Selçuk Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Cilt 11, Sayı 2, 102-107, 2001 Yeni Bir Kök Kanal Dolgu Patının Apikal Mikrosızıntısı Üzerine Smear Tabakasının Etkisi Dr. Funda KONT ÇOBANKARA* Doç. Dr. Sema BELLİ* Dt. Necdet ADANIR* ÖZET Bu çalışmanın amacı, polidimetilsiloksan esaslı RSA RoekoSeal Automix kanal dolgu patının apikal mikrosızıntısı üzerine smear tabaka etkisini sıvı filtrasyon metoduyla incelemekti. Çalışmada 46 adet insan tek köklü alt santral kesici dişi kullanıldı. Her bir dişin koronal parçası mine-sement sınırından çıkarıldı ve kök kanalları ProFile. 04 alet serisiyle çalışma uzunluğu 17 mm olacak şekilde 7 no'ya kadar genişletildi. Daha sonra örnekler her birinde 23 örnek bulunan 2 eşit gruba ayrıldı. Grup 1 'deki kök kanalları sadece % 5.25'lik NaOCl ile irrige edilirken (smear tabaka uzaklaştırılmadı), Grup 2 'deki kök kanalları smear tabaka uzaklaştırılması için önce %17'lik EDTA ve sonrasında % 5.25'lik NaOCl ile irrige edildi. Her bir gruptan rastgele seçilen 3 adet örnek scanning elektron mikroskop incelemesi için kontrol olarak alındıktan sonra geriye kalan kökler RSA RoekoSeal Aııtomix kanal dolgu patı kullanılarak lateral kondensasyon yöntemiyle dolduruldu. Örnekler 1 hafta süreyle 37 C ve %100 nemli bir ortamda bekletildi. Dolgulu kök kanallarının apikal mikrosızıntısı sıvı filtrasyon yöntemiyle ölçüldü. Sıvı iletimi, sisteme 3 psi O 2 basıncı uygulandıktan sonra mikropipet içindeki hava kabarcığının hareketiyle ölçüldü. Grup 1 ve Grup 2 'deki ortalama mikrosızıntı değerleri sırasıyla 0,641 x 10-4 ± 0,397 x 10-4 ve 0,365 x 10-4 ± 0,214 x 10-4 µl/dk -1 cm 2 cmh 2 O -1' ydu. Kök kanal duvarları üzerinde smear tabaka bırakılması, smear tabakasının uzaklaştırılmasına göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha fazla sızıntıya neden oldu (p<0.05, Mann-Whitney U). SUMMARY The purpose of the present study was to investigate the effect of smear layer on apical microleakage of a polydimethylsiloxane based RSA RoekoSeal Automix sealer, using a fluid filtration method. Forty-six single-rooted human lower incisor teeth were used. The coronal part of each tooth was removed at the cementoenamel junction and the root canals were prepared using ProFile.04 rotary instrument series at the working length of (17 mm) to size 7 file. The specimens were randomly divided into two groups of 23 specimens each. For Group 1, root canals were irrigated with 5.25% NaOCl only (smear layer not removed). In the Group 2, the root canals were irrigated 17% EDTA, followed by 5.25% NaOCl to remove the smear layer. Three of the roots were selected randomly as control for scanning electron microscope investigation from each group and the remaining teeth were filled with lateral condensation technique using RSA RoekoSeal Automix as sealer. All samples were stored at 37 C and 100% humidity for 1 wk. Apical microleakage of the filled root canal was measured by the fluid filtration technique. Hydraulic conductance was measured by the movement of an air bubble in a micropipette after a pressure of 3 psi O 2 was applied to the system. The mean microleakage rate of Group 1 and Group 2 were 0,641 x 10-4 ± 0,397 x 10-4 and 0,365 x 10-4 ± 0,214x 10-4 µl/min -1 cm -2 cmh 2 O -1 respectively. To leave intact smear layer on root canal walls caused significantly more apical microleakage than when the smear layer was removal (p<0.05, Mann-Whitney U). GİRİŞ Smear tabaka varlığının avantaj ve dezavantajları ve prepare edilen kök kanallarından çıkarılıp çıkarılmaması hala tartışılmakla birlikte özellikle son yapılan çalışmalarda ağırlık smear tabakasının çıkarılması yönündedir. Bunun en önemli nedenlerinden birisi olarak, smear tabakasının kanal dolgu patlarının dentinal tübüller içine penetrasyonunu ve adezyonunu engelleyen fiziksel bir bariyer olması gösterilmiştir. 21,30 Literatürde smear tabakasının apikal kapatma ile ilgisini belirten çalışmalar da mevcuttur. Bazı araştırıcılar 8,16 smear tabaka varlığı veya yokluğunun apikal kapatma üzerine anlamlı bir etkisi olmadığını savunurken bazıları da 3,12 smear tabaka çıkarılmasının dolgunun kapatma özelliğini arttırdığını iddia etmektedirler. Bu çelişkili sonuçlar; smear tabakasını uzaklaştırmak için kullanılan ajanların farklı olması, kullanılan kanal dolgu patının tipi, film kalınlığı, akışkanlık oranı veya dolgu tekniği tipinden kaynaklanabilmektedir. 23 * S.Ü. Dişhek. Fak. Endodonti BD
Yeni Bir Kök Kanat Dolgu Patın nın Apikal Mikrosız zıntısı Üzerine Smear Tabakasının Etkisi S.Ü. Dişhekimliği Fak Derg. 2001 Endodontik tedavide kök kanal sistemi ile periapikal dokular arasında hermetik bir kapatma sağlayacak materyal ve tekniklerinn kullanılması oldukça önemli- ko- dir. Bu nedenle özellikle apikal sızıntı, endodonti nusunda yapılan çalışmaların büyük bir kısmını oluş- ka- turmuştur. 31 Kök kanallarındaki mikrosızıntı, kök nalı dolgu teknikleri ve kullanılan kanal dolgu patının fiziksel ve kimyasal özellikleri gibi çok sayıda değiş- 17,23 ken tarafından etkilenebilen kompleks bir olaydır. Mikrosızın ntıyı ölçmek amacıyla bugüne kadar boya sımetodu zıntı testi, bakteriyel sızıntı testi, sıvıı filtrasyon ve elektro kimyasal metotlar gibi pek çok teknikk kul- lanılmıştır. 4-6,20,29 Bunlar arasında sıvı filtrasyon me- olarak ölçen en iyi teknik olarak bildirilmiştir. 27,2 28 todu; dolgu materyallerinin mikrosızıntısını kantitatif Bu çalışmanın amacı; yeni geliştirilmiş polidimetilsiloksan esaslı bir kök kanal dolgu patı olan RSA RoekoSeal Automix'in (Roeko, Langenau, Germany) lateral kondensasyon tekniği kullanılarak doldurulan kök kanallarında apikal mikrosızıntı üzerine smear tabaka etkisini sıvı filtrasyon yöntemiyle belirlemektir. GEREÇ VE YÖNTEM Çalışmada; 46 adet apeksi tam olarak kapanmış insan tek köklü alt santral kesici dişi kullanıldı. Üzerindeki organik artıkların temizlenmesindenn sonra dişler, la- boratuar çalışması başlayıncaya kadar distile su içeri- bir sinde bekletildi. Bir elmas disk yardımı ile her kök uzunluğu 17 mm olacak şekilde ölçülerek, dişlerin anatomik kronları kesildi. Kök pulpaları tirnerf yardımıylaa çıkarıldı, apikal açıklıkk 10 no'lu eğe ile belirlendikten sonra kanallar apikal foramenden 1 mm kısa olacak şekilde ProFile.04 açılı Ni-Ti (Dentsply Maillefer, Ballaigues, Switzerland) dönen alet serisiyle 7 no'lu eğeye kadar prepare edildi. Kanallarınn koronal kısımları 2 ve 3 no'lu gates-glidden frezlerle genişletildi. Preparasyon boyunca kanallar her bir eğe arasında 1 ml %5,25'lik NaOCl kullanılarak irrige edildi ve rastgele 2 eşit gruba ayrıldı: Grup 1: Kök kanalları preparasyon sonrasında sadece 10 ml %5.25'lik NaOCl ile yıkandıı ve smear tabaka uzaklaştırılm mayan (smear +) grup olarak adlandırıldı. Grup 2: Bu gruptaki kök kanalları son olarak 10 ml %17'lik EDTA ve sonrasında 10 ml %5.25'lik NaOCl solüsyonu ile yıkandı ve bu grup smear tabaka uzaklaştırılan (smear -) grup olarak ifade edildi. Her bir gruptan scanning elektron mikroskop (SEM) incelemesii için rastgele 3'er adet örnek alındıktan sonra kalan kök kanalları, dolgu öncesinde kâğıt konlarla tamamen kurutularak RSA RoekoSeal Automix kanal dolgu patı ve lateral kondensasyon tekniği kullanılarak dolduruldu. Mikrosızıntı testi öncesinde tüm örnekler sertleşme için 1 hafta süreyle 37 C ve %100 nemli bir ortamda etüvde bekletildi. Örneklerin SEM İncelemesi İçin Hazırlanması Köklerde smear tabakası varlığı ve yokluğunun kanıtı SEM'la yapıldı. Bunun için smear tabakalı ve smear tabakasız gruplardan rastgele seçilen 3'er adet kök üzerinde bukkal ve lingual yüzeylere bir elmas ront frez ile koronalden apikale doğru oluklar açıldı. Bu oluklar, kanal dentinine zararr vermeyecek şekilde bir elmas disk ile derinleştirildi. Steril bir ağız spatülü ile oluklara hafif bir kuvvet uygulandı ve köklerin tam ortadan önceden açılan oluklar boyunca uzunlamasına iki eşit parçayaa ayrılmalarıı sağlandı. Daha sonra örnekler sırasıylaa %70, %80, %96 ve %100'lük etil alkol serisinde birer saat bekletilmekk suretiyle dehidrate edildi ve ODTÜ Metalürji Mühendisliği SEM laboratuarında özel pirinç levhalar üzerine yapıştırılarak vakumlama cihazına alındı ve takiben 400 nm kalınlığında altınla kaplanarak SEM cihazında (JSM 6400-Scanning Electron Microscope, Jeol; Tokyo, Japan) incelendi. Apikal Mikrosızıntının Ölçülmesi Apikal mikrosızıntı ölçümleri, ilk kez Wu ve ark 28 ta- mo- rafından tarif edilen ve bu çalışma için birtakım difikasyonlar yapılan sıvı filtrasyon metodu ile yapıldı (Şekil 1) ). Şekil 1: Sıvı Filtrasyon Yöntemiyle Mikrosızıntı Ölçümünde Kullanılan Düzenek a. Plastik boru, b. Metal bağlayıcı, c. 18 gauge paslanmaz çelik tüp, d. Mikropipet, e. Plastik tüp, f. Mikroşırınga, g. Basınçlı tampon rezervuarı. Bu metotta, her bir kök öncelikle bir plastik boru (a) ve bir metal bağlayıcı (b) vasıtasıyla 18 gauge paslanmaz çelik bir tüpe (c) bağlandı. Bunun için kökler, iç çapı 3, dış çapı 6 mm ve uzunluğu 4 cm olan plastik borular içerisine, apikal kısmı içeride ve koronal 103
Cilt 11, Sayı 2 ÇOBANKARA, ADANIR, BELLİ kısmı serbest kalacak şekilde yerleştirildi. Köklerin boru dışında kalan 2 mm'lik koronal kısımları ile plastik boru arasında oluşabilecek herhangi bir sızıntı ihtimaline karşı bu bölgelere siyanoakrilat yapıştırıcı sürüldü ve diğer ucunda 18 gauge paslanmaz çelik tüp bulunan bir metal bağlayıcıya bağlandı. Metal bağlayıcıya takılan 18 gauge'lık paslanmaz çelik tüp, aynı zamanda bir plastik tüp (e) yardımı ile 25 µl'lik cam mikropipete (d) bağlantıyı da kolaylaştırdı. Plastik tüpün mikropipet ile 18 gauge paslanmaz çelik tüp arasına bir mikroşırınga (f) yerleştirildi. Plastik tüpün diğer bölümü ise 3 psi O 2 basıncına ayarlanmış bir tampon rezervuarına (g) bağlanarak düzenek tamamlandı. Mikroşırınga ile yaklaşık 1 mm kadar su emilerek tüm mikropipet, mikroşırınga, plastik tüp ve örneklerin apikalinde kalan plastik boru distile su ile dolduruldu. Bu şekilde plastik tüp içerisinde kalan hava kabarcığı mikroşırınga ile hareket ettirilen su vasıtasıyla, cam mikropipetin ortasında olacak şekilde pozisyonlandırıldı. Sıvı filtrasyon hacmi bu hava kabarcığı hareketinin gözlenmesi ile ölçüldü. Hava kabarcığının yer değiştirmesi sıvı filtrasyonu olarak kaydedildi ve sonuçlar µl/dk -1 cm -2 cmh 2 O -1 olarak ifade edildi. Kanal dolgu patı kullanılmaksızın sadece güta perka ile doldurulan kök kanalında 18 gauge paslanmaz çelik tüp boyunca oluşan sıvı akış oranı bir dakikada tüpten akabilecek su miktarı ile ölçüldü (1.850 g/dk, 239 cmh 2 O veya 15.535 µl/dk/239 cmh 2 O veya 113 µl dk -1 cmh 2 O -1 ). Bu değer yüzde olarak ifade edildi ve dolgulu köklerin mikrosızıntı değerleri için hem pozitif kontrol hem de %100 sızıntı değeri olarak hizmet gördü. Sıvı hareketi ölçümleri 2 dakika süreyle 4'er kez tekrarlandı ve her bir grup için ortalamalar hesaplandı. İstatistiksel Analiz Her iki grup için elde edilen ortalama sıvı mikrosızıntı sonuçları Mann-Whitney U testi kullanılarak karşılaştırıldı. BULGULAR SEM İncelemesi Sonuçları Kök kanallarının genişletme işlemini takiben 10 ml %5.25 NaOCl solüsyonu ile yıkanan örneklerin kök kanal yüzeylerinin SEM incelemesinde, kanal yüzeylerine dağılmış inorganik debris kümelerinin yanı sıra kök kanal yüzeylerinin tamamen tipik bir amorf smear tabakası ile kaplı olduğu görülmüştür (Resim 1). Kök kanallarının genişletilmesini takiben son olarak 10 ml %17'lik EDTA ve 10 ml %5.25'lik NaOCl solüsyonları ile yıkanan örneklerin SEM incelemesinde, tüm örneklerde kanal yüzeylerinin temiz olduğu ve smear tabakasının tamamen uzaklaştırıldığı görülmüştür. Dentin kanallarının ağızları genişlemiş olup açık ve net olarak izlenmiştir (Resim 2). Resim 1: Bir Örnekte Kanalın Orta Üçlüsünde 10 kv'da x500 Büyütme ile çekilen SEM Mikrofotoğrafı. Bütün yüzey smear tabakası ile örtülmüştür. Ayrıca inorganik debris parçacıkları ve birkaç dentin kanalı ağzı izlenmektedir. Resim 2: Aynı bölgeden yine 10 kv'da x500 Büyütme ile Alınan SEM Mikrofotoğrafı. Dentin kanalları temiz, açık ve net olarak izlenmektedir. Mikrosızıntı Testi Sonuçları Çalışma sonucuna göre; Grup 1 (smear +, 0,641x 10-4 ± 0,397 x 10-4 µl/dk -1 cm -2 cmh 2 O -1 )' deki ortalama sızıntı miktarı Grup 2 (smear -, 0,365 x l0-4 ± 0,214 x 10-4 µl/dk -1 cm -2 cmh 2 O -1 )' den fazla olarak bulundu ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.05, Mann-Whitney U testi) (Tablo 1). Tablo 1: Grupların Ortalama Mikrosızıntı Miktarları ve Standart Sapma ile Minimum ve Maksimum Değerleri. Grup Smear n Ort±SS (µl/dk -1 cm -2 cmh 2 O -1 ) Min-Max (µl/dk -1 cm -2 cmh 2 O -1 ) 1 (+) 20 0,641 x 10-4 ± 0,397 x 10-4 0,190x10-4 -1,383 x 10-4 2 (-) 20 0,365 x 10-4 ± 0,214 x 10-4 0-0,890 x 10-4 104
Yeni Bir Kök Kanal Dolgu Patının Apikal Mikrosızıntısı Üzerine Smear Tabakasının Etkisi S.Ü. Dişhekimliği Fak. Derg. 2001 TARTIŞMA Günümüzde güta perka ile kök kanal dolgusu için önerilen çok sayıda teknik olmasına rağmen guta perkanın dentine adezyon özelliğinin bulunmaması dolayısıyla daima bir kanal dolgu patı ile birlikte kullanılması önerilir. Endodontide değişik yapı ve özelliklere sahip çok sayıda kanal dolgu patı bulunmasına rağmen hemen hemen hiçbiri ideal bir patta bulunması gereken özelliklerin tümüne birden sahip değildir. RSA RoekoSeal Automix guta perkayla birlikte kullanım için yeni geliştirilmiş polidimethilsiloksan esaslı bir kök kanal dolgu patıdır. Henüz üzerinde yapılmış çalışma sayısı oldukça az olan bu patı apikal sızıntıya karşı direnç yönünden AH26'yla karşılaştıran Bartuskova ve Perinka, 1 her iki patın benzer özellikte olduğunu belirtmişlerdir. Patın apikal mikrosızıntısı üzerine smear tabakasının etkisi konusunda yapılmış herhangi bir çalışma mevcut değildir. Çalışmada, klinik olarak en yaygın şekilde kullanılan dolgu tekniği olması ve dolayısıyla lateral kondensasyon tekniği kullanılmıştır. 24 Kök kanallarındaki mikrosızıntı, kök kanalı içindeki dolgu materyali ve diş dokusu arasından sıvılar, bakteriler ve birtakım kimyasal maddelerin geçişi olarak tarif edilmiştir. Kök kanal duvarı ve dolgu materyali arasında sıvı geçişine izin verebilecek bir aralık bulunması nedeniyle oluşan bu durum; dolgu materyalinin kök kanal duvarına yetersiz adaptasyonu, patların çözünmesi veya kanal dolgu patlarının sertleşme büzülme veya genişlemesinin bir sonucu olabilir. Sızıntı için, güta perka ve kanal dolgu patı arasından veya kanal dolgu patı ve kök kanal duvarı arasından olmak üzere iki potansiyel yüzeyden söz edilmiştir. 23 Hoveland ve Dumsha, 11 sızıntının daha çok kanal dolgu patı ve kök kanal duvarı arasında oluştuğunu göstermişlerdir. Dolayısıyla, sızıntıyı önlemek amacıyla, kullanılan kök kanal dolgu patının kök kanal duvarlarına adezyon ve yüksek adaptasyon özelliğine sahip olması büyük önem taşımaktadır. Kanal dolgu patının fiziksel ve kimyasal özellikleriyle ilgili olan bu konu dışında sızıntı üzerinde önemli rol oynayabilecek diğer bir etken de kanal preparasyonu sonucunda kök kanal duvarları üzerinde oluşan smear tabakasıdır. Kök kanal duvarları üzerindeki smear tabakası, fiziksel bir bariyer olarak görev yaparak dolgu materyalinin kök kanal duvarına adaptasyonunu engelleyebilir. 30 White ve ark birbiri ardına yaptıkları iki çalışma sonucunda smear tabakası çıkarılmasının, plastik dolgu maddeleri ve kanal dolgu patlarının dentin kanallarının içine nüfuz etmesine olanak sağladığını bildirmişlerdir. 25,26 Dolgu maddelerinin dentin kanalları içine girmesi ile, dolgu maddesi-dentin arasındaki iç yüzeyin artacağı ve dolayısıyla dolgu maddesinin koronal-apikal sızıntıya karşı direncinin artacağı ileri sürülmüştür. 9,25 Cergneux ve ark 3 bir apikal sızıntı çalışması sonucunda smear tabakası elimine edilmediğinde boya infiltrasyonuna eğilimin daha büyük olduğunu saptamışlardır. Araştırıcılar smear tabakasının, yüksek su içeriği ve kanalın tam olarak kurutulamaması nedenleriyle zamanla değişken bir hacme sahip olabileceğini ve şekilsiz, homojen olmayan, zayıf bir şekilde tutunan yapısı ve düşük yoğunluğu nedeniyle sızıntıya hassas bir tabaka oluşturduğunu belirtmişler ve ancak smear tabakasının çıkarılmasıyla bu dezavantajların elimine edilerek dolgu materyalinin dentin duvarlarıyla kapalı bir temasa sahip olacağını ifade etmişlerdir. Mader ve ark' da 15 smear tabakasının amorf, homojen olmayan, gevşek tutunan bir yapıda olması ve düşük yoğunlukta bulunması nedeniyle sızıntı açısından kuşkulu bir yüzey oluşturduğunu bildirmişlerdir. Şen ve ark 21 ' da smear tabakasının kök kanal dolgu materyali etrafında meydana gelen sızıntı dolayısıyla yavaş bir şekilde eriyip dağılmak suretiyle kanal dolgu patı ve kök kanal duvarı arasında bir boşluk oluşturabileceğini öne sürmüşlerdir. Evans ve Simon 8 smear tabakası varlığı ve yokluğunun apikal sızıntı üzerine anlamlı bir etkisi olmadığını gözlemlerken, Cergneux ve ark 3 ve Kennedy ve ark 12 smear tabakası çıkarılmasının dolgunun kapatma yeteneğini artıracağı sonucuna varmışlardır. Saunders ve Saunders 19 1992'de TubliSeal ve Vitrebond kanal dolgu patları kullanılan kök dolgularının koronal sızıntısı üzerine smear tabakasının çıkarılmasının etkisini analiz etmiş ve her iki kanal dolgu patında da smear tabakasının çıkarıldığı dişlerin smear tabakasının sağlam bırakıldığı dişlerden daha az sızıntı gösterdiğini gözlemlemişlerdir. Küçükay-Karagöz 13 1990'da gerçekleştirdiği çalışmasında smear tabakası kaldırılmış ve kaldırılmamış dişleri, termoplastik guta perka enjeksiyon yöntemine göre bir kanal patıyla birlikte veya pat kullanmaksızın doldurmuştur. Elektrokimyasal yönteme göre yapılan apikal sızıntı incelemesinde, smear tabakası kaldırıldıktan sonra doldurulan kök kanallarında apikal sızıntının anlamlı olarak daha az olduğunu bulmuştur. Economides ve ark 7 ise 1999 yılında Roth 811 ve AH26'nın kapatma yeteneği üzerine smear tabaka etkisini inceledikleri bir çalışma sonucunda; smear tabakası çıkarılmasının AH26'yla doldurulan gruplarda mikrosızıntıyı azaltırken, Roth 811'in kapatma yeteneğini üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığını bulmuşlardır. 105
Cilt 11, Sayı 2 ÇOBANKARA, ADANIR, BELLİ Küçükay-Karagöz ve Hayırlı 14 1994 yılında Ultrafil sistemiyle doldurulan kök kanalları üzerine kanal dolgu patı ve smear tabakası etkisini değerlendiren bir çalışma yapmışlardır. Smear tabakası varlığı veya yokluğunun kanal dolgu patı kullanılıp kullanılmamasına bağlı olmaksızın kapatma yeteneğini etkilemediğini ancak smear tabakası varlığında kanal dolgu patı (CRCS) kullanıldığında mikrosızıntının arttığını bulmuşlardır. Bu bulgu, kök kanal dolgusu üzerine smear tabaka etkisinin guta perkadan ziyade kanal dolgu patı varlığıyla ilişkili olduğunu doğrulamaktadır. 7 Bu çalışmada, smear tabakası kaldırıldıktan sonra doldurulan gruptaki (smear -) apikal sızıntı oranı (0,365 x 10-4 ± 0,214x 10-4 µl/dk -1 cm -2 cmh 2 O -1 ), smear tabakasının varlığında doldurulan gruptaki (smear +) apikal sızıntı oranı (0,641 x 10-4 ± 0,397 x 10-4 µl/dk -1 cm -2 cmh 2 O -1 ) ile kıyaslandığında aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05) (Tablo 1). Çalışma sonuçlarımız, değişik teknik ve değişik maddelerin kullanıldığı ancak çoğunlukla smear tabakasının kaldırılması yönünde sonuç bildiren diğer çalışmaları doğrular niteliktedir. Çalışmada kullanılan sıvı filtrasyon metodu, gittikçe popülarite kazanmaya başlayan ve dolgu materyallerinin mikrosızıntısını kantitatif olarak ölçmeyi sağlayan en iyi ve hassas tekniklerden birisi olarak bildirilmiştir. Bu metot, kök örneklerinin zarar görmemesi, tekrarlanabilir ölçümler yapılabilmesi, pozitif basınç kullanıldığı için hapsolmuş hava veya sıvının neden olabileceği problemlerin bertaraf edilmesi gibi birtakım avantajlara sahiptir. 18,23,27,28 Çalışmamızda smear tabakasının uzaklaştırılması kök kanallarının önce 10 ml %17' lik EDTA sonra da 10 ml %5,25' lik NaOCl le yıkanmasıyla sağlanmıştır. Kök kanallarından smear tabakasının uzaklaştırılması için bu yöntemin oldukça etkili olduğu konusunda ispatlanmış pek çok çalışma vardır. 2,10,22,30 Ayrıca daha sonra yapılan SEM incelemeleriyle smear tabakası çıkarmada kullanılan bu yöntemin etkili olduğu ispatlanmış ve önceki çalışma sonuçlarıyla uyum göstermiştir. Sonuç olarak, smear tabakası uzaklaştırılmasının lateral kondensasyon tekniğiyle kullanılan RSA RoekoSeal Automix kanal dolgu patının apikal mikrosızıntısı üzerine olumlu bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Kaldırılıp kaldırılmaması konusunda devam eden tartışmalar nedeniyle yeni bir kanal dolgu patı olan RSA RoekoSeal Automix' in apikal mikrosızıntısı üzerine etkisinin araştırılması amacıyla değerlendirmeye alınan smear tabakasına, bu konuda yapılmış çalışma sayısı azlığından dolayı genel bir yorum getirmek şu an için imkânsız olup, konu üzerine yapılacak daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. KAYNAKLAR 1. Bartuskova S, Perinka L. Apical leakage of a new polydimethylsiloxane based root canal sealer. J Dent Research, 80: Special ıssue (Abst. No: 1717), p: 741, 2001. 2. Baumgartner JC, Mader CL. A scannning electron microscopic evaluation of four root canal irrigation regimens. J Endodon, 13: 147-157, 1987. 3. Cergneux M, Ciucchi B, Dietschi JM, Holz J. The influence of the smear layer on the sealing ability of canal obturation. Int Endod J, 20: 228-232, 1987. 4. Chailertvanitkul P, Saunders WP, Mackenzie D. An assessment of microbial coronal leakage in teeth root filled gutta-percha and three different sealers. Int Endod J, 29: 387-392,1996. 5. Czanstkowsky M, Michanowich A, Vazques JA. Evaluation of an injection of thermoplasticized low temperature gutta-percha using radioactive isotopes. J Endodon, 11: 71-74, 1985. 6. Delivanis PD, Chapman KA. Comparison and reliability of techniques for measuring leakage and marginal penetration. Oral Surg, 3:410-416, 1982. 7. Economides N, Liolios E, Kolokuris I, Beltes P. Long-term evaluation of the influence of smear layer removal on the sealing ability of different sealers. J Endodon, 25: 123-125, 1999. 8. Evans JT, Simon JHS. Evaluation of the apical seal produced by injected thermoplasticized gutta-percha in the absence of smear layer and root canal sealer. J Endodon, 12: 101-107, 1986. 9. Goldberg F, Massone JE, Spielberg C. Effect of irrigating solutions on the filling of lateral root canals. Endod Dent Traumatol, 2: 65-66, 1986. 10. Goldman LB, Goldman M, Kronman JH, Lin PS. The efficacy of several irrigating solutions for endodontics. A scanning electron microscopic study. Oral Surg Oral Med Oral Pathol, 52: 197-204,1981. 11. Hoveland EJ, Dumsha YC. Leakage evaluation in vitro of the root canal sealer Sealapex. Int Endod J, 19 : 21-28, 1986. 12. Kennedy WA, Walker III WA, Gough RW. Smear layer removal effects on apical leakage. J Endodon, 12: 21-27, 1986. 13. Küçükay-Karagöz I. Smear tabakasının varlığında ve yokluğunda doldurulan kök kanallarında apikal sızıntının incelenmesi. İ Üniv Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul, 1990. 14. Küçükay-Karagöz I, Bayırlı G. An apical leakage study in the presence and absence of the smear layer. Int Endod J, 27: 87-93, 1994. 15. Mader CL, Baumgartner JC, Peters DD. Scanning electron microscopic investigation of the smeared layer on root canal walls. J Endodon, 10:477-480,1984. 16. Madison S, Krell KV. Comparison of ethylenediamine tetraacetic acid and sodium hypochlorite on the apical seal of endodontically treated teeth. J Endodon, 10: 499-503, 1984. 17. Okşan T, Aktener BO, Şen BH, Tezel H. The penetration of root canal sealers into dentinal tubules. A scanning electron microscopic study. Int Endodo J, 26: 301-305, 1993. 18. Pommel L, Jacquot B, Camps J. Lack of correlation among three methods for evaluation of apical leakage. J Endodon, 27: 347-350,2001. 19. Saunders WP, Saunders EM. The effect of smear layer upon the coronal leakage of gutta-percha root fillings and a glass ionomer sealer. Int Endod J, 25: 245-249, 1992. 106
Yeni Bir Kök Kanal Dolgu Patının Apikal Mikrosızıntısı Üzerine Smear Tabakasının Etkisi S.Ü. Dişhekimliği Fak. Derg. 2001 20. Starkey DL, Anderson RW, Pashley DH. An evaluation of the effects of methylene blue dye ph on apical leakage. J Endodon, 19:435-439,1993. 21. Şen BH, Wesselink PR, Türkün M. The smear layer: a phenomenon in root canal therapy. Int Endod J, 28: 141-148, 1995. 22. Tatsuta CT, Morgan LA, Baumgartner JC, Adey JD. Effect of calcium hydroxide and four irrigation regimens on instrumented and uninstrumented canal wall topography. J Endodon, 25: 93-98, 1999. 23. Timpawat S, Vongsavan N, Messer HH. Effect of removal of the smear layer on apical microleakage. J Endodon, 27: 351-353, 2001. 24. Walton RE, Torabinejad M. Principles and practice of endodontics. 2nd ed. Philadelphia: WB Saunders Company, p:247, 1996. 25. White RR, Goldman M, Lin PS. The influence of the smeared layer upon dentinal tubule penetration by plastic filling materials. J Endodon, 10: 558-562, 1984. 26. White RR, Goldman M, Lin PS. The influence of the smeared layer upon dentinal tubule penetration by endodontic filling materials, Part 2. J Endodon, 13: 369-374, 1987. 27. Wu MK, Dee Gee AJ, Wesselink PR. Fluid transport and dye penetration along root canal fillings. Int End J, 27:233-238, 1994. 28. Wu MK, Dee Gee AJ, Wesselink PR, Moorer WR. Fluid transport and bacterial penetration along root canal fillings. Int Endod J, 26:203-208, 1993. 29. Wu MK, Wesselink PR, Boersma J. A 1-year follow-up study on leakage of four root canal sealers at different thickness.int Endod J, 28: 185-189, 1995. 30. Yamada RS, Armas A, Goldman M, Lin PS. A scanning electron microscopic comparison of a high volume final flush with several irrigating Solutions. Part 3. J Endodon, 9:137-142, 1983. 31. Zaimoğlu L, Şaklar F, Aslan B, Kalaycı A, Topbaş C, Çetinkaya N. Bir cam iyonomer esaslı kanal dolgu patının apikal sızıntı yönünden değerlendirilmesi: Otoradyoğrafı çalışması. A.O. Diş Hek. Fak.Derg., 22: 19-22, 1995. Yazışma adresi: Dr. Funda KONT ÇOBANKARA S. Ü. Dişhek. Fak. Endodonti BD 42079 Kampus/KONYA 107