HIZLI TÜKETİLEN ÜRÜNLER FİYAT ENDEKSİ () 2016 Yılı Ayı Gelişmeleri Hazırlayan: Zafer YÜKSELER Sayı:49 4 Şubat 2016 2016 yılı ayında, bir önceki aya göre yüzde 2,35, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 9,52 oranında artış göstermiştir. 2015 yılı ayında ise bu oranlar, sırasıyla, yüzde 1,14 ve yüzde 8,15 idi. genel endeksinde, 2016 yılı ayında fiyatlar yüzde 1,82 oranında artmış, 12 aylık fiyat artışı ise yüzde 9,58 olarak gerçekleşmiştir. Özel Kapsamlı Göstergelerinden I- Endeksinde ise ayında fiyatlar yüzde 0,33 oranında yükselmiş, yıllık fiyat artışı da yüzde 9,63 olarak gerçekleşmiştir. I-Endeksinden dışlanan, enerji, gıda ve içecekler, alkollü içkiler ve tütün ürünleri ile altın grubunda, 2016 yılı ayında fiyatlar yüzde 3,84 oranında artmış, 12 aylık fiyat artışı ise yüzde 9,51 olmuştur. Tablo:1- Aylık ve 12 Aylık Enflasyon Oranları (%)(1) Aylık 12 Aylık Ağırlık (%) 2015 2016 2015 2016 100,00 1,10 1,82 7,24 9,58 I-Endeksi 57,61 0,22 0,33 8,63 9,63 I dan Dışlananlar 42,39 2,27 3,84 5,39 9,51 55,77 1,14 2,35 8,15 9,52 Kaynak: TÜİK ve kendi hesaplamalarımız. (1) 2016 yılı aylık ve yıllık artışları 2016 yılı ağırlıklarına göre hesaplanmıştır. 142 madde kapsanmıştır. 14 12 10 8 6 4 2 0 2010-1 357 Grafik:1- -: Oniki Aylık Enflasyon (%) 2011-1 357 2012-1 357 2013-1 357 2014-1 357 2015-1 357 2016-1 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Grafik:2-, I-Endeksi ve I'dan Dışlanan Ürünler: Oniki Aylık Enflasyon (%) 2010-1 357 2011-1 3 5 7 2012-1 35 7 2013-1 357 2014-1 3 57 2015-1 3 57 2016-1 I-Endeksi I-End.Dışlanan Hızlı Tüketilen Ürünler Fiyat Endeksi (), temsili bir hane tarafından sıkça tüketilen mal ve hizmetler sepetinden oluşmaktadır. Sıkça tüketilen mal ve hizmet, temsili hane tarafından ayda bir kez veya daha sıklıkla tüketilme olasılığı yüksek olan mal ve hizmetler olarak tanımlanmıştır. de yer alan 417 madde içinden bu tanıma uygun 142 madde seçilmiş ve bu maddelerin ortalama fiyatlarındaki değişimden yararlanarak oluşturulmuştur. 2016 yılında 142 maddenin içindeki ağırlıkları toplamı yüzde 55,77 dir. Kaynak: Zafer YÜKSELER, Hızlı Tüketilen Ürünler Fiyat Endeksi (), 17 Şubat 2012 (http://www.researchgate.net/profile/zafer_yuekseler/).
2016 YILI EK AÇIKLAMA NOTU VE MADDE AĞIRLIKLARI 1. Hızlı Tüketilen Ürün Fiyatları Endeksi (), TÜİK tarafından kapsamındaki madde ağırlıklarının açıklanması ile birlikte, 2012 yılında yayınlanmaya başlanmıştır. hesaplanırken, ortalama madde fiyatları ve madde ağırlıkları kullanılmıştır. ile nin tam anlamıyla karşılaştırılabilir olması için, ortalama madde fiyatları yerine, madde endekslerinin kullanılması gerekmektedir. Ancak, madde endeksleri TÜİK tarafından kamuoyuna açıklanmadığından, hesaplanırken ortalama madde fiyatları kulllanılmaktadır. Ayrıca maddelerin aylık ağırlıkları yerine yıllık ortalama ağırlıkları esas alınmaktadır. 2. 2012 yılında yi oluşturan 444 maddeden, hanelerin sıkça tükettikleri mal ve hizmetlerden 150 madde seçilmiş ve bu maddelerin aylık ortalama fiyatları ve içindeki yıllık ortalama ağırlıkları kullanılarak hesaplanmıştır. TÜİK, 2013 yılında madde sayısını 437 adede düşürmüştür. Sigara çeşitlerine ilişkin madde çeşitleri, 2013 yılında sigara ana grubu içinde toplulaştırıldığından, de takip edilen madde sayısı da 148 e düşmüştür. 2014 yılında, madde sayısı 432 ye, deki madde sayısı ise CD (Boş) ve Şehiriçi Telefon Görüşmesi kapsamdan çıkarıldığı için 146 ya gerilemiştir. 2015 yılında ise madde sayısı 426 ya gerilerken, deki madde sayısı da okul kitaplarının çıkartılması nedeniyle 145 e inmiştir. 2016 yılında madde sayısı 417 ye gerilemiştir. kapsamında yer alan müzik CD ve özel dersane ücretleri kapsamdan çıkartılmıştır. Bu iki ürün yerine, üniversite katkı payı ve düzeyi belirlenemeyen eğitim programları ilave edilmiştir. Hazır çorbalar, ev aletleri tamiri ve diğer kırtasiye malzemeleri ortalama fiyat kapsamı değiştirildiği için kapsamından çıkartılmış ve madde sayısı 142 ye gerilemiştir. 3. Ortalama madde fiyatları kapsamının sık sık değiştirilmesi haberleşme grubu ortalama fiyatlarının takibinde sorun yaratmakta ve yıllar itibariyle karşılaştırma olanağını ortadan kaldırmaktadır. Bu nedenle, hesaplanırken haberleşme sektöründen sadece Telefon Görüşmesi (Şehiriçi) ortalama madde fiyatı ve ağırlığı kullanılmaktaydı. Ancak TÜİK, daha önceki yıllarda şehiriçi, şehirlerarası ve uluslararası telefon görüşmelerinin ağırlıklarını ve ortalama madde fiyatlarını ayrı ayrı açıklarken, 2014 yılında Telefon Görüşmesi başlığı altında tümünü toplulaştırmış ve fiyatların karşılaştırılması imkanını ortadan kaldırmıştır. Benzer sorun, Cep Telefonu Görüşme maddesinde de bulunduğundan, kapsamında 2014 yılından itibaren haberleşme grubundan her hangi bir madde yer almamaktadır. Sağlık grubu da, madde kapsamlarınının sık değişimi nedeniyle kapsamına dahil edilmemiştir. 4. 2016 yılında 142 maddenin ağırlığı 55,7708 e gerilemiştir. 2016 yılı aylık ve yıllık artışları hesaplanırken 2016 yılı ağırlıkları ve madde kapsamı kullanılmıştır. 2014 ve 2015 yılları, 2015 yılı kapsam ve ağırlıklarına göre, daha önceki yıllara ilişkin aylık ve yıllık artışlar ise, 2013 yılı madde ağırlıkları ve kapsamına göre hesaplanmış ve önceki seri korunmuştur. 7. 2016 yılında madde ağırlıklarının değişmesi Özel Kapsamlı-I Endeksi ile I-Endeksinden dışlanan ürünlerin ağırlıklarınında, aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi değişmesine yol açmıştır. EK TABLO : 1- ve Ağırlık Seti ve Madde Sayıları 2012 2013 2014 2015 2016 100,0000 100,0000 100,0000 100,0000 100,0000 1.I-Endeksi 53,3580 55,4148 55,3829 57,1321 57,6068 2.I-Endeksinden Dışlananlar 46,6420 44,5852 44,6171 42,8679 42,3932 a.gıda ve İçecekler 26,2200 24,0900 24,4530 24,2500 23,6831 b.alkollü İçkiler ve Tütün 5,2100 5,0700 5,2891 4,8200 4,9780 c.enerji 14,5624 14,5808 14,3717 13,7979 13,1122 Su 2,2362 2,1088 2,2599 2,2823 2,4461 Elektrik 3,1142 3,5246 3,1203 3,0524 2,9920 Doğalgaz 1,3213 1,5981 1,3996 1,5348 1,6231 Tüp 1,4541 1,1995 1,1672 0,8694 0,7254 Kömür 1,2110 1,1936 1,0696 0,9792 0,9637 Odun 0,2976 0,3018 0,2769 0,2614 0,2753 Benzin 2,2527 1,9299 1,9925 1,5390 1,4059 LPG 1,4894 1,4553 1,6137 1,3238 1,2557 Mazot 1,1674 1,2497 1,4524 1,3320 1,4119 Motor Yağı 0,0185 0,0195 0,0196 0,0153 0,0131 d.altın 0,6496 0,8444 0,5033 0,6083 0,6199 57,9623 57,1602 58,2267 57,1692 55,7708 M a d d e S a y ı l a r ı 444 437 432 426 417 150 148 146 145 142
EK TABLO: 2 Endeksi Kapsamındaki Maddeler Listesi ve 2015-2016 Yılları İçindeki Ortalama Ağırlıkları (1) Maddeler 2015 2016 Maddeler 2015 2016 Maddeler 2015 2016 Pirinç 0,4483 0,2979 Tahin Helvası 0,0778 0,0667 Tüp 0,8694 0,7254 Buğday Unu 0,4917 0,4192 Çikolata Madlen 0,0529 0,0521 Nevresim Takımı 0,1728 0,1797 Bulgur 0,1309 0,1168 Tuz 0,0410 0,0384 Havlu 0,0625 0,0665 Ekmek 2,6019 2,3800 Hazır Çorbalar (4) 0,0440... Elektrikli Küçük Ev Aletleri (4) 0,0303 0,0277 Bisküvi 0,2838 0,2581 Kahve 0,0413 0,0508 Ev Aletlerinin Tamiri (4) 0,1250... Pasta 0,2563 0,2564 Çay 0,5830 0,5955 Cam ev Eşyası 0,1253 0,1298 Baklava 0,3315 0,3180 Su 0,3573 0,3624 Porselen Ev Eşyası 0,1118 0,1268 Ekmek Hamuru(Yufka) 0,1184 0,1112 Kola 0,3044 0,2844 Teflon Mutfak Eşyaları 0,0580 0,0538 Makarna 0,1610 0,1433 Rakı 0,1315 0,1412 Plastik Ev-Mutfak eşyaları 0,0682 0,0712 Şehriye 0,0229 0,0202 Bira Alkollü 0,1658 0,1674 Diğer Elektriksiz Ev Aletleri 0,0510 0,0522 Dana Eti 1,9992 2,0989 SİGARALAR (2) (3) 2,2127 2,2831 Pil 0,0453 0,0441 Koyun Eti 0,7039 0,7647 Samsun Sigarası...... Ampul 0,0744 0,0853 Tavuk Eti 0,9258 0,8694 Tekel 2001...... Çamaşır İçin Temizlik ve Bakım Ürü. 0,6718 0,6471 Sucuk 0,4167 0,3789 Malbora...... Bulaşık için Temizlik ve Bakım Ürü. 0,1822 0,1865 Süt 0,6283 0,5771 Ceket (Erkek için) 0,0775 0,0787 Her Türlü Ev Temizlik Aletleri 0,0518 0,0477 Yoğurt 0,6036 0,5390 Pantolon (Erkek için) 0,6498 0,6502 Bulaşık Bezleri 0,0194 0,0175 Peynir Beyaz 0,8366 0,7699 Gömlek (Erkek için) 0,3227 0,3243 Benzin 1,5390 1,4059 Peynir Kaşar 0,3148 0,2947 Pijama (Erkek için) 0,0293 0,0283 LPG 1,3238 1,2557 Yumurta 0,5585 0,5892 İç Çamaşırı (Erkek için) 0,0744 0,0751 Mazot 1,3320 1,4119 Tereyağı Kahvaltılık 0,2360 0,2327 Çorap (Erkek için) 0,0842 0,0832 Otopark Ücreti 0,0564 0,0492 Margarin 0,1104 0,0759 Etek (Kadın için) 0,3275 0,3025 Köprü Geçiş Ücreti 0,0015 0,0008 Zeytinyağı 0,2102 0,2882 Pantolon (Kadın için) 0,3493 0,3188 Tren Ücreti Banliyö 0,0069 0,0040 Ayçiçeği Yağı 0,6310 0,7224 Gömlek (Kadın için) 0,1660 0,1533 Metro Ücreti 0,0082 0,0062 Mısırözü Yağı 0,4050 0,0422 Pijama (Kadın için) 0,0614 0,0558 Belediye Otobüs Ücreti 0,1670 0,1657 Elma 0,3317 0,3245 İç Çamaşırı (Kadın için) 0,1655 0,1510 Dolmuş Ücreti 1,6582 1,5362 Muz 0,2220 0,2201 Çorap (Kadın için) 0,1081 0,0970 Servis Ücreti 0,7527 0,7644 Biber Sivri 0,1585 0,2054 Pantolon (Çocuk için) 0,2718 0,2680 Taksi Ücreti 0,3064 0,2972 Domates 0,7151 0,8453 Gömlek (Çocuk için) 0,0596 0,0575 Vapur Ücreti Şehir Hatları 0,0375 0,0342 Kuru soğan 0,2213 0,2571 Pijama (Çocuk için) 0,0339 0,0324 Telefon Görüşme Ücreti (5)...... Marul 0,1053 0,1431 İç Çamaşırı (Çocuk için) 0,0361 0,0350 Disket CD (Müzik CD) (4) 0,0132... Maydanoz 0,0627 0,0743 Çorap (Çocuk için) 0,0715 0,0679 Boş CD...... Salatalık 0,2637 0,3099 Bebek Tulumu 0,0262 0,0292 Oyuncak 0,1280 0,1142 Patates 0,4715 0,2324 Bebek Pijaması 0,0140 0,0132 Sinema 0,0595 0,0708 Kuru Fasulye 0,0999 0,0897 Bebek İç Çamaşırı 0,0368 0,0394 Piyango Bileti 0,0118 0,0111 Nohut 0,0609 0,0522 Bebek Çorabı 0,0087 0,0102 Sayısal Loto 0,0275 0,0202 Mercimek 0,1084 0,0838 Ayakkabı (Erkek için) 0,4494 0,4437 Çocuk Kitapları 0,0727 0,0684 Salça 0,1744 0,1604 Ayakkabı (Kadın için) 0,3710 0,3691 Okul Kitapları...... Zeytin 0,4225 0,4211 Ayakkabı (Çocuk için) 0,1235 0,1169 Diğer Kitaplar (Edebi Kitaplar) 0,2116 0,2306 Toz Şeker 0,4760 0,4494 Spor Ayakkabısı (Çocuk için) 0,1363 0,1324 Gazete 0,1096 0,0916 Kesme Şeker 0,0782 0,0696 Kiracı Tarafından Ödenen Ger.Kira 5,0953 5,1538 Okul Defteri 0,0462 0,0448 Reçel 0,0473 0,0425 Su Faturası 2,2823 2,4461 Kalem 0,0434 0,0429 Bal 0,2031 0,1852 Elektrik Ücreti 3,0524 2,9920 Resim Boyaları 0,0282 0,0266 Pekmez 0,0529 0,0480 Doğalgaz 1,5348 1,6231 Diğer Kırtasiye Malzemeleri (4) 0,0608...
EK TABLO: 2 Endeksi Kapsamındaki Maddeler Listesi ve 2015-2016 Yılları İçindeki Ortalama Ağırlıkları (Devam) (1) Maddeler 2015 2016 Anaokulu Ücreti 0,3380 0,3115 Özel Dershane Ücreti (Üniversite H)(4) 0,4918... Üniversite Katkı Payı (4) 0,1898 Düzeyi Belirlenemeyen Eğitim Prog.(4) 0,3499 Çorbalar 0,2141 0,2223 Hazır Yemek ve Mezeler (Pilav vb) 0,9885 0,9965 Kebaplar 0,8678 0,8543 Pideler 0,6956 0,6486 Ekmek arası Yiyecekler 1,0386 0,9417 Burgerler 0,8058 0,7548 Sıcak İçecekler 1,0550 1,0524 Kola 0,0450 0,0487 Ayran 0,0752 0,0858 Erkek Berberi 0,4496 0,4727 Kadın Berberi 0,2844 0,3114 Kişisel Bakım Hiz.(Kadın için) 0,1126 0,1659 Traş Malzemeleri 0,0592 0,0550 Ağız ve Diş Bakım Ürünleri 0,1051 0,1078 Sabun 0,0440 0,0401 Saç Bakım Ürünleri 0,2625 0,2850 Tuvalet Kâğıdı 0,1266 0,1405 Bebek Bezi 0,4023 0,3948 Hijyenik Kadın Bağı 0,0601 0,0578 Kreş ve Gündüz Bakım evleri 0,1933 0,2013 TOPLAM 57,1692 55,7708 Kaynak: TÜİK. (1) kapsamında 2012 yılında 150 olan madde sayısı, TÜİK in sigara grubunda yaptığı yeni düzenleme nedeniyle, 2013 yılında 148 maddeye gerilemiştir. 2014 yılında 146, 2015 yılında 145 madde, 2016 yılında da 145 madde kapsamda bulunmaktadır. (2) 2012 yılında sigara çeşitlerinin içindeki ağırlığı 4,9084 iken, 2013 yılında 4,7294 e düşmüştür. 2012 yılında içinde üç sigara tipinin fiyat ve ağırlığı kullanılmıştır. Sözkonusu üç ürünün toplam ağırlığı 2,4218 dir. TÜİK, 2013 yılından itibaren sigara çeşitlerinin ortalama fiyat ve ağırlıklarını kaldırmış ve sadece sigara genelinin ortalama fiyat ve ağırlığını açıklamaya başlamıştır. içinde 2013 yılında sigaraların ağırlığının 2012 yılına göre büyük ölçüde farklılaşmasını engellemek için, 2013, 2014 ve 2015 yıllarında sigara grubunun ağırlığının yüzde 49,34 ü (2012 yılındaki gibi) kullanılmıştır. Bu uygulamaya 2016 yılında da devam edilmiş ve sigaraların ağırlığı yüzde 2,2831 olarak kullanılmıştır. (3) TÜİK sigara grubu genelinin ortalama madde fiyatını sadece 2013 yılı ayı için açıklamış, önceki yıllar aylık ortalama madde fiyatlarını kamuoyuna açıklamamıştır. çalışmasında, sigara grubu ortalama madde fiyatını hesaplamak için, önceki yıllar sigara çeşitlerinin ortalama madde fiyatları ve ortalama ağırlıklarından yararlanarak, sigara grubu geneli için ortalama madde fiyatı hesaplanmıştır. (4) TÜİK 2014 yılında elektrikli el süpürgesini kapsamından çıkarmıştır. Bunun yerine 2015 yılında elektrikli küçük ev aleti (tost makinası) kapsamına alınmıştır. 2015 yılında müzik CD ve özel dersane ücreti kapsamından çıkartılmıştır. Özel dersane ücreti yerine, üniversite katkı parı ve düzeyi belirlenemeyen eğitim programları 2016 yılında kapsamına alınmıştır. Hazır çorbalar, ev aletlerinin tamiri ve diğer kırtasiye malzemeleri için verilen ortalama fiyat kapsamında 2016 yılı ayında çok yüksek bir farklılık görüldüğü için kapsamından çıkartılmıştır. (5) TÜİK, 2013 yılında şehiriçi,şehirlerarası ve uluslararası telefon görüşmelerinin ayrı, ayrı ağırlıklarını ve madde fiyatlarını açıklarken, 2014 yılında tümünü telefon görüşmesi başlığı altında toplulaştırarak sadece bu maddenin ağırlık ve ortalama madde fiyatını açıklamaya başlamıştır. de şehiriçi telefon görüşmesi serisi kullanıldığından, 2014 yılı ve sonrasında bu imkan ortadan kalkmıştır.
EK TABLO: 3-12 AYLIK VE YILLIK ENFLASYON ORANLARI (%) 12 A Y L I K E N F L A S Y O N A Y L I K E N F L A S Y O N GENEL I-ENDEKSİ I-ENDEKSİNDEN DIŞLANANLAR GENEL I-ENDEKSİ I-ENDEKSİNDEN DIŞLANANLAR 2014-(*) 7,75 7,59 7,95 8,98 1,98 0,31 4,05 2,21 Şubat 7,89 8,43 7,22 9,05 0,43 0,70 0,09 0,25 Mart 8,39 9,32 7,24 9,34 1,13 1,20 1,04 0,96 Nisan 9,38 9,74 8,93 9,63 1,34 2,12 0,37 1,08 Mayıs 9,66 9,77 9,52 8,97 0,40 1,50-0,97-0,34 Haziran 9,16 9,65 8,55 9,08 0,31 0,31 0,31 0,51 Temmuz 9,32 9,75 8,79 9,55 0,45 0,29 0,65 0,72 Ağustos 9,54 9,68 9,37 10,16 0,09-0,09 0,31 0,56 Eylül 8,86 9,25 8,38 9,85 0,14 0,28-0,03 0,71 Ekim 8,96 9,04 8,86 10,52 1,90 1,57 2,31 2,55 Kasım 9,15 9,03 9,30 10,06 0,18 0,62-0,37 0,25 Aralık 8,17 8,73 7,47 8,92-0,44-0,38-0,51-0,30 2015-(*) 7,24 8,63 5,39 8,15 1,10 0,22 2,27 1,14 Şubat 7,55 7,73 7,31 8,65 0,71-0,14 1,84 0,70 Mart 7,61 7,10 8,29 8,68 1,19 0,61 1,96 1,16 Nisan 7,91 7,00 9,12 9,27 1,63 2,03 1,10 1,67 Mayıs 8,09 7,48 8,90 9,83 0,56 1,96-1,31 0,25 Haziran 7,20 7,51 6,79 8,38-0,51 0,33-1,63-0,53 Temmuz 6,81 7,31 6,14 8,10 0,09 0,11 0,06 0,41 Ağustos 7,14 7,66 6,45 7,69 0,40 0,24 0,61 0,12 Eylül 7,95 8,23 7,58 7,58 0,89 0,81 1,00 0,63 Ekim 7,58 8,92 5,79 6,64 1,55 2,22 0,66 1,51 Kasım 8,10 9,22 6,61 7,31 0,67 0,89 0,38 1,04 Aralık 8,81 9,51 7,88 8,12 0,21-0,11 0,64 0,47 2016 (**) 9,58 9,63 9,51 9,52 1,82 0,33 3,84 2,35 (*)2014 ve 2015 yılı aylık ve yıllık değişimleri 2015 yılı ağırlıkları ve kapsamına göre hesaplanmıştır. (**) 2016 yılı aylık ve yıllık değişimleri 2016 yılı ağırlık seti ve kapsamına göre hesaplanmıştır.