tmmob makina mühendisleri odası. YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU 7-8-9 EKİM 997 BİLDİRİLER Bildiriler kitabında yer alan her türlü görüş, fikir, bilimsel sav ve alıntılar, tablo ve şekiller bildiri yazar / yasarlarına aittir. Bunlardan ötürü düzenleme kurulu sorumlu tutulamaz. Bu kitaptan yapılacak alıntılarda kaynak göstermek zorunludur. EDİTÖR Cemalettin Çağdaş Yılmaz Arslan YAPIM Deha Ajans Ltd. Şti. Tel: 63 4 84 BASKI Deha Mat Ltd. Şti. mmo yayın no: 99 ISBN 975-395-43-0
i DÜZENLEME KURULU Ömer GÜLEKEN MMO Başkan Vekili Remzi ERİŞLER MMO Bursa Şube Sekreteri Süleyman EVCİLMEN MMO Antalya Şube Başkanı Tank DEMİRAY MMO Ankara Şube Sekreteri Cemal GENCER MMO Ankara Şube Y.K.Ü. Uğurcan NAZLI MMO Adana Şube Y.K.Ü. T.Hikmet KARAKOÇ MMO Eskişehir Şube Y.K.Ü. Turhan ONGEN MMO İzmir Şube Y.K.Ü. Hasan CEBİROGLU MMO İstanbul Şube Bşk. Vekiü Dinçer METE MMO Edirne Şube Bşk. Vekili Metin ALBEYOGLU MMO Aydın İl Temsilcisi Selahattin SAPMAZ MMO Muğla İl Temsilcisi Hakkı ÖZÜTOK MMO Fethiye İlçe Temsilcisi Prof.Dr. Mehmet ATILGAN MMO Denizli Şube Y.K.Ü. Faruk İNCEOĞLU MMO Denizli Şube Y.K.Ü. Fatih YAŞA MMO Denizli Şube Sekreteri Ö. Faruk YÜKSEL MMO Denizli Şube Saymanı Servet TETİK MMO Denizli Şube Y.K.Ü. Yaşar YIKICI MMO Denizli Şube Y.K.Ü. Ahmet SİNKİL MMO Denizli Şube Üyesi YÜRÜTME KURULU Ufuk ABALIOĞLU M.Gülşen GÜNGÖR İsmail ÇELİK İnci İLGAZ MevlütÇELİKBİLEK Erdoğan KİRİŞ Ali DENİZ Mehmet SARICA Fatih DİLBAZ Ali Rıza YAZGAN İskender ERBİL SEMPOZYUM SEKRETERYASI Fatih YAŞA Erkin PALAMUTÇU SEMPOZYUM YERİ Çatalçeşme Oda Tiyatrosu Denizli Belediyesi Meclis Salonu DANIŞMANLAR KURULU ABALIOĞLUAli. ERDUYAN Tamer ABALIOĞLU İsmet EREN Prof. Dr. Aslan ACAR Mehmet ERGUN Yaşar Oğuz ADA H. Tekin ERHAN Ramazan AKŞAHÎN Yalçın ERTÜRK Necati AKŞİTProf. Dr. M. Arif ESEN Hasan AKYÜREK Faruk EVRAN Vedat ALTUNTAŞ Turgay GERELİOĞLU İ. Haki:ı ALYANAK Prof. Dr. İbrahim GÖKALP Prof. Dr. Hüsnü Yusuf ASLANOĞLU Doç.Dr. Mehmet GÖKSU Yusuf Ziya ATICI Sait GÖKŞİN Ahmet ATMACA Mehmet GÜLSÖZ Doç. Dr. Alpe AYDEMİR Mehmet GÜN Yücel AYDINLI Osman GÜNALP Sezai BAŞÇİFTÇİ Feyzullah GÜRGÜN Ertan BAYSAL Ali GÜVENALAli BEŞTAŞ Tanju HAZER Şeref CEYLAN Yrd.Doç.Dr. Tülay İLGERİ Süleyman CONTAY Gürol KALEMCİ Nail ÇELİKOK Bülent KARABACAK ÇETİŞLİ Prof. Dr. Halil Doç. Dr. Rasim ÇİZMECİ Hasan KARAMANLI A. İhsan ÇOPUR Süleyman KASAPOĞLU Kemal DEĞİRMENCİ İsmail KATRANCI Zafer DEMİREREN İbrahim KAYA Ramazan r DEVELİ Hilmi KAYNAK Mustafa DOĞU Altan KEÇECİ Müjdat DURMAZ Prof. Dr.Ali KIVANÇ Behçet DUYSAL Ömer KOCABAĞ Durali DÜLGEROĞLU Prof. Dr. Ercan KOCAMAZ Hasan ECE İsmail KONYALIOĞLU Hilm EDEM Ali KÖSEOĞLU Cevdet EMİR Cahit KUTLU R. Erhan MARIMAli NİZAMOĞLU İsmail OKTİK Prof. Dr. Şener ÖNCEL Abdi ÖZDEMİR Mehmet ÖZEK Doç Dr. Ziya ÖZEKMEKÇİ Nejdet ÖZPINAR Doç. Dr. Yahya PANAYIR İlter RENDE Prof. Dr. Hikmet SALGAR Gültekin Okay SARAÇOĞLU Önder ŞENEL Yavuz SİVRİ Esat SÖZKESEN Nuri SÜZÜK Lerzan TAŞKIRAN Cihan TERZİBAŞOĞLUAli TOSUN İsmail TOKER Emin TÜRKÖZ Hüseyin ÜLKÜ Turhan ULUKAYA Halil URGANLIOĞLU Bekir USLU M. Abdulkadir YALÇIN Cengiz YAVUZ Mehmet YILDIRIM Veli YUSUMUT Şah İsmail YÜKSEL Prof. Dr. Mehmet ZEYTİNCİ Cüneyt İRTİBAT BÜROSU: TMMOB Makina Mühendisleri Odası Denizli Şubesi Atatürk Bulvarı SSK İshanı Kat: DENİZLİ Tel & Fa\- <"->-«> ->'-* *'- ~"
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİNDE YÜKSEKÖĞRENİM GENÇLİĞİNİN SANAYİLEŞMEYE BAKIŞ AÇISI Doç. Dr. N. Orhan BAYKAN İnş. Y. Müh.Pamukkale Üniversitesi inşaat Mühendisliği Bölümü, Mühendislik Fakültesi ÖZET Çevreyi enazından bugünkü durumuyla koruma, doğal kaynaklan gönenç düzeyini kısıtlamaksızın daha bilinçli kullanma, yenilenebilir enerji kaynaklan üstündeki araştırmaları derinleştirme ve hızlandırma, bazı olayların zedelenme ve bozulma süreçlerini geciktirme ve denetim altına alarak iyileştirme, çevre bilincinin saptanması ile başlar. Yakın dönemde geleceği yönlendirecek Yükseköğretim Gençliği 'nin olaya bakış açısını değerlendirmek, sanayileşme sürecinin anılan kitleyi nasıl etkilediğini vurgulamak ve yorumlamak özel bir önem taşımaktadır. Bu çalışmayla, 994-996 yılları arasında Pamukkale Üniversitesi'nin çeşitli Fakülte ve Bölümlerinde okuyan 633 öğrenci arasında, sanayileşmenin getirdiği çevre zedelenmesine yönelik olarak gerçekleştirilen anket sonuçlarının çarpıcı yanlarını sergilemek amacı güdülmüş, bölgesel bakış açısı farklılıkları ortaya konulmuştur. Öğrencilere 30 'un üstünde soru yöneltilmiş, bunlardan ilginç olan bazıları aşağıya çıkarılmıştır:. Türkiye 'yi etkileyen en önemli çevre kirliliği hangisidir?. Ekonomik ve çevresel öncelikler nasıl oluşturulmalıdır? 3- Doğal çevrenin bozulmasına olan tepkilerinizi nasıl gösteriyorsunuz? 4. Toplumun çevre kirliliği konusundaki duyarlılığının arttırılması için nasıl bir önlem alınmalıdır? 5. Gördüğünüz yada duyduğunuz çevre kirleticilerini nereye şikayet edeceğinizi biliyor musunuz? Sonuçlara ilişkin bazı çarpıcı noktalar şöyle özetlenebilir: Sanayi kirlenmesi birincil kirlenmedir; Çevre öncelikli ekonomiye gidilmelidir; Çevrenin bozulmasına tepki "uyan" dan öteye geçememektedir. Çevre ancak "para cezası" ile denetlenebilir. Çevre kirleticilerinin nerelere şikayet edilecekleri bilinmemektedir.. GİRİŞ Sürdürülebilir Kalkınma 'nın bir tanımı da, "gelecek kuşakların yararlanmaya hakkı olan doğal kaynakları zedelemeksizin bugünkü kalkınmayı gerçekleştirmektir". Bu ise, öncelikle Çevre Bilinci 'nin Araştırılması, eğitilenleri eğitecek kuşakların eğitilmesiyle olanak bulur. Çevreyi enazından bugünkü durumuyla koruma, doğal kaynakları gönenç düzeyini kısıtlamaksızın daha bilinçli kullanma, yenilenebilir enerji kaynakları üstündeki araştırmaları derinleştirme ve hızlandırma, bazı olayların zedelenme ve bozulma süreçlerini geciktirme ve denetim altına alarak iyileştirme, çevre bilincinin saptanması ile başlar. Yakın dönemde geleceği yönlendirecek Yükseköğretim Gençliği 'nin olaya bakış açısını değerlendirmek, ilerleyen yaşın çevre bilincine getirdiği değişiklikleri yorumlamak, çevre bilicini geliştirici önlem, yayın ve eğitim gengüdümlerini (strateji) belirlemek özel bir önem taşımakta- 4
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU dır. Bu çalışmayla, 994-996 yılları arasında Pamukkale Üniversitesi öğrencileri arasında, Çevre Bilincini saptamaya yönelik olarak gerçekleştirilen anket sonuçlarının çarpıcı yanlarını sergilemek amacı güdülmüş, atlanan sınıflar, dolayısıyla ilerleyen yaşların Çevre Bilincinde yarattığı değişiklikler vurgulanmıştır.. VERİ KAYNAĞI VE UYGULANAN YÖNTEM Pamukkale Üniversitesi 'nin tüm Fakülte ve Yüksek Okullarındaki öğrenciler veri kaynağını oluşturmaktadırlar. Uygulanan yöntem; anket sorularının dağıtılıp-toplanması, kullanılan bilgisayar programına uygun veri tabanı hazırlanması, çizimlerin yaptırılması ve sonuçların yorumlanmasından oluşmaktadır. Çizimlerin hazırlanmasında Harvard Graphics 3. Sürüm 'ü kullanılmıştır. Fakülte ve Yüksek Okullarla, Pamukkale Üniversitesi 'nin Geneli 'ne ilişkin Anket Gerçekleşme % leri Çizelge 'de verilmiştir. Anket, genelde Türkiye'nin Batı Bölgelerinden gelen öğrencilere uygulanmıştır. Çünkü Pamukkale Üniversitesi 'nde okuyan öğrencilerin büyük bir çoğunluğu Batı Bölgeleri 'nden gelmektedirler (şekil ). Çizelge : 994/996 Yıllarında Pamukkale Üniversitesi Bünyesinde Uygulanan Çevre Bilinci Gerçekleşme % ' leri. FAKÜLTE ADI BÖLÜM ADI SINIF MEVCUT TOPLANAN ANKET FORMU ANKET GERÇEKLEŞME ORANI ( % ) MÜHENDİSLİK EşITIM MESLEK YÜKSEK OKULU FEN EDEBİYAT İKTİSADI VE İDARİ BİLİMLER SOSYAL BİLİMLER MAKINA INşAAT SINIF ÖĞR. ANAOK. ÖĞR. RESİM MODA KONFEK. MAKINA ELEKTIRIK TURİZM TEKSTİL TÜRK D.veED MATEMATİK TARİH FİZİK KİMYA IşLETME İKTİSAT SOSYAL BİL. 3 4 3 4 3 4 8 89 90 88 35 53 30 60 44 30 3 89 0 4 35 58 40 58 40 55 45 64 40 50 6 7 6 7 7 55 47 3 84 69 66 66 73 79 4 74 86 94 88 76 48 3 8 33 4 3 6 7 3 8 9 3 9 3 0 53 43 30 7 84 74 73 39 90 5 88 46 0 3 8 6 44 9 66 3 83 4 80 47 60 36 70 38 88 78 73 86 74 97 9 94 86 ;;K : -.M;Ü : :GNELı&:: : -;::; : 43
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU Şekil 7: Pamukkale Üniveritesi 'nde Öğretim Gören Öğrencilerin Geldiği Bölgeler. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİNİN GELDİĞİ BÖLGELER ( 4%) G.D.ANADOLU MARMARA (7%) D A N A D 0 L U + K A R A D E N İ Z İÇ ANADOLU (9%) AKDENİZ ( 0%) (69%) EGE 3. BULGULAR Pamukkale Üniversitesi örneğinde, yüksek öğretim gençliğinin çevre bilincini ve bu bilincin yaşla değişme gösterip göstermediğini saptamaya yönelik olan bu çalışma, iki kademede gerçekleştirilmiştir, ilki, Üniversitenin bütününe uygulanan ve yeni kurulmuş bölümlerde yada ve, daha eski bölümlerde ise tüm sınıflardaki durumu belirlemeye yönelik, ikincisi ise Mühendislik Fakültesi 'nin inşaat ve Makine Bölümlerinin tüm sınıflarına uygulanmış biçimiyle, bilincin yaşla (sınıf geçmeyle) ilintili olup olmadığını anlamaya yöneliktir, inşaat Mühendisliği 'nin II. Öğretim sınıfları, I. Öğretim sınıflarının mevcuduna eklenmiştir. Tıp Fakültesi öğrencileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi bünyesinde eğitim ve öğretim gördüklerinden değerlendirmeye alınamamışlardır. Pamukkale Üniversitesi 'ni oluşturan Fakülte ve Yüksek Okulların öğrenci mevcutları, bölüm ve sınıf itibariyle ilgili Öğrenci işleri 'nden alınmıştır. 6 olarak belirlenen ilk kademe sorularına, Türkiye 'deki genel durumu da bir ölçüde yansıtması bakımından, 4 adet genel soru daha eklenerek, ikinci kademe soruları 30 'a çıkarılmıştır, ikinci kademe uygulamasında, değerlendirmeler özelden genele doğru yapılmıştır. Bu amaçla, kız ve erkekler arasında ayrı ayrı çevre duyarlığı belirlenmeye çalışılmış, daha sonra, bölgeler arasındaki duyarlık ve yaklaşım farklarının saptanmasına gidilmiştir. 996 yılı itibariyle Üniversite genelinde anketin gerçekleşme oranı % 50 dir (Çizelge ). Çarpıcı sonuçlar vermesi bakımından, toplam 30 sorudan seçilen 5 'i ve ilgili seçenekleri aşağıda verilmektedir: SORU : Türkiye 'yi etkileyen en önemli çevre kirliliği hangisidir? * Hava Kirliliği. * Sanayi Atıkları. * Su Kirliliği. * Katı Atıklar. * Toprak Kirliliği. 44
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU SORU : Ekonomik ve çevresel öncelikler nasıl oluşturulmalıdır? * Önce ekonomi. * Önce çevre. * Çevre öncelikli ekonomi. * Ekonomi öncelikli çevre. SORU 3: Doğal çevrenin bozulmasına olan tepkilerinizi nasıl gösteriyorsunuz? * Çok kızıyorum. * ilgilileri uyarmaya çalışıyorum. * Olumsuz davranışları kınıyorum. * Pek ilgilenmiyorum. SORU 4: Toplumun çevre kirliliği konusundaki duyarlılığının arttırılması için nasıl bir önlem alınmalıdır? * Medyada daha anlamlı ve doyurucu yayınlar yapılmalıdır. * Okullarda konu görsel-işitsel olarak işlenmelidir. * Çeşitli duyuru yöntemleriyle (afiş, el duyurusu, kitapçık gibi) toplum uyarılmalıdır. * Para cezası uygulanmalıdır. SORU 5: Gördüğünüz yada duyduğunuz çevre kirleticilerini nereye şikayet edeceğinizi biliyor musunuz? * Hayır. * Evet (Nereye?) "Türkiye 'yi Etkileyen En önemli Çevre Kirliliği Nedir? " sorusuna (SORU ), Pamukkale Üniversitesi Geneli 'nde, öncelikli seçenek olarak görünen "sanayi atıkları", konuyla bir ölçüde daha yakından ilgili, Mühendislik Fakültesi 'nin inşaat ve Makine Mühendisliği Bölümleri öğrencilerince değerlendirildiğinde, ilerleyen sınıflarla birlikte, sanayi atıkları kirliliğinde küçük bir düşme eğilimi göze çarpmaktadır. Kızların erkeklere oranla, sanayi atıkları kirlenmesine karşı duyarlılıkları % 50 dolayında daha fazladır. Sanayi atıkları kirliliğinin Bölge 'lere göre gidişi incelendiğinde, % 50-60 arasında salındığı göze çarpmaktadır. Bölgeler arasında aşırı farklılıklar sezilmemektedir. ilerleyen sınıfların eğilimi, "hava kirliliğinin artmakta" olduğu yönündedir (şekil ). "Ekonomik ve Çevresel Öncelikler Nasıl Oluşturulmalıdır?" sorusuna (SORU ), Pamukkale Üniversitesi Geneli 'nde, birinci sırada "Çevre Öncelikli Ekonomi" gelmektedir. Mühendislik Fakültesi inşaat ve Makine Mühendisliği Bölümü öğrencilerinden kızlarda bu yargı ilerleyen sınıflarla birlikte oldukça anlamlı bir artış gösterirken, erkeklerde bu öncelik yerini "Önce Ekonomi, Sonra Çevre" yargısına bırakmaktadır. Bölge temelinde ise, kirliliği yoğun olarak yaşayan Marmara Bölgesini temsil eden öğrenciler, diğer bölgelere göre büyük bir farkla, "Önce Çevre, Sonra Ekonomi" demektedirler. Diğer bütün bölgelerde, % 0 dolayında seyreden öncelikli seçenek, Marmara Bölgesi 'nde % 0 'lere yükseltmektedir. Bölgelerdeki ağırlık, verilen şekillerde görülmüyorsa da, çalışma kapsamında hazırlanan diğer şekillerden, "Önce Ekonomi, Sonra Çevre" seçeneği ağırlık kazanmaktadır (şekil 3)- "Doğal Çevrenin Bozulmasına Olan Tepkilerinizi Nasıl Gösteriyorsunuz?" sorusuna (SORU 3), Pamukkale Üniversitesi Geneli 'nde, "Olumsuz Davranışları Uyarıyorum" seçeneği ilk sırayı almaktadır, ikinci sırada görünen "Çok Kızıyorum" seçeneği, ilerleyen sınıflarla birlikte, ilk sırayı almaktadır. Öncelikli seçenek olan "olumsuz davranışları uyarıyorum" seçeneği, kız öğrenciler arasında yükselen sınıfla birlikte artış kaydederken, erkeklerde bu durum tersine dönmekte, "çok kızıyorum" seçeneği ağır basmaya başlamaktadır. Bölgelere bakıldığında, % 0 dolayında seyreden öncelikli seçenek, Marmara Bölgesi 'nde % 0 ' lere çıkmakta ise de, Bölge Temeli 'nde de ağırlık "çok kızıyorum" yönünde olmaktadır (şekil 4). 45
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU "Toplumun Çevre Kirliliği Konusundaki Duyarlılığının Arttırılması için Nasıl Bir Önlem Alınmalıdır?" sorusuna (SORU 4) verilen yanıt, açık ve net olarak "Para Cezası" dır. Umutsuzluğa kapılan, eğitsel ve bilinçlendirici anlamda pek bir şey yapılamadığını gören yüksek öğretim gençliği, sonucu almada son çare olan "para" yi görmektedir. Bu önlem, diğer bölgelere oranla, daha önceden kirlenme yolunda olan Akdeniz ve Marmara Bölgeleri 'nde daha ağır basmaktadır. Kız ve erkekler arasında ilerleyen sınıflarla birlikte azalma eğilimi gösteren "para cezası" önlemi, yine de öğrencilerin %50 'sinden fazlasında ilk sırayı almaktadır (şekil 5). "Gördüğünüz Yada Duyduğunuz Çevre Kirleticilerini Nereye şikayet Edeceğinizi Biliyor musunuz?" sorusunun (SORU 5) yanıtı da, çok yüksek bir oranda "Hayır" dır. Ne atlanan sınıflarla, ne de bölge farklılıklarıyla sonuç değişmektedir. Yani çevreyi kirletenleri şikayet etme makamları ya yoktur (!) ya da kimse bilmemektedir, ivedi önlemlerden biri, şikayet mekanizmasının nasıl işlediğinin bir an önce topluma duyurulmasıdır. Tüketiciyi koruyan var, tüketileni, yani "çevre"yi koruyan yok gibidir (!) (şekil 6). Şekil : Türkiye 'yi Etkileyen En önemli Çevre Kirliliği Hangisidir? dağılımı (Altta); Öncelikli seçenek "Sanayi Atıkları" 'nın, kızlar ve erkekler arasındaki karşılaştırması sınıflara göre nasıl gidiş göstermektedir? (Sol üstte); Öncelikli seçenek "Sanayi Atıkları" 'nın Bölgelere göre değerlendirilmesi nasıldır? (Sağ üstte). PAÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ GENELİ TÜRKİYE'DEKİ EN ÖNEMLİ ÇEVRE SORUNU PAÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ GENELİ TÜRKİYE'DEKİ EN ÖNEMLİ ÇEVRE SORUNU Sınıf Akdeniz D.Anadolu "Sanayi Atıkları Seçeneği" Kız Ege G.D.Anadolu iç Anadolu Kara. Sanayi Atıkları "Sanayi Atıkları Seçeneği" PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ GENELİ TÜRKİYE'DEKİ EN ÖNEMLİ ÇEVRE SORUNU? (SORU) Katı Atıklar (.0%) (5.0%) Toprak Kirliliği (36.0%) Sanayi Atıkları Su Kirliliği (6.0%) (3.0%) Hava Kirliliği (ÖNCELİKLİ SEÇENEK "SANAYİ ATIKLARI) 46
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU Şekil 3: Ekonomik ve Çevresel Öncelikler Nasıl Oluşturulmalıdır? dağılımı (Altta); Öncelikli seçenek "Çevre Öncelikli Ekonomi" 'nin, kızlar ve erkekler arasındaki karşılaştırması sınıflara göre nasıl gidiş göstermektedir? (Sol üstte); Öncelikli seçenek "Çevre Öncelikli Ekonomi" 'nin Bölgelere göre değerlendirilmesi nasıldır? (Sağ üstte). PAÜ MÜH.FAK. KIZ-ERKEK KARŞILAŞTIRMASI EKONOMİ VE ÇEVRE ÖNCELİKLERİ PAÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BÖLGE GENELİ TÜRKİYE'DEKİ EN ÖNEMLİ ÇEVRE SORUNU Sınıf 4 Akdeniz D.Anadolu Ege G.D.Anadolu iç Anadolu Karadeniz Marmara Kız Çevre Öncelikli Ekonomi Seçeneği Çevre Öncelikli Eko. Çevre Öncelikli Ekonomi Seçeneği PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ GENELİ EKONOMİK VE ÇEVRESEL ÖNCELİKLER? (SORU ) (.0%) Önce Ekonomi Eko. Öncelikli Çev. (7.0%) (46.0%) Çevre Öncelikli Eko. Önce Çevre (5.0%) (ÖNCELİKLİ SEÇENEK "ÇEV. ÖNCELİKLİ EKO.) 47
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU Şekil 4: Doğal Çevrenin Bozulmasına Olan Tepkilerinizi Nasıl Gösteriyorsunuz? dağılımı (Altta); Öncelikli seçenek "Olumsuz Davranışları Uyarıyorum" 'un, kızlar ve erkekler arasındaki karşılaştırması sınıflara göre nasıl gidiş göstermektedir? (Sol üstte); Öncelikli seçenek "Olumsuz Davranışları Uyarıyorum" 'un Bölgelere göre değerlendirilmesi nasıldır? (Sağ üstte). PAÜ MÜH.FAK. KIZ-ERKEK KARŞILAŞTIRMASI ÇEVRE BOZULMASINA TEPKİNİZ? 0.5 PAÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BÖLGE GENELİ ÇEVRE BOZULMASINA TEPKİNİZ Sınifl Sınıf Sınıf 3 Sınıf 4 Akdeniz D.Anadolu Ege G.D.Anadolu iç Anadolu Karadeniz Marmara ^_ Erkek Kız Çevre Öncelikli Eko. Olumsuz Dav. Uyarı Seçeneği Olumsuz Dav. Uyarı Seçeneği PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ GENELİ ÇEVRE BOZULMASINA TEPKİNİZ? (SORU 3) İlgililere uyarı (8%) (6%) İlgilenmiyorum (49%) Olumsuz Davr. Uyarı. Çok kızıyorum (7%) (OLUMSUZ DAVR. UYARI. SEÇENEĞİ) 48
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU Şekil 5: Toplumun Çevre Kirliliği Konusundaki Duyarlılığının Arttırılması için Nasıl Bir Önlem Alınmalıdır? dağılımı (Altta); Öncelikli seçenek "Para Cezasının" ' nın, kızlar ve erkekler arasındaki karşılaştırması sınıflara göre nasıl gidiş göstermektedir? (Sol üstte); Öncelikli seçenek "Para Cezası" 'nın Bölgelere göre değerlendirilmesi nasıldır? (Sağ üstte). PAÜ MÜH.FAK. KIZ-ERKEK KARŞILAŞTIRMASI ÇEVRE DUYARLILIĞI İÇİN NE YAPILMALI? PAÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BÖLGE GENELİ ÇEVRE DUYARLILIĞI İÇİN NE YAPILMALI? Sınıf Sınıf Sınıf 3 Sınıf 4 Akdeniz D.Anadolu Ege G.D.Anadolu içanadolu Karadeniz Marmara Erkek Kız Para Cezası Uygulaması Para Cezası Seçeneği Para Cezası Seçeneği PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ GENELİ ÇEVRE DUYARLILIĞI İÇİN NE YAPILMALI? (SORU 4) Toplum Uyarılmalı (9%) (36%) Para Cezası Uygulaması Medya Yayınları (%) (3%) Okul Eğitimi (ÖNCELİKLİ SEÇENEK "PARA CEZASI") 49
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU Şekil 6: Gördüğünüz Yada Duyduğunuz Çevre Kirleticilerini Nereye şikayet Edeceğinizi Biliyor musunuz? dağılımı (Altta); Öncelikli seçenek "Hayır" 'in, kızlar ve erkekler arasındaki karşılaştırması sınıflara göre nasıl gidiş göstermektedir? (Sol üstte); Öncelikli seçenek "Hayır" 'in Bölgelere göre değerlendirilmesi nasıldır? (Sağ üstte). PAU MUH FAK. KIZ-ERKEK KARŞILAŞTIRMASI ÇEVRE KİRLETİCİLERİNİ NERELERE ŞİKAYET EDECEĞİNİZİ BİLİYOR MUSUNUZ?.. 0.9 ^ 0.7 0.5 0.3 0. 0.0 Sınıf Sınıf. 0.9 0.7 0.5 U.J 0. Sınıf 3 Sınıf 4 Akdeniz D.Anadolu Ege nn PAÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BÖLGE GENELİ ÇEVRE KİRLETİCİLERİNİ NERELERE ŞİKAYET EDECEĞİNİZİ BİLİYOR MUSUNUZ? _......,. _ r,,..^~..^,...~..^. ^ ^ ^ ^ ^ ^. ^ ^ ^. ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^. - G.D.Anadolu iç Anadolu Karadeniz Erkek Hayır seçeneği Kız HAYIR Hayır seçeneği PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ GENELİ ÇEVRE KİRLETİCİLERİNİ NEREYE ŞİKAYET EDECEĞİNİZİ BİLİYOR MUSUNUZ? (SORU 5) EVET (0%) (80%) HAYIR (ÖNCELİKLİ SEÇENEK "HAYIR") 50
.YÜZYILA DOĞRU DENİZLİ SANAYİİ SEMPOZYUMU 4. SONUÇLAR VE ÖNERİLER 4.. Sonuçlar Daha çok Türkiye 'nin Batı Bölgeleri 'ndeki durumu yansıtan " Çevre Kirliliği Konusunda Bilinç Belirleme Anketi ", Pamukkale Üniversitesi öğrencilerinin % 50 'sine uygulanmıştır (633 öğrenci). 30 adet sorusunun bulunduğu anketin değerlendirilmesiyle ve bu çalışma için seçilen 8 sorunun yeniden düzenlenerek yorumlanmasıyla, aşağıdaki çarpıcı sonuçlar elde edilmiştir. Sanayi kirlenmesi birincil kirlenmedir. Çevre öncelikli ekonomiye gidilmelidir. Çevrenin bozulmasına tepki "uyarı" dan öteye geçememekte, çoğunluğu, tepkisini yalnızca "kızarak" dile getirmektedir. Çevre ancak "para cezası" ile denetlenebilir. Çevre kirleticilerinin nerelere şikayet edilecekleri bilinmemektedir. Genel anlamda, Üniversitenin ilk yıllarındaki hoşgörü ve duyarlılılık, son sınıflarda katılaşma eğilimi göstermektedir. Bölgeler arasında büyük aykırılıklar olmasa da, kirlenmeyi daha yakından görenler ve yaşayanlar, daha duyarlı olmaktadırlar. 4.. Öneriler Son onyıl içinde, Milli Eğitim Bakanlığı konuya eğilmiş, ilkokullara çevre konularıyla ilişkili dersler konulmuştur. Eğitimin görsel-işitsel düzeye ulaştırılabilmesi güzel bir gelişme olacaktır. Medya'nın, özellikle televizyon kanallarının, konuya daha bilimsel ve eğitsel düzeyde bakmaları yararlı olacaktır. Sivil Savunma Örgütleri 'ne benzer, ancak işlerliği olan, ileri yaşlardaki bireylere yönelik, "özel eğitim merkezleri" açılmalı, bunların özendirici olmaları sağlanmalıdır. Üniversite kesiminden, "çevre eğitimi" konusunda yararlanabilme olanakları araştırılmalıdır. KAYNAKLAR. EKSİK, K.; AKSOY, V. (995): Pamukkale Üniversitesi Öğrencileri Arasında Çevre Bilincinin Değerlendirilmesi. Denizli, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Diploma Çalışması No: 3, 76 s. (Yön: N. O. BAYKAN).. KORU, N. (993): Örneklerle Harvard Graphics Kullanımı. İstanbul, Alfa Basım Yayım Dağıtım, ISBN 975-7368- 00-8, 48 s. 3. SERICI, CM. (996): Yüksek Öğretimde Çevre Bilincinin Yaşla Değişimi. Denizli, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Diploma Çalışması No: 8, 5 s. (Yön: N. O. BAYKAN; Ü. GÜNER). 5