UFALANMA FARKLILIĞINDAN YARARLANILARAK YOZGAT AYRIDAM LİNYİTİNİN ZENGİNLEŞTİRİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

Benzer belgeler
AN INVESTIGATION OF WASHABILITY CHARACTERISRICS OF LIGNITES FROM YENİÇUBUK-GEMEREK DISTRICTS BY MGS

Türkiye 16. Madencilik Kongresi / 16 th Mining Congress of Turkey, 1999, ISBN

K.T.Ü. MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALI CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVAR DERSİ DENEY FÖYLERİ

LİNYİT KÖMÜRÜ ARA ÜRÜNÜNÜN FLOTASYON İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİNİN ARAŞTIRILMASI * Investigation Of Processing of Lignite Middlings By Flotation

İNCE BOYUTLU SEMİKOKLARIN BRİKETLENDİKTEN SONRA EV YAKITI OLARAK KULLANILMASI Use of Briguetted Fine Semicokes as Domestic Fuel

MİHALIÇÇIK (ESKİŞEHİR) KÖMÜRLERİNİN ZENGİNLEŞTİRME OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUAR FÖYÜ

FARKLI KÖMÜRLERİN ÇENELİ KIRICIDA KIRILMASI SONUCU OLUŞAN ÖZGÜL YÜZEY ALANI ÜZERİNE BİR DENEYSEL ÇALIŞMA

AFŞİN/ ELBİSTAN LİNYİTLERİNDEKİ KÜLÜN AZALTILMASI REDUCTION OF ASH CONTENT IN AFSİN/ ELBİSTAN LIGNITE

ŞIRNAK ASFALTİTLERİNDEN KÜLÜN FLOTASYON YÖNTEMİ İLE UZAKLAŞTIRILMASI

Merzifon Yöresi Linyit Kömür Ocakları Taban Damar Kömürünün Yıkanabilirlik Özelliğinin Araştırılması

Çayırhan Bölgesi Kömürlerinin Değerlendirilmesi

ESKiŞEHiR-MiHALIÇÇIK LiNYiTiNiN YlKANABiLME ÖZELLiKLERiNiN ARAŞTIRILMASI ÖZET

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ MİKRODALGA ENERJİSİNİN KÖMÜRLERİN ÖĞÜTÜLEBİLİRLİĞİNE ETKİSİ

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ

İ.Sönmez & Y. Cebeci Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Sivas, Türkiye

Teknoloji: Elde bulunan mevcut maddelerden yararlanarak istenilen ürünün elde edilmesi

Kömür Tüketimi-Termik Santrallar

Yer Altı Kaynakları Dergisi Journal of Underground Resources

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MADEN VE CEVHER HAZIRLAMA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ CEVHER VE KÖMÜR HAZIRLAMA LABORATUVARI CİHAZ KATALOĞU

KÖMÜRÜN SUSUZLANDIRILMASINDA POLIMERLERLE DİĞER BAZI REAKTİFLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

43. Cilt Konu Dizini / Subject Index for Volume 43

KAOLİNİN FLOKÜLASYONU

AFŞİN-ELBİSTAN LİNYİTİNİN KURUTULMASI VE NEM İÇERİĞİNİN DARBE DAYANIMINA ETKİSİ *

KÖMÜR YÜZDÜRME-BATIRMA DENEYLERİ

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVARI l ELEK ANALİZİ DENEYİ

Removal of Heavy Metal Ions Using Coal Washing Plant s Feed Material, Intermediate Product and Tailings as Adsorbents

SINDIRGI ALUNİTLİ KAOLİNİ ZENGİNLEŞTİRME ÇALIŞMALARI

KROM CEVHERİNİN KURU VE YAŞ ÖĞÜTME KİNETİĞİ VE PÜLP YOĞUNLUĞUNUN ETKİSİ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

Prof. Dr. Hayrünnisa DİNÇER ATEŞOK

Çorum Bölgesi Kömürlerinin Zenginleştirme ve Briketleme Yoluyla Kükürdünün Azaltılması

ÇANAKKALE-ÇAN LİNYİTİNİN KURUMA DAVRANIŞI

SELEKTİF FLOKULASYON İLE LİNYİTLERİN PRİTİK KÜKÜRTTEN TEMİZLENMESİ

LİNYİT KÖMÜRLERİNİN ISIL İŞLEMLERLE İYİLEŞTİRİLMESİ TREATMENT OF LIGNITES BY THERMAL OPERATION. Ramazan ASMATÜLÜ* Neşet ACARKAN** Güven ÖNAL***

Seçimli Pb/Zn Folotasyonunda FeS04 /NaCN Kullanımı. /NaCN in Selective Pb/Zn Flotation^)

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

2. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, Ekim 1997 izmir Türkiye

Taguchi Deneysel Tasarım Metodu Kullanılarak Karadon (Zonguldak) Kömürünün Yağ Aglomerasyonu Davranışının İncelenmesi

KÖMÜR YÜZDÜRME-BATIRMA DENEYLERİ

ARALIK DECEMBER. KOYULHİSAR Pb-Cu-Zn CEVHERİNİN SEÇİMLİ FLOTASYONLA ZENGİNLEŞTİRİLMESİNDE OPTİMUM KOŞULLARIN BELİRLENMESİ

TÜRKİYE 6. KÖMÜR KONGRESİ The Sixth coal Congress of TURKEY

ELEK ANALİZİ meş (mesh) numarası

SOMA BURUYAR ŞİRKETİNİN AGIR-ORTAM TAMBURU VE SİKLONUNDA KÖMÜR YIKAMA PERFORMANS ÇALIŞMASI

KONYA BÖLGESİNDE SATILAN KÖMÜRLERDE ÖĞÜTMENİN KALORİ KAYBINA ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI. A. Hadi ÖZDENİZ, Burçin TİMURKAN

HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU

BAZI DAĞITICI KİMYASALLARIN KÖMÜRLERİN ÖĞÜTÜLEBİLİRLİĞİNE ETKİSİ

OTOJEN ÖĞÜTMEYİ ETKİLEYEN KRİTERLER

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 0321 CEVHER HAZIRLAMA LAB. I SERBESTLEŞME TANE BOYU SAPTANMASI DENEYİ

BOLKARDAĞ MADENİNE AİT ALTIN-GÜMÜŞ-KURŞUN CEVHERİNİ ZENGİNLEŞTİRME OLANAKLARI

POLİAKRİLAMİTLERİN İYONİK GRUPLARININ KÖMÜR HAZIRLAMA TESİSİ ATIKLARININ ÇÖKELME DAVRANIŞINA ETKİSİ

KÖMÜRÜN MINERAL MADDE İÇERİĞİNİN BELİRLENMESİ QUANTIFICATION OF COAL MINERAL MATTER

322 Cevher Hazırlama Laboratuarı II Yoğunluk Farkına göre Zenginleştirme FALCON KONSANTRATÖR ile ZENGİNLEŞTİRME

ZONGULDAK LAWARI İNCE KÖMÜRLERİNİN SELEKTİF FLOKÜLASYON İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

AGREGALAR Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

Kömürün Hidrofobik Flokülasyonu ve Bazı Parametrelerin Etkisi Hydrophobic Flocculation of Coal and the Effect of Some Parameters

Taşkömürü Tozları Flotasyonunda Sıcaklığın Etkisi

INVESTIGATION OF GRINDABILITY OF MALATYA PYROPHYLLITE ORE AT DRY AND WET GRINDING CONDITIOINS BY A KINETIC METHOD

SİVAS-DİVRİĞİ ULUÇAYIR LİNYİTİNİN YAĞ AGLOMERASYONU VE MİKRODALGA ENERJİSİNİN ETKİSİ

AZDAVAY KÖMÜRÜNÜN YAG AGLOMERASYONU VE BAZI ÖNEMLi ÇALIŞMA PARAMETRELERiNiN ETKiLERiNiN BELiRLENMESi

CHZ 232 Zenginleştirme Öncesi Hazırlık İşlemleri. Uygulama Dersi Notları

ĠNÖNÜ ÜNĠVERSĠTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVARI l ÖĞÜTME DENEY FÖYÜ

Soylu Endüstriyel Mineraller A.Ş.'nin Pomza Zenginleştirme Tesisindeki Jig Performanslarının Değerlendirilmesi

EMET KONSANTRATÖR ATIK BARAJINDAKİ ARSENİK VE KOLEMANİTLERİ SEÇİMLİ OLARAK KAZANMA İMKANLARI

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 12 Sayı: 2 sh Mayıs 2010

Küre Cevherinin Öğütülme Özellikleri

ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. AYŞE DİLEK ÇUHADAROĞLU

AFŞİN-ELBİSTAN LİNYİTİNDEN ÜRETİLEN AKTİF KARBONUN ADSORPSİYON KAPASİTESİNİN İNCELENMESİ

DOĞAL ZEOLİT TAŞIYICILI TiO 2 FOTOKATALİZÖRLERİNİN ÜRETİLMESİ VE TEREFTALİK ASİT ADSORPSİYON ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

FARKLI İNCELİKLERDEKİ TRAS VE UÇUCU KÜLÜN ÇİMENTO DAYANIMLARINA ETKİSİ

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVARI l ÖĞÜTME DENEY FÖYÜ

OPEN-END İPLİKÇİLİĞİNDE FARKLI ÇAPTA ROTOR KULLANIMININ İPLİK KALİTESİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. AYŞE DİLEK ÇUHADAROĞLU

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

M 2. Doğan, Y. Kaytaz, G. Önal, ve K.T. Perek I T.Ü. Maden Fakültesi, istanbul

AZDAVAY KÖMÜRLERİNİN ZENGİNLEŞTİRİLME VE BİRİKETLENME OLASILIĞININ ARAŞTIRILMASI

KİREÇ FABRİKASI BACA TOZUNDAN YANMAMIŞ KARBONUN FLOTASYON İLE GERİ KAZANIMI* Recovery Unburned Carbon From Lıme Kıln Plant Dusts By Flotatıon

GAZİANTEP KİLLERİNİN DİSPERSİBİLİTE ÖZELLİĞİNİN BELİRLENMESİ

Türkoğlu-Şekeroba (Kahramanmaraş, Türkiye) Baritlerinin Flotasyon ile Zenginleştirilmesi

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVARI l ÖĞÜTME DENEY FÖYÜ

MİKRODALGA ÖN İŞLEMİNİN TRAVERTEN VE MERMERİN KIRILMA HIZINA VE ULTRASONİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ. Makalenin Geliş Tarihi:

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMM 302 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI-I ÖĞÜTME ELEME DENEYİ

SEYİTOMER LİNYİT İŞLETMESİ (SLİ) KÖMÜRLERİNİN BEKLEMEYE BAĞLI OLARAK ISIL DEĞER DEĞİŞİMİ

ISIL İŞLEM UYGULANMIŞ İSTANBUL-YENİKÖY YÖRESİ KÖMÜRLERİNİN YÜKSEK ALAN ŞİDDETLİ KURU MANYETİK AYIRICI İLE KÜL VE KÜKÜRT İÇERİĞİNİN DÜŞÜRÜLMESİ

Mermer tozu süspansiyonunun FLOC 27AS ile bulanıklığının giderilmesi Turbidity removal of marble powder suspensions by FLOC 27AS

ÜLKEMİZDEKİ BAZI KÖMÜRLERİN YÜZDÜRME-BATIRMA TEST SONUÇLARININ MATEMATİKSEL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

TUNÇBİLEK KÖMÜR YIKAMA TESİSİ ARA ÜRÜNÜNÜN JAMESON HÜCRESİNDE FLOTASYONU

Reolojik Uygulamalar İçin Hidrosiklonla Saf Sepiyolit Eldesi

ADIYAMAN-GÖLBAŞI LiNYiTiNiN YIKAMA OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI

Zonguldak Havzası Kömürlerindeki Empüritelerin Kok Üretimi Açısından İrdelenmesi

ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. AYŞE DİLEK ÇUHADAROĞLU

HAM KİL VE KALSİNE KİL KULLANILARAK ATIK SULARDAKİ ORGANİK MADDE VE İYONLARIN GİDERİMİ DANIŞMANLAR

KROM ZENGİNLEŞTİRME TESİSLERİ ARTIKLARININ YÜKSEK ALAN ŞİDDETLİ YAŞ MAN YETİ KAYIRMA İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

TE 03 KÖMÜRLERİN ISIL İŞLEMİ SIRASINDA FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİNİN DEĞİŞİMİ

MİKRODALGA YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU

Nanolif Üretimi ve Uygulamaları

AYÇİÇEK YAĞININ AĞARTILMASINDA ASİT AKTİF SEPİYOLİT VE BENTONİTİN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

özet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır:

Transkript:

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 3 Sayı: 2 sh. 41- Mayıs 1 UFALANMA FARKLILIĞINDAN YARARLANILARAK YOZGAT AYRIDAM LİNYİTİNİN ZENGİNLEŞTİRİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ (INVESTIGATION OF CONCENTRATION OF YOZGAT AYRIDAM LIGNITE BY USING COMMINUTION DIFFERENCE) Yakup CEBECİ*, Özlem KAYA*, Serap ADMIŞ* ÖZET/ABSTRACT Bu çalışmada, Yozgat Ayrıdam linyitinin ufalanma farklılığından yararlanılarak zenginleştirilebilirliği araştırılmıştır. Çalışmalar hem kimyasal madde ilâve edilmeksizin hem de ilâve edilerek yapılmıştır. Kimyasal madde kullanılmadan önemli bir seçimlilik sağlanmazken, kimyasal maddelerle (NH 3, N-), kısmen seçimlilik sağlanmıştır. En iyi bulgular g/ton N- ile sağlanmıştır. Sonuç olarak, öğütme+boyuta göre sınıflandırmayla Yozgat Ayrıdam linyitinin kısmen zenginleştirilebileceği ortaya konmuştur. In this study, concentration of Yozgat Ayrıdam lignite by using differences in comminution rates has been investigated. The testwork has been carried out with and without addition of chemicals. No significant selectivity has been achieved without chemicals and partial selectivity could be obtained with the use of chemicals like NH 3, N-. Best results were obtained with (g/ton) of N-. As a result, Yozgat Ayrıdam lignite could be partially concentrated by grinding followed by sizing. ANAHTAR KELİMELER/KEY WORDS Ufalama, Zenginleştirme, Kimyasal madde Comminution, Concentration, Chemical substance *Cumhuriyet Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, 581, SİVAS

Sayfa No: 42 Y. ÇEBECİ, Ö. KAYA, S. ADMIŞ 1. GİRİŞ Günümüzde, hem çevre koşulları hem de değişik kullanım alanlarında belirli özellikte kömüre ihtiyaç duyulması nedeniyle, kömürlerin zenginleştirilmesi zorunlu olmuştur. Kömür zenginleştirme, yaygın olarak fiziksel özellik farklılığına (özellikle yoğunluk) dayanılarak yapılmaktadır. Kimyasal ve fiziko-kimyasal özellik farklılığına dayalı yöntemlerin uygulanması sınırlıdır. Yoğunluk farklılığına dayalı yöntemler dışında uygulanan fiziksel zenginleştirme yöntemlerinden biri ise herhangi bir ön işlem+boyuta göre sınıflandırma şeklinde olmaktadır. Ön işlem, mineral madde ve yanabilir kısım arasındaki ufalanma farklılığından yararlanılacak biçimde kırma ve/veya öğütme şeklinde uygulanabildiği gibi, kil minerallerinin bol olduğu durumlarda suda bekletme ve/veya karıştırma şeklinde uygulanabilir. Bir ön işlem olan öğütmenin etkinliği kimyasal maddelerin kullanımıyla arttırılabilir. Yapılan çalışmalarda değişik kimyasalların kullanımıyla (örneğin; amonyak) kömür taneciklerinin öğütülebilirliğinin arttırıldığı ve bunun sonucunda yanabilir kısım ve mineral maddelerin daha etkin bir şekilde sınıflandırıldığı belirtilmektedir (Nakamura vd., 19). Bu çalışmada, değişik kimyasal maddelerle Yozgat Ayrıdam linyitlerinin öğütme+boyuta göre sınıflandırmayla zenginleştirilebilirliği incelenmiştir. 2. MATERYAL VE METOD 2.1. Deneylerde Kullanılan Örneğin Özellikleri Deneylerde Yozgat-Ayrıdam kömürleri kullanılmıştır. Tüvenan kömür, gerekli boyut küçültme işlemlerini takiben 1 ve.3 mm lik eleklerde elenmiştir. İnce kömürün zenginleştirilmesi amaçlandığı için -1+.3 mm lik kısım zenginleştirme deneylerinde kullanılmıştır. Deneylerde kullanılan örnek kuru bazda %.63 kül, %2.32 kükürt içermektedir. Örneğin üst ısıl değeri ise 4822 kcal/kg dır. Deneylerde kullanılan örneğin tane boyu analizi ve tane boyuna göre kül dağılımı Çizelge 2 de verilmiştir. Ayrıca, örneklerle yapılan XRD sonuçlarına göre başlıca mineral maddelerin pirit, kalsit, kaolinit ve kuvars olduğu tespit edilmiştir (Cebeci vd., 1996). 2.2. Deneysel Çalışmalar 2.2.1. Deneylerde Kullanılan Kimyasal Maddeler Deneylerde amonyak (17.3 g/mol, NH 3 >%25), amonyak çözeltisi ve N- (Non-iyonik karakterde, molekül ağırlığı 5-15x 6 g/mol Cyanamid Süperflok türü flokülant) kullanılmıştır. 2.2.2. Deneylerin Yapılışı Öğütme deneyleri seramik tip bilyalı değirmende yaş olarak yapılmıştır. Deneyler gram örnekle, % katı oranında dev/dak. hızda, değirmen hacminin yaklaşık % sini kaplayacak bilya şarjında yapılmıştır. Öğütme ve eleme süreleri yapılan ön deneyler dikkate alınarak belirlenmiştir. Buna göre öğütme süresi 6, 12, 24 dak., eleme süresi 25 dak. belirlenmiştir. Deneysel çalışmalar dört grup altında toplanmıştır. Bunlar: Kimyasal madde ilâve etmeksizin yapılan deneyler; bu

Fen ve Mühendislik Dergisi Cilt : 3 Sayı : 2 Sayfa No: 43 deneylerde örnek yukarıda belirtilen sürelerde öğütülmüştür. Amonyak çözeltisi ile yapılan deneyler; bu deneylerde kömür numunesi % lik amonyak çözeltisinde 72 saat bekletilmiş ve öğütme yapılmıştır. Saf amonyak ile yapılan deneyler; bu deneyler, yukarıda belirtilen sürelerde saf amonyakta bekletilen kömür örnekleriyle öğütme yapılmıştır. N- ile yapılan deneyler; bu deneyler Çizelge 1 de belirtilen koşullarda yapılmıştır. Flokülant çözeltisi %.1 lik hazırlanmıştır. Çizelge 1. N- ile yapılan deneyin koşulları (g/ton) Öğütme süresi (dak.) 25 12 2 24 24 24 Beher içerisine konulan kömür örneği dev./dak. lık bir hızla dönen pervaneli karıştırıcıda, yukarıda belirtilen miktarlarda flokülant ilâve edilerek dak. karıştırılmış ve öğütme işlemi yapılmıştır. 3. DENEY BULGULARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 3.1. Kimyasal Madde İlave Etmeksizin Yapılan Deneylerden Elde Edilen Bulgular Deney bulguları Çizelge 2 ve 3 de verilmiştir. Çizelge 2. Tüvenan kömürün ve reaktif ilâve etmeksizin 6 dakika öğütülmüş kömürün tane boyu analizi ve tane boyuna göre kül dağılımı Tüvenan kömür 6 dakika öğütülmüş Kümülati f Elek Üstü -1+.7 63.72 32.26 63.72 32.26 62.23 5.39 28. 5.39 28. 5.49 -.7+.425 35.44 27.62 99.16. 36.97 34.6 27.31 39.45 27.42 35. -.425+..84 34.32..63. 22.72 29.9 62.17 28.3 22.84 -.+.1 16.64 28.64 78.81 28.16 16.83 -.1+.6 11.79 32.45. 28.72 11.29 -.6+.53 5.76.95 96.36 28.85 5.64 -.53 3.64 45.63. 29.46 2.81 Toplam..63.. 29.46. Çizelgeler incelendiğinde 6 ve 12 dakikalık öğütme sürelerinde, -.53 mm lik kısım hariç diğer tane aralıklarında kül içeriğinde önemli bir değişme gözlenmemiştir. 24 dakikalık öğütmede -.+.53 mm lik kısımda kül içeriğinde kısmi bir düşüş gözlemlenmiştir. Bu durum yanabilir kısmın seçimli olarak kısmen ince tane boyuna geçtiğini göstermektedir. Tüm öğütme sürelerinde -.53 mm lik kısımda kül içeriğindeki yükselme, özellikle kil minerallerinin ince tane boyuna geçmesine dayandırılmıştır. 24 dakikalık öğütme sonucunda,.53 mm baz alındığında %25.69 küllü elek üstü ürünün %72.54 lük verimle elde edildiği görülmektedir. Ayrıca, farklı öğütme sürelerinde değişik boyut aralıklarına ait kül ve yanabilir verim değerleri Şekil 1, 2, 3 te, topluca değerlendirme sonuçları Şekil 4 te verilmiştir.

Sayfa No: 44 Y. ÇEBECİ, Ö. KAYA, S. ADMIŞ Çizelge 3. Reaktif ilâve etmeksizin 12 ve 24 dakika öğütülmüş kömürün tane boyu analizi ve tane boyuna göre kül dağılımı 12 dakika öğütülmüş 24 dakika öğütülmüş Kümülati f Elek Üstü -1+.7.61 25.14.61 25.15.67 - - - - - -.7+.425 12.33 28.44 12.94 28.29 12..58 31.56.58 31.55.57 -.425+..92 28.92 33.86 28.68 21.74 3.88 29.94 4.46.15 3.94 -.+.1 23.74 27.72 57. 28.28 25.9 18.45 26.19 22.91 26.96 19.72 -.1+.6 15.28 26.92 72.88 28. 16.33 23.66 25.37 46.57 26.15 25.57 -.6+.53 11.8.39 83.96 28.31 11.27.85 24.67 67.42 25.69 22.74 -.53 16.4 48.83. 31. 12. 32.58 41.77..93 27.46 Toplam. 31...93. 7 28,16,26 31,96 16,93 Y.% 45,63-1+,1 -,1+,53 -,53 2,81 7 28,31 88, 48,83-1+,53 -,53 Y. % 12, Şekil 1. Reaktif ilave etmeksizin 6 dakika değişimi. Şekil 2. Reaktif ilce etmeksizin 12 dakika değişimi. 7,15 4,51 25,38 68,3 Y. % -1+, -,+,53 -,53 41,77 27,46 7,26 28,16-1+,1 (6 dk) 88, 28,31-1+,53 (12 dk) Y. % 25,69-1+,53 (24 dk) 72,54 Şekil 3. Reaktif ilce etmeksizin 24 dakika değişimi. Şekil 4. 6, 12, 24 dakika öğütülmüş kömürlerden elde edilen bulguların topluca değerlendirilmesi.

Fen ve Mühendislik Dergisi Cilt : 3 Sayı : 2 Sayfa No: 45 3.2. Amonyak Çözeltisi ile Yapılan Deneylerden Elde Edilen Bulgular Deney bulguları Çizelge 4 ve 5 de verilmiştir. Çizelgelerin incelenmesinden 6 ve 12 dakikalık öğütme sürelerinde herhangi bir tane boyu aralığında önemli bir zenginleşmenin sağlanmadığı görülmektedir. 24 dakikalık öğütmede, kimyasal madde ilâve etmeksizin yapılan öğütme değerleriyle karşılaştırıldığında, +.53 mm lik kısmın nispeten daha düşük kül içeriği ile üretildiği görülmektedir. Bu kısım %24.7 kül içeriğine sahip olup yanabilir verim %78. dır. Ayrıca deney bulguları Şekil 5, 6, 7 ve 8 de grafik olarak verilmektedir. Çizelge 4. Amonyak çözeltisi ilâve edilerek 6 ve 12 dakika öğütülmüş kömürün tane boyu analizi ve tane boyuna göre kül dağılımı 6 dakika öğütülmüş 12 dakika öğütülmüş Kümülati f Elek Üstü -1+.7 6.21 33.85 6.21 33.85 6.7 1.2.91 1.2.91 1.2 -.7+.425 34.97 29.14 41.18 29.85 36.62 14.26. 15.28. 14.21 -.425+. 22.8 27. 63.26 29.13 25.56.28 29.75 35.56.24.55 -.+.1 16.2 26. 79.58 28.66 17.33 26.87 28.23 62.43 29.38 27.81 -.1+.6 8.15 26.49 87.43 28.46 6.44 17.5 28.25 79.48 29.14 17.64 -.6+.53 4.69.84 92.12 28.58 4.79 12.8 29.7 91.56 29.21 12.24 -.53 7.88 55.45..7 5.19 8.44 41.35..23 6.53 Toplam..7...23. Çizelge 5. Amonyak çözeltisi ilâve edilerek 24 dakika öğütülmüş kömürün tane boyu analizi ve tane boyuna göre kül dağılımı 24 dakika öğütülmüş Elek Üstü Elek Üstü -1+.7 - - - - - -.7+.425.71 25.17.71 25.17.78 -.425+. 6.9 25.22 6. 25.21 6.66 -.+.1.28 24.3 27.8 24.33 22.54 -.1+.6 26.71 25.16 53.79 24.74 29.25 -.6+.53 17. 24.56 7.79 24.7 18.77 -.53 29.21 48.52. 31.66 22. Toplam. 31.66. 68,25 Y. % 78,24 Y. % 7 29,13 27,37 28,56 55,45 7, 28,87 41,35 5,19 15,23 6,53-1+, -,+,53 -,53-1+,425 -,425+,53 -,53 Şekil 5. Amonyak çözeltisi ilce edilerek 6 dak. değişimi. Şekil 6. Amonyak çözeltisi ilce edilerek 12 dakika değişimi.

Sayfa No: 46 Y. ÇEBECİ, Ö. KAYA, S. ADMIŞ 7 24,7 78, 48,52-1+,53 -,53 Y. % 22, 7 78,24 68,25 29,13 28,87-1+, -,425+,53 (6 dk) (12 dk) Y. % 24,7-1+,53 (24 dk) 78, Şekil 7. Amonyak çözeltisi ilave edilerek 24 dakika öğütülmüş kömürün tane boyuna göre kül ve yanabilir veriminin değişimi. Şekil 8. 6, 12, 24 dakika öğütülmüş kömürlerden elde edilen bulguların topluca değerlendirilmesi. 3.3. Saf Amonyakla Yapılan Deneylerden Elde Edilen Bulgular Önceki deney bulguları dikkate alınarak saf amonyakla 12 ve 24 dak. öğütme yapılmıştır. Deney bulguları Çizelge 6 da verilmiştir. Hem 12 hem de 24 dakikalık öğütme sonucunda -.+.53 mm tane boyu aralığı diğer tane boylarına göre daha az kül içermektedir. Özellikle 24 dakikalık öğütmede bu durum daha da belirgindir. içeriğindeki bu belirgin düşüş, hem kil minerallerinin ince boyuta geçmesine hem de NH 3 moleküllerinin kömür parçacıklarını şişirerek (hem çatlak ve porlara girmekte hem de kömür yapısındaki fonksiyonel gruplara bağlanarak) daha kolay kömür-mineral madde ayrımının sağlanmasına dayandırılmıştır. Bu bulgular literatürdeki verilerle uyumludur (Nakamura vd., 19; Cebeci, 1995). 24 dakikalık öğütme sonucunda +.53 mm lik kısım %23.46 kül ve %74.84 lük yanabilir verimle üretilmiştir. Boyut aralıklarına göre kül ve yanabilir verim değerleri Şekil 9 ve da, en düşük küllü boyut aralığına ait kül ve yanabilir verim değerleri Şekil 11 de gösterilmiştir. Çizelge 6. Saf amonyak ilâve edilerek 12 ve 24 dakika öğütülmüş kömürün tane boyu analizi ve tane boyuna göre kül dağılımı 12 dakika öğütülmüş 24 dakika öğütülmüş -1+.7.36 34.38.36 34.39.34 - - - - - -.7+.425 8.41 35. 8.77 35.7 7.87.28 32.53.28 32.54.28 -.425+. 18.65.69 27.42 32.9 18.63 3.42 31. 3.7 31.21 3.44.+.1 28.55 25.98 55.97 28.97.46 19.11 24.13 22.81 25.28 21.19.1+.6 19.89 25.15 75.86 27.97 21.46 23. 22.7 45.81 23.67 26..6+.53 12.43 27.37 88.29 27.89 13.2 21.8 23. 66.89 23.46 23.73 -.53 11.71 51.29..63 8.22 33.11 48.2. 31.59 25.16 Toplam..63.. 31.59.

Fen ve Mühendislik Dergisi Cilt : 3 Sayı : 2 Sayfa No: 47 7 32,9 26,84 25,99 64,94 Y. % 51,29-1+, -,+,53 -,53 8,22 7 31,21 3,72 23, 71,12 Y. % 48,2-1+, -,+,53 -,53 25,16 Şekil 9. Saf amonyakla 12 dakika öğütülmüş kömürün tane boyuna göre kül ve yanabilir veriminin değişimi. Şekil. Saf amonyakla 24 dakika öğütülmüş kömürün tane boyuna göre kül ve yanabilir veriminin değişimi. 7 Y. % 71,12 64,94 25,99 23, -,+,53 -,+,53 (12 dk) (24 dk) Şekil 11. 12 ve 24 dakika öğütülmüş kömürlerden elde edilen bulguların topluca değerlendirilmesi 3.4. N- ile Yapılan Deneylerden Elde Edilen Bulgular 3.4.1. N- ile 12 dakika Öğütmeden Elde Edilen Bulguların Değerlendirilmesi Deney bulguları Çizelge 7 ve Şekil 12 de gösterilmiştir. Değişik tane boyu aralıklarında kül içeriğinde belirgin bir düşme gözlemlenmiştir. Bu sürede.53 mm lik elek üstü %27.38 kül ve %89. lik verimle üretilmiştir. Çizelge 7. N- ilâve edilerek 12* ve 24** dakika öğütülmüş kömürün tane boyu analizi ve tane boyuna göre kül dağılımı (*25 g/t) (**2 g/t) 12 dakika öğütülmüş 24 dakika öğütülmüş Elek Üstü -1+.7 1.25 24.98 1.25 24.98 1.37 - - - - - -.7+.425 18.74 27.1 19.99 28.88 19.96 1.48 21.74 1.48 21.74 1.69 -.425+. 21.51 28.98 41. 27.97 22.29 8.44 27.33 9.92 26. 8.95 -.+.1 18.63 26.53.13 27.52 19.97 19.87 24.33 29.79 25.5 21.93 -.1+.6 14.6 25.81 74.19 27. 15.22 22.17 24.29 51.96 24.73 24.48 -.6+.53.56 28.64 85.15 27.38.99 16.62 23.49 68.58 24.43 18.55 -.53 14.85 52.. 31.17. 31.42 46.76. 31.44 24. Toplam. 31.17.. 31.44.

Sayfa No: 48 Y. ÇEBECİ, Ö. KAYA, S. ADMIŞ 7 27,38 89, 52, -1+,53 -,53 Y. %, 7 24,43 75, Y. % 46,76-1+,53 -,53 24, Şekil 12. N- ilâve edilerek 12 dakika değişimi (25 g/t). Şekil 13. N - ilâve edilerek 24 dakika değişimi (2 g/t). 3.4.2. N- ile 24 Dakikalık Öğütme Süresinde Değişik N- Konsantrasyonlarında Yapılan Deneylerden Elde Edilen Bulguların Değerlendirilmesi Deney bulguları Çizelge 7 ve 8 de gösterilmiştir. Aynı öğütme süresinde N- konsantrasyonu arttıkça, ince tane boyuna geçen malzeme miktarı artmaktadır. Çizelge 8. N- ilâve edilerek 24 dakika öğütülmüş kömürün tane boyu analizi ve tane boyuna göre kül dağılımı ( g/t) ( g/t) 24 dakika öğütülmüş ( g/t) 24 dakika öğütülmüş ( g/t) -1+.7 - - - - - - - - - - -.7+.425.26 22..26 22.62.29 - - - - - -.425+. 1.55 18.87 1.81 19.41 1..64.63.64.63.74 -.+.1 12. 19.49 14.61 19.48 14.74 13.23 21.45 13.87 21.41 15. -.1+.6 26.15 24.53.76 22.72 28.23.3 22.31 33. 21.94 22.77 -.6+.53 22.21 23. 62.97 23. 24..54 22.6 54.44 21.99 23.42 -.53 37.3 42.13..8.64 45.56 43.19. 31.65 37.87 Toplam..8.. 31.65. +.53 mm lik kısma göre yapılan değerlendirme Şekil 13, 14 ve 15 de gösterilmiştir Şekillerden görüldüğü gibi, kül içeriği düştükçe yanabilir verimde düşmektedir.

Fen ve Mühendislik Dergisi Cilt : 3 Sayı : 2 Sayfa No: 49 7 23,13 69,36 42,13-1+,53 -,53 Y. %,64 7 21,99 62,13 43,19-1+,53 -,53 Y. % 37,87 Şekil 14. N- ilâve edilerek 24 dakika değişimi ( g/t). Şekil 15. N- ilâve edilerek 24 dakika değişimi ( g/t). deki düşüş, polimerin partiküllere adsorpsiyonuyla yüzey enerjisindeki azalma sonucu, ufalanma hızının artmasına, dolayısıyla ince tane boyuna (-.53 mm) geçen yanabilir kısmın artmasına dayandırılmıştır. Linyit kömürleriyle yapılan bir çalışmada kullanılan polimerin kömür yüzeyine adsorbe olma eğiliminin mineral madde yüzeyine olan adsorpsiyon eğiliminden daha yüksek olduğu ortaya konmuştur (Cebeci vd., 1995). içeriğindeki kısmi düşüşler, hem özellikle kil minerallerinin ince tane boyuna (-.53 mm) geçmesine hem de yukarıda belirtildiği gibi kullanılan polimerin kömür yüzeyine adsorpsiyon eğiliminin yüksek oluşu nedeniyle bir kısım aglomera olmuş kömür parçacıklarının eleme esnasında dağılmamasına dayandırılmıştır. Ayrıca, değişik konsantrasyonlara ait kül ve yanabilir verim değerleri Şekil 16 da verilmiştir. 7 75, 24,43-1+,53 (2 g/t) 69,36 23, -1+,53 (g/t) Y. % 21,99-1+,53 (g/t) 62,13 Şekil 16. N- ilâve edilerek 24 dakika öğütülmüş kömürlerden elde edilen bulguların topluca değerlendirilmesi.

Sayfa No: Y. ÇEBECİ, Ö. KAYA, S. ADMIŞ 4. SONUÇLAR Yapılan çalışmadan elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir: Herhangi bir reaktif ilâve etmeksizin 24 dak. öğütme süresinde, ince tane boylarında kısmen bir seçimlilik sağlanmaktadır. Amonyak çözeltisi ve saf amonyakla 24 dakikalık öğütme sonucunda, herhangi bir kimyasal madde ilâve edilmeyen deneylere göre daha iyi bir seçimlilik sağlanmıştır. N- ile, g/ton konsantrasyonda +.53 mm lik kısım dikkate alındığında en düşük küllü kömür üretilmiştir. Sonuç olarak Yozgat Ayrıdam linyitinin öğütme+boyuta göre sınıflandırmayla kısmen zenginleştirilebileceği ortaya konmuştur. KAYNAKLAR Cebeci Y. (1995): Linyit Kömürü Artıklarının Flokülasyonunda Bazı İşletme Parametrelerinin Etkisinin İncelenmesi, Yerbilimleri, sayı:27, Aralık, s:181-189. Cebeci Y., Mordoğan H., Özkan A. (1995): Removal of Mineral Matter from Gemerek Coals by Selective Flocculation, 6 th Balkan Conference on Mineral Processing, Ohrid, Macedonia, p:382-391. Cebeci Y. (1995): Gemerek Bölgesi Kömürlerinin Suda Bekletme, Aşındırmalı Karıştırma ve Boyuta göre Sınıflandırmayla Zenginleştirilebilirliğinin İncelenmesi, Mühendislikte. Yıl Sempozyumu ZKÜ Mühendislik Fakültesi, Zonguldak, s:1-. Cebeci Y., Aydoğan S., Özkan A. (1996): Yozgat Ayrıdam Linyitlerinin Zenginleştirilebilirliğinin İncelenmesi, Türkiye. Kömür Kongresi, Zonguldak, s:79-92. Dinçer H., Önal G., Ateşok G. (19): Afşin Elbistan Linyitlerinin Fiziksel Zenginleştirme Olanaklarının Araştırılması, II. Uluslararası Cevher Hazırlama Sempozyumu, s:251-263. Nakamura M., Ito N., Sakurai Y., Toyama S. (19): Comminution and Ash Reduction of Coal Particles, Advances in Fine Particles Processing, USA, p:57-67.