PİYASA GELİŞMELERİNİ İLK SİZ TAKİP EDİN döviz dergisi 13 Mayıs 2013 pazartesi - SAYI NO: 17 BİRÇOK ANALİZ PİYASA İLE İLGİLİ GELİŞMELER DÖVİZ DERGİSİ NDE WWW.DOVİZDERGİSİ.COM
İÇİNDEKİLER SAYFA 4 EUR / USD ANALİZİ GBP / USD ANALİZİ SAYFA 5 USD / TRY ANALİZİ EUR / TRY ANALİZİ SAYFA 12 SLOVENYA MALİ YARDIM ALMAMAK İÇİN VARINI YOĞUNU SATIYOR GENÇLER ARASINDA İŞSİZLİK SAYFA 13 ABD DE İŞSİZLİĞİN AZALMASI OLUMLU SAYFA 6 USD / JPY ANALİZİ AUD / USD ANALİZİ SAYFA 7 FED ÇIKIŞ STRATEJİSİNİ BELİRLEDİ LETONYA EURO BÖLGESİNE KATILIYOR SAYFA 8 DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ NÜN BAŞINA YENİ İSİM BREZİLYA DAN GELDİ DIJSSELBLOEM BANKACILIK BİRLİĞİ YÜRÜRLÜĞE GİRMELİYİZ SAYFA 14 BANKALARA DİKKAT SAYFA 15 DÜNYA BANKASI YETKİLİSİNDEN TÜRKİYE YE ÖVGÜ SAYFA 16 İNGİLİZLER VERGİ CENNETLERİNE SAVAŞ AÇTI SLOVENYA, EKONOMİK PROGRAMI SAYFA 17 PETROL SAYFA 9 AB LİDERLERİ VERGİ CENNETLERİNİ GÖRÜŞECEK NOKIA, YENİ AKILLI TELEFON PLATFORMU ASHA YI TANITTI SAYFA 10 AB-ABD SERBEST TİCARET ANLAŞMASI AVRUPA YA DAMPİNG MİSİLLEMESİ SAYFA 11 AB, BANKA HESABI AÇMA VE DEĞİŞTİRMEYİ KOLAYLAŞTIRIYOR G7, ULUSAL PARALARIN DEVALÜASYONUNDAN KAÇINACAK SAYFA 18 NÜKLEER ENERJİ SAYFA 19 KAYA GAZI SAYFA 21 ASYA DA DÜNYANIN EN BÜYÜK TİCARİ BLOĞU DOĞUYOR
DÖVİZ DERGİSİ NEDEN DÖVİZ DERGİSİ? Dünyanın en büyük piyasasında işlem yapmak ve yaptığınız işlemler için bilgi almak istiyorsunuz. Döviz dergisini okuyorsunuz çünkü yurt dışı piyasalardaki gelişmelerin hayatımızı daha çok etkilediği bugünlerde, başta ekonomik olmak üzere, politik, sosyal, çevresel ve teknolojik oluşumları daha yakından takip etmek ve yurt dışı spot parite (fx), vadeli işlemler, opsiyon ve CFD piyasaları aracılığıyla yatırım portföyünüzü çeşitlendirmek istiyorsunuz. 2001 ve 2007 yılında yaşanan ekonomik krizler sonrasında, ülkemizde önce döviz dalgalanmalarının serbest bırakılması, ardından faizlerin hızla gerileyerek cazibesini kaybetmesi, yatırımcıların alternatif yatırım araçlarına yönelmesine neden olmuştur. Yatırımcıların kaldıraçlı yatırım enstrümanlarına olan talebi, uzun bir süredir Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası A.Ş nin faaliyete geçmesini sağlamış, zamanla aynı şekilde çalışan yurt dışı piyasalara ilgi daha da artmıştır. Bu ilgi, yatırımcıların tek bir borsa ve geleneksel enstrümanlar yanında, farklı yatırım alternatiflerine duydukları ihtiyacı işaret etmektedir; bu durum aynı zamanda ülkemizdeki yatırımcıların daha nitelikli ve bilinçli olmaları yolunda güzel bir trendin başladığının da işaretidir. DÖVİZ DERGİSİ İLETİŞİM Telefon : 0(212) 505 37 69 E-Posta : info@dovizdergisi.com Adres : Galataderesi Cd. 27/6 Şişli - İstanbul Döviz Dergisi bu trende paralel olarak, yatırımcıların yurt dışı piyasalara güvenilir ve etkin bir kaynaktan erişimlerini sağlamak üzere kurulmuştur. Sitemizde zengin kapsamlı strateji bültenlerimize erişebileceksiniz. Döviz Dergisi ile edindiğimiz tecrübelerimizi ve bilgilerimizi sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz. Günlük yazılı ve görüntülü bültenlerimiz yanında, şirketimizin tecrübesinden birebir komünikasyonla faydalanabilme ayrıcalığının size katma değer olacağına inanıyoruz. Spot parite (fx), vadeli işlemler, opsiyon ve CFD piyasalarında onlarca parite, metal, emtia, hisse senedi, hazine bonosu yatırımları yaparken profesyonel desteğe ihtiyaç duyacağınızı düşünüyorsanız, gelin birlikte çalışalım. Kişiye özgün ve 7/24 hizmetlerimizden faydalanma imkânına gerçek anlamda ilk defa ulaşma fırsatını yakalayın.
PARİTE ANALİZ Parite geçen hafta belirtiğimiz destek seviyelere kadar çekildir. EUR / USD ANALİZİ Analizimizde kalıcı bir yükseliş olmayacağı gibi kalıcı bir gerileme beklemediğimiz haftada parite 1.32 direnç seviyesinden 1.307 e kadar gerilemişti. Parite geçtiğimiz hafat son işlem gününde gelen satışlarla 1.2935e kadar inmiş idi.zaten işlem gören seviyeleri geçmiş sayımızda belirtmiştik. Bu hafta parite geçen hafta destek olarak belirlediğimiz 1.3005 den satış yapmak üzere beklenilebilir. Diğer direnç noktamız ise 1.3055 dir. Her iki direnç seviyesinden 1.28 hedefli satış planı yapılabilir. EUR / USD GBP / USD ANALİZİ Parite geçen hafta belirlemiş olduğumuz destek seviyeleri kırarak 1.528 e kadar geriledi. Dolara gelen alımlar ve hisse senedi piyasalarında hacimsiz satışlar Sterlini aşağı çekti. 1.534 bu haftaki direnç noktamız olurken destek seviyemiz 1.519 dır. Bu hafta 1.519 a kadar gerileyebiliriz. 1.534 dan 1.519 hedefli 1.541 stop kullanılarak satış yapılabilir. Döviz Dergisi ni twitter.com/dovizfx adresinden takip edebilirsiniz. Takip ederek hergün piyasa gelişmelerini ve birçok ürünün destek-direnç noktasına ulaşabilirsiniz. Ayrıca günlük işlem önerisi almak isterseniz www.dovizgazetesi.com a üye olabilirsiniz. 4
GBP / USD USD / TRY ANALİZİ Kur geçen hafta dikkat çektiğimiz 1.812 e kadar yükseldi. 1.812 nin üzerinde kalıcı fiyatlanma beklemeyoruz. Fakat FED in QE politikaları ve açıklamaları USD değer kazanmasına sebeb olduğu ortamda USD ninde değer kaybeceğinden bahs edemeyiz. Kur hafta içi yükselişine devam edecektir. Bu hafta tekrar 1.82 seviyeleri görebiliriz. 1.82 den orta ve uzun vade satış yapılabilir. USD / TRY EUR / TRY ANALİZİ Kur 2.35 seviyesinde. Geçtiğimiz hafta dikkat çektiğimiz 2.341 destek seviyesinin hemen altında bulunan 2.338 e kadar inen kurda gelen Türk Lirası satışları kuru yeniden yükseltti. Bizler kurun 2.32 e kadar bu hafta inmesini bekliyoruz. Direnç noktamız 2.357 dir. Kur 2.32-2.35 bant arasında hareket etmeye devam edecektir. Fakat kur ilerleyen sürede tekrar 2.38 e yükselebilir. Bu nedenle EURO cinsi ticaret yapan yatırımcılar 2.32 den 2.38 e yükselecebileceğimizi analizlerine eklemelidir. 5
EUR / TRY USD / JPY ANALİZİ Parite BOJ un müdahelesi ile yükselmeye devam ediyor. 101.8 den işlem gören paritede bizler 105.5 e kadar yükselişin devam etmesini bekliyoruz. 101.15 ilk destek noktamızdır. USD / JPY AUD / USD ANALİZİ Parite Çin den gelen olumsuz veriler ile değer kaybetmeye devam ediyor. 0.995 desteğine kadar inen paritede traderler orta ve uzun vade 0.93 seviyesini hedefliyorlar. 0.999 ve 1.01 direnç noktalardır. Orta ve uzun vade satış yapmak için 1.01 ler beklenilebilir. Bu seviyelerden satış düşük getiri sağlayacaktır. AUD / USD 6
FED ÇIKIŞ STRATEJİSİNİ BELİRLEDİ Müzakerelerine Temmuz ayında başlanması ve tamamlanmasının en az iki yıl sürmesi beklenen serbest ticaret anlaşması, dünya ekonomisinin üçte birini kapsayacak ve Gümrük Birliği sebebiyle Türkiye yi de yakından ilgilendirecek. Ancak müzakerelerin zorlu geçmesi bekleniyor. Müzakereler henüz başlamadan Avrupa Parlamentosu üyeleri ve Fransa, kültür ürünlerinin müzakerelerin dışarıda tutulmasını talep etti. ABD aynı zamanda başta GDO lu ürünler olmak üzere tarım ürünlerine karşı AB nin uzun süredir gösterdiği direnci kırmak istiyor. Vale de Almeida, resepsiyonda yaptığı konuşmada Elbette ki Avrupa tarafında en iyi müzakereciler var. Ancak Amerikalı müzakerecilere de büyük saygı duyuyoruz dedi. LETONYA EURO BÖLGESİNE KATILIYOR Letonya, 2014 yılında Euro Bölgesi ne katılmak için hazır olup olmadığının değerlendirilmesi için Mart ayında Avrupa Komisyonu na başvuruda bulunmuştu. İstatistiklere Euro Bölgesi ne katılmak için önemli göstergelerden biri olan yıllık enflasyon ortalaması, yılın ilk üç ayında yüzde 1.2 seviyesinde seyretti. 12 aylık bazla tüketici fiyatları Nisan ayında yüzde 0.4 düştü. Ekonomide büyüme ise 2013 ün ilk çeyreğinde, 2012 nin son çeyreğindeki yüzde 5.1 oranına kıyasla biraz yavaşlama kaydederek yüzde 3.1 oldu. Ancak ekonomik büyüme, Euro Bölgesi ne giriş için bir kriter olarak göz önünde bulundurulmuyor. Ancak bir yandan Letonya Euro Bölgesi nin 18. ülkesi olmaya hazırlanırken, anketler Euro krizinden endişe eden halkın büyük kısmının ortak para birimine geçmek istemediğini gösteriyor. TNS in yürüttüğü ankete katılanların yüzde 62 si para biriminlerinin değiştirilmesine karşı çıkarken yalnızca yüzde 36 lık bir kesim buna olumlu bakıyor. Letonya nın ulusal para birimi lat, halihazırda Euro karşısında sabitlenmiş durumda. Diğer Baltık ülkelerinden Estonya 2011 yılında Euro Bölgesi ne katılmıştı. Litvanya da 2015 yılında Euro ya katılmaya hazırlanıyor. 7
DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ NÜN BAŞINA YENİ İSİM BREZİLYA DAN GELDİ Rusya, Güney Kıbrıs a verilen kredinin vadesini uzattı, faiz oranını aşağıya çekti ve adaya ek mali yardım sağladı. Olli Rehn ise adadaki durumun sorumlusunun Güney Kıbrıs ın bir önceki hükumetinin olduğunun altını çizdi. Dünya Ticaret Örgütü direktörlüğüne, ilk kez bir Brezilyalı, Roberto Azevedo seçildi. Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, göreve gelişinin ilk yıl dönümünü kutladı. Hollande yönetimi birçok yönden eleştirilse de, cumhurbaşkanı ekonomiyi güçlendirme yolunda sağlam adımlarla ilerlediklerini söylüyor. DIJSSELBLOEM BANKACILIK BİRLİĞİ YÜRÜRLÜĞE GİRMELİYİZ Ekonomik kriz ile boğuşan Euro Bölgesi bankacılık birliğinin bir an önce yürürlüğe girmesini istiyor. Ancak Almanya denetleme mekanizmasının uygulanması için anlaşmalarda değişiklik yapılmasını talep ediyor. Eurogrup Başkanı Jeroen Dijsselbloem bankacılık birliğinin bir an önce yürürlüğe girmesi gerektiğini söyledi: Anlaşma değişikliğini konuşurken, diğer tarafa da bakmalıyız. Bankacılık birliği bekleyemez. Belli bir ölcüde yol almalıyız. denetleme mekanizması başlatılmalı, sermaye gereksinimleri sağlanmalı, bunları çözecek bir direktif üzerinde çalışmalıyız. Euro Bölgesi bunun yanın sıra ekonomik krizle boğuşan Portekiz, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi ni de masaya yatırdı. Bu kapsamda Kıbrıs Rum Kesimi ne 3 milyar euroluk yardım yapılması kararlaştırıldı. Fransa Maliye Bakanı Pierre Moscovici bir an önce ekonomik krizden çıkılması gerektiğini söyledi: Esnek olunması gerektiğini, zamanla bazı şeylerin değişeceğini ve dikkatleri ekonomik büyümeden ayırmamak gerektiğini söyleyen Komiser Rehn i destekliyorum. Kemer sıkma politikalarından uzak durmak istiyoruz. Aylar boyunca siyasi çıkmaza giren İtalya da kurulan yeni hükümet ekonomik büyüme ve reform konusunda ilk defa önerilerini sundu. Ancak bir başka ülke daha hedef tahtasında: Euronews muhabiri Isabel Marques da Silva Brüksel den bildiriyor: Avrupa Birliği kaynakları toplantının gündeminde Slovenya nın bulunmadığını açıkça belirtti. Ancak Slovenya mercek altına alınan son ülke konumunda. Bakanlar Slovenya hükümeti tarafından kararlaştırılan reformlar konusunda bilgi vermek durumunda kalacak. 8
NOKIA, YENİ AKILLI TELEFON PLATFORMU ASHA YI TANITTI AB LİDERLERİ VERGİ CENNETLERİNİ GÖRÜŞECEK Basında vergi cennetleri ve vergi kaçırma sorununun boyutlarıyla ilgili çıkan haberlerin ardından Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, konuyu, ilk olarak AB liderlerinin enerji konularını görüşmesi için düzenlenmesi planlanan zirvenin gündemine aldı. Geçtiğimiz ay Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) öncülüğünde 170 ülke vatandaşının gizli banka hesaplarıyla ilgili 2.5 milyon belge, 86 gazeteciye sızdırılmıştı. Avrupa Komisyonu nun vergiden sorumlu üyesi Algirdas Semeta, ICIJ in offshore leaks te gösterdiği başarıdan övgüyle söz etti. AB maliye bakanları ise vergi kaçırmayla mücadele için bilgi paylaşımının güçlendirilmesi üzerinde anlaştı. AB nin hesap bilgi paylaşımı sistemine katılmayı kabul etmeyen son AB ülkesi Avusturya nın Başbakanı Werner Faymann da sonunda, ülkedeki banklarda bulunan, yabancılara ait hesap bilgilerinin paylaşılmasını kabul etti. AB Konseyi nin hazırladığı zirve karar taslağında, vergi kaçırmayla ilgili olarak daha geniş bir çerçeveden bahsedildi. Belgede, AB de toplanabilecek potansiyel KDV nin ancak yarısının toplanabildiği belirtildi. Bir diğer konu da Starbucks gibi bazı şirketlerin kâr bildirmeyerek vergiden kaçması. Öte yandan beş AB ülkesinin vergi kaçırmayla mücadeledeki girişimlerine işaret edilerek, otomatik bilgi paylaşımının daha geniş bir gelir yelpazesine ve AB düzeyine taşınması çağrısında bulunuldu. Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya ve Polonya, vatandaşların yurtdışındaki hesaplarını da beyan etmesini gerektiren ABD deki FACTA gibi bir anlaşma istiyor. Küresel akıllı telefon piyasasında payını arttırmak isteyen Nokia, düşük maliyetli ürünlerle gelişmekte olan pazarlarda atılım yapıyor. Küresel akıllı telefon piyasasında payını arttırmak isteyen Nokia, düşük maliyetli ürünlerle gelişmekte olan pazarlarda atılım yapıyor. Nokia bugün Hindistan da düzenlediği bir etkinlikle yeni nesil Asha platformunu ve bu platformun yeni model telefonu Asha 501 i tanıttı. Yeni geliştirilen Asha işletim sistemini kullanan 501 modeli, uzun konuşma ve bekleme süresiyle giriş seviyesi modeller arasında dikkat çekiyor. 501 in fiyatının 99 dolar civarında olması bekleniyor. 9
AB-ABD SERBEST TİCARET ANLAŞMASI Avrupa Birliği ABD Delegasyonu Başkanı Joao Valde de Almedia, tuhaf bir şey olarak nitelediği Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı nın oyunun kurallarını değiştirecek bir anlaşma olacağını söyledi. Avrupa Birliği ABD Delegasyonu Başkanı Joao Valde de Almedia, 9 Mayıs Avrupa Günü sebebiyle Washington da düzenlenen resepsiyonda, TTYO (Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı) dediğimiz bu tuhaf şeyi başlattık. Bu, oyunun kurallarını değiştirecek bir şey. Şöyle diyorum: Bu, tüm serbest ticaret bölgelerinin anası olacak şeklinde konuştu. AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton ise serbest ticaret anlaşmasının, ekonomide yaşanan tüm zorluklara rağmen, iş yapmaya ve ticarete açık olduklarının mesajını vereceğini söyledi. AVRUPA YA DAMPİNG MİSİLLEMESİ Çin, piyasa fiyatının altında satıldığı gerekçesiyle Avrupa Birliği, Japonya ve ABD den gelen çelik borularla ilgili soruşturma başlattıklarını açıkladı. Çin Ticaret Bakanlığı, yüksek ısı ve yüksek basınç ortamlarında kullanılan çelik alaşımlı borular hakkında bir yıl sürecek bir damping soruşturması başlatacaklarını açıkladı. Avrupa Komisyonu geçtiğimiz günlerde, Çin den gelen güneş panellerine yüzde 47 oranında damping vergisi uygulamaya hazırlandığını açıklamıştı. Çin in Dünya Ticaret Örgütü ndeki temsilcisi Yi Xiaozhun, AB nin planladığı vergiyi hata olarak değerlendirmiş, ancak misillemeyle ilgili bir değerlendirmede bulunmamıştı. Reuters a konuşan temsilci, Vergi dünyaya, korumacılığın geri döndüğüne yönelik yanlış bir mesaj verecek demişti. Çin in güneş paneli üretimi 2009-2011 döneminde dörde katlanarak tüm dünyadaki talebin de üzerine çıkmıştı. Pekin, birkaç yıl içinde Avrupa pazarındaki payını sıfırdan yüzde 80 seviyesine ulaştırmıştı. Çin, geçtiğimiz Kasım ayında da AB ve Japonya dan gelen bir başka çeşit çelik boruların ithalatına yüzde 9.2 ile yüzde 14.4 arasında vergi uygulamaya başlamıştı. Ashton, Kısa bir süre önce Çin deydim. Bunun yalnızca bizim için değil, kendileri için de ne anlama geldiği konusunu çok merak ediyorlardı dedi. AB temsilcisi aynı zamanda TTYO nun tuhaf bir bir isim olduğunu ve bunu yalnızca bir serbest ticaret anlaşması olarak adlandırmayı tercih ettiğini ifade etti. Müzakerelerine Temmuz ayında başlanması ve tamamlanmasının en az iki yıl sürmesi beklenen serbest ticaret anlaşması, dünya ekonomisinin üçte birini kapsayacak ve Gümrük Birliği sebebiyle Türkiye yi de yakından ilgilendirecek. Ancak müzakerelerin zorlu geçmesi bekleniyor. Müzakereler henüz başlamadan Avrupa Parlamentosu üyeleri ve Fransa, kültür ürünlerinin müzakerelerin dışarıda tutulmasını talep etti. ABD aynı zamanda başta GDO lu ürünler olmak üzere tarım ürünlerine karşı AB nin uzun süredir gösterdiği direnci kırmak istiyor. Vale de Almeida, resepsiyonda yaptığı konuşmada Elbette ki Avrupa tarafında en iyi müzakereciler var. Ancak Amerikalı müzakerecilere de büyük saygı duyuyoruz dedi. 10
AB, BANKA HESABI AÇMA VE DEĞİŞTİRMEYİ KOLAYLAŞTIRIYOR Üç yıl içinde AB mevzuatına girmesi beklenen teklif çerçevesinde müşteriler banka hesaplarını değiştirirken, bunun doğurduğu idari yükün bankalar tarafından üstlenilmesi şart koşuluyor. Öte yandan yasa tasarısıyla bankaların, müşterilerin karşılaştırma yapabilmesi için aldıkları ücretlerin açıklamasını standarda sokması isteniyor. G7, ULUSAL PARALARIN DEVALÜASYONUNDAN KAÇINACAK Komisyon aynı zamanda banka hesabına sahip olmayı, vatandaşların temel hakkı haline getirmeyi teklif ediyor. Buna göre her AB ülkesinde en az bir bankanın, şu anda bankacılık sistemine dahil olmayan kişilerin para yatırabilmesi ve faturalarını ödeyebilmesi için temel hesap hizmeti sunmasını şart koşuyor. G7 ülkeleri Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları yaptıkları açıklamalarda, hızlı ekonomik gelişim için ulusal paraların devalüasyonundan kaçınacaklarını doğruladılar. ABD, Büyük Britanya, Almanya, Kanada, Japonya, İtalya ve Fransa nın üye olduğu G7 zirvesi 10-11 Mayıs tarihleri arasında Londra yakınlarında gerçekleşti. RIA Novosti nin haberine göre zirve katılımcıları sonuç belgesi yayınlamadılar ancak ekonomi ve finans sektörleriyle ilgili eşgüdümü artırma fırsatı buldular. Britanya Maliye Bakanı George Osborne zirve sonrası yaptığı açıklamada üye ülkelerin, ulusal ekonomilerin gelişimini denge temelinde gerçekleştirme konusunda uzlaştıklarını söyledi. Avrupa Komisyonu nun iç pazardan sorumlu üyesi Michel Barnier, Teklifimizle nihayet tüm Avrupa vatandaşlarına birer temel banka hesabı erişimi vereceğiz ve yaşadıkları topluma tam olarak katılmalarını sağlayacağız dedi. Komisyon un araştırmaları, bankaların hesap değişimleriyle ilgili yeterli bilgi vermediğini ve müşterilerin, faydalandıkları hizmetler için ne ücret ödediklerini bilmediğini söyledi. Araştırmalara göre aynı zamanda 58 milyon Avrupa vatandaşının banka hesabı bulunmuyor. Bulgaristan ve Romanya vatandaşlarının yarısının da banka hesabı bulunmuyor. Komisyon un tüketici politikalarından sorumlu üyesi Tonio Borg, Bu teklif, AB nin dört bir yanından müşterilerin banka hizmetlerine erişmesine, karşılaştırma yapabilmesine ve eğer tatmin olmazlarsa bir diğer hizmet sağlayıcıya geçmelerine olanak sağlayacak dedi. Bu bağlamda Japonya temsilcileri yaptıkları açıklamada ülkenin yeni ekonomik stratejisin Yen in devalüasyonuna dayanmadığını açıkladılar. Banka hesabını değiştirmek isteyen müşterilerin, ödemelerini yeni hesaplarından yapabilmeleri için geçmek istedikleri bankaları durumdan bilgilendirmeleri yeterli olacak. 11
SLOVENYA MALİ YARDIM ALMAMAK İÇİN VARINI YOĞUNU SATIYOR GENÇLER ARASINDA İŞSİZLİK Euro Bölgesi nin krizle mücadele eden küçük ekonomilerinden Slovenya dış mali yardım almamak için dev bir özelleştirme adımı atmaya karar verdi. Euro Bölgesi nin krizle mücadele eden küçük ekonomilerinden Slovenya dış mali yardım almamak için dev bir özelleştirme adımı atmaya karar verdi. Hükümet, aralarında ulusal havayolu, ülkenin ikinci en büyük bankası ve telekomünikasyon firması bulunan 15 devlet şirketini satmaya karar verdiklerini açıkladı. Kemer sıkma önlemleri kapsamında ülkede katma değer vergileri de yüzde 20 den 22 ye çıkartılacak. ülkede bütçe açığının bu sene yüzde 7.8 i bulması bekleniyor. Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz ile Roma da bir araya gelen Letta, Avrupa nın gençler arasında işsizliğe yanıt vermesi gerekiyor. Gençlere istihdam alanı olmadan umutlu olamayız, ne üye ülkeler için, ne Avrupa için dedi. Son resmi verilere göre Avrupa da 25 yaş altındaki gençlerin yüzde 23.5 i işsiz. İspanya ve Yunanistan da ise bu oran üçte ikiye yaklaşıyor. YUnanistan da gençler arasında işsizlik Şubat ayında yüzde 64.2 seviyesine ulaştı. İspanya da ise Mart ayında gençler arasında işsizlik yüzde 55.9 u buldu. Bu ülkeleri yüzde 38.4 ile İtalya ve yüzde 38.3 ile Portekiz takip ediyor. Öte yandan Letta, tasarruf önlemleri ve büyüme arasında bir ideolojik savaş bulunduğu fikrine karşı çıkarak, bütçe açıklarını AB nin izin verdiği limitlerde tutmaya kararlı olduklarını söyledi. Letta, Hesabımızı düzgün tutmamız gerektiğine katılıyoruz dedi. Schulz ise önümüzdeki AB Konseyi zirvesinde vergi kaçırmayla ilgili önlemler alınmasını umduğunu söyledi. Schulz, Uzmanlar, 1 trilyon Euro nun vergi kaçırmaya gittiğini söylüyor ve gelecek AB Konseyi nin, vergi kaçırmaya karşı önlem alması önem taşıyor. Bu, önemli bir mesaj olacaktır dedi. 12
Nisan ayında imalat dışında birçok sektörün istihdam yarattığı görülüyor. Societe Generale in Amerika sorumlusu Aneta Markowska, 85 milyar dolarlık zorunlu kesintiler ekonomiyi yavaşlatsa da 2013 te istikrarlı bir gelişim öngörüyor: ABD DE İŞSİZLİĞİN AZALMASI OLUMLU Amerikan şirketlerinin geçen ay beklenenden daha fazla eleman işe alması sayesinde işsizlik oranı yüzde 7 buçuğa geriledi. Bu oran, 2008 yılının Aralık ayından bu yana görülen en düşük işsizlik oranı Amerikan ekonomisi düzelme belirtileri gösteriyor. Hükümet harcamalarındaki zorunlu kesintilere rağmen Amerikan şirketleri geçen ay beklenenden daha fazla eleman işe aldı. Böylelikle işsizlik oranı yüzde 7 buçuğa geriledi. Bu oran, 2008 yılının Aralık ayından bu yana görülen en düşük işsizlik oranı. Nisan ayında 165 bin kişi işe başladı. İktisatçıların beklentilerinin üzerinde olan bu rakam, yatırımcıları Amerikan ekonomisinin iyileştiği konusunda ikna edecek nitelikte. Mali zorlukların en büyüğünü ardımızda bırakırken yılın ikinci yarısında özel sektöre yöneleceğimizi düşünüyorum. Özel sektör ekonomisinde önemli gelişmeler olacağını tahmin ediyorum. Konut fiyatları yükseliyor. Bu, birkaç yıl öncesine göre çok büyük aşama kaydettiğimizin bir göstergesi. Ulusal İş Ekonomisi Birliği nin anketine göre işverenlerin yüzde 40 ı bu yıl işlerini büyütmeyi planlıyor. Ken Simonson birliğin başkanı: Önümüzdeki birkaç ay içinde Amerikan ekonomisinin büyüdüğünü göreceğiz. Örneğin ekonomik gerilemeye ilk giren ve krizden en son çıkan sektör olan inşaat sektörü canlanıyor. İnşaat işleri istikrarlı şekilde artıyor. Wall Street teyse borsa hızla yükseldi. Dow Jones Endeksi kısa süreliğine rekorları zorladı. Çalışma Bakanlığı, Şubat ve Mart aylarında 114 bin kişinin işe başladığını bildiriyor. Avrupa dan gelen verilerse Amerika dakilerin tam tersi. Avrupa Birliği, euro kullanan 17 ülkedeki toplu ekonomik büyümenin bu yıl yüzde yarım oranında azalacağını bildirdi. Yahoo Finans ın editörü Jeff Macke e göre hükümette işten çıkarmalar olmasaydı iş piyasası daha güçlü olurdu: Yeni işe başlayanların sayısı 120 bin olarak tahmin ediliyordu. Ancak rakam 165 bin olarak açıklandı. Bu çok iyi bir haber. Euro bölgesinde işsizlik oranının yüzde 12,2 yi bulacağı tahmin ediliyor. Yunanistan ve İspanya gibi borcu daha yüksek ülkelerdeyse işsizlik oranı yüzde 27 e kadar çıkabilir. 13
Mesajda 6 aylık taksit için 44 TL ödeme alındığı vurgulandı ve müşterinin kabul etmesi durumunda EVET yazarak aynı numaraya göndermesi istendi. 740 TL nin 6 ayda 44 liraya bitmeyeceğini fark eden müşteri bankayı aradı. Banka, 44 TL nin taksit tutarının üzerine ekleneceğini söyleyince müşteri teklifi reddetti. BANKALARA DİKKAT Sanayi daralırken, bankaların dudak uçuklatan kâra ulaşmasının sırrı çözüldü. Sanayi daralırken, bankaların dudak uçuklatan kâra ulaşmasının sırrı çözüldü. 31 kalemden ücret ve komisyon alan bankalar, alışveriş ödemelerini taksitlendirmek veya borcu ötelemek için ek para istiyor. Ekonomide büyüme yavaşlarken bankaların yüksek kâr rakamlarına ulaşmasının altından müşteri tuzakları çıktı. İlk çeyrekte kârı yüzde 16.3 artan bankalar, 31 kalemden aldıkları ücret ve komisyonlara her gün yenilerini ekliyor. Habersiz kredili mevduat hesabı açan ve sigorta yaptıran bankalar, şimdi de müşterilere SMS ler göndererek taksitlendirme ve ötelemeden ek ücret talep etmeye başladı. Bankalar, yapılan alışveriş harcamasının üç ay ötelenmesi için 15 lira ek ödeme istiyor. Ayda 44 TL farkla yapılan alışverişi 6 takside böleceğini taahhüt ediyor. TAKSİT ALDATMACASI Bankaların SMS lerini alan müşteriler teklifi cazip bularak onay mesajı gönderdiğinde farklı bir faturayla karşı karşıya kalıyor. Örneğin, kartla 740 liralık tek çekimle alışveriş yapan müşteriye gönderilen SMS te ödemeyi taksitle yapabileceği önerildi. Hükümetin üzerinde çalıştığı tüketici yasa taslağıyla ücret ve komisyonlara sınırlama getirilmesi düşünülüyor. Halen bankalar 31 kalemden ek komisyon ve ücret talep ediyor. Bankalar faiz gelirleri azaldıkça ücret ve komisyonlara yükleniyor. 2008 de 10 milyar lira olan ücret ve komisyon gelirleri geçen yıl 14 milyarı geçti. Bu yılın ilk üç ayında ise rakam 8 milyara ulaştı. BUNUN ADI ŞEYTANİ İNOVASYON Tüketiciler Birliği Başkanı Nazım Kaya, bankaların yeni hizmetmiş gibi görünen uygulamalarını şeytani inovasyon olarak nitelendirdi. Kaya, Yenilikler insanların işine yarasın diye yapılır. Ama burada sadece bankalara yarayan bir iş geliştirme modeliyle karşı karşıyayız dedi. Kaya, kredi kartı borcu ve alınan ücretler konusunda kendilerine de yüzlerce şikâyet geldiğini belirterek, sorunla ilgili açılan davaların da hedefine ulaşmadığını söyledi. Kaya, Bu konuda davalar açılıyor. Ancak tek tek davaların açılması gerekiyor. Durum böyle olunca da banka, davayı kazanan müşterisine aynı konuda yine sorun yaratabiliyor dedi. İbrahim Acar / Sabah 14
DÜNYA BANKASI YETKİLİSİNDEN TÜRKİYE YE ÖVGÜ Brookings Enstitüsü ile Sabancı Üniversitesi nin düzenlediği Sakıp Sabancı Konferans Serisi nde konuşan Dünya Bankası Başkan Yardımcısı ve Baş Ekonomisti Kaushik Basu, Türk ekonomisini övdü. Basu, özellikle Merkez Bankası nın uyguladığı beklentilerin dışındaki politikaların Türkiye nin başarısında katkısı olduğunun altını çizdi. Sakıp Sabancı Konferans Serisi nin dokuzuncusunda konuşan Dünya Bankası Başkan Yardımcısı ve Baş Ekonomisti Kaushik Basu, küreselleşme ile birlikte değişen dünya dinamiklerini değerlendirdi: Riskli bir dönemden geçiyoruz, iyi haberden çok kötü haber duyuyoruz. Dünyanın sosyo-ekonomik ve politik konumu değişiyor. Son 50 yılda tanık olduğumuz bu gelişmeler bugüne kadar görülmeyen bir değişiklik oldu. Bir yandan küreselleşme tüm hızıyla devam ederken, bir yandan Balkanlaşmış siyasi ve ekonomik politikalar izleniyor. Bu iki farklı sürecin tuhaf karışımı da daha önce tanık olmadığımız zorluklara, gerilimlere yol açıyor. MERKEZ BANKASI NIN BAŞARIDA PAYI BÜYÜK Basu, küreselleşmenin getirdiği bu sürecin geriye çevrilemeyeceğini ve herkesin hayatının bir parçası olduğunu kaydetti, ama siyasi kararların sürece yön verebileceğinin altını çizdi.. Basu, 1990 larda BRICS ülkelerinin dünya ekonomisindeki payının %15 ken bugün %27 ye çıktığının, bunun da çok büyük bir sıçrama olduğunun altını çizdi. Basu, Türkiye yi de büyük bir ekonomik başarıya imza atan ülkeler arasında sıraladı: Türkiye son 10 yılda %5 e yakın oranda büyüyor. Kişi başına 10 bin dolarlık gelir ve 10 yıl boyunca %4,7-4,8% düzeyindeki büyümeyi sürdürebilmek çok büyük bir başarı. KRİZ İKİ YIL DAHA SÜRER Dünya Bankası Başkan Yardımcısı ve Baş Ekonomisti Kaushik Basu, Türkiye Merkez Bankası nın politikalarının da bu başarıda katkısı olduğunu vurguladı: Merkez Bankası, oldukça yaratıcı, deneysel politikalar izledi. Bu ifadeler genellikle merkez bankaları için kullanılmaz çünkü bu bankalar geleneksel hareket ederler. Ancak ben Türk Merkez Bankası nın özellikle enflasyonun kontrolu ve makro alanda yaratıcı ve tartışma yaratan politikalarını takdir ediyorum. Dünya Bankası yetkilisi konuşmasında Avrupa da yaşanan krizi de değerlendirdi, komünizmden sonra dünya tarihinin en büyük ikinci projesi olarak nitelediği Euro bölgesi projesinin yine de başarılı olacağına inandığını söyledi: 1999 dan bu yana Euro bölgesindeki borçlanma faizleri bütün ülkeler için aynıydı, herkes yatırımcılar dahil bu ülkeler de aynıymış gibi davrandı. Herkes Almanya ya da İspanya ya da aynı güveni duydu. Bu yüzden de Almanya, İspanya ve İtalya nın borçlanma faizleri aynıydı. Bu, 2008 e kadar devam etti. Ama 2008 de herkes anladı ki, bu ülkeler Euro bölgesinde olsalar da, ulusal borçlarını ödeyemez duruma düşebilir. Almanya borçlarını öderken, İspanya ödeyemez hale gelebilir. İşte bu gerçeğin farkına varılınca Euro bölgesindeki ülkeler arasında bile borçlanma faizleri büyük farklılık gösterir oldu. Ancak bu geç kalınmış bir algıydı. Bu yüzden de bugünkü duruma gelindi. 15
Dünya Bankası yetkilisi bugün yaşanan ekonomik sorunlara rağmen kemer sıkma politikalarının tek çare olmayacağının altını çizdi. Amerika dan Japonya ya birçok ülkede uygulanan piyasalara para enjekte etme politikasının sorunlarını çözmediğini, sadece zaman kazandırdığını söyleyen Basu, küresel ekonomik darboğazın en az iki yıl daha devam edeceği tahmininde bulundu. VOA George Osborne geçtiğimiz hafta bu durumu ortadan kaldırmak için Avrupa ile işbirliğini arttıracaklarını açıklamıştı. Londra daki bir yatırım zirvesinde konuşan Başbakan David Cameron ise Avrupa daki krizle birlikte İngiltere nin küresel yatırım merkezi statüsünü korumak için bir mücadele verdiğini kaydetti. Başbakan bu pozisyonlarını korumak için vergileri düşük tutacaklarını belirtti. İNGİLİZLER VERGİ CENNETLERİNE SAVAŞ AÇTI Enough Food For Everyone If kuruluşundan göstericiler, Londra daki Maliye Bakanlığı binasının önünde Bakan George Osborne u bir temsil ile protesto etti. SLOVENYA, EKONOMİK PROGRAMI Kurtarma programına başvuran son Euro ülkesi olmaktan kaçınmaya çalışan Slovenya da hükümet, özelleştirmeler, vergi artışları ve diğer kemer sıkma politikalarından oluşan eylem planını açıkladı. Enough Food For Everyone If kuruluşundan göstericiler, Londra daki Maliye Bakanlığı binasının önünde Bakan George Osborne u bir temsil ile protesto etti. Göstericilerin temsilinde Osborne, aynı odanın içindeki bir fil ile temsil edilen Vergi Cenneti ni görmezden gelerek elindeki gazetesini okumaya devam ediyor. Protestocular, vergi kaçakçılığıyla mücadeleyi öncelikleri arasına koyan hükümetin Londra da yarın başlayacak G-7 ülkeleri maliye bakanları toplantısında bu konuyu gündeme almamasına kızgın. Başta Cayman Adaları olmak üzere Büyük Britanya nın denizaşırı topraklarından olan birçok ülke dünyanın önde gelen kara para aklama cennetleri haline dönmüş durumda. İki aydır görevde bulunan Başbakan Alenka Bratusek hükümetinin Brüksel e sunmaya açıkladığı plan, Slovenya ekonomisini ve bankacılık sistemini güçlendirmeyi hedefliyor. Plan çerçevesinde daha önce 2014 yılında yürürlüğe girmesi hedeflenen KDV artışı 1 Temmuz a çekiliyor. 2015 te yürürlüğe girmesi planlanan bir emlak vergisi de Ocak ayına çekilecek. Eylem planını sunan Bratusek, Vergi artışlarının ekonomi üzerinde herhangi bir olumlu etkisinin bulunmadığının farkındayız dedi. Başbakan, Bu sebeple, ekonomide büyüme üzerinde etkisinin en küçük olacağına inandığımız seçeneği seçtik şeklinde konuştu. 16