MANDALİNALAR BABADAN, BODRUM YADİGARI İSMİ ANNEDEN Daha önce Türkiye geneline internet üzerinden adrese teslim Bodrum mandalinası satışı yapan turizmci Erman Aras, katkı maddesi kullanmadığı yeni markası Bodrum Yadigarı lokumu ile bahçelerini koruyarak imara direnmeye devam ediyor. Çiçek Bozoğlu/Bodrum Gündem Suyundan esansına ve üzerinde kullanılan ununa kadar Bodrum mandalinasından elde ettiği ürünlerle yapılan Bodrum Yadigarı markası lokumunu piyasaya çıkartan turizmci Erman Aras ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Sayın Erman Aras, Babadan Kalma Mandalina Bahçelerinizi Ayakta Tutmak Ve Yarımadamızı Çevreleyen Ranta Yenik Düşmemek İçin Verdiğiniz Mücadeleyi Bir Adım Öteye Taşıyarak Yeni Bir Ürünle Piyasaya Çıktınız. Günümüz şartlarında artık elimizde sürdürülemez bir bahçe vardı. Babamın aramızdan ayrılışından önce kendi rızası ile biz bahçelerimizdeki mandalinaları yurt çapında kargo ile adrese teslim etmeye başlamıştık. Çünkü babam dört çocuğunu bu bahçelerden elde ettiği para ile okutmuş ve evini geçindirmişti. Bahçenizden ürün satın alacak kişi ve kurumlar dalındaki mandalinayı tartarak alış yapmaz. Bahçede var olan mandalinaya şöyle bir göz ucuyla bakar ve burası 50 tonluk bir bahçe der. Sizin 100 ton demeniz bir şey ifade etmez. Son on yıldır bahçelerden bu şekildeki doğrudan satışın kilogram fiyatı 50 kuruştur. Bir bahçıvanın yıllık maliyeti yaklaşık 30 bin liradır. Bunun içinde bakım, sulama, ilaç ve diğer masraflar yoktur. Bodrum da böyle bir mandalina satışı da neredeyse yok denilecek kadar az. Alım yapanların bazıları da anlaştıkları paraları dahi ödeyemez durumdalar. Biz babamla bu mandalinaların internetten satışını geçtiğimiz
yıllarda denedik ve bu süre zarfında da epey yol aldık. Fakat 100 ton mandalina internetten satılarak bitmiyor. Bunun katma değeri yüksek bir ürün haline getirmek gerekiyor. Babam en çok mandalinanın kolonyasını yapmak istiyordu ömrü vefa etmedi. Kolonyadan önce reçel ve marmelatı ile başlayalım ve en son kozmetiğe girelim dedik. Reçel ile ilgili izinlerimizi aldıktan sonra lokumu ve esansı için araştırmalar yaptık. Mandalinanın gerçekten değerlenebilmesi için suyunu kullanmamız gerekir. Hava muhalefetinden dolayı bu yıl bahçelerdeki mandalinaların %50 si telef oldu, yerlerde. Çünkü bizim mandalinamız Aralık ayının 15 ine doğru olgunlaşmaya başlar. Üretimin Her Safhasında Doğal Malzeme Kullandığınız Bodrum Yadigarı Öylesine Bir Marka Değil Aslında. Bodrum un mandalina bahçelerini gelecek kuşaklara taşıyabilmek ve bu değeri ayakta tutabilmek için lokum üretimi ile ilgili de izinlerimizi aldıktan sonra son derece hijyenik entegre bir tesis ile anlaşma yaptık. Bodrum lokumun üretiminde normal su yerine mandalina suyu, şeker yerine çok daha pahalı olmasına rağmen doğal hurma sıvısı, esansını yine mandalinalarımızdan ürettiğimiz doğal esans, dışı içinse klasik Hindistan cevizi yerine yine bahçemizden elde ettiğimiz mandalina unu kullanarak üretiyoruz. Açıkça içindeki hurma sıvısı dışında her şeyi ile Bodrum a ait bir ürün oldu. Marka İsminizi Nasıl Belirlediniz? Babamızın Ömer Aras ın mandalinalarını kullanıyoruz ama aynı zamanda kendisine o gün bu gündür destek olan annemizi de unutmadık bu serüvende. Annemizin adı Yadigar. Marka tescilimizi yaparken babamız Ömer Aras ın mandalinasından elde ettiğimiz ürünlerimize annemiz Yadigar hanımın da ismi verdik. Böylece Bodrum Yadigarı markasını oluşturduk. Bütün bu bahçeleri ikisi birlikte yarattılar. Dedik ki hem onların
anısını devam ettirelim hem de bahçelerimize katma değer sağlayalım. Babamın en büyük korkusu kendisinin ölümünden sonra emek verdiği bu bahçelerin kesilerek ranta yenik düşmesi, buralara inşaatlar yapılması idi. Yerli Boylusun, Buradan Kazanacağın Üç Kuruşa İhtiyacın Mı Var, Bırak Uğraşmayı. Bahçene Üç Tane Ev Yapsan Daha Fazla Kazanırsın Demiyorlar Mı? Bu Çabalarınıza Yerelde Destek Alabiliyor Musunuz? Bu bahçeler babamızın bizlere bıraktığı mirasıdır, emanetidir. Babalarımız ve annelerimiz gibi bizim bu mandalinaya sahip çıkmamız lazım. Buradaki en büyük sıkıntımız pazarlama ağı. Bizler üretelim ama Bodrum un değeri olan bu ürünlere Büyük şehir belediyesinin de destek vermesi gerekiyor. Muğla da üretilen böylesi özel ürünlerin ki bal da bu ürünlerden biridir. Muğla genelinde bu ürünlerin satılabileceği mekanlar ve stantlar sağlansa 3 aylık bir sezona sıkıştırılmış olan turizmden daha fazla gelir elde ederiz. Mandalinamızın geleceğe taşınabilmesi için yapılan tüm üretimlerin belirli bir standarda sokulması lazım. Turgutreis te kadınlarımızca kurulmuş kooperatiflerimiz var. Orada sadece reçel ve marmelat yapılsa Turgutreis in bahçeleri, Ortakent teki mandalinalar kurutulsa cips yapılsa Bitetez in ve buranın bahçeleri kurtulur. Bahçelerimizi terk ettikçe sıkıntılar çoğalıyor. Ağaçlarımızda kimyasal ilaç kullanmadığımız için başımızda Akdeniz meyce sineği diye büyük bir bela var. Bununla ilgili Muğla Büyükşehir, İlçe Tarım, Bodrum narenciye Birliği ve Bodrum Ziraat Odası iş birliği ile bir araya geldik ve bu sineğe bir çözüm bulmaya çalıştık. Bizim kendi bahçelerimizde kullandığımız sinek tuzaklarını kendilerine önerdim. Bu dört kurum da Yarımada genelinde bahçe sahiplerine maliyetini kendilerinin karşıladıkları sinek tuzakları dağıttılar. Baş edilemez bir sayışa ulaşan sinek popülasyonunu önlemenin en önemli çözümlerinden biri de sinek yüzünden dalından düşen
kayısı, incir ve portakal gibi meyvelerin düşer düşmez toplanarak bir hafta boyunca suda bekletilmeleri gerekir. Böylece uçan değil daha larva halinde iken bu haşereye de çözüm bulmuş oluruz. Bundan Sonraki Çalışmalarınızda Neyi Hedefliyorsunuz? Bizim mandalinamız çok çekirdekli olduğu için pek tercih edilmez. Halbuki mandalinanın en büyük sermayesi çekirdeğidir. Günümüz tıbbında mandalina çekirdeğinden elde edilen katma değer diğer yan ürünlerine göre çok daha fazladır. Mandalina çekirdeğini değerlendirdiğimiz gün ben aslında projem bitmiş diyeceğim, hedefi öyle koydum. Ben bununla ilgili de çalışmalara başladım. Bodrum mandalina çekirdeğini pek çok laboratuvara gönderdim. Kolonyadan başlayıp şampuan, krem, onun dışında pastacılık sektöründe kullanılacak ham madde, kurutulmuş ve cips haline gelmiş mandalinalardan tutun da şu an devam eden araştırmalar hangi ürünü içeriyorsa onunla ilgili üretim yapmayı hedefliyorum.