OSGB Hizmetlerinde Yetersiz Sürelerde Hizmet Vermenin Zorlukları ve Öneriler 29.04.2014 A SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI HAKAN YILMAZ HAKAN YILMAZ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Resmi Gazete_28339_30 Haziran 2012 İşverenin genel yükümlülüğü a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması için çalışmalar yapar. b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. d) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. e) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞ. VE GÜV. EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete_28648_15 Mayıs 2013 İşverenin eğitim verme yükümlülüğü 1) Çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, 2) Çalışma yeri veya iş değişikliği, iş ekipmanının değişmesi gibi durumlarda 3) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan 4) Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara 5) Özel politika gerektiren grupların ve özel görevi bulunan çalışanlara
ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞ. VE GÜV. EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete_28648_15 Mayıs 2013 İşverenin eğitim verme yükümlülüğü Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde; a) Az tehlikeli işyerleri için 3 yılda en az bir defa, en az sekiz saat, b) Tehlikeli işyerleri için 2 yılda en az bir defa, en az on iki saat, c) Çok tehlikeli işyerleri için yılda en az bir defa, en az on altı saat olarak her çalışan için düzenlenir.
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28792_11 Ekim 2013 İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri İş güvenliği uzmanları, görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar: a) 10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 60 dakika. b) Diğer işyerlerinden: 1) Az tehlikeli sınıfta, çalışan başına ayda en az 6 dakika. 2) Tehlikeli sınıfta, çalışan başına ayda en az 8 dakika. 3) Çok tehlikeli sınıfta, çalışan başına ayda en az 12 dakika.
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28792_11 Ekim 2013 İş güvenliği uzmanlarının görevleri a) Rehberlik; 1) İşyerinde yapılan çalışmalar ve değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması, 2) Kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve test edilmesi konularında çalışmalar yapması 3) İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerin işverene yazılı olarak bildirilmesi 4) İş kazaları, meslek hastalıkları ve ramak kala olayların incelenmesi
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28792_11 Ekim 2013 İş güvenliği uzmanlarının görevleri b) Risk değerlendirmesi c) Çalışma ortamı gözetimi; 1) Periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulamalarını kontrol etmek. 2) Acil durum planlarının hazırlanması çalışmalarına katılmak, bu konuyla ilgili periyodik eğitimlerin ve tatbikatların yapılmasını ve acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini izlemek ve kontrol etmek.
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28792_11 Ekim 2013 İş güvenliği uzmanlarının görevleri ç) Eğitim, bilgilendirme ve kayıt; 1) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri planlanması ve uygulamalarını yapmak veya kontrol etmek. 2) Yıllık değerlendirme raporunu işyeri hekimi ile birlikte hazırlamak. 3) Çalışanlara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini düzenlemek ve uygulamasını kontrol etmek. 4) İş sağlığı ve güvenliği talimatları ile çalışma izin prosedürlerini hazırlamak ve uygulamasını kontrol etmek. 5) Özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimleri vermek
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28792_11 Ekim 2013 İş güvenliği uzmanlarının görevleri d) İlgili birimlerle işbirliği; 1) İşyeri hekimiyle birlikte iş kazaları, meslek hastalığı ve ramak kala olayların önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve uygulamaların takibini yapmak. 2) Yıllık çalışma planını işyeri hekimiyle birlikte hazırlamak. 3) İş sağlığı ve güvenliği kuruluyla işbirliği içinde çalışmak, 4) Çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak, gerekli eğitimleri vermek ve bu kişilerle işbirliği yapmak.
İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28512_20 Temmuz 2013 İşyeri hekimlerinin çalışma süreleri İşyeri hekimleri, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar: a) 10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 25 dk. b) Diğer işyerlerinden: 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 4 dk. 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 6 dk. 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 8 dk.
İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28512_20 Temmuz 2013 İşyeri hekiminin görevleri a) Rehberlik; 1) Çalışanların sağlık gözetimi ve çalışma ortamının gözetimi 2) İşyerinde yapılan çalışmalar ve değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması, 3) İşyerinde çalışanların sağlığının geliştirilmesi amacıyla gerekli aktiviteler konusunda işverene tavsiyelerde bulunması 4) İş kazaları, meslek hastalıkları ve ramak kala olayları incelenmesi
İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28512_20 Temmuz 2013 İşyeri hekiminin görevleri a) Rehberlik; 5. İşin yürütümünde ergonomik ve psikososyal riskler açısından çalışanların fiziksel ve zihinsel kapasitelerini dikkate alarak iş ile çalışanın uyumunun sağlanması 6. Kantin, yemekhane, yatakhane, kreş ve emzirme odaları ile soyunma odaları, duş ve tuvaletler dahil olmak üzere işyeri bina ve eklentilerinin genel hijyen şartlarını sürekli izleyip denetleyerek, çalışanlara yürütülen işin gerektirdiği beslenme ihtiyacının ve uygun içme suyunun sağlanması
İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28512_20 Temmuz 2013 İşyeri hekiminin görevleri b) Risk değerlendirmesi c) Sağlık gözetimi; 1) İşe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler 2) Çalışanların sağlık gözetimi 3) İşe dönüş muayeneleri 4) Çalışma ortamının gözetimi (ortam ölçümleri) 5) Bulaşıcı hastalıkların kontrolü için yayılmayı önleme ve bağışıklama çalışmalarının yanı sıra gerekli hijyen eğitimlerinin verilmesi, gerekli muayene ve tetkiklerinin yapılması
İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKK. YÖNETMELİK Resmi Gazete_28512_20 Temmuz 2013 İşyeri hekiminin görevleri ç) Eğitim, bilgilendirme ve kayıt d) İlgili birimlerle işbirliği İşyeri hekimi, meslek hastalığı ön tanısı koyduğu vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.
İŞYERİNDEN VE İŞVERENDEN KAYNAKLANAN SIKINTILAR İşverenin iş güvenliği yaklaşımı Negatif Yaklaşım Pozitif Yaklaşım - Devlet zorunlu tuttu - İş kazaları/meslek hastalıkları nasıl önlenir - En ucuza nasıl yapılır - Çalışma şartları nasıl iyileştirilir - İş güvenliği maliyeti - Çalışan motivasyonu nasıl artırılır
İŞYERİ VE İŞVEREN ZORLUKLARI İş güvenliğinin işverene getirdiği maliyetler İGU ve İşyeri Hekim ücretleri İşe giriş muayeneleri, tahliller Koruyucu aşılar (tetanos,.) Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) temini Çalışanların mesleki eğitimi Hijyen eğitimi İlk yardımcı eğitimi
İŞYERİ VE İŞVEREN ZORLUKLARI İş güvenliğinin işverene getirdiği maliyetler Ortam ölçümleri ve gerektiğinde yapılacak iyileştirmeler Periyodik kontroller (asansör, vinç, kompresör, forklift, kazan, ) Topraklama kontrolleri (Paratoner, bina ve makinalar için) Yangın için alınması gereken önlemler (ısı ve duman algılayıcıları, sprinkler, yangın söndürücüler, ) Yıldırım riskine karşı alınması gereken önlemler (paratoner) Acil çıkış aydınlatmaları ve bakımları Yangın alarm sistemleri ve bakımları
İŞYERİNDEN VE İŞVERENDEN KAYNAKLANAN SIKINTILAR İş güvenliğinin işverene getirdiği maliyetler İyileştirmeler için teknik çözümler (havalandırma, aydınlatma, ışık bariyeri, sensör, alan tarayıcı, çift el kumandası, koruyucu kapaklar, korkuluk ve bariyerler, ) İş güvenliği afişleri, uyarı tabelaları Ergonomi iyileştirmeleri İşyerinde çalışanların sağlığının geliştirilmesi amacıyla yapılan aktiviteler (diyet programları, spor aktiviteleri,.)
İŞYERİ VE İŞVEREN ZORLUKLARI İşverenin (işveren vekillerinin) örnek olmaması İşveren veya vekillerinin iş güvenliği denetimlerini yapmaması (İGU oradayken uyulan kurallara o olmadığında uyulmaması, KKD kullanılmaması, ) İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi için uygun çalışma şartlarının oluşturulamaması Teknik araç gereçlerin temin edilmemesi (revir malzemeleri, internet, yazıcı, ) Çalışma alanındaki yerleşim problemleri (tertip, düzen eksikliği)
İŞYERİ VE İŞVEREN ZORLUKLARI Eğitim için uygun yer ayrılmaması Eğitimler için işveren tarafından yeterli zamanın ayrılmaması Eğitimlerin çalışma saatlerinin dışında verilmesinin istenmesi İşe giriş muayenesi yapılmadan çalışanların işbaşı yaptırılması İş güvenliği eğitiminin işbaşı yapıldığında verilememesi
İŞYERİ VE İŞVEREN ZORLUKLARI İşyerinde iş güvenliği ile ilgili sorumluların belirlenmemesi (Uygunsuzluk ve anormalliklerin ortadan kaldırılmasından kimin sorumlu olacağı? Bunları kimin takip edeceği?) Çalışanların görev tanımlarının olmaması Çalışma ve iş güvenliği ile ilgili talimatların olmaması Çalışanlara işbaşı (oryantasyon) eğitimi verilmemesi Taşeron çalışanları Eleman sirkülasyonu
İŞYERİ VE İŞVEREN ZORLUKLARI Çalışanlara kişisel koruyucu kullandırmadaki zorluklar İç yönergenin olmaması Kalifiye eleman bulamama endişesi İşyeri ücret politikası, sosyal haklar, firmaya bağlılık Çalışanların eğitim seviyesi (mesleki eğitim eksikliği) Alışkanlıkların değiştirilmesinin zorlukları Örneğin: İnşaat işçilerine baret, emniyet kemeri Gürültülü yerde çalışanlara kulak koruyucu Tozlu ortamda maske
OSGB ZORLUKLARI OSGB ler arasındaki rekabet İG Uzmanlarının yeterli eğitim almamış olması -Sınav odaklı eğitim yapılması (uygulamaya yönelik örneklerin kursiyerlere verilmemesi, ) -Stajların gerçek anlamda yapılamaması -Eğitim veren eğitmenlerin uygulamadan uzak olmaları (saha tecrübesi olan eğitmenlerin az olması, ) Uzmanın mesleğine (tecrübesine) uygun olmayan sektörlerde de çalışması OSGB de kendisine danışabileceği tecrübeli birilerinin olmaması İG Uzmanının sık sık değişmesi (eleman sirkulasyonu)
OSGB ZORLUKLARI Bir uzmanın çok sayıda işyerine bakmak zorunda olması Planlamaya uyulamaması (müşterinin özel durumlardaki istekleri veya işin planlanandan uzun sürmesi) İş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi için belirlenen sürelerin yetmemesi Eğitim istendiği zaman İG Uzmanının başka bir firmada planlamasının olması (Ör: İnşaat işlerinde yağmurlu havalar, ) Firmada gerekenden daha az süre geçirmek Farklı riskler konusunda yeterli bilgiye sahip olmamak İyileştirmeler konusunda firmaya önerilerde bulunamamak
DİĞER ZORLUKLAR Mevzuatlardaki değişiklikler Kanun ve yönetmeliklerin ertelenmesi veya uygulanmaması beklentisi Müfettiş denetimlerinin yetersiz olması İşyerlerinin işletme ruhsatının olmaması İşyeri açma izinlerinin olmaması (veya güncellenmemesi)
ÖNERİLER Uygulamanın erteleneceği veya değişeceği beklentisinin ortadan kaldırılması Mevzuatların uygulamadaki zorlukları veya eksiklikleri tüm tarafların görüşleri alınarak değiştirilmeli. (Bunu uygulamayı bir müddet (en az 1 yıl) gördükten sonra yapmak) İşyeri açma izinlerinin ciddi denetimler sonrası verilmesi İşyerlerinde yapılacak değişiklikler için de gerekli yerlerden izin alınması (ÇSGB, itfaiye, belediye, odalar, ) İşyeri denetimlerinin artırılması Firmaların OHSAS 18001 iş güvenliği sistemine sahip olmaları
ÖNERİLER İş Güvenliği uzmanlarının ve işyeri hekimlerinin sürelerinin artırılması İş güvenliği hizmetlerinin ücretlerinin bir havuzdan ödenmesi (İGU ve İH daha bağımsız çalışmalarını yürütebilir) İş güvenliği uzmanın çalışacağı alanda tecrübesinin olması veya sektörel bazlı bir çalışmaya geçilmesi İş güvenliği hizmetlerindeki rekabetin sınırlarının belirlenmesi OSGB lerin ve bireysel hizmet verenlerin denetlenmesi İGU ve İH hizmet sürelerine uyulmasının sağlanması
ÖNERİLER İşyerlerine iş güvenliği iyileştirmeleri için destek verilmesi Acil durumlarla ilgili konularda işyerlerine teşvik (destek) verilmesi (acil aydınlatma, alarm, duman ve ısı algılayıcılar, hidrand hatları, sprinkler, ) İş güvenliği hizmetleri için verilen desteğin artırılması (1-9 çalışanı olan işyerleri için mevcut destek artırılabilir). Kapsam biraz daha genişletilebilir. (Ör: 20 çalışana kadar olabilir) İşverenlere iş güvenliğinin gerekliliği konusunda bilgilendirme toplantıları, duyarlılığı artırıcı broşür, afiş, film gibi çalışmalar yapılabilir.
ÖNERİLER İş güvenliği uzmanlık eğitimlerinde uygulamaya yönelik bilgiler verilmeli İGU Stajları ciddiye alınmalı gerçekten daha uzun süreli ve saha tecrübesi olan uzmanların yanında yapılmalı İşyeri hekimlerinin eğitimlerinde uygulamaya yönelik bilgilere ağırlık verilmeli İşyeri hekimlerinin (poliklinik yerine) saha çalışmalarına daha fazla katılmaları İGU ve işyeri hekimleri örgütlenmeli ve bu örgütler aktif rol almalı Çeşitli platformlarda bilgi paylaşımları (seminer, panel, çalıştay) olmalı
OSGB www.liderakademi.com.tr Tel: 224 442 84 84 Faks: 224 442 84 83 TEŞEKKÜRLER