KOD:YÖN.YD.142 YAYIN TRH:ARALIK 2011 REV TRH:EYLÜL 2012 REV NO:01 SAYFA NO:1/6 EV KAZASI NEDİR? Bir evin içinde veya ona ait yakın çevrede (bahçe, havuz, garaj) meydana gelen kazalara ev kazası denir. Çocuklarda görülen kazaların büyük kısmı evde meydana gelmektedir. Dünya da ve ülkemizde ev kazaları, özellikle okul öncesi 0-6 yaş döneminde çeşitli yaralanmalara, sakatlanmalara ve ölümlere neden olması açısından önemle üzerinde durulması gereken bir konudur. Kaza denilince beklenmedik bir zamanda ve beklenmedik şekilde oluşan yaralanmalara,can ve mal kayıplarına neden olan olayları anlamamıza rağmen ev kazaları, kaza çeşitleri arasında önemi gittikçe artmakta olup, bir evin içinde veya bahçesinde, havuzunda ve garajında meydana gelen, çoğunlukla önlenebilir olaylardır. Ev Kazalarının Nedenleri Ev kazaları çeşitli faktörlere bağlı olarak meydana gelirler. Bu faktörler arasında insan başta olmak üzere araç-gereç ve çevresel faktörler önemli yer tutar. Ayrıca; Annenin yorgun olması, dikkatini toparlayamaması, dalgın veya unutkan olması, üzüntü, stres Yine annenin yaşı, görme bozuklukları, algılamada güçlükler, zihinsel veya fiziksel özür. Aile bireylerinin ev kazaları konularında bilgisiz olmaları Evde kullanılan eşyaların bakımsız olması veya yeterli izolasyona sahip olmaması Sakıncalı eşyaların ulu orta açıkta bırakılması Balkonlarda korkuluk olmaması veya seviyesinin çok az olması, pencereler Balkonda veya pencere önlerinde bırakılan sandalye, tabure gibi eşyalar ev kazalarının meydana gelmesinde önemli rol oynarlar. DÜŞMELER Düşmeler daha çok masa, koltuk, mama sandalyesi gibi eşyalardan, merdivenden, ranzadan, beşikten, balkon ve pencereden, kaygan ve uygun olmayan zeminden, yürüteçlerden düşme ile olmaktadır. Ayrıca çocukların bilinçsizce taşınması, salıncaklarda kontrolsüz sallanması,yüksek kapı eşikleri, uygun aydınlatılmayan mekanlarda düşme sebepleri olabilmektedir. Çocukların kavrama yetenekleri ve tehlikeyi önleyecek vücut koordinasyonlarını henüz kazanamamış olmaları ve kaygan zeminde ani ve hızlı hareket etmeleri, mobilyaların üzerine çıkmak istemeleri ve bunların üzerinden atlamaları, küvetler, merdivenler, düşmeye sebep olan en önemli nedenlerdendir. En sık rastlanan kaza Düşme UNICEF in 2003 te yaptığı araştırmaya göre ise 0-6 yaş arasında en çok rastlanan kaza
KOD:YÖN.YD.142 YAYIN TRH:ARALIK 2011 REV TRH:EYLÜL 2012 REV NO:1 SAYFA NO:2/6 tipi; yüzde 63 lük oranla düşmeler. Daha çok masa, koltuk, mama sandalyesi gibi eşyalar ile merdivenden, ranzadan, küvetten, beşikten, balkon ve pencereden, kaygan zeminde yürüteçlerden düşmelere rastlanıyor. 2 nci sırada yüzde 16 ile yanıklar var. Yanıklara bağlı ölümler, kaza sonucu ölümler arasında 3 üncü sırada. Bu ölüm türü, 5 yaş altı çocuklarda kaza sonucu ölümleri yüzde 20 sini oluşturuyor Basit Önlemler Bebek kolayca oturana kadar mutlaka destekle oturtulmalı,yalnız başına etrafı açık yatakta veya yüksek ir yerde bırakılmamalıdır. Mama sandalyesinde veya bebek arabasında emniyet kilidi mutlaka bağlanmalıdır. Karyola veya beşik korkuluk aralıklarının başının geçemeyeceği kadar olması gereklidir. Evdeki halıların kaymaması için altına kaymayı önleyici yaygılardan konulmalıdır.ayrıca halı kıvrımlarına da dikkat etmek gerekir.yeni yürümeye başlayan çocuklar için en basit düşme sebeplerinden biri de halı kıvrımlarıdır. Basamak olan mekanlar(merdiven,kapı önleri)aydınlatılmalıdır.merdiven kenarlarında tutunmak için korkuluk olmalıdır. Merdivenli bir evde yaşıyorsanız, merdiven başlarına kapı yerleştirin. T ırabzan ve balkon parmaklıklarının, çocukların aralardan geçemeyeceği ya da üstüne tırmanamayacağı biçimde olup olmadı kontrol edin. Üst kat pencerelerine parmaklık gibi güvenlik önlemleri alın. Mobilyaları pencerelerden uzak tutun. Bebekleri, mobilya ya da hareketli masalar üzerinde asla tek başlarına bırakmayın. Kaymaları önleyebilmek için dökülen sıvıları hemen kurulayın. Çocukları, oyuncaklarını oyun sonrası ortalıktan kaldırmaları konusunda bilinçlendirin. KESİLER Basit Önlemler Mümkünse kapı ve pencerelerde kırılmaz cam kullanın. Geniş cam alanlarını etiketlerle belirgin hale getirin. Sivri metal ve bıçak içeren çekmeceleri kilitli tutun. Mutfak robotu ve dikiş malzemelerini çocukların erişemeyeceği yerlerde bulundurun Mobilyaların sivri kenarlarına köşe koruyucuları geçirin Makas, jilet gibi kesici aletleri, kırılabilecek cam eşyayı, keskin uçlu ve kırık oyuncakları çocukların erişemeyecekleri şekilde ortadan kaldırmak doğru olacaktır. Diğer Hususlar Etrafta makas,bıçak gibi kesici aletler bulundurulmamalı,yanlız başlarına oynamalarına izin verilmemelidir. Sivri köşeli mobilyalara köşe bantları takılması vurma/çarpmalara karşı etkili bir yöntemdir. Oda kapısı birden açılmamalıdır.arkasında emekleyen veya eğilmiş bebeğiniz olabilir. Çocuğunuza erişmek istediği yerlere basmak tayin eden eşyalar da (örneğin vitrin önüne çekilen sehpa,sandalye vs.) tehlikeli olabilir. Kaygan zeminlere önlem alınması, yürüme yolu üzerindeki hali
KOD:YÖN.YD.142 YAYIN TRH:ARALIK 2011 REV TRH: EYLÜL 2012 REV NO:1 SAYFA NO:3/6 kilim, küçük sehpa, aksesuar v.b. eşyanın kaldırılması kayarak veya takılarak düşme tehlikesini azaltır. Ayrıca evdeki sert köşelere yumuşak yastık bağlanması çocuklar için iyi bir önlem olabilir. Elektrik çarpmalarından korunmak için evde açık elektrik kablosu ve priz bırakmayın. Prizleri çocukların erişemeyeceği yüksekliğe aldırın. Tamirat sırasında elektriği sigortadan kesin. Kaza anında önce sigortadan elektriği kesin. Kazazedeye sonra dokunun. Ateşli silahlarınızı evin gizli ve kilitli bir bölümünde bulundurun. Silahınız boş ve emniyeti kapalı olsun. Silahınızı çocuğunuzun önünde temizlemeyin. YANIKLAR Yanıklara bağlı ölümler, kaza sonucu ölümler arasında 3. sıklıkta görülmektedir. Yanıklara bağlı ölümler, 5 yaş altı çocuklarda tüm kaza sonucu ölümlerin %20 sini oluşturmaktadır.yanık tiplerini; alevlerin oluşturduğu yanıklar, sıcak su ve sıvıların meydana getirdiği yanıklar(haşlanma), kimyasal yanıklar ve diğer yanıklar olarak sıralayabiliriz. ABD de yapılan bir çalışmada yanıklara bağlı olarak meydana gelen olguların %68 inin 6 yaş altındaki çocuklar olduğu belirlenmiştir. Türkiye de Gülhane Askeri Tıp Akademisine son 10 yıllık sürede başvuran 5264 yanma olgusunda görülen haşlanma vakalarının %95 inin evde meydana geldiği görülmüştür. Genellikle banyo ve oturma odasında özellikle kahvaltı sırasında sıcak sıvıların dökülmesi sonucu oluşmuştur. BASİT ÖNLEMLER Mümkünse evde bir yangın söndürücü bulundurun. Elinizde sıcak bir içecek bulunduğunda kucağınızda çocuk taşımayın. Kullanım sonrasında ütüleri derhal kapatın ve kordonları sarkık durumda bırakmayın. Ulaşılabilecek yerlerde kaynar su dolu kap, kova, tencere v.b. ile fişe takılı ütü bulundurmayın. Bebeğinizi yıkamaya geçmeden,su ısının aniden artabileceğini göz önünde bulundurarak önce soğuk suyu açınız ardından sıcak suyu açınız. Banyo yaptırırken çoçuk yanlız bırakılmamalıdır. Çay,kahve gibi sıcak içecekler çocuğun eline verilmemelidir. Ocakta bulunan tava,çaydanlık gibi eşyaların ocağın arka gözlerinde ve sapları uzak köşeye dönük bakmasına dikkat edilmelidir. Odada veya mutfakta piknik tüpünün üzerinde birşey pişirmeyin. Parlayıcı yakıtlar mümkün mertebe evde bulundurulmamalı,bulunması gerekiyorsa çocukların ulaşamayacağı yerde durmalıdır. Çocuğun bakımı esnasında(bez değiştirirken,kıyafet giydirirken vs.) sigara içilmemelidir. Kibrit,çakmak gibi yakıcı aletler el altında bulundurulmamalıdır.çocukların erişemeyeceği yükseklikteki yerle,dolap içlerine konulmalıdır. Çocuğunuza sıcak ve ateş kavramlarını mutlaka öğretmeniz gerekir. Evde soba yanıyorsa etrafı mutlaka korkulula çevrilmelidir.soba etrafında ayağın takılıp düşmesine neden eşyalar,halı kıvrımları olmamalıdır. Sobaları devrilmeyecek şekilde duvara sabitleyin. Prizler mutlaka kapatılmalıdır.çocuk mağazalarında satılan priz koruyucula bu konuda oldukça emniyetlidir. Açıkta kablo,kordon vs. Bulundurulmamalıdır.Hem takılıp düşmesi açısından hemde elektrik çarpması açısından son derece önemlidir.
KOD:YÖN.YD.142 YAYIN TRH:ARALIK 2011 REV TRH: EYLÜL 2012 REV NO:1 SAYFA NO: 4/6 ZEHİRLENMELER Zehirlenmeler, zehirli maddelerin aşırı dozda alınmasına bağlı olarak organizmada ölüme kadar gidebilen çeşitli zararların ve fonksiyon bozukluklarını ortaya çıkması ile oluşmaktadır. ABD de yılda bir milyondan fazla çocuk zehirlenmekte ve bunların %90 ı ev ortamında oluşan sebeplerden meydana gelmektedir. Zehirlenmeler emekleme çağı ile 5 yaş arası çocuklarda sık görülen ev kazasıdır. Bu yaş grubu çocuklarda fazla merak, öğrenme isteği, buldukları her şeyi ağızlarına götürme ve büyükleri taklit söz konusudur. Açıkta bırakılan ilaç veya benzeri zehirli maddenin çocuk tarafından yenilmesi, içilmesi ciddi sonuçlara veya onun ölümüne neden olabilir. Ayrıca ülkemizde soba tütmesi, gazlı ocaklar, ve şofben kullanımına bağlı, dumandan boğulma ve karbonmonoksit zehirlenmeleri de sık görülmektedir. Zehirlenmeler, zehirli maddelerin aşırı dozda alımına bağlı olarak organizmada ölüme.kadar gidebilen fonksiyon bozukluklarının ortaya çıkmasıyla oluşuyor. ABD de yılda 1 milyondan fazla çocuğun zehirlendiği ve bu zehirlenmelerin yüzde 90 ının ev ortamında meydana geldiği belirtiliyor.boğulmalara ise, başta suda boğulma olmak üzere taneli gıda ve besin maddeleri ile yabancı cisim yutmaları yol açıyor. ABD de yılda ortalama 8 bin boğulma olayı meydana geliyor ve bunun yüzde 40 ı 4 yaş ve altı çocuklarda görülüyor. BASİT ÖNLEMLER Tüm ilaçları göz önünden ve çocukların erişebileceği yerlerden, tercihen kilitli bir dolaba kaldırın. Temizlik maddeleri, deterjanlar ve ağartıcı maddeler gibi ev kimyasallarının yanı sıra boya, tiner, vernik ve tutkal gibi tehlikeli maddeleri çocukların erişebileceği yerlerden uzaklaştırın. Parfüm, alkol ve esans yağlarının da tehlikeli olabileceğini düşünüp çocuklardan uzak tutun. Tüm tehlikeli maddeleri kendi orijinal kaplarında bulundurun. İlaçlar,evdeki çeşitli kimyasal maddeler(çamaşır suyu,ev temizlik maddeleri,böcek ilaçları vs.)çocukların erişemeyecekleri yerlerde,dolap içlerinde muhafaza edilmelidir.ayrıca bu tip zararlı maddeler kolay açılmayan şişe veya kutularda bulundurulmalıdır.bu tip maddeler buzdolabı,fırın veya erzakların bulunduğu dolaplara yakın bulundurulmamalıdır. Çocuğunuza ilaç içirirken şeker,tatlı vs. Diyerek kesinlikle kandırmayın.içtiğinin ilaç olduğunu ve de kendi başına asla almaması gerektiğini bilmelidir. Evde böcek ilaçlaması yaparken çok dikkatli olunmalıdır.mümkünse çocuğun evde olmadığı zamanlarda yapılması tercih edilmelidir. Gıda maddeleri alırken son kullanma tarihlerine dikkat edilmelidir.çiğ sebze,meyve iyice yıkanmadan verilmemelidir. Zehirlenmeleri önlemek için tarihi geçmiş gıda ve ilaçları derhal atın. İlaçlar, kimyasal maddeler ve temizlik malzemeleri ile böcek ve fare zehirlerini mutlaka çocukların erişemeyeceği kapalı dolap veya kilitli yerlerde saklayın. Bu malzemeleri su, süt veya meşrubat şişelerine koymayın. 1 yaşından sonra gazın düğmesini çevirebilecekleri için çocuğunuzu mutfakta yalnız bırakmayın. Çocuğunuzu bahçede yalnız bırakmayın. Buradaki zehirli otları yiyerek zehirlenebilirler ya da böcek sokabilir.
KOD:YÖN.YD.142 YAYIN TRH: ARALIK 2011 REV TRH: EYLÜL 2012 REV NO:1 SAYFA NO:5/6 BOĞULMALAR Boğulmalar, suda boğulma başta olmak üzere taneli gıda ve besin maddeleri ile yabancı cisim yutmalarından dolayı meydana gelen boğulmalar, yanlış yatış, duruş sebebi ile boğulma ve diğerleri olarak sıralanabilir. ABD de yılda ortalama 8000 boğulma olayı meydana gelmekte ve bunun %40 ı 4 yaş ve altı çocuklarda görülmektedir. Suda Boğulmalar: Suda boğulmalar; banyo küvetleri, evde kullanım için biriktirilen suların doldurulduğu geniş kaplar, kovalar, tuvalet kozetleri, bahçede yağmur ve/veya sulama alanları ile oluşan havuzcuklar ile özellikle yüzme havuzlarından kaynaklanmaktadır. olmayan 1-3 yaş arası çocukların (ki bu yaşta hiç yüzme kabiliyetleri yoktur) iç güdüsel olarak sıcak banyo küvetlerine, yüzme havuzlarına, büyük su birikintilerine atlamaları, onları boğulma riski ile karşı karşıya bırakmaktadır.taneli Gıda ve Besin Maddeleri ile Yabancı Cisim Yutmaları Sebebiyle Meydana Gelen Boğulma: Çocuk doğduğu andan itibaren etrafını, çevresindeki objeler ve herşeyi tanımak ister ve iç güdüsel olarak bunu dokunarak, ağzına alarak yapar. Özellikle de emeklemeye başlaması ile evde pek çok yere ulaşabileceğinden risk artar. Boğulmalara daha çok leblebi, fındık, fıstık, draje şeklindeki şekerler gibi küçük taneli sert yiyecekler, kabuklu yiyeceklerin kabukları gibi gıda maddelerinin dışında madeni para, bilye, küpe vida gibi objelerden dolayı yabancı cisim yutmaları sebep olabilmektedir. Yanlış Yatış-Duruş Sebebiyle Boğulma: Çocuğun yatış şeklinden kaynaklanan boğulmalardır. Basit Önlemler Su içinde veya kenarında çocuklarınızı sürekli gözetim altında tutun. Bebeklerin birkaç santimetre derinliğindeki suda bile boğulabileceğini unutmayın. Bu nedenle içi su dolu küvet, leğen veya kovalar bile bebekler için çok büyük tehlikeler içerebilirler. Bu yüzden kova, küvet ve leğenleri boş tutun. Bebek veya küçük çocuklar yıkanırken, kapı veya telefona yanıt vermek için onu yalnız bırakmayın. Çocuklar çok çabuk boğulabilirler. Su altında sadece 2 dakika kalan çocuk bilincini yitirebilir ve kalıcı beyin hasarına maruz kalabilir. Yeni yürümeye başlayan bebeklerinizi ve oyun oynamak isteyen çocuklarınızı korumasız su kenarlarından uzak tutun. Bahçe havuzlarını boşaltın ya da güvenli bir biçimde kapatın. Bahçede yağmur suyunu tutabilecek herhangi bir şey bırakmayın Evde su geniş ağızlı kapta biriktiriktirmeyin. Bir yaşın altındaki bebeklerde yastık ve yorgan kullanmayın. Yapılan araştırmalara göre bir yaşından yastıksız baş yan tarafa gelecek şekilde yatırılması gerektiği belirtiliyor.diger yaş gruplarına ise yumuşak yastık kullanılmamalıdır. Karyolanın üzerinde cibinlik kullanılıyorsa gergin ve destekli olmasına dikkat edin. Uyurken kazara boğulmasına neden olabileceğinden, bebeğinizin sizinle birlikte yatakta uyuması uygun değildir. Küçük çocukların kıyafetleri üzerinde kurdele, ip, bağcık bulundurmayın. Toplu iğne, kuruyemiş, şeker,mücevher, düğme, boncuk, tespih ve diğer tüm küçük cisimleri, bebek ve küçük çocukların ulaşamayacağı yerlerde bulundurun. Çocukların boynuna, kulağına, yakasına incik boncuk takmayın. Oyuncaklar, oyun kafesi ve beşiklerdeki şerit ve bağcıkların 20 cm.'den kısa olması gerekir. Küçük çocuklar yemek yerken veya bir şeyler içerken mutlaka yanlarında durun. Yemek yerken gülme veya ağlama da boğulma etkenlerindendir.
KOD:YÖN.YD.142 YAYIN TRH: ARALIK 2011 REV TRH: EYLÜL 2012 REV NO:1 SAYFA NO:6/6 Çekirdekli meyveler çocuklara verilirken dikkatli olunmalıdır.çekirdeği yutmaması sürekli uyarılarak öğrenmesi sağlanmalıdır. Küçük çocukların kabuklu, taneli çerez yemelerine izin vermeyin. Plastik torba ve plastik örtüleri daima küçük çocuklardan uzak tutun. Jeton, bozuk para gibi küçük nesneleri ve oyuncak parçalarını küçük çocuklardan uzak tutun. Etrafta çocuğun yutabiliceği büyüklükte cisimler bulundurulmamalıdır. Bebek veya çocuğunuzun oynadığı oyuncakların yaşına uygun olmasına dikkat edin ve oyuncaklarını düzenli kontrol edin. Oyuncaklarda sivrilen ve parçalanmaya hazır hale gelen kısımlar, bebek ve çocuklar için önemli riskleri de beraberinde getirmektedir. Başa naylon geçirme,yüse yastık kapanma gibi oyunlar yasaklanmalıdır. HAYVAN ISIRMALARINDA İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR? Hasta/yaralı yaşamsal bulgular yönünden değerlendirilir (ABC), Hafif yaralanmalarda yara 5 dakika süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanır, Yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır,ciddi yaralanma ve kanama varsa yaraya temiz bir bezle basınç uygulanarak kanama durdurulmalıdır, Derhal tıbbi yardım istenmeli (112), Hasta kuduz ve/veya tetanos aşısı için uyarılmalıdır. Arı sokmalarının belirtileri nelerdir? Belirtiler kısa sürer. Acı, şişme, kızarıklık gibi lokal belirtiler olur. Arı birkaç yerden soktuysa, nefes borusuna yakın bir yerden soktuysa yada kişi alerjik bünyeli ise tehlikeli olabilir. Arı sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır? Yaralı bölge yıkanır, Derinin üzerinden görülüyorsa arının iğnesi çıkarılır, Soğuk uygulama yapılır, Eğer ağızdan sokmuşsa ve solunumu güçleştiriyorsa buz emmesi sağlanır, Ağız içi sokmalarında ve alerji hikayesi olanlarda tıbbi yardım istenir (112). Akrep sokmalarının belirtileri nelerdir? Kuvvetli bir lokal reaksiyon oluşturur. Ağrı, Ödem,İltihaplanma, kızarma, morarma,adale krampları, titreme ve karıncalanma Huzursuzluk, havale gözlenebilir. Akrep sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır? Sokmanın olduğu bölge hareket ettirilmez, Yatar pozisyonda tutulur, Yaraya soğuk uygulama yapılır, Kan dolaşımını engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır, Yara üzerine hiçbir girişim yapılmaz. Yılan ısırıklarının belirtileri nelerdir? Lokal ve genel belirtiler verir : Bölgede morluk, iltihaplanma (1-2 hafta sürer), Kusma, karın arısı, ishal gibi sindirim bozuklukları Aşırı susuzluk, Şok,kanama, Psikolojik bozukluklar, Kalpte ritim bozukluğu, baş ağrısı ve solunum düzensizliği Yılan ısırıklarında ilkyardım Hasta sakinleştirilip, dinlenmesi sağlanır, Yara su ile yıkanır, Yaraya yakın bölgede baskı yapabilecek eşyalar (yüzük, bilezik vb.) çıkarılır,yara baş ve boyunda ise yara çevresine baskı uygulanır,kol ve bacaklarda ise yara üstünden dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır (Turnike uygulanmaz), Soğuk uygulama yapılır, Yara üzerine herhangi bir girişimde bulunulmaz (yara emilmez), Yaşamsal bulgular izlenir, Tıbbi yardım istenir (112).