker, pirinç ve Tahıl üretiminde son iki yıldır rekor düzeyde üretim gerçekleştirilmektedir. Büyük baş hayvan sayısı yüksek olmakla birlikte 1998 de Uzakdoğu krizinin de etkisiyle ihracatta büyük düşüş gerçekleşmiştir. Bir önceki sene 390 bin baş hayvan alan Endonezya 1998 de sadece 23 bin adet ithalat yapmıştır. Bu ciddi düşüşün ardından ülke değişik pazarlar aramaya yönelmiştir. Yün ihracatı daralan talep sonucu problemli bir hal almıştır. Özellikle piyasada sentetik ürünler ve pamuk da yüne bir alternatif teşkil etmeye başlamıştır. Yün için yetiştirilen küçük baş hayvan sayısı 1990 larda 170 milyondan son yıllarda 115 milyon seviyesine gerilemiş durumdadır. Pamuk ve pirinç üretimi son yıllarda çok yüksek seviyelerde seyretmektedir. Taze meyve ve sebze üretimi de istikrarlı bir düzeyde gerçekleşmiştir. Temel Tarım Ürünleri Üretimi (2002/2003 dönemi) ÜRÜN 1998/99 1999/2000 2000/01 2001/02 2002/03 Buğday(1000 ton) 21,464 24,758 22,108 24,854 9,385 Şeker (1000 ton) 4,998 5,448 4,162 4,987 5,371 Pamuk(1000 ton) 716 741 806 745 322 Yün(1000 ton) 687 671 657 607 545 Süt(milyon lt) 10,178 10,847 10,545 11,271 10,142 Büyükbaş 9,097 8,642 8,899 8,606 9,377 Hayvan(1000) Küçükbaş 30,446 33,142 35,257 31,917 31,772 Hayvan(1000) Domuz(1000) 5,176 5,025 5,016 5,402 5,669 EIU Economist Intelligence Unit Country Profile Australia 2004 1950 lerde GSYİH nın ¼ ünü oluşturan ve ihracatın %80 inin sağlayan tarım gelirleri 2001-2002 döneminde GSYİH nın yalnız %3,9 unu oluşturmuş ve ihracatın da %24,9 unu oluşturmuştur. Yaşanan kuraklık yüzünden bu rakamlar 2002-2003 döneminde sırasıyla %2,8 e ve %22 ye düşmüştür. 2001 yılında başlayan kuraklık, 2003 yılının ilk yarısında hala etkisini gösteriyordu. Normal hava şartlarına dönülmesi ile birlikte 2003/04 döneminde tarım sektörü büyük bir iyileşme göstermiştir. Özellikle 2003 yılının son çeyreğinde, GSMH %1,4 ve tarım dışı sektör %1 büyürken tarım sektörü %13,3 gibi büyük 4

bir artış kaydetmiştir. Uzun vadede bu düşüşle birlikte son yıllarda tarım sektörü kendini toparlamakta ve daha etkin bir yapıya kavuşmaktadır. Daha iyi hava şartlarının dönmesi gibi arzı etkileyen faktörlerin yanında, uluslararası ekonominin giderek iyileşmesiyle de Avustralya nın kırsal kesim ihraç mallarına talebin artması beklenmektedir. Önemli Asya pazarlarında daha iyi ekonomik şartların oluşmasıyla ana tarımsal malların ihracatında, Güney Kore ye buğday, Çin e yün ve arpa ve Filipinler, Malezya ve Endonezya ya süt ürünleri dahil, bir gelişme beklenmektedir. Tarım ürünleri için geleneksel pazarlar olan Avrupa ve ABD yanında Orta Doğu (Suudi Arabistan a canlı koyun, İran a buğday dahil), ve Latin Amerika da (buğday,yün,et ve şeker için) önemli pazarlar haline gelmektedir. Avustralya, iyi bir tarım ürünleri ihracatçısı durumundadır. Öyle ki ihracatın %15 ni yenilebilir ve yenilemez olmak üzere işlenmemiş tarım ve hayvanclık ürünleri oluşturmaktadır. İhracat sıralamasında, buğday yedinci, et sekizinci, yün dokuzuncu sırada bulunmaktadır. Giderek düzelmekte olan dünya talebinin bilhassa Asya krizinden etkilenenler başta olmak üzere Avustralya lı ihracatçılara yardımcı olması beklenirken, rekor seviyede dünya üretimi ve büyük miktarda devreden stoklar başta yün, şeker ve arpa olmak üzere tarımsal ürün fiyatlarını etkilemeye devam edecektir. Bu durumda, Avustralya nın tarım ürünleri üretim kompozisyonu değişmeye devam edecek ve çiftçiler koyun ve koyundan elde edilen ürünlerden daha fazla getirisi olan buğday gibi ürünlere yöneleceklerdir. 2.3.2. Madencilik Avustralya birçok madende kendine yeterlidir ve birçoğunun da dünyadaki önemli ihracatçılarındandır. Önemli maden kaynakları altın, alüminyum, doğal gaz, petrol, kömür, uranyum, boksit, bakır, demir, kurşun, çinko, nikel, değerli taşlardır. Petrol ihtiyacının %70 ini iç üretimle karşılayabilmektedir. Madencilik sektörü 2000 e kadar son 5 yıl içerisinde sürekli yükseliş göstermiştir. GSYİH içindeki payı dalgalanmalar göstermekle birlikte %4 ün üzerinde paya sahiptir (1999-2000 dönemi %4,2). Bir önceki dönemde bu oran %4,1 olmuştur. Madencilik ve enerji sektörü Avustralya nın sermaye yoğun, teknolojik yeniliklerle gelişen ve ihracatı sürükleyen en önemli sektörlerinden biridir. Bu sektör, dünya çapında maden arama, maden çıkarma, işleme ve çevresel yönetim teknolojisine sahiptir. Avustralya, son on yılda dünyaya yapılan açılımla dünya maden sanayiinde ön plana çıkmıştır. Bu sektör, yerleşim olmayan alanları kaynak kullanımına açarak, Avustralya nın bölgesel altyapısına ve ekonomik ve sosyal hayatına büyük katkıda bulunmaktadır. 1995/96 döneminde 28 milyar Avustralya Doları olan maden ihracatı, tüm mal ve hizmetler ihracatının % 36,6 sını oluşturmuştur. 1999/2000 döneminde 38 milyar Avustralya Dolarına çıkmıştır. Avustralya halen dünyanın (%40 ı) en büyük kömür ihracatçısıdır. 5

Önemli Yeraltı Kaynakları ÜRÜN 1998/99 1999/2000 2000/01 2001/02 2002/03 Siyah Kömür (milyon ton) 284 299 322 345 351 Demir Cevheri(milyon ton) 154 160 177 185 199 Altın(ton) 303 299 296 271 251 Çinko (1000 ton) 1,142 1,265 1,483 1,490 1,529 Kurşun(1000 ton) 663 648 724 744 695 Nikel (1000 ton) 127 141 197 205 210 EIU Economist Intelligence Unit Country Profile Australia 2004 Tabii kaynakların ihracatı genelde üretime bağlıyken ve madencilik ürünlerinin %60 ı direkt olarak ihracata yönelmiş, üretimdeki artış son dört yıldır madencilik ürünleri (altın hariç) ihracatında her yıl takriben %5.5 büyümeye yol açmıştır. 1997 yılının ikinci yarısından itibaren Asya krizinin yarattığı mali sıkıntılara ve arz kapasitesindeki artışlara rağmen, maden ürünleri ihracatı 1990 lı yıllardakinden daha yavaş olmakla beraber artmaya devam etmiştir. 2002-2003 döneminde madencilik endüstrisi karmaşık şartlarla karşı karşıyadır. Avustralya nın ürettiği pek çok mineral ve madenin fiyatlarındaki genel düşme eğilimine rağmen, özellikle altın ve petrol fiyatlarındaki hızlı artışlar sektöre fayda sağlamaktadır. İhracat hacmi, genel ekonomik düzelme ve Çin in büyüyen talebinin etkisiyle artmaktadır. 2.3.3. İmalat Avustralya imalat sanayii 2. Dünya savaşından sonra kotalar ve gümrük duvarlarıyla korunarak geliştirilmeye çalışılmıştır. Belli bir gelişme kaydedilmekle birlikte uzun vadede yüksek verimlilik seviyesine ulaşamamıştır. 1960 larda GSYİH nın %30 unu oluşturan imalat sanayii 1980 lerde %20 lere, 1990 larda da %15 lere gerilemiştir. 2004 yılında GSYİH içindeki payı %11,5 olarak gerçekleşmiştir. Günümüzde GSYİH içinde düşük bir paya sahip olmasına rağmen hem yüksek verimliliğe hem de ihracat amaçlı üretime sahiptir. İmalat sanayiinin önemli bir kısmını gıda içecek ve tütün üretimi, hammadde ve kaynak işleme, petrol, kömür ve kimyasal maddeler üretimi ve makina ve ekipman üretimi oluşturmaktadır. Tekstil, ayakkabı ve deri gibi sektörlerde ise bir gerilemeden söz etmek mümkündür. İmalat sanayiinde üretim son beş yıldır, yılda ortalama %2,6 artış göstermiştir. İmalat sanayiindeki bu büyüme, ihracatın düşmesine rağmen, ithal mallarına karşı yerli üretimin desteklenmesi sonucu devam etmiştir. Belli alanlarda devlet kontrolü ve korumalar devam ederken 1998 den bu yana ciddi liberalleşme faaliyetleri sürdürülmektedir. Konfeksiyon, ayakkabı, tekstil ve yan sanayiinde koruma tedbirleri belli sınırlar dahilinde devam ederken genel anlamda kontrollerin gevşetilmesi öngörülmektedir. 2.3.4. İnşaat İnşaat sektörünün 1998 de %5,8 olan GSYİH içindeki payı 1999 da %5,9, 2000 yılında ise %5,4 olmuştur. Sektör 2004 yılında GSYİH içinde %9,9 luk bir paya sahiptir. 6

İnşaat faaliyetleri 1997 senesinde hareketlenmiş ve 1998 ortalarında hem konut yatırımları hem konut dışı bina inşaatları en üst düzeye çıkmıştır. Konut dışı inşaatlar madencilikteki büyük projeler, alt yapı yatırımları, ofis inşaatları ve Olimpiyatlara ilişkin projeler nedeniyle son yıllarda hızla büyümüştür. Aynı dönemde konut yatırımları da, faiz hadlerinin düşmesi, reel gelirin artması ve ev fiyatlarının baskı altında olması gibi konut alımındaki kolaylıklar nedeniyle artmıştır. İnşaat faaliyetleri aynı zamanda daha pahalı ve daha büyük konut talebi nedeniyle de destek bulmuştur. İnşaat sektöründeki istihdam da sektörle beraber büyümüş ve 1999 da en üst düzeye çıkmıştır. Önümüzdeki dönem için inşaat faaliyetlerinin konut ve konut dışı inşaatlar açısından farklılık göstermesi beklenmektedir. Konut dışı yatırımlar 2000-2001 döneminde Olimpiyatlar için gerçekleştirilen projelerin sona ermesi ve faiz oranlarının yükselmesi sonucunda düşmüş, 2002-2003 döneminde ise elektrik ve boru hattı altyapı inşaatlarının katkısıyla sektörde büyük bir artış yaşanmıştır. Hükümetin 2001 yılında uygulamaya koyduğu konut sahibi olmayı teşvik edici destekler ve düşük faiz oranları büyük talep yaratmıştır. 2002-2003 döneminde konut harcamaları %16 oranında artış göstermiştir. 2.3.5. Hizmetler Hizmet sektörü son yıllarda Avustralya ekonomisinin en hızlı ilerleyen bir dalı olmuştur. GSYİH nın nerdeyse 4/5 ini sağlayan sektör son çeyrek yüzyılda tarım ve imalat sanayiinin payını hızla devralmıştır. Gelişmiş ve uluslararası rekabete açılmış bir bankacılık sektörü, insan kaynaklarının çok verimli bir şekilde kullanıldığı sigorta ve diğer hizmet alanlarıyla başarısını kanıtlamıştır. 2.3.6. Turizm Turizm Avustralya için önemli bir potansiyel sektördür. Avustralya nın diğer ülkelere uzak oluşu ve tarih turizminin olmayışı sebebiyle iç turizm dominant olmakla birlikte, son yıllarda gerçekleşen 2000 Sidney Olimpiyatları ve 2003 Rugby Dünya Kupası gibi sportif etkinlikler ile İngilizce konuşulan bir ülke olması nedeniyle eğitim imkanlarının olması, Avustralya nın uluslararası turizm açısından cazip olmasını sağlamıştır. Ayrıca ülke dünyanın birçok yerinde bulunmayan değişik doğal özellikleri ve çeşitli hayvan türleriyle birçok turistin ilgisini çekmektedir. Son yıllarda turizm gelirleri geleneksel Avustralya ihracatının temel kalemleri olan kömür, et ve yünün getirisini aşmıştır. 1997 de turizm gelirleri 10 milyar doları aşarak, Avustralyanın toplam ihracatının %13 üne ve hizmetler ihracatının da %66 ısına ulaşmıştır. Avustralya insan gücünün %10 a yakını bu sektörde istihdam edilmektedir. Sektörde doğrudan ve dolaylı olarak 950.000 kişi çalışmaktadır. Turizm sektörünün ekonomideki payı %4-5 seviyesinde bulunmaktadır. Bu rakamın %15 i hava ve deniz taşımacılığından, %11 i konaklamadan, %9 u kafe, lokanta ve take away gıda satışlarından ve %9 u diğer perakende ticaretten gelmektedir. 1999/2000 e kadar olan son 5 yılda Avustralya ya gelen turistlerin sayısı yıllık ortalama %6 artış göstererek 4,7 milyona ulaşmıştır. Turistlerin büyük bir kısmı Japonya, Batı Avrupa 7

ve Amerika dan gelmektedir. Turizm gelirlerinin ¾ üne yakını yerli turistlerden sağlanmaktadır. Avustralya da turizm konusunda ayrıntılı bilgi için, aşağıdaki iletişim bilgilerinden Avustralya Turist Komisyonu na (Australian Tourist Commission) başvurulabilir. Telefon: +61 2 9360 1111. Faks: +61 2 9331 6469. ATC ATC Müşteri web sitesi: www.aussie.net.au ATC Endüstri web sitesi: www.atc.net.au 3. DIŞ TİCARET 3.1. Genel Dış Ticaret Avustralya nın Dış Ticareti (FOB, milyon ABD$) 2000 a 2001 a 2002 a 2003 a 2004 b İhracat 64 052 63 676 65 095 70 597 86 875 İthalat 68 866 61 890 70 530 85 852 104 389 Hacim 132 918 125 566 135 625 156 449 191264 Denge -4 814 1 786-5 435-15 255-17 514 a: Gerçekleşen b: Tahmini EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 İmalat sektörünün rekabet gücünü arttırmak için 1980 lerin ortalarından beri uygulanan tarife indirimleri, imalat ürünlerinin ihracattaki payını gözle görülür bir şekilde yükseltmiştir. 1990 ların ortalarından beri imalat ürünleri (madenler hariç) mal ihracatında %24 civarında bir paya sahiptir; bu oran 1989/90 da %16 nın, 1986/87 de %14 ün altında idi (tarife indirimleri ciddi anlamda başlamadan önce). Avustralya nın Başlıca İhraç Ürün Grupları (2003, Milyar ABD$) Maden ve metaller 31,8 İmalat malları 16,9 Kırsal ürünler 14,6 Diğer mallar 7,6 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 Avustralya nın ticareti madenler ve tarıma dayalı bir yapıya sahiptir. İhracatta en önemli kalemler metal cevherleri, mineraller, kömür, makinalar, tahıllar, yün, canlı hayvanlar ve altındır. İthalatta ise en önemli kalemler makinalar, tüketici ürünleri, taşıma ekipmanları, yakıtlar ve kimyevilerdir. 8

Avustralya nın İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler (2003, %) Gelişmekte olan ülkeler 46,5 Japonya 18,9 ASEAN 13,6 Avrupa Birliği 12,0 ABD 9,0 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 En önemli ticaret ortakları Japonya, Avrupa Birliği, ABD ve ASEAN dır. Avustralya ihracatının yarıya yakınını (%46,5) gelişmekte olan ülkelere yapmaktadır. 2003 yılında Avustralya, ihracatının %18,9 unu Japonya, %13 6 sını ASEAN ülkeleri, %12 sini Avrupa Birliği ve %9 unu ABD ye gerçekleştirmiştir. Japonya Avustralya nın hammadde ihracatında en önemli pazarıdır. Avustralya Japonya, Hong Kong, Tayvan ve Yeni Zelanda ile dış ticaretinde ticaret fazlası verirken, AB, ABD ve Çin ile ticaretinde açık vermektedir. Ülkenin Çin ile ticareti son yıllarda hızla artmaktadır. Avustralya nın İthalatında Başlıca Ürün Grupları (2003, Milyar ABD$) Ara malları ve diğer mallar 32,4 Tüketim malları 27,0 Sermaye malları 20,2 Yakıtlar ve yağlar 6,4 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 Avustralya nın İthalatında Başlıca Ürünler GTİP ÜRÜN ADI Değer (2003, milyon ABD$) Ortalama Yıllık Büyüme (1999-2003, %) Yıllık Büyüme (2002-2003, %) Ortalam a Yıllık Dünya İthalat Artışı 1999-2003, %) Dünya İthalatın da Payı (2003, %) 84 Makina ve Cihazlar 14112 3 20 3 1,1 17 87 Motorlu Kara Taşıtları 11627 7 30 6 1,3 13 85 Elektrikli Makina ve 9551 1 23 4 1,6 23 Cihazlar, Aksam ve Parçaları 27 Mineral Yakıtlar, Mineral 6557 10 29 13 0,9 24 Yağlar 30 Eczacılık Ürünleri 3266 13 25 22 0,8 12 90 Optik, Fotoğraf, Sinema, 3243 3 19 7 1,7 18 Ölçü, Kontrol Cihazları 88 Hava Tasıtları, Uzay 2939 12 3 2 1,3 10 Araçları, Aksam ve Parçaları 71 İnciler, Kıymetli Taş ve 2545 11 37 3 2,6 14 Metal Mamulleri 39 Plastik ve Plastikten 2352 4 19 7 1,8 25 Mamul Eşya 29 Organik Kimyasal 1664-3 19 7 1 24 Müstahsallar 48 Kağıt ve Karton 1629 1 22 4 0,8 17 Dünya İthalatında Sıralaması (2003) 9

73 Demir veya Çelikten Eşya 1432 8 30 6 1,4 22 40 Kauçuk ve Kauçuktan 1263 8 21 6 1,3 13 Eşya 94 Mobilyalar, Aydınlatma, 1229 11 29 7 1,7 17 Reklam Lambaları 62 1122 6 21 4 1,2 18 95 Oyuncaklar, Oyun ve Spor 992 10 8 4 0,9 12 Malzemeleri 72 Demir ve Çelik 872 6 30 8 1,5 37 61 Örme Giyim Eşyası ve 869 4 21 5 0,5 20 Aksesuarları 44 Ağaç ve Ağaçtan Mamul 732 3 26 2 0,8 22 Eşya; Odun Kömürü 38 Muhtelif Kimyasal 721 1 10 7 0,9 25 Maddeler 21 Yenilen Çeşitli Gıda 668 8 26 8 1 11 Müstahzarları 49 Basılı Kitap, Gazete, 644 0 17 4 2,7 13 Resim vb 33 Uçucu Yağlar, Rezinoitler 628 11 26 11 2,2 21 64 Ayakkabılar, Getrler, 597 4 6 4 1,4 15 Tozluklar vb 31 Gübreler 503-1 16 4 1 13 82 Adi Metallerden Aletler 483 4 17 4 2,4 18 76 Alüminyum ve Alüminyum 483 9 35 5 1,6 30 Eşya 22 Meşrubat, Alkollü İçkiler ve 466 7 24 7 0,6 19 Sirke 28 İnorganik Kimyasal 456-2 17 4 1 27 Müstahsallar 69 Seramik Mamülleri 446 3 25 4 0,8 12 63 Mensucattan Mamul Diğer 417 8 19 8 1,8 12 Eşya 3 Balıklar, Kabuklu 402 4 26 3 1,7 19 Hayvanlar 83 Adi Metallerden Çeşitli 389 5 17 6 0,8 18 Eşya 70 Cam ve Cam Eşya 373 2 15 6 1,3 25 42 Deri Eşya 371 5 19 5 1 14 32 Debagat ve Boyacılıkta 347 0 18 5 1,2 32 Kullanılan Diğer Hülasa 37 Fotoğrafçılıkta, 344-3 12 0 0,8 18 Sinemacılıkta Kullanılan Eşya 34 Sabunlar, Yüzey Aktif 282 5 24 8 1,8 24 Organik Maddeler 20 Sebze, Meyve Bitki 276 6 35 4 1,1 18 Parçaları Kaynak: ITC Trademap 10

Avustralya nın İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler (2003, %) Gelişmekte Olan Ülkeler 31,6 Avrupa Birliği 23,6 ABD 16,9 ASEAN 15,6 Japonya 12,3 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 2003 yılında Avustralya nın ithalatında da gelişmekte olan ülkeler önemli yer tutmaktadır (%31,6). Avrupa Birliği ülkeleri ithalatta ihracata oranla daha önemli bir durumdadır ve %23,6 lık bir paya sahiptirler. Daha sonra sırasıyla ABD (%16,9), ASEAN (%15,6) ve Japonya (%12,3) gelmektedir. 4. TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER 4.1. Dış Ticaret Avustralya ya ihracatımız son yıllarda istikrarlı bir artış göstermiştir ancak bu artış büyük ithalat rakamları karşısında önem arzedecek düzeyde değildir. 2001 yılında ihracat rakamlarımızda düşüş gözükmesinin sebebi 2000 yılında Avustralya ya yaptığımız 41,4 milyon dolarlık hava taşıtları ihracatıdır. Bu kalemde diğer yıllarda bir ihracat gözükmediği için 2001 yılı ihracatında yine bir artış olduğu varsayılabilir. 2002 deki %17 lik artışın ardından 2003 yılında ihracatımızdaki artış %37 olmuş ve 2004 yılında ihracatımız %66 oranında artarak 226 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Avustralya-Türkiye Dış Ticareti (1000 ABD$) 1999 2000 2001 2002 2003 2004 İhracat 74 278 122 071 84 287 99 676 136 126 226 233 İthalat 141 854 281 996 210 841 285 630 228 662 283 047 Hacim 216 132 403 067 295 128 385 306 364 788 509 280 Denge -67 576-159 925-126 554-185 954-92 536-56 814 DTM/EBİM Avustralya ile olan ticaretimiz sürekli açık vermektedir. Açık 1999 yılında ithalattaki büyük miktarlardaki düşüş sonucu önceki yıllara göre azalmıştır. 2000 yılında ithalatımızdaki artışa paralel olarak büyüyen ticaret açığımız 2001 yılındaki ticaret hacmindeki daralma nedeniyle küçülmüştür. 2002 yılı 185 milyon dolar ile en fazla açık verdiğimiz yıl olmuştur. 2003 ve 2004 yıllarında artış gösteren ihracatımıza paralel olarak dış ticaret açığımızda önemli oranda daralma gözlenmiştir. 2004 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi 509 milyon dolar ile en üst seviyeye çıkmıştır. 11

GENEL İHRACATIMIZ İÇINDEKI PAY (%) AVUSTRALYA NIN İTHALATI İÇINDEKI PAY (%) GENEL İTHALATIMIZ İÇINDEKI PAY (%) AVUSTRALYA NIN İHRACATI İÇINDEKI PAY (%) 1996 0,24 0,09 0,74 0,53 1997 0,26 0,11 0,91 0,71 1998 0,24 0,11 0,88 0,72 1999 0,27 0,11 0,34 0,25 2000 0,44 0,18 0,51 0,44 2001 0,27 0,14 0,52 0,33 2002 0,28 0,15 0,54 0,42 2003 0,28 0,19 0,32 0,35 2004 0,36 0,26 0,29 0,40 4.1.1. İhracat Avustralya ya İhracatımızdaki Belli Başlı Ürünler (ABD$) Gtip Ürün 2003 2004 87 Motorlu Kara Taşıtları,Traktör,Bisiklet,Motosiklet ve Diğer 9 593 929 50 754 928 08 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 29 517 689 36 382 163 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 14 115 020 21 973 557 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 18 014 933 17 925 598 84 Kazan;makina ve cihazlar,aletler,parçaları 6 728 932 9 596 648 71 İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri,madeni paralar 4 619 547 8 586 602 74 Bakır ve bakırdan eşya 1 370 256 8 045 807 20 Sebze,meyva,bitki parçaları,sert kabuklu yemiş konserveleri 4 879 859 7 401 631 69 Seramik mamulleri 5 948 416 6 793 940 68 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 2 384 547 4 934 197 70 Cam ve cam eşya 3 077 281 4 648 693 07 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 3 639 289 4 211 904 57 Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddeden yer kaplamaları 2 924 257 3 750 664 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 4 219 847 3 719 841 15 Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahsalları 1 682 208 3 125 655 58 Özel dokunmuş mensucat,dantela,duvar halıları,işlemeler 3 032 256 2 714 900 73 Demir veya çelikten eşya 1 285 564 2 666 717 61 Örme giyim eşyası ve aksesuarları 1 331 722 2 471 123 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 1 099 186 2 391 885 28 İnorganik kimyasal müstahsallar,organik,inorganik bileşikler 921 843 2 301 208 Kaynak:DTM-EBİM Avustralya ya olan ihracatımız önceki yıllarda genelde tarımsal ürünlerde yoğunlaşmış olmasına rağmen 2004 yılında bu durum değişmiş ve ilk beş kalem arasında Motorlu Kara Taşıtları, Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları, Kauçuk ve kauçuktan eşya, Kazan;makina ve cihazlar,aletler,parçaları yer almıştır. Kurutulmuş üzüm, kurutulmuş kayısı ve kabuksuz fındık en önemli tarım ihraç kalemlerimizdir. Bu ürünlerin dışında otobüs-kamyon lastiği, renkli televizyon alıcıları, sırlı seramikten diğer döşemeler, cam ve seramikten mutfak, ev ve değişik amaçlar için eşyalar, mücevherci eşyaları ve elektrikli fırınlar ihracatta başı çeken mallardır. 12

4.1.2. İthalat Avustralya dan İthalatımızda Belli Başlı Ürünler (ABD$) Gtip Ürün 2003 2004 10 Hububat 7 372 571 58 965 816 27 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 72 620 931 40 757 818 30 Eczacılık ürünleri 26 985 626 31 679 908 71 İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri,madeni paralar 70 593 31 124 388 51 Yün,kıl,at kılı;bunların iplik ve dokumaları 22 842 295 26 479 327 41 Ham postlar,deriler (kürkler hariç) ve köseleler 44 891 322 24 376 450 26 Metal cevherleri,cüruf ve kül 20 606 860 23 295 268 23 Gıda sanayii kalıntı ve döküntüleri,hazır hayvan gıdaları 464 517 12 110 133 84 Kazan; makina ve cihazlar,aletler,parçaları 2 651 814 7 039 661 90 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları,tıbbi alet. 3 070 796 4 134 055 78 Kurşun ve kurşundan eşya 869 772 3 024 041 86 Demiryolu ulaşım araçları vb,aksam ve parçaları 180 519 2 957 873 05 Tarifenin başka yerinde yer almayan hayvansal müstahsallar 3 406 711 2 228 593 25 Tuz,kükürt,toprak ve taşlar,alçılar ve çimento 2 317 024 1 936 942 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 892 680 1 870 983 72 Demir ve çelik 6 825 601 1 716 121 32 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa,boya,macun,sakızlar 1 123 055 1 669 039 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 1 224 962 1 476 406 94 Mobilyalar,aydınlatma,reklam lambaları,prefabrik yapılar 27 204 1 122 281 12 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 213 755 592 551 Kaynak:DTM-EBİM İthalatta önemli mallar, Avustralya nın geleneksel ihracat kalemleridir. Taşkömürü, yapağılar-yünler-postlar, buğday-pirinç gibi ürünlerdir. Avustralya dan ithalatımızda son yıllarda hep ilk sırada bulunan bitümenli taşkömürü ithalatı 2004 yılında ikinci büyük ithalat kalemimiz olurken, daha önce önemli bir ithalat kalemi olarak görülmeyen hububat ithalatı büyük oranda artarak ilk sırayı almıştır. 2003 yılında 44 milyon dolarlık ithalat yaptığımız Ham postlar,deriler (kürkler hariç) ve köseleler ürün grubunda 2004 yılında %50 ye yakın oranda azalma olmuş eczacılık ürünleri ithalatında ise bir önceki yıla göre büyük artış gözlenmiştir. Yün, kıl, at kılı; bunların iplik ve dokumaları grubunda ise ithalatımız yaklaşık aynı seviyede devam etmiştir. 4.2. Anlaşmalar ve İkili İlişkiler 4.2.1. Anlaşmalar Anlaşmanın Adı İmza Yeri ve Tarihi Türkiye-Avustralya Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması Ankara, 21 Kasım 1988 Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komitesi IV. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı Sidney, 3 Ekim 1997 13

Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komitesi IV. Dönem Toplantısı 2-3 Ekim 1997 tarihlerinde Sidney de gerçekleştirilmiştir. Türkiye ile Avustralya arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması müzakerelerinin 1. turu, Mart 2001 tarihinde Avustralya nın Canberra şehrinde gerçekleştirilmiştir. 4.2.2. Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 18 Temmuz 1990 tarihinde Canberra'da yapılan Türkiye-Avustralya I. Dönem KEK Toplantısı sırasında Avustralya tarafìna iletilen "Türkiye Cumhuriyeti ile Avustralya Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması" taslağı üzerinde ilk tur görüşmeler 1995 yılında Avustralya da, ikinci tur görüşmeler ise 24-28 Şubat 1997 tarihleri arasında Ankara'da yapılmıştır. Anılan Anlaşma, ikinci tur müzakereleri müteakip 28.02.1997 tarihinde Ankara'da parafe edilmiştir. 4.2.3. Oda lar Arasında Anlaşma TOBB ile Avustralya Ticaret ve Sanayi Odası arasındaki İşbirliği Anlaşması 12 Nisan 1996 tarihinde imzalanmıştır. 4.2.4. Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalanması ile ilgili teknik düzeyde görüşmeler sürmektedir. İki ülke heyetleri 2-3.Mayıs.1994 tarihleri arasında, Avustralya tarafınca hazırlanan taslak metin üzerinde görüşmelerde bulunmuşlardır. 5. İŞ ADAMLARI İÇİN NOTLAR 5.1. Vize ve Giriş İşlemleri Türk vatandaşları Türkiye deki Avustralya temsilciliklerinden vize almak zorundadırlar. Avustralya gümrüklerinde oldukça katı kurallar mevcuttur. Bütün hayvanların, hayvansal ürünlerin, gıda maddelerinin, bitki ve bitkisel ürünlerin ülkeye sokulabilmesi için karantina kontrolünden geçmesi gerekmektedir; bu nedenle havaalanında yolcular bu tür ürünleri gümrük görevlilerine deklare ettirmelidirler. Bununla birlikte Avustralya dolarının ülkeye sokulmasında herhangi bir yasaklama yoktur. Ancak 5000 A$ üstündeki meblağların bildirilmesi gerekmektedir. Avustralya ya girişte 18 yaşın üstündeki her yolcu beraberinde 1125 ml alkollü içki ve 250 adet sigara veya 250 gr tütünü getirebilmektedir. 5.2. Uçuş Zamanları THY Bangkong ve Singapur a kadar uçmaktadır. Bu şehirlerden diğer şirketlerle Avustralya ya ulaşılabilir. İSTANBUL - SİDNEY 20 saat net, Bangkok ve Singapur da bekleme dahil 28 saat sürmektedir. Singapur - Sidney 7 saat 15 dakika Kuala Lumpur - Sidney 8 saat 20 dakika Hong Kong - Sidney 8 saat 45 dakika Bangkok - Sidney 9 saat 25 dakika 14

THY yanısıra, Emirates, Singapur Airlines, Thai Airways gibi havayollarıyla Uzakdoğu üzerinden veya Alitalia, British Airways, Lufthansa gibi havayolları ile Avrupa üzerinden aktarmalı olarak gidilebilmektedir. 5.3. İklim ve Gitmek İçin Uygun Zaman Avustralya da iklimlerin Kuzey yarımkürede bulunan ülkemize göre tam tersi aylarda gerçekleştiği unutulmamalıdır. Ülkenin büyük bir kısmı tropik iklim şartlarını yaşamaktadır. Ülkenin önemli yerleşim birimlerinde kış aylarında da sıcaklık 0 ın altına düşmemektedir. Sidney de kışın en düşük sıcaklık Haziran-Temmuz aylarında 15 C derece gerçekleşirken en yüksek sıcaklık Ocak ayında 25-30 C derece olarak gerçekleşmektedir Ülkede Aralık ve Ocak aylarında yaz tatili ve Noel tatilinin birleşmesi nedeniyle Aralık ortasından Ocak sonuna kadar olan zaman gitmek için en kötü zamandır. Bu dönemde çoğu firma 3 hafta kadar faaliyetlerine ara vermektedir. Ayrıca bu tarihlerde oteller ve uçaklarda yer bulmak oldukça güçtür. Bu nedenle Avustralya ya gitmek için en iyi zaman ilkbahar ve sonbaharın yaşandığı Ekim-Kasım veya Mart-Nisan aylarıdır. 5.4. Çalışma Saatleri Çalışma saatleri genelde 09.00-17.00 arasındadır. Dükkanlar haftanın değişik günlerinde değişik saatlerde kapanmaktadırlar. Dükkanlar cumartesi günleri açıktır, büyük dükkanlar pazar günleri de açıktır. Türkiye nin Sidney Başkonsolosluğu 09.00-16.00 arası hizmet vermektedir. 5.5. Resmi Tatiller Yeni Yıl: 1 Ocak Avustralya Günü: 26 Ocak Paskalya: 13-16 Nisan (her yıl değişir) Anzak Günü: 25 Nisan Noel: 25 Aralık Bunlarla birlikte her eyaletin ayrı ayrı resmi tatilleri bulunabilmektedir. 5.6. Telefon Numaraları Avustralya nın uluslararası telefon kodu 61 dir. Belli Başlı Şehirlerin Telefon kodları Sidney: 2 Melbourne: 3 Brisbane: 7 Canberra: 62 Darwin: 89 Hobart: 02 Newcastle: 49 Perth: 9 15

Yurtiçi aramalarda şehir telefon kodlarının başına 0 eklenmelidir. Avustralya da 800, 008, ve 13 ile başlayan telefon numaraları ücretsizdir. Postaneler ise hafta içi 09:00-17:00 arası açık olup, bütün uluslararası görüşmeler yapılabilmektedir. Turkcell ve Telsim karta sahip cep telefonları Avustralya da kullanılabilmektedir. 5.7. Para Avustralya nın para birimi Avustralya doları (A$) olup, banknotlar 5, 10, 20, 50, 100 A$ lık birimler halinde, madeni paralar ise 1, 2$ lik birimler halinde basılmaktadır. Ayrıca 1A$ = 100 Cent ( c) olup, 5, 10, 20, 50 Centlik madeni paralar şeklinde yürürlüktedir. 5.8. Elektrik Su Elektrik, 240 volt AC olup, elektrik prizleri üç girişlidir. Bu nedenle Avustralya ya uygun adaptör götürülmesi veya otelden talep edilmesi gerekmektedir. 5.9. Genel Coğrafi Bilgiler 5.9.1. Zaman dilimleri Avustralya da üç zaman dilimi vardır, Doğu, Merkez ve Batı. Doğu dilimine Sidney, Melburn, Kanberra, Brisbane, Cairns şehirleri dahildir. Türkiye de yaz saati uygulanırken 7 saat ilerdedir. Kış saati uygulandığında ise fark 9 saate çıkmaktadır. Avustralya Doğu Standart Zamanı : GMT + 10 saat 5.9.2. Eyaletler, Bölgeler ve Eyalet Başkentleri Eyalet ve Bölgeler nüfus büyüklüklerine göre gösterilmiştir: EYALET Eyalet Merkezi New South Wales (NSW) - Sydney Victoria (VIC) - Melbourne Queensland (QLD) - Bribane Western Australia (WA) - Perth South Australia (SA) - Adelaide Tasmania (TAS) - Hobart Australian Capital Territory (ACT) - Canberra Northern Territory (NT) - Darwin 5.9.3. Başlıca Limanlar Adelaide, Botany Bay, Brisbane, Burnie, Cairns, Darwin, Devonport, Freemantle, Geelong, Gladstone, Hastings, Hobart, Launceston, Mackay, Melbourne, Newcastle, Port Kembla, Port Stanvac, Sydney, Townsville. 5.9.4. Başlıca Uluslararası Havaalanları Adelaide, Brisbane, Cairns, Darwin, Melbourne, Perth, Sydney. 16

5.9.5. Avustralya İçinde Uçuş Zamanları Sydney Melbourn Sydney - Brisbane Sydney - Perth Sydney - Canberra Melbourn - Brisbane Melbourn - Perth Brisbane - Perth 1 saat 20 dakika 1 saat 25 dakika 4 saat 50 dakika 35 dakika 1 saat 50 dakika 4 saat 6 saat 20 dakika 6. PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER 6.1. Tarife Dışı Engeller Avustralya her ne kadar GATT Standartlar Kodunu 1.3.1992 de imzalamışsa da şimdi (WTO- Ticarette Teknik Engeller Anlaşması ) kısıtlayıcı bazı standartlarla ve şekle ilişkin kaideleri muhafaza ederek malların tamamen serbest girişini engellemeye devam etmektedir. Bununla beraber çeşitli ticaret anlaşmaları kapsamında yeni uluslararası yükümlülükleri çerçevesinde bazı standartlarını yavaş yavaş bunlara uydurmaya başlamıştır. 6.2. Damping Vergisi Avustralya anti-damping mevzuatı dampingi; Avustralya ya ihraç edilen malın FOB fiyatının aynı malın ihraç edildiği ülkedeki piyasa satış fiyatının altına düşmesi olarak tarif eder. Eğer damping tespit edilirse ithalatçıya damping vergisi uygulanır. 6.3. İthalatla İlgili Mevzuat 6.3.1. Genel ithalat İthalatçılar ithal edilen mallar için Gümrük Giriş Beyannamesi almak zorundadırlar. Avustralya ya giren bir çok mal gümrük ve/veya satış vergisine (sales tax) tabidir. İthal edilen malların cinsine ve menşe ülkeye göre oranlar değişiktir. Çok az gelişmiş ülkelere daha düşük gümrük uygulanır. Posta yoluyla gelen 1000 Avustralya Dolarının üstündeki sevkiyatlar ve bunun dışında gelen 250 Avustralya Dolarının üstündeki sevkiyatlar için Gümrük Giriş Beyannamesi doldurulması gerekir. Bu değerlerde veya altındaki mallar Gümrük İdaresinden alınacak Gayri Resmi Giriş Beyannamesinin (Informal Clearance Document ) onaylanması ile çekilebilir. 6.3.2. Lisans ve Permi Şahıslar ve şirketlerin bir ithal lisansına sahip olmaları gerekmez. Ancak, bazı malların ithalinde, değerleri ne olursa olsun, permiye ihtiyaç vardır. Bu permiler malına göre, değişik kuruluşlardan alınır. Avustralya bilhassa kamuya zarar vermesinden şüphe duyulan bazı mallar ile kirlilik veya hastalık yayması muhtemel tarım ürünlerine sıkı yasaklar veya karantina uygulamaktadır. İthali kontrole tabi ve ilgili kuruluştan permi alınması gerekli bazı mallar şunlardır; ilaçlar, 17

streoidler, silahlar, antika eşyalar, komünikasyon malzemeleri, bazı ülkelerle ticaret, taşıtlar, gıda, bitkiler ve hayvanlardır. Bazı mallar ithal edilebilse de, kullanımları bazı Eyaletlerde yasak olabilir. Avustralya, meyve ve sebze ithalatına çok sıkı hijyenik kurallar uygulamaktadır. İthal Gıda Kontrol Kanunu (Imported Food Control Act 1992). Et ve tavuk ithaline bunun yanında başka kurallar da uygulanmaktadır. İhracatçıların gıda malları ihracatında gerekli hijyenik kuralları ve ürünün bünyesindeki girdileri etiketlerde nasıl gösterileceğini öğrenmeden imalat ve sevkiyat yapmamaları gerekir. Hijyenik kuralların uygulandığı mallar listesi devamlı değişiklik gösterdiğinden Avustralya Karantina İdaresi nden ( Australian Quarantine and Inspection Service ) veya Türk temsilciliklerinden son durum talep edilebilir. İlgili adresler ekte verilmiştir. 6.3.3. İthalat İçin Gerekli Belgeler İthalat için asgari bulunması gerekli belgeler şunlardır; konişmento, faturalar ve diğer gerekli belgeler ( paket listeleri, sigorta vs.). Gümrük Kanunu ( The Customs Act 1901) ithalatçıların ticari belgeleri ileride olması muhtemel incelemeler için 5 yıl saklamasını öngörür. 6.3.4. Gümrük Matrahı Alınacak gümrük vergisine esas olacak matrah ithalatçı tarafından verilir. İthalatçı ithalatı doğru olarak bildirmekle yükümlüdür. Avustralya mevzuatı genellikle gümrük matrahının tespitinde GATT Kodu ile uyum içindeyse de, arada farklılıklar da vardır. İthal edilen malların gümrüğü mevzuatta gösterilen sırayla dokuz metoddan birisi ile hesaplanır. İlk ve en çok kullanılan metod alım değeri (transaction value) metodudur, bu mal için ödenen gerçek değerdir. Bu metodun ana şartı malın fiyatını etkilememiş olması için alan ve satan arasında şirket veya şahsi ilişki bulunmamasıdır. Matrah tespiti için ithalatçıların Gümrük İdaresi veya komisyoncuları ile görüşmeleri yararlı olur. 6.3.5. Gümrük Vergileri ve Ek Vergiler Ticaret ağırlıklı bazda, Avustralya işlenmiş mallarındaki ortalama gümrük vergisi halen % 2.5 ( genelde % 5 veya 0 ) düzeyindedir. Avustralya nın tarife oranlarının % 96 sı DTÖ (Dünya Ticaret Örgütü) çerçevesi içerisindedir. 1991 de alınan tek taraflı bir kararla hükümet; tekstil, giyim eşyası ve ayakkabı ile bazı oto malzemesi ve otolar hariç bütün gümrüklerin 1996 ya kadar çeşitli indirimlerle % 5 e düşürülmesini öngörmüş ve 1996 da bu uygulanmıştır. 1998 de uygulamaya konulan sanayi geliştirme programına göre yolcu otoları, tekstil, giyim eşyası ve ayakkabıda 2005 e kadar tarifeler şu andaki konumlarında dondurulmuştur (yolcu otoları %15, giyim eşyası %25, ayakkabı ve ketende %15). 2005 te yeniden düşerek yolcu otolarında %10, giyim eşyasında %17,5, ayakkabı ve kumaşta %10 seviyesine gelmesi planlanmaktadır. Mallar için ödenecek gümrük vergisi Avustralya Gümrük Tarifesine göre sınıflandırılmıştır. Armonize sistem uygulanır. Tarifede 5000 i aşkın mal yer aldığı için hepsi burada gösterilememiştir. Tarife tespiti için Türk Ticaret Müşavirliği ne veya adresi ekte verilen Avustralya Gümrük İdaresine başvurmak yararlı olur. 18

Aşağıda ülkemizi ilgilendiren bazı maddelerin gümrük vergileri gösterilmiştir Normal gümrük vergilerinin yanında eğer varsa Türkiye ye uygulanan Gelişmekte Olan Ülke Tarifesi (DCS) gösterilmiştir. (Armonize Sisteme göre) 0713-0713.90 kuru bakliyat % 0 fındık % 0 0805-0810 (0806 hariç) taze meyvalar % 0 0806 üzüm, taze veya kurutulmuş % 5 0813 kuru meyvalar kayısı vs % 5 1509 zeytinyağı % 0 51-52 -54-55 kumaşlar % 15 5702 halılar %0 veya 15 61-62 çeşitli giyim eşyası % 10 veya 25 fayanstan renkli karolar % 5 (DCS % 4) 7013 bardaklar % 5 (DCS % 4) veya 0 İthalatta bu vergiye ilave olarak bazı mallardan satış vergisi alındığı unutulmamalı ve ihraç fiyatlarının tespiti buna göre yapılmalıdır. Gümrük vergileri ve gümrük mevzuatı internete girilerek gümrük vergileri için http://www.apectariff.org mevzuat için http://www.customs.gov.au adreslerinden öğrenilebilir. Üç çeşit gümrük vergisi vardır. Bunlardan en geniş şekilde kullanılan GST (Goods and Services Tax) dir. GST %10 olarak belirlenmiştir ve ana gıda maddeleri, ihracat, sağlıkeğitim-çocukbakımı ve dini hizmetler ile yardımlar GST den muaftır. Ayrıca sadece ilgili malllara uygulanan WET (Wine equalisation Tax) ve LCT (Luxury Car Tax) vergileri de mevcuttur. (www.ato.gov.au adresinden güncel vergi uygulamaları hakkında bilgi edinilebilir) İthal edilen mallar GST den muaf değilse %10 GST ye tabidir. GST yi ithalatçı öder. GST genel olarak gümrük vergisi ile beraber tahsil edilir. GST için matrah mal değeridir. Mal değeri ise: malın Gümrüğe beyan edilen değeri + malın Avustralya ya getirilmesi için ödenen nakliye tutarı + gönderilen malın sigorta masrafı = CIF değeridir. CIF değerinin üzerine (eğer gümrük vergisinden muaf değilse) gümrük vergisi ilave edilir ve çıkan toplam üzerinden %10 GST alınır. Aşağıda bir uygulama gösterilmiştir: Malın gümrük değeri 1000 $ Gümrük vergisi %5*1000=50 $ Nakliye ve sigorta 150 $ GST %10* (1000+50+150)=120 $ Toplam ödenen (Gümrük vergisi+gst) 170 $ 6.3.8. Etiketleme, Markalama, Paketleme Avustralya da belirli mallar için paketleme, etiketleme, ürünün içinde kullanılan malzeme, pazarlama ve satışı için bir mevzuat bulunmaktadır. İhracatçılar bu mevzuatın yanında burada kullanılan ağırlık ve uzunluk ölçülerini de göz önünde tutmak zorundadırlar. İhracatçılar sipariş aldıkları safhada iş yaptıkları firmadan ürünlerinin Avustralya Federal ve eyalet hükümetleri paketleme etiketleme ve ölçüler mevzuatına uygun olup olmadığını mutlaka öğrenmelidirler. 19

İthalatçılar; Ticari Tanımlamalar Kanunu (( Commerce (Trade Descriptions )Act 1905 ), Ticaret (İthalat) Mevzuatına ( Commercial (Imports) Regulations ), Ticari Uygulamalar Kanunu na (Trade Practices Act), Ticari Ölçü Kanunu na (( Trade Measurements Act 1989) Miktar beyanı : malın ağırlık, yoğunluk, uzunluk, alan veya sayısı ve paketleyenin unvan ve adresi), Gıda Standartları Kodu ve Gıda Kanunu na (( Food Act 1989 ) paketlenen malın etiketinde gıdanın adı; üreten, paketleyen, satan veya ithal edenin unvanı; menşe ülke; sevkiyat no; gıdanın yapımında kullanılan malzeme; yapım ve son kullanım tarihi) göre Avustralya ya giren malların doğru bir şekilde etiketlenmesini sağlamakla yükümlüdürler. Etiketleme menşe ülke ile malların terkibini göstermelidir. İthal edilen malların sahte ticari tanımlamalar taşıması kanuna aykırıdır. Sahte ticari tanımlama; ağırlık, menşe, üretici, malın terkibi vs. hakkında herhangi bir tanımda ekleme, çıkarma, silinti yaparak veya başka yollarla yanlış bilgi vermektir. Etikette kullanılan kelime ve açıklamalar : İngilizce olmalı, okunaklı, belirgin ve kalıcı harflerle yazılmalıdır Okuyan kişi tarafından rahatça görülmeli ve en az 1.5 mm olarak aynı karakterde, stil, büyüklük ve renkte yazılmalıdır. Etiket yapıştırılan yerin rengi ile kontrast teşkil etmelidir. 6.4. Geçici Kabul Mallar, Avustralya Gümrük İdaresi (Australian Customs Service) tarafından onaylanmış bir fuarda sergilenmek üzere getirilmişse geçici olarak gümrükten muaf olarak ithal edilebilirler. ATA Karnesi 46 ülke tarafından kabul edilmiş ve geçici ithal/ihraç bilhassa profesyonel malzeme ve ticari örnekler için kullanılan uluslararası özel bir gümrük belgesidir. (ATA Karnesi, normal olarak gümrük dokümanları yerine doldurularak KDV (uygulanan ülkede), harç ve resimler ve geçici ithal teminatından muaflık sağlar.) 6.5. Avustralya dan İhracat İhracatçı malını sevk edebilmek için sevkıyattan önce İhracat Çıkış Numarası almak zorundadır. Sevk edilen mal için ihraç permisi veya lisansı gerekiyorsa bunun da temini şarttır. 6.6. İhracat Kontrolleri Avustralya da her yıl bir milyondan fazla ihraç işlemi yapılmaktadır. Bunun neredeyse % 40 ı bir şekilde kontrol edilmektedir. Savunma Bakanlığı tarafından verilen permilerle ve çeşitli Bakanlık ve Kurumlar tarafından verilen lisanslarla bu kontrol yapılmaktadır. İhraç çıkış numaraları, nakliyeciler tarafından sağlanan ihraç bilgisine dayanılarak Gümrük İdaresi tarafından verilmektedir. İhraç edilecek mallar gerekli permi veya lisanslar için bilgisayarla kontrol edilmektedir. Kargo ihraç çıkış numarası almadan Avustralya yı terk edemez. 6.7. Standartlar Avustralya GATT Standartlar Kodunu imzalamıştır. Standartlarda ISO 9000 serisinin kullanımı yaygınlaşmaktadır. Avustralya Standartlar İdaresi (Standards Australia) standartla ilgili milli kuruluştur. Bu kuruluşa bağlı Kalite Değerlendirme Servisi (Quality Assessment Section) çeşitli ISO serilerini kullanan firmaların adreslerini verebilmektedir. 20