AİLE KURMAK &AİLE OLMAK Dr. Fatma BAYRAKTAR KARAHAN Uzman-Ankara
Aile Nedir? Aile kelimesinin kökü, ğavl dir. Bu kelime, ağır bir sorumluluk altına girmek demektir. Bu kökten gelen aile ise, birini çekince diğeri ayakta kalamayacak kadar birbirine yaslanan iki veya daha fazla unsuru ifade eder.
Aile Nedir? Eski Türklerde aile kurmak, ev-bark sahibi olmak şeklinde ifade edilir. Bark Orhun anıtlarında mabed anlamına gelir. Ev de kutsal bir mabed kabul edildiğinden bark adını alır.
Aile Kurmak Aile kurmanın ilk şartı, meşru bir evlilik akdidir. Evlilik akdi ile kurulan aile iki temel amaca hizmet eder: a. Huzur bulmak b. Nesiller yetiştirmek
Aile Kurmak «Allah, sizi bir tek nefisten yaratan ve kendisi ile huzur bulsun diye eşini de ondan var edendir.» A râf Suresi, 189
Aile ve Değerler İnsan, yaratılıştan iyilik ve kötülük kabiliyetine sahiptir. «Nefse ve onu düzgün bir biçimde şekillendirip ona kötülük duygusunu ve kötülükten sakınma yeteneğini ilham edene and olsun ki, nefsini arındıran kurtuluşa ermiştir.» «Onu kötülüklere gömüp kirleten kimse de ziyana uğramıştır.» Şems 7-10
Aile ve Değerler Bireyin, kendini «kötülüklere gömen» değil, «kendini arıtan» ve böylece «saadete erebilen» olması, ahlaki değerlerle mümkündür. İslam dininin ahlaki değerlere, Kuran ı Kerim de önemle yer vermesinin yanında Hz. Aişe validemizin Hz. Peygamberin (S.A.V) ahlakını «Kuran ahlakı» olarak tanımlaması da önemlidir.
Aile ve Değerler Toplumun çekirdeği olan aile için ahlaki değerlerin özel bir önemi vardır. Çünkü aile; -Değerleri taşır. -Değerleri üretir.
Aile ve Değerler Ailenin sahip olacağı ve taşıyacağı değerler, sade, sağlam ve net olmalıdır. Ailenin ürünü olan çocukların vicdanlarına kazınmış bu değerler, ne kadar net ve sağlam olurlarsa, o ölçüde fonksiyonel olabilirler. Zira, sahip olunan ahlaki değerler, bu özelliklere haiz olmadığında hızla değişen koşulların ortaya çıkardığı beklenmedik olaylarda, kişi doğru davranış biçimini geliştiremez.
Aile ve Değerler İslam dini, «sadelik ve kolaylık» dinidir. «And olsun ki Biz Kuran ı öğüt alınsın diye kolaylaştırdık.» Kamer Suresi 17
Aileyi Ayakta Tutan Değerler MUHABBET MERHAMET MAHREMİYET ADALET SORUMLULUK NEZAKET
Muhabbet 1 Muhabbet ve rahmet, kadın ve erkeği birlikte tutan iki unsurdur. Sevgi tekamül ettirilmezse, cinsellik bitince o da biter. Fakat rahmet, cinsellik bittikten sonra da devam eder. Allah için birbirini sevmek.
Muhabbet 2 «Kendileri ile huzur bulasınız diye sizin için türünüzden eşler yaratması ve aranızda bir sevgi ve merhamet var etmesi de O nun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir. Rûm Suresi, 21 «Siz yeryüzündekilere merhamet edin ki, yüce Allah da size merhamet etsin.» Ebu Davud, «Edeb», 58; Tirmizi, «Birr», 16
Merhamet Ailenin bütün fertleri arasında merhamet temel bir değerdir. Kuran, bu hususu bazen maddi görevleri hatırlatarak bazen manevi görevlere ilişkin örnekler vererek vurgular. Merhametin Maddi Tezahürleri; «Ey Muhammed, sana ne sarf edeceklerini sorarlar de ki, sarf edeceğiniz mal, ana, baba, yakınlar, yetimler, düşkünler, yolcular içindir. Yaptığınız her iyiliği Allah şüphesiz bilir.» Bakara Suresi 215
Merhamet 2 Merhametin Manevi Tezahürleri: «Rabbimiz, hesap görülecek günde beni, anamı, babamı ve bütün inananları bağışla.» İbrahim Suresi 41 Rabbim, bu beldeyi güvenli kıl, ben ve çocuklarımla birlikte hepimizi putlara tapmaktan uzak tut. İbrahim Suresi 35
Mahremiyet Kadınlarınız sizin için bir elbisedir, siz de onlar için elbisesiniz.» Bakara Suresi, 187
Mahremiyet 2 Peygamber Efendimiz (s.a) buyuruyor ki: Kıyamet günü Allah katında (hesab sorulacak) en büyük ihanetlerden biri, kişinin eşiyle birlikte olduktan sonra onun sırrını ifşa etmesidir. Müslim, Nikah,124; Ebu Davud, Edeb, 32
Adalet Bir şeyi yerli yerine koymak anlamında olup, zulüm kelimesinin zıddıdır. Düzenli ve dengeli davranma, her şeyin ve herkesin hakkını verme, haksızlıklardan uzaklaşarak orta yolu tutma, bir şeyi yerli yerine koyma, insaf ve eşitlik anlamlarındadır. Geniş kapsamlı bir kavram olan adaletin zıttı zulüm, hıyanet ve insafsızlıktır. Adalet, sadece devlete ve yöneticilere has bir olgu değildir. Adalet, hukuki, içtimai ve ahlakı alanların hepsini kapsar. Bu bağlamda adalet kişinin kendine, ailesine ve çevresinde yer alan insan, doğa ve hayvanlara karşı görevlerini ve haklarını yerine getirmesidir.
Adalet 2 Ey iman edenler kendiniz ana-babanız veya akrabanız aleyhine de olsa adaletten asla ayrılmayın, Allah için şahitlik eden kimselerden olun. Zengin olsunlar, yoksul olsunlar Allah onlara sizden daha yakındır. Öyleyse siz hislerinize uyup adaletten ayrılmayın. Eğer adaletten sapar veya üzerinize düşeni yapmaktan geri durursanız bilin ki Allah yaptığınız her şeyden haberdardır. Nisa 135
Adalet 3 Peygamberimiz (S.A.V): Hükmünde, ailesine karşı ve velayeti altında olanlar hakkında adil davrananlar, kıyamet gününde nurdan minberler üzerindedirler. Müslim, Sahih, İmaret 5 (1827) c.2
Sorumluluk Fikren ve ahlaken çöküşe neden olan şeylerin en önemlisi, en dikkat çekeni intizamsız ve sorumsuz olmaktır. İyi ve kötü eylemlerin mutlak bir karşılığı vardır. Birey her türlü eyleminden sorumludur. O nedenle hangi eylemin ne tür sonuçlar doğuracağına ilişkin ahlaki kurallar bilinmelidir. Ey inananlar! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun. Tahrîm Suresi, 6- Abese 33-37
Sorumluluk 2 Sorumluluk duygusunun gelecek nesillere kazandırılmasında disiplin ve tutarlılığın özel bir önemi vardır.
Sorumluluk 3 Resulullah buyuruyor ki: Bakmakla yükümlü olduğu kimseleri ihmal etmesi, kişiye günah olarak yeter. Ebu Davud, Zekat, 45
Değerleri Kazandırmak Anne babalık amaçlarınızı belirleyebilirsiniz. Ailenizde sizin için önemli olan değerler neler? Çocuğunuzun hangi değerleri benimsemesini istersiniz? Belirlediğiniz değerleri çocuğunuzun kazanması yönünde neler yaptığınızı düşünebilirsiniz.
Dinlediğiniz için teşekkür ederim... Dr. Fatma BAYRAKTAR KARAHAN hfzbayraktar@hotmail.com