Ortadoğu Güncesi 21 Eylül-20 Ekim 2011 Günce No: 35 Hazırlayan: ORSAM Asistanı Arda Koral TOBB Uluslararası İlişkiler Bölümü 88
21 Eylül: Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Suriye Resmi Haber Ajansı SANA ve diğer bazı yayın organları tarafından Türkiye deki kamplarla ilgili olarak yayımlanan haberlerin üzüntü ve esefle karşılandığını bildirdi. 21 Eylül: NATO, Libya daki operasyonlarını 3 ay uzattığını açıkladı. 21 Eylül: Suriye nin birçok kentinde düzenlenen gösteri ve operasyonlarda 16 kişinin öldüğü bildirildi. 22 Eylül: Başbakan Erdoğan, sivil katliamını durdurma ve reform çağrılarına kulak tıkayan Suriye lideri Beşşar Esed ile köprüleri attı. New York taki Erdoğan-Obama görüşmesinde taraflar, Şam rejimine karşı müeyyide konusunda ortak çalışma kararı aldı. Erdoğan, Suriye yönetimiyle görüşmelerimizi kestik. Bu noktaya gelmek istemezdik ama Suriye yönetimi bizi böyle bir karar alma noktasına getirdi. dedi. 22 Eylül: Filistin in Birleşmiş Milletler de devlet olarak tanınmasını destekleyen yüzlerce Gazzeli, BM binasının önünde gösteri düzenledi. 22 Eylül: Libyalı muhalifler, devrik lider Muammer Kaddafi ye ait Sahra çölündeki son mevzilerden birini daha ele geçirdiklerini ve burada bir kimyasal silah deposu bulduklarını duyurdu. 22 Eylül: Avrupa Birliği, Libya da yeni hükümetin kurulmasına destek için Libya Merkez Bankası ve diğer bazı teşekküllerin dondurulan mal varlıklarını serbest bırakacağını açıkladı. 23 Eylül: Yemen de beş gündür şiddetlenen çatışmalar başkent Sana nın çevresinde yoğunlaştı. 23 Eylül: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, uluslararası topluma Libya, Libyalılarındır. Libya nın zenginlikleri Libyalılara aittir. Libya da demokrasinin inşa edilmesi sürecinde, Libya nın yurtdışındaki mal varlıklarının serbest bırakılması gerekir ki, bir an önce kendi ayakları üzerinde doğrulsun. Libya halkı, varlık içinde yokluk çekmesin. mesajı verdi. 23 Eylül: Suriye de yönetim karşıtı gösterilere güvenlik güçlerinin ateş açarak müdahale etmesi sonucu ülke genelinde 9 kişinin öldüğü belirtildi. 23 Eylül: İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Filistin e kalıcı çözüm için barış eli uzattıklarını söyledi. 23 Eylül: Libyalı muhalif güçlerin kuşatma altında tuttukları Libya nın eski lideri Muammer Kaddafi nin memleketi Sirte kentine doğu kesiminden girdiği bildirildi. 24 Eylül: Filistin devlet olmak için BM ye başvurdu. 24 Eylül: Yemen de yaşanan çatışmalarda ölenlerin sayısı 40 a yükseldi. 24 Eylül: Yönetim karşıtı protesto gösterilerinin devam ettiği Suriye deki operasyonlarda ölü sayısının 18 e yükseldiği bildirildi. 25 Eylül: Birleşmiş Milletler de Filistin in devlet statüsü kazanması için başvuruda bulunan Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Ramallah ta coşkulu bir kalabalık tarafından karşılandı. 25 Eylül: İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Filistin e, Ortadoğu da barışa ulaşmak amacıyla, İsrail ile görüşmelere ön koşulsuz olarak yeniden başlaması çağrısında bulundu. 25 Eylül: Suudi Arabistan Kralı Abdullah, kadın haklarının iyileştirilmesi yönünde bir dizi reform açıkladı. 26 Eylül: İsrail Dışişleri Bakanı Lieberman BM, Filistin in başvurusunu kabul ederse sert tepki veririz. Açıklaması yaptı. 26 Eylül: Suriye nin Lübnan sınırı yakınındaki Kuseyr kasabasının dışında silahlı kişilerin kurduğu pusuda 6 asker öldürüldü. 27 Eylül: Suriye tankları Rastan ı vurdu. 27 Eylül: Mısır da İsrail sınırının yakınındaki bir doğalgaz boru hattında patlama oldu. 27 Eylül: Çin, Filistin halkının bağımsız bir devlet kurmasını desteklediğini yineledi. 89
27 Eylül: BM Güvenlik Konseyi, Yemen de çatışan tüm taraflardan şiddete son vermelerini istedi. 27 Eylül: İsrail hükümeti, Doğu Kudüs te 1100 yeni evin yapılmasına onay verdi. 27 Eylül: ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, İsrail in doğu Kudüs te bin 100 yeni konut inşa edeceğini açıklamasının, Ortadoğu barış sürecine zarar vereceğini söyledi. 28 Eylül: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu nun İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi i- le görüşmesinde ikili ilişkilerin ve Ortadoğu daki gelişmelerin ele alındığı bildirildi. 28 Eylül: İsrail Elektrik Şirketi, Mısır dan İsrail e yapılan doğalgaz satışının 2011 yılı içerisinde 200 günden fazla kesildiğini açıkladı. 28 Eylül: Mısır Dışişleri Bakanı Muhammed Kemal Amr, doğu Kudüs te İsrail tarafından inşa edilen yerleşim birimlerinin Ortadoğu barış sürecini sekteye uğrattığını söyledi. 29 Eylül: Libya da muhalifler Sirte Havaalanı nı ele geçirdi. 29 Eylül: BM İnsan Hakları Konseyi, Genel Kurul dan Libya nın yeniden üyeliğe kabulünü öngören bir karar tasarısını kabul etti. 29 Eylül: Suriye Dışişleri Bakanlığı, ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Marc Toner in, silahlı grupların Suriye ordusuna karşı şiddet uygulamasını desteklediği yönündeki açıklamasına tepki gösterdi. Bakanlık yaptığı açıklamada, Amerikalı yetkililerin yaptığı son demeçlerin silahlı grupların orduya karşı şiddet kullanmasını teşvik ettiğini kanıtladığını savundu. 29 Eylül: ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, ABD nin Şam Büyükelçisini hedef alan taşlı ve domatesli saldırıyı kınadı. 30 Eylül: ABD, Yemen Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih i, bir an önce yetkisini devretmeye çağırdı. 1 Ekim: Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, artık direniş hareketiyle görüşme girişimlerinde bulunmanın beyhude olduğunu söyledi. 2 Ekim: ABD, Filistin e 200 milyon dolar yardımı askıya aldı. 2 Ekim: Suriye, ABD nin Suriye Büyükelçisi Robert Ford a, ülkenin işlerine karışmasına hoşgörü gösterilmeyeceği uyarısında bulundu. 2 Ekim: Afganistan daki operasyonlarda 47 kişi öldü. 2 Ekim: İsrail, Orta Doğu da müzakerelere arabuluculuk yapan Dörtlü nün Filistin ile barış görüşmelerine yeniden başlama çağrısını kabul etti. 2 Ekim: Nüfusunun beşte biri Arap olan İsrail in kuzeyinde bulunan Yukarı Celile deki bir Arap köyünde bir cami kundaklandı. 3 Ekim: Suriye deki rejim karşıtı protestolar altıncı ay geride kalırken İstanbul da bir süredir örgütlenmek için görüşmeler yapan Suriyeli muhalifler, Milli Konsey in kurulduğunu duyurdu. 4 Ekim: ABD Savunma Bakanı Leon Panetta, Türkiye ile ilişkileri kopma noktasına gelen, Hüsnü Mübarek rejiminin devrilmesinden sonra Mısır la gergin bir dönemden geçen İsrail i uyardı. 4 Ekim: Birleşmiş Milletler e (BM) tam üye olmak için uluslararası toplumdan destek arayan Filistin, UNESCO üyeliğine kabul edildi. 5 Ekim: Suriye, vergisi yüzde 5 in üzerinde olan malların ithalatının durdurulmasına ilişkin kararını, yasağın üzerinden iki hafta dahi geçmeden iptal etti. 5 Ekim: Rusya ve Çin, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ne sunulan Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed yönetiminin muhalefete karşı uyguladığı şiddeti sona erdirmesi için bir aylık süre verilmesini öngören karar teklifini veto etti. Güvenlik Konseyi üyesi Fransa, İngiltere, Almanya ve Portekiz in sunduğu karar teklifini Rusya ve Çin in veto etmemesi için defalarca değişiklik yapılmasına rağmen sonuç alınamadı. 6 Ekim: Suriye nin değişik kentlerinde düzenlenen gösteri ve operasyonlarda 13 kişinin öldüğü bildirildi. 90
6 Ekim: ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, BM Güvenlik Konseyi nin Suriye karar tasarısını reddederek, kendi sorumluluğunu ortadan kaldırdığını söyledi. 6 Ekim: BM, Suriye de yönetim karşıtı protestoların başladığı Mart ayından beri ölenlerin sayısının 2900 ü geçtiğini bildirdi. 6 Ekim: Kaddafi, Libya halkından sokaklara dökülmesini istedi. 6 Ekim: Suriye güvenlik güçlerinin Lübnan a girerek, sınır yakınlarındaki Bekaa da yaşayan bir Suriyeli yi öldürdükleri bildirildi. 7 Ekim: ABD Başkanı Barack Obama, on yıldan bu yana Afganistan da savaşan askerlerin fedakarlıklarını övdü ve ABD nin Afganistan ve Irak taki o- perasyonlarını sorumlu bir şekilde sona erdirmek üzere olduğunu belirtti. 8 Ekim: Suriye de Rus petrol şirketi ofisine silahlı saldırı düzenlendi. 8 Ekim: Suriye lideri Beşşar Esed, Ankara yı olası girişimleri konusunda uyardı. Türkiye nin toplumsal yapı olarak Suriye ye benzediğini ifade eden Suriye lideri, Türkiye sorunlarımızı istismar etmeye kalkarsa daha büyük sorunlarla karşılaşır. Doğrudan kendisi de etkilenir ve düşmanlık kendisine döner dedi. 8 Ekim: Yemen Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih, birkaç gün içinde görevi bırakacağını açıkladı. 8 Ekim: Suriyeli muhalif gruplardan yaklaşık 80 temsilci, Beşşar Esad yönetimine karşı birlik arayışı çerçevesinde İsveç in başkenti Stockholm de bir araya geldi. 9 Ekim: Almanya nın Hamburg kentinde yaklaşık 30 Suriyeli rejim karşıtı, Suriye nin Hamburg Başkonsolosluğunu basarak, giriş kapısını ve pencereleri kırdı, ayrıca binanın alt katındaki çalışma odalarını talan etti. 9 Ekim: Mısır ın başkenti Kahire de Hristiyanlar ve güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda 2 kişinin öldüğü, onlarca kişinin yaralandığı bildirildi. 10 Ekim: Mısır ın başkenti Kahire de, Hristiyan göstericiler ile güvenlik kuvvetleri arasında çıkan çatışmalar halen devam ederken, olaylarda ölenlerin sayısının 24 e yükseldiği bildirildi. 10 Ekim: Mısır ordusunun İsrail ile Mısır arasında 1979 yılında imzalanan Camp David Anlaşması ndan bu yana, ilk defa İsrail sınırının 10 kilometre batısına bir tabur asker yerleştirdiği bildirildi. 11 Ekim: Libya da yönetim havaalanının denetimini aldı. 11 Ekim: İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, barış görüşmelerini yeniden başlatma çabaları çerçevesinde Avrupa Birliği nin Filistinli liderlerle bir araya gelme davetini kabul etti. 11 Ekim: Çin Dışişleri Bakanlığı, Suriye ye reform sözlerini kısa zamanda hayata geçirmesi uyarısında bulundu. 11 Ekim: BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, İsrail e, Batı Şeria daki Yahudi yerleşimcilerin Filistinli sivillere saldırılarını durdurması çağrısında bulundu. 11 Ekim: Kuveyt in Kosova Cumhuriyetini resmen tanıdığı bildirildi. 11 Ekim: Suriye hükümetinin, uluslararası toplumun, dünyanın ilk daimi savaş suçu mahkemesi Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) katılması talebini reddettiği bildirildi. 11 Ekim: İran, ABD de ortaya çıkarılan, Suudi Arabistan ın Washington Büyükelçisi ne suikast ve Suudi Arabistan ile İsrail büyükelçiliklerini bombalama planına dahil olduğu yönündeki suçlamayı reddetti. 11 Ekim: Afganistan ın Kandahar vilayetinde yerel bir yetkiliye Taliban militanlarının düzenlediği saldırıda yerel yetkili ve 6 korumasının öldüğü bildirildi. 12 Ekim: İsrail ile Hamas arasında süren müzakereler sonucunda Hamas, 2006 yılında esir aldığı İsrailli asker Gilad Şalit i bırakmayı kabul etti. 91
12 Ekim: İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak, iki ay önce Mısırlı beş polisin İsrail güvenlik güçleri tarafından öldürülmesinin ardından Mısır dan özür diledi. 12 Ekim: Amerikan Adalet Bakanı Eric Holder, İran ile bağlantılı oldukları ileri sürülen iki kişi hakkında Washington daki Suudi Arabistan Büyükelçiliği ne saldırı düzenleme planı iddiasıyla dava açtı. 12 Ekim: Irak ın başkenti Bağdat ta güvenlik güçlerini hedef alan saldırılarda 14 kişi öldü. 12 Ekim: BM Güvenlik Konseyi, Afganistan da NATO komutasında görev yapan Uluslararası Güvenlik Destek Gücü nün (ISAF) görev süresini 1 yıl uzattı. 13 Ekim: İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, 5 yıldır Hamas ın elinde bulunan er Gilad Şalit in serbest bırakılması için Türkiye nin gösterdiği çabaları övdü. 13 Ekim: Muammer Kaddafi nin oğlu Mutasım Kaddafi nin Sirte de muhaliflerce yakalandığı bildirildi. 14 Ekim: Suriye askerleri Lübnan sınırına konuşlandığı belirtildi. 14 Ekim: Suriye de güvenlik güçlerinin Devlet Başkanı Beşşar Esad karşıtlarını hedef alan operasyonlarında 20 kişinin öldüğü bildirildi. 14 Ekim: Suriye de rejim karşıtı gösterilerin başladığı 15 Mart tan bu yana 3 binden fazla kişinin yaşamını yitirdiği bildirildi. 15 Ekim: Tunus un başkenti Tunus ta radikal dinci gruplar, İran İslam Devrimi ni konu alan Persepolis adlı filmi yayınlayan televizyon kanalının sahibinin evini yakmak istedi. 15 Ekim: Amerikan insansız hava araçlarının Pakistan ın Güney Veziristan bölgelerine düzenlediği iki ayrı saldırıda en az beş kişi öldü. 15 Ekim: Yemen de güvenlik güçlerinin, başkent Sana da Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih in istifasını isteyen göstericilerin üzerine ateş açtığı protestolarda ölenlerin sayısı 12 ye yükseldi. 15 Ekim: ABD yönetiminin Irak taki askerlerini geri çekme süresinin sonuna kadar tutma kararından vazgeçildiği bildirildi. 16 Ekim: ABD yönetiminin Irak taki askerlerini geri çekme süresinin sonuna kadar tutma kararından vazgeçildiği bildirildi. 16 Ekim: Arap Birliği Dışişleri Bakanları Suriye gündemi ile Mısır ın başkenti Kahire de olağanüstü toplandı. 16 Ekim: Yemen de Amerikan insansız hava araçlarının El-Kaide mevzilerine düzenlediği hava bombardımanında 24 kişi öldürüldü. 16 Ekim: Şam İnsan Hakları Merkezi Başkanı Radwan Ziadeh, cezaevlerinin tamamen dolu olduğunu, bu yüzden Suriye Ulusal Ligi nin iptal edilerek stadyumların cezaevi olarak kullanıldığını söyledi. 17 Ekim: Ürdün Kralı II. Abdullah, uluslararası yargıç Avn El Hasavne yi başbakan olarak atadı. 17 Ekim: Kaddafi nin küçük oğlu Hamis in öldüğü doğrulandı. 17 Ekim: Yemen deki çatışmalarda ölenlerin sayısı 18 e çıktı. 18 Ekim: İsrail ile Hamas arasında esir değişimi yapıldı. 19 Ekim: Türkiye, Suriye muhalefetine mensup grupların oluşturduğu Suriye Milli Konseyi (SMK) temsilcileriyle ilk resmi teması kurdu. 19 Ekim: Libya da iktidarda olan Milli Geçiş Konseyi, Suriyeli muhaliflerin kurduğu Milli Konsey i tanıdı. 19 Ekim: Suriye de silahlı gruplarla çatışmalarda en az 7 askerin öldüğü, çok sayıda askerin yaralandığı bildirildi. O 92