Patlıcan Kallus Kültüründe Fitoaleksin Uyartımı Üzerinde Araşidonik Asit Elisitörünün Etkisi



Benzer belgeler
Patlıcanda Verticillium Solgunluğuna Dayanıklılık ile Kallus Kültüründe Solavetivon Birikimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi*

FARKLI YETİŞTİRME ORTAMLARININ SERA VE İKLİM ODASI KOŞULLARINDA PATATES (Solanum tuberosum L.) MİNİ YUMRU ÜRETİMİNE ETKİLERİ

Bazı Ceviz (Juglans regia L.) Çeşitlerinin Çimlenme ve Çöğür (Anaçlık) Gelişme Performanslarının Belirlenmesi

Tarım ve Hayvancılık Il Mudurlugu, Kocaeli Üni., Arslanbey Meslek Yuksekokulu, 41285, Arslanbey/Kocaeli

Farklı MS Dozlarının Buğdayda (Triticum sp.) Doku Kültürü Parametrelerine Etkileri

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article

Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakultesi Bahçe Bitkileri Bolumu Selçuklu/KONYA (Sorumlu Yazar)

TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİYE GİRİŞ

BİTKİLERDE BÜYÜME-GELİŞME VE STRES KAVRAMI

SUMMARY. Key words: Cucumber root rot, biological fungicide, Trichoderma harzianum ÖZET

Dersin Adı D. Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS. HERBOLOJİ Güz

Erciş Üzüm Çeşidinin Kallus Kültürlerinde UV Işını Etkisiyle Resveratrol Üretiminin Uyarılması* 1

Farklı BAP Konsantrasyonlarının Soya Fasulyesinde (Glycine max L. Merrill) Adventif Sürgün Rejenerasyonu Üzerine Etkileri

DOMATESTE KÖK VE KÖK BOĞAZI ÇÜRÜKLÜĞÜNE NEDEN OLAN Fusarium oxysporum f. sp. radicis lycopersici ye DAYANIKLILIĞIN KALITIMI

KİŞİSEL BİLGİLER EĞİTİM BİLGİLERİ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü-1995

BAZI PATATES ÇEŞİTLERİNİN ANA ÜRÜN VE TURFANDA ÜRETİM KOŞULLARINDAKİ PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Bazı aspir genotiplerinin pas hastalığına karşı reaksiyonları hakkında ön çalışma 1

PROJE ADI: BİTKİLERDE AŞILAMA

Araştırma Enstitusu Mudurlugu, Tekirdag (Sorumlu Yazar)

ODTÜ BİYOTEKNOLOJİ 25.YIL. Prof. Dr. Fusun Eyidoğan Başkent Üniversitesi

DÜŞÜK SICAKLIK STRESİ

Anahtar kelimeler: Hicaznar, potasyum, sogukta muhafaza, kalite

KİŞİSEL BİLGİLER. YABANCI DİL BİLGİSİ Yabancı Dil / Derecesi YDS (KPDS) ÜDS TOEFL IELTS İngilizce 53 GÖREV YERLERİ

FEN ve MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ

ÖZGEÇMİŞ. Didem Aksoy Körpe

S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (33): (2004) 17-22

Stres Koşulları ve Bitkilerin Tepkisi

BAZI ÇİLEK ÇEŞİTLERİNDE FARKLI OLGUNLAŞMA DÖNEMLERİNDEKİ POLİAMİN MİKTARLARININ SAPTANMASI*

FEN ve MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ

BİTKİ HASTALIKLARI ARAŞTIRMALARI

Yonca (Medicago sativa L.) da Somatik Embriyogenesis Aracılığıyla Bitki Rejenerasyonu

Patateste Somaklonal Varyasyon Üzerinde Bir Araştırma

YURTİÇİ DENEME RAPORU

BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME

EĞİTİM BİLGİLERİ. Ülke Üniversite Fakülte/Enstitü Öğrenim Alanı Derece BAHÇE BİTKİLERİ BAHÇE BİTKİLERİ BAHÇE BİTKİLERİ AKADEMİK/MESLEKTE DENEYİM

Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi

Örtü Altı Sebze Yetiştiriciliğinde Toprak Kökenli Hastalıklar ve Mücadele Metotları

SELEN AKAN, Ph.D. Date of city & birth : Ankara &

ÖZGEÇMİŞ. Ünvan Kurum Alan Yıl. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Biyoloji Yarı zamanlı Öğretim Elemanı Yardımcı Doçent

Doku kültüründeki zorluklar. Virüs Bakteri Mantar Mikoplazma Böcek ve diğerleri ile kontaminasyon

Van Ekolojik Koşullarında Üretilen Çilek Fidelerinin Meyve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi

Ateş Yanıklığına Duyarlı Ve Dayanıklı Bazı Armut Çeşitlerinin Bitki Besin Maddesi İçeriklerinin Belirlenmesi

ÖZGEÇMİŞ A. KİMLİK BİLGİLERİ

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU YARDIMCI DOÇENT : Sinop Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Sinop

S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 19 (37): (2005)

TÜBİTAK BİDEB LİSE ÖĞRETMENLERİ-FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ, MATEMATİK PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI (LİSE-4 [ÇALIŞTAY 2014]) GRUP ADI: SERA

Bazı Bitki Hormonlarının Korungada (Onobrychis sativa L.) In Vitro Özellikler Üzerine Etkisi

DOMATES HATLARINDA Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici YE DAYANIKLILIĞIN MOLEKÜLER MARKÖRLER YARDIMIYLA BELİRLENMESİ

Bazı Karnabahar Çeşitlerinin (Brassica oleracea var. botrytis) Verim, Kalite ve Bitki Özelliklerinin Belirlenmesi

Ziraat Mühendisi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Tarım Ekonomisi

Üniversitesi, Ziraat Fakultesi, Bahçe Bitkileri Bolumu Balcalı, Adana. (Sorumlu Yazar)

Fide Kalitesi Üzerine Firma ve Çeşit Etkisi

FEN ve MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ

Aspir (Carthamus tinctorius L.) de Varyasyon Oluşturmak Amacıyla Kullanılabilecek Gama ( 60 Co) Dozunun Belirlenmesi

İKİ TİCARİ BİYOFUNGİSİT VE BİR MİKORİZAL PREPARAT IN DOMATESTE

Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi

AĞAÇ İŞLERİ SEKTÖRÜNE YÖNELİK HORTUMLAR HOSES FOR THE WOODWORKING INDUSTRIES

Derece Bölüm/Program Üniversite l Lisans Tarla Bitkileri Akdeniz Üniversitesi 1994 Yüksek Lisans Tarla Bitkileri Süleyman Demirel Üniversitesi 1998

ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU

ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ

Nutrient Contents of Runner Plants of Some Strawberry Cultivars Grown Under Open Field and Protected Cultivation Conditions

DOĞRU VE DENGELİ GÜBRE KULLANIMI BİTKİLERE HASTALIK VE ZARARLILARA KARŞI DAYANIKLILIK KAZANDIRIR

FARKLI ANAÇLARIN KYBELE F1 HIYAR ÇEŞİDİNDE VERİM, KALİTE ve BİTKİ GELİŞİMİNE ETKİSİ *

I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ

06-PHYLIB-EUPHRESCO PROJE SONUÇ TOPLANTISI Ekim Edinburgh, İskoçya

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR

VERMİKOMPOST ÜRÜNLERİNİN BİTKİ KORUMA AMAÇLI KULLANIMI

Bazı İki Sıralı Arpa ve Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Azot ve CCC Dozlarının Tane Verimine Etkileri

Isabella (Vitis labrusca) üzüm çeşidinin in vitro sürgün ucu kültürü ile çoğaltılması*

Incidence of Fungal Pathogens in Strawberry Seedlings in Aydın Province. Havva DİNLER * Seher BENLİOĞLU ** Kemal BENLİOĞLU **

Biber Tohumlarında Canlılık Tespitine Yönelik Kullanılan Tetrazolium Test Metodunun Modifikasyonu

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

Biber Anter Kültüründe Uygun Tomurcuk Büyüklüğü ile Besin Ortamı İçeriklerinin Embriyo Verimine Etkileri Üzerine Bir Araştırma*

Değişik Dikim Zamanlarının Farklı Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. Đmge Đ. TOKBAY. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı

Prunus Türlerine Ait Bazı Meyve Klon Anaçlarının (Şeftali, Erik ve Kiraz) Odun Çelikleri ile Köklendirilmesi

ANTALYA KOŞULLARINDA TURFANDA PATATES (Solanum tuberosum L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BAZI ÇEŞİTLERİN VERİM VE VERİM İLE İLGİLİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

İkinci Ürün Mısırda Farklı Potasyum Doz ve Su Stresi Koşullarının Kaldırılan N, P, K Miktarlarına Etkileri

DR. SELEN AKAN. Eğitim ve Akademik Deneyim

Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Y. Lisans Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü

Karakterizasyonu ile Verim ve Kalite Özelliklerinin ncelenmesi.

Arpa (Hordeum vulgare L.) Bitkisinde Mikrobiyel Gübrelerin Çimlenme Üzerine Etkisinin Belirlenmesi. Çiğdem KÜÇÜK, Cenap CEVHERİ

ÖZGEÇMİŞ. SOYADI, ADI TEZCAN, Himmet DOĞUM TARİHİ: Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Görükle, BURSA

Department of Plant Protection, Nilufer Campus Bursa / TURKEY

6. Seçilmiş 24 erkek tipte ağacın büyüme biçimi, ağacın büyüme gücü (cm), çiçeklenmenin çakışma süresi, bir salkımdaki çiçek tozu üretim miktarı,

ZİRAİ MÜCADELE TEKNİK TALİMATLARI CİLT IV. BAĞ MİLDİYÖSÜ Plasmopara viticola (Berk. Et Curt) Berl et de Toni

Araştırma Makalesi. Oğuz AŞÇIOĞUL 1 Necip TOSUN 2 ÖZET B. Anahtar Sözcükler:

Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi

Bazı Şeftali Çeşitlerinde Çift Meyve Oluşumuna Su Eksikliğinin Etkileri*

Beş Patates Genotipinin in vitro Koşullarda Mikro Yumru Oluşturması Üzerinde Bir Araştırma

Araştırma Makalesi (Research Article)

Archived at

Archived at

FARKLI HUMİK ASİT DOZLARININ AYÇİÇEĞİNİN (Helianthus annuus L.) ÇIKIŞ VE FİDE GELİŞİMİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Doç.Dr. Burcu Tuncer

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article

GIDALARDA MİKROBİYAL GELİŞMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Bazı Klon Meyve Türlerinde Klon Anaçlarının Yeşil Çeliklerinin Sisleme Ünitesinde Köklendirilmeleri Üzerine Bir Çalışma(*)

Transkript:

Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi 6 (2): 80-85, 2013 ISSN: 1308-3961, E-ISSN: 1308-0261, www.nobel.gen.tr Patlıcan Kallus Kültüründe Fitoaleksin Uyartımı Üzerinde Araşidonik Asit Elisitörünün Etkisi Sevinç KIRAN 1* Şebnem KUŞVURAN 2 Şebnem ELLİALTIOĞLU 3 A.Sülün ÜSTÜN 4 Ülkü MEHMETOĞLU 5 1 Toprak Gübre ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü, Ankara 2 Çankırı Karatekin Üniversitesi, Kızılırmak Meslek Yüksekokulu, Çankırı 3 Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Ankara 4 Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Ankara 5 Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Ankara *Sorumlu yazar Geliş Tarihi : 28.11.2013 e-mail: sevinckiran@gmail.com Kabul Tarihi : 19.12.2013 Özet Yabani tür Solanum sisymbriifolium, aralarında Verticillium dahliae ye dayanıklılık özelliğinin de bulunduğu pek çok biyotik ve abiyotik stres faktörüne karşı; patlıcanın kültür formu olan S.melongena ya göre daha yüksek dayanıma sahiptir. Verticillium solgunluğuna dayanım özelliğinin bitki dokularında sentezlenen savunma molekülleri olan fitoaleksin miktarıyla ilişkisini incelemek, bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Hastalığa duyarlı Long Purple patlıcan çeşidi ve dayanıklı S.sisymbriifolium yabani türü, bitkisel materyal olarak kullanılmıştır. Her iki genotipe ait hipokotil eksplantlarından kallus elde edilebilmesi için 0.5 mg L -1 2,4-D ve 0.1 mg L -1 kinetin ilave edilen MS ortamı kullanılmıştır. Araşidonik asitin 5 ve 10 mm dozları elisitör olarak kullanılmıştır. Elisitör uygulamasından 24, 48 ve 72 saat sonra uyarım işlemine son verilmiştir. Solavetivon, lubimin ve risitin fitoaleksinlerinin standartlarının elde edilmesinde ince tabaka kromatografisi yöntemi kullanılarak, uyarıcı uygulanmış patates yumrularından yararlanılmıştır. Ekstrakte edilen maddeler GLC nde analiz edilmiştir. Araşidonik asitin patlıcan dokularında fitoaleksin oluşumunu uyarma konusunda etkili olduğu, in vitro koşularda solavetivon maddesini biriktirdiği belirlenmiştir. En yüksek madde birikimi 10 mm araşidonik asit x 72 saat uyarı süresi uygulanmasından elde edilmiş, doz x süre interaksiyonu önemli bulunmuştur. Çalışmada kullanılan elisitör dozları, dayanıklı türün kallus kültüründe fitoaleksin oluşumunu yeterli düzeyde uyaramamıştır. Bu nedenle dayanım ile fitoaleksin birikim miktarı arasında doğrudan ilişki bulunamamıştır. Dayanıklılık ve fitoaleksin etkileşimi üzerinde devam edecek çalışmalara gereksinim duyulduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Solanum melongena L., S.sisymbriifolium L., solavetivon, kallus, araşidonik asit Influence of Arachidonic Acid Elicitation on Phytoalexin Production in Callus Cultures of Eggplant Abstract Wild species Solanum sisymbriifolium has a high resistance against many biotic and abiotic stress factors including Verticillium dahliae resistance, with respect to S.melongena that is culture form of eggplant. In this study we aimed to obtain some information about the mutual influence of " phytoalexin accumulation - resistance to V.dahliae" by using genotypes which are resistant (S. sisymbriifolium) or susceptible (Long Purple eggplant variety) to V.dahliae and in the period of time after the elicitation treatment and two different dosages of arachidonic acid elicitor. In order to obtain callus from hypocotyle explants of the in vitro eggplant seedlings, 0.5 mg L -1 2,4-D ve 0.1 mg L -1 kinetin added to the MS medium was used. 5 and 10 mm arachidonic acid were used as elicitor. 24, 48 ve 72 hours were used as elicitation time. Thin-layer chromotography technique was used to obtain solavetivone, lubimin and rishitin phytoalexins standarts by using the elicited potato tubers. The extracted substances were analyzed with GLC. Solavetivone phytoalexin accumulation was determined in the callus cultures of the eggplant genotypes. The highest accumulation was obtained in 10 mm arachidonic acid x 72 hours elicitation application. The interactions of "cultivar x elicitor concentration x elicitation time" were effective on the solavetivone accumulation. The elicitor doses used in this study was insufficient for phytoalexin accumulation in resistance species under callus culture conditions. However, at the end of the experiments we made with in vitro conditions it was concluded that it would not be possible to establish a reliable and definite relationship about the resistance of different genotypes to V.dahliae, by determining the phytoalexin accumulation. Keywords: Solanum melongena L., S.sisymbriifolium L., solavetivone, callus, arachidonic acid

S. Kıran ve ark. / BİBAD, 6 (2): 80-85, 2013 81 GİRİŞ Verticillium solgunluğu, toprak kökenli bir patojenin yol açtığı patlıcan hastalıklarından birisi olup yaygın olarak karşılaşılan solgunluklardandır. Bu hastalık özellikle patlıcanın örtü altı yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı sıcak bölgelerde önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Kültürel yöntemler kullanılarak hastalıktan kurtulma çabaları ve tarım ilaçları kullanılarak yapılan savaşım, çok fazla etkin olmadığı gibi ekonomik de değildir. Verticillium solgunluğuna karşı dayanıklılığın yabani türlerde bulunması ve türler arasında melezlemelerin yapılmasında karşılaşılan biyolojik engeller, dayanıklı çeşitlerin elde edilmesini ve kullanımını pratik anlamda olanaksız kılmaktadır. Bitkilerin biyotik ve abiyotik bir etmene maruz kalmaları sonucu, bitkide sentezlenerek biriken küçük molekül ağırlığına sahip antimikrobiyal bileşiklere fitoaleksin adı verilmektedir (Ebel ve ark., 1989). Fitoaleksin birikiminin belirlenmesi; bununla çeşitli hastalıklara karşı dayanıklılık özelliği arasında bir ilişkinin olup olmadığına yönelik çalışmalar ile ilgili olarak Solanaceae familyasına ait bitki türlerinde çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Domateste hücre süspansiyon kültüründe uyarıcı katkısı ile risitin fitoaleksininin birikimini sağlamaya yönelik araştırmalar yapan D Harlinque ve ark. (1995), [2-14C] MVA (mevalonik asit) in risitine dönüşmesi için en iyi maya özütü dozunun 2.5 mg mlˉ1 olduğunu belirlemişlerdir. Ahmed ve ark, (1997), %1 oranında bakır sülfat içeren eriyiği abiyotik elisitör olarak uyguladıkları domates bitkilerinin yaprakları ve meyvelerinde risitin fitoaleksininin oluştuğunu belirlemişlerdir. Biberde başlangıç eksplantı olarak çimlenen embriyoların radikula kısımlarını kullanan ve buradan geliştirilen kallustan hücre süspansiyonlarını kuran Hoshino ve ark. (1994), uyarıcı olarak araşidonik asidi (arachidonic acid) hücre süspansiyonlarına ilave ettiklerinde kapsidiol ve risitin birikiminin gerçekleştiğini, Mehmetoğlu ve Curtis (1997) de, Hyoscyamus muticus bitkisinde yaptıkları araştırmalarında hidrojen peroksit, metil jasmonat, salisilik asit ve etanol elisitörlerinin lubimin ve solavetivon birikimini artırdıklarını bildirmişlerdir. Dejardins ve ark. (1997), funguslardan başka nematodlara karşı dayanım konusunda da fitoaleksinlerin etkinliğini patates bitkisinde göstermişlerdir. Verticillium solgunluğu hastalığının etkileri ve fitoaleksinlerle ilişkileri ile ilgili olarak yapılan çalışmalarda; V. dahliae nin hücre zarlarında bulunan lipitlerdeki yağ asitlerinin analizi ve bu maddelerin patlıcanda lubimin birikimini uyarma etkisi üzerinde sırasıyla Araşidonik asit ve linoleik asidin etkili olduğu (Castoria ve ark., 1995), patlıcanda kök uru nematoduna (Meloidogyne javanica) ve V.dahliae ye karşı dayanıklılığı uyarmada uygulanan salisilik asidin ve trifluralin in tüm uygulama dozlarının misel gelişimini engelleyici etki yaptığı (Elekçioğlu ve ark., 2000), S. aethiopicum un kök salgılarından izole edilen ve bilinen beş seskiterpen olan solavetivon, lubimin, lubiminik asit, aethio ve lubiminol fitoaleksinlerinin fungus gelişimi üzerinde engelleyici etkide bulunduğu (Nagaoka ve ark., 2001), Fusarium oxysporum f.sp. melongenae, V.dahliae ve Ralstonia solanacearum gibi toprak kaynaklı patojenlere karşı oldukça dayanıklı olduğu bilinen Solanum abutiloides in kök salgısından yeni bir antifungal bileşiğin izole edildiği, 3-betaacetoxysolavetivone adındaki bu bileşiğin Fusarium oxysporum un spor üretimini engellediği bildirilmiştir (Yakose ve ark., 2004). Yabani Solanum türlerinin patlıcan ıslahçıları için değerli bir kaynak oluşturduğu (Robinson ve ark., 2000), Verticillium solgunluğuna karşı S.sisymbrifolium ve S.torvum un oldukça direnç gösterdiği (Bletsos ve ark., 2004) bildirilmektedir. Burada sonuçları sunulan çalışmanın amacı; patlıcanda tüm dünyada ve ülkemizde yetiştiriciliği olumsuz yönde etkileyen Verticillium solgunluğuna dayanıklılık özelliğinin bitki dokularında fitoaleksin sentezlemesi ve birikimiyle bir ilgisinin olup olmadığını in vitro koşullarda ve araşidonik asit elisitörünün kullanıldığı deneylerle belirlemeye çalışmak olmuştur. MATERYAL VE YÖNTEM Çalışmada iki farklı patlıcan genotipi kullanılmıştır. Bunlardan birisi V. dahliae hastalık etmenine duyarlı Long Purple kültür çeşidi (S.melongena L.) olup, diğeri ise bu hastalığa yüksek dayanım gösterdiği bilinen S. sisymbriifolium yabani türüne ait bir hattır

S. Kıran ve ark. / BİBAD, 6 (2): 80-85, 2013 82 (Uslu-Kıran ve ark., 2007). Araştırmada biyotik bir uyarıcı olarak araşidonik asidin (Sigma Cat. No: A-9673) kullanılmıştır. Kallus Elde Etme Aseptik koşullarda çimlendirilen tohumlardan gelişen fideler yaklaşık dört haftalık bir fide geliştirme dönemi sonunda eksplant kaynağı olarak kullanılmışlardır. Her iki genotipe ait hipokotillerin 15 mm uzunluğunda parçalara ayrılmasıyla hipokotil eksplantı hazırlanmış ve kallus elde edilmesi amacıyla içerisinde 4 farklı hormon kombinasyonu bulunan besin ortamlarına dikim yapılmıştır. Patlıcan eksplantlarından kallus elde etmek için 0.5 mg L -1 2,4-D + 0.1 mg L -1 kinetin ilave edilmiş Murashige ve Skoog (1962) ortamı kullanılmıştır. Kontrol grubu olarak hormonsuz ortama dikilen eksplantlar değerlendirilmiştir. Eksplantların dikiminden 21 gün sonra tüm ortamlar üzerinde oluşan kallus dokuları petri kutularındaki ana eksplanttan ayrılarak her iki genotipin de iyi gelişim gösterdiği 0.5 mg L -1 2,4-D + 0.1 mg L -1 kinetin içeren besin ortamına transfer edilmiştir. Kallus dokuları, 21 günlük aralıklarla aynı bileşime sahip taze ortamlara transfer edilerek üç kez alt kültüre alınmışlardır. Elisitör Uygulaması ve Analizler Long Purple ve S. sisymbriifolium kallusları, içinde besin ortamı bulunan petri kutularına aktarılmış, bu aktarma işlemini takip eden 14. gün araşidonik asit elisitörü damlatılarak uygulanmıştır. Uyarıcı uygulamalarının ardından 24, 48 ve 72 saat sonra kalluslar analiz yapılıncaya dek 40 C deki derin dondurucuda saklanmıştır. Araşidonik asidin 5 ve 10 mm etkin uyarı dozu (final konsantrasyon) kullanılmıştır. Saf risitin, lubimin ve solavetivon elde edilmesi ve Gaz likit kromotografisi (GLC) analiz işlemleri Uslu-Kıran (2010) tarafından açıklandığı şekilde yapılmıştır. BULGULAR VE TARTIŞMA Araşidonik asit elisitörünün S. melongena cv. Long Purple ve S. sisymbriifolium kallus kültürlerinde fitoaleksin oluşumuna etkisi Şekil 1 de gösterilmiştir. Araşidonik asit elisitörü uygulanan Long Purple çeşidine ait kallus kültürlerinde solavetivon birikimi olmuş ve bunun miktarı, Araşidonik asit dozu ile uyarı süresine bağlı olarak değişmiştir. Ortaya çıkan bu değişim, yapılan varyans analizleri sonuçlarına göre istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur (p<0,01). Araşidonik asit uyarı dozundaki artış, uyarı süresine bağlı olarak istatistiksel farklılığa sahip solavetivon miktarları vermiştir. 5 mm Araşidonik asit dozu x 24 saat uyarı süresi ve 5 mm Araşidonik asit dozu x 48 saat uyarı süresi kombinasyonları madde birikimi sağlayamamıştır. Süre 72 saate uzadığında 120.84±2.04 µg/g TA solavetivon birikimi oluşturmuştur. 10 mm Araşidonik asit dozu x 24 saat uyarı süresi ve 10 mm Araşidonik asit dozu x 48 saat uyarı süresi arasında solavetivon birikimi yönünden önemli bir farklılık bulunmamış (82.22±0.57 ve 90.83±0.53 µg/g TA), 72 saatte ise bu denemenin en yüksek madde ölçümü gerçekleşmiştir (131.67±1.66 µg/g TA) (Çizelge 1). Çizelge 1. Long Purple patlıcan çeşidinde araşidonik asit dozlarının, uyarı süresine bağlı olarak kallus kültürlerinde solavetivon birikimi üzerine etkisi (µg/g TA). Araşidonik asit dozu (mm) Uyarı süresi (saat) Solavetivon miktarı (µg/g TA) 5 24 48 72 0.00 ±0.0 0 B 0.00 ±0.0 0 B 120.84±2.04 A 10 24 48 72 82.22±0.57 B 90.83±0.53 B 131.67±1.66 A P< 0.01. %1 hata sınırları içinde Duncan testine göre fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Uyarı süresinin, uyarı dozuna bağlı olarak kallus kültüründe solavetivon birikimi üzerine etkisi incelendiğinde ise; 24 ve 48 saat uyarı süreleri sonunda 5 mm Araşidonik asit dozu kullanılan kültürlerde solavetivon oluşumunun gerçekleşmediği, ancak uyarı dozunun 10 mm a yükseltilmesi sayesinde solavetivon birikimi meydana gelebildiği görülmüştür (sırasıyla 82.22±0.57 ve 90.83±0.53 µg/g TA). Uyarı süresinin 72 saate çıkması ile 5 mm lık Araşidonik asit dozunun solavetivon birikimini gerçekleştirebildiği (120.84±2.04 µg/g TA), dozun 10 mm olması ile solavetivon artışının devam ettiği (131.67±1.66 µg/g TA), ancak bunun istatistiksel olarak önemli bir farklılık yaratmadığı belirlenmiştir. Araşidonik asit, S.sisymbriifolium türünün kallus kültürüne uygulandığında fitoaleksin sentezlenmesi ve birikimi üzerinde doza bağlı olarak bir etki oluşturmuştur. 5 mm dozunda uygulanan araşidonik asit, 24 ve 48 saat uyarı sürelerinde S.sisymbriifolium kalluslarında fitoaleksin oluşturma bakımından yetersiz

S. Kıran ve ark. / BİBAD, 6 (2): 80-85, 2013 83 kalmıştır. 10 mm uyarı dozunda 24 saat uyarı süresi de fitoaleksin oluşumu üzerinde etkisiz kalmıştır. Çizelge 2 de, 10 mm Araşidonik asit dozunun 48 ve 72 saatlik uyarı süreleri sonunda sırasıyla 61.67±0.75 ve 114.17±1.18 µg/g TA solavetivon birikimi sağladığı ve bu değerler arasındaki farklılığın istatistiksel olarak önemli olduğu görülmektedir. Uyarı süresi uzadıkça solavetivon birikiminin artarak neredeyse iki katına ulaştığı çizelgeden açıkça izlenebilmektedir. Hastalığa dayanıklı türde uygulanan elisitörlerin dozu ve süreleri, bitki hücreleri tarafından herhangi bir stres olarak algılanmayarak eşik değerin altında kalmış olabilir. Çizelge 2. Long Purple patlıcan çeşidi kallus kültüründe,10 mm Araşidonik asit uygulama dozunun 48 ve 72 saatlik uyarı süreleri sonunda solavetivon birikimi üzerine etkisi (µg/g TA). Araşidonik asit Uyarı süresi dozu (mm) (saat) 10 48 72 Solavetivon miktarı (µg/mg TA) 61.67±0.75 B 114.17±1.18 A P<0.01. %1 hata sınırları içinde Duncan testine göre fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Phytophthora infestans ın bilinen iki etkin maddesi olan araşidonik asit ve eikosapentaenoik asit, patates yumrularında seskiterpen fitoaleksinlerinin oluşumunu sağlayan elisitörlerdir (Bostock ve ark., 1981). Bu elisitörlerin patates yumrularında risitin, lubimin, solavetivone, fituberin ve fituberol seskiterpen fitoaleksinlerinin oluşumunu teşvik ettikleri bilinmektedir (Bloch ve ark., 1984). Biber hücre kültürlerine araşidonik asit uygulaması yapıldığında, süspansiyon ortamında risitin ve kapsidiol birikimleri olduğu belirlenmiştir (Hoshino ve ark., 1994). Bu çalışmada araşidonik asit, elisitör uygulamasından sonra geçen süre ve doza bağlı olarak dayanıklı ve hassas patlıcan genotiplerine ait kalluslarda solavetivon fitoaleksini birikimine neden olmuştur. En yüksek doz ve süre, her iki genotipte de 72 saat ve 10 mm kombinasyonu olmuştur. Verticillium solgunluğuna dayanıklı yabani türde fitoaleksin oluşumu doz yükseldiğinde ve süre uzadığında harekete geçebilmiştir. Hassas çeşit fungal etmenin etken maddesini algılayıp daha erken cevap vermekle birlikte, dayanıklı yabani türün, fungusu kendisi için tehlike oluşturabilecek bir patojen olarak algılamadığı düşünülmüştür. Süre ve dozun artırılmasıyla çeşitler arasındaki farkın daha iyi anlaşılabileceği ve net yorumlar yapılabileceği yeni çalışmalara gereksinim bulunmaktadır. Şekil 2. Araşidonik asit uygulamasının patlıcan kalluslarında solavetivon oluşumu üzerine etkisi

S. Kıran ve ark. / BİBAD, 6 (2): 80-85, 2013 84 KAYNAKLAR Ahmed ES, El- Essaway AA, Abou El-Hawa ME, Ezzat SM, Metwaly MB (1997). Biotic and abiotic initiators for rishitin formation and accumulation in tomato. Folia Microbiol 42(5): 468-472. Bletsos FA, Stavropoulos NI, Papdopoulou PP, Antonopoulou PD (2004). Evaluation of eggplant (Solanum melongena L.) germplasm for resistance to Verticillium wilt. Advances in Horticultural Science 18: 33-37. Brindle PA, Kuhn PJ, Threlfall DR (1983). Accumulation of phytoalexins in potato-cell suspension cultures. Phytochemistry 22: 2719-2721. Castoria R, Fanelli C, Zoina A, Scala F (1995). Analysis of fatty acids in lipids of Verticillium dahliae and induction of lubimin accumulation in eggplant. Plant Pathology 44: 791-795. Daunay MC, Lester RN, Gebhardt C, Hennart JW, Jahn M, Frary A (2000). Genetic resources of eggplant (Solanum melongena) and Allied. http://bgard-ci.kund.nl/eggnet/egginfo. Desjardins AE, McCormick SP, Dennis LC (1995). Diversity of sesquiterpenes in 46 potato cultivars and breeding. J.Agri. Food Chem. 43: 2267-2272. Desjardins AE, McCormick SP, Plaisted RL, Brodie BB (1997). Association between solavetivone production and resistance to Globodera rostochiensis in potato. J.Agric.Food Chem.45: 2322-2326. Dharlinque A, Mamdouh AM, Malfatti P, Souline MC, Bombeix G (1995). Evidence for rishitin biosynthesis in tomato cultures. Phytochemistry 39: 69-70. Ebel J, Cosıo EG, Grab D, Habereder H (1989). Stimulation of phytoalexin accumulation in fungus-infected roots and elicitor-treated cell cultures of soybean (Glycine max L.). Primary and Secondary Metabolism of Plant Cell Cultures II (ed: Kurz, W.G.W.), 229-236. Berlin, Springer Verlag. Elekçioğlu IH, Canıhoş Y, Özgönen H, Söğüt MA, Albajes R, Şekeroğlu E (2000). Induction of resistance on eggplants against Verticillium wilt disease and root-knot nematodes using biotic and abiotic factors. Bulletin OILB-SROP, 23: 63-69. Hoshino T, Chida M, Yamaura T, Yoshizaura Y, Mizutani J (1994). Phytoalexin induction in green pepper cell cultures treated with arachidonic acid. Phytochemistry 36: 1417-1419. Jarl CI, Rietveld EM, Hass JM (1999). Single-site root inoculations on eggplant with microsclerotia of Verticillium dahliae. Phytoparasitica 27: 279-289. Kallo G (1993). Eggplant (Solanum melongena L.) genetic improvement of vegetable crops. Pergamon Press 587-606. Koike ST, Subbarao KV, Davis RM, Gordon TR, Hubbard JC (1994). Verticillium Wilt of Cauliflower in California. Plant Disease 78: 11. Komaraiah P, Reedy GV, Reedy PS, Raghavendra AS, Ramakrishna SV Reddanna P (2003). Enhanced production of antimicrobial sesquiterpenes and lipoxygenase metabolites in elicitor- treated hairy root cultures of Solanum tuberosum. Biotechnology Letters 25: 593-597. Mehmetoğlu Ü, Curtis RW (1997). Effects of Abiotic ınducers on sesquiterpene synthesis in hair root and cell-suspension cultures of Hyoscyamus muticus. Applied Biochemistry and Biotechnology 67: 71-77. Murashige T, Skoog F (1962). A revised medium for rapid growth and bio assays with tobacco tissue cultures. Physiology Plant. 15: 473-497. Nagaoka T, Goto K, Watanabe A, Sakata Y, Yoshihara T. (2001). Sesquiterpenoids in root exudates of Solanum aethiopicum. Zeitschrift für Naturforschung. Section C Biosciences 56: 707-713. Pierik RLM (1989). In vitro Culture of Higher Plants. Mart. Nijhoff Publishers, Durdrecht, Boston, Lanchaster, 344 pp. Ramakrishna SU, Reddy GR, Curtis WR Humphrey A (1993). Production of solavetivone by immobilized cells of Hyocyamus muticus. Biotechnology Letters 15: 301-308. Robinson RW, Shail JW, Gao Y, Doganlar S (2000). Interspecific hybridization of Eggplant for Verticillium wilt resistance and other useful traits. http:// bgard-sci.kund.nl/eggnet/egginfo. Tomiyama K, Sakuma T, Ishizaka N, Sato N, Katsui N, Takasugi M, Masamune T (1968). A new antifungal substance isolated from resistant potato tuber tissue infected by pathogens. Phytopathological Notes 58, 115-116. Uslu-Kıran S, Ellialtıoğlu Ş, Dolar FS, Üstün AS, Mehmetoğlu Ü, Bayraktar H (2007). Patlıcanda Verticillium solgunluğuna dayanıklılık ile kallus kültüründe solavetivon

birikimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. YYÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 12(1): 45-53. Uslu Kıran S, Ellialtıoğlu Ş, Mehmetoğlu Ü, Üstün S (2010). Patlıcandaki bazı fitoaleksinlerin hastalıklara dayanıklılık özelliği ile ilişkileri ve analiz yöntemleri. VIII. Sebze Tarımı Sempozyumu, 23-26 Haziran 2010, Van. Bildiri Kitabı (Eds:Yaşar F, Çavuşoğlu Ş), s:448-454. Whitehead IM, Atkinson AL, Threlfall DR (1990). Studies on the biosynthesis and metabolism of the phytoalexin lubimin and related compounds in Datura stramonium L. Planta 182: 81-88. Yakose T, Kamoto K, Park S, Matsuura H, Yoshihara T (2004). Anti-fungal sesquiterpenoid from the root exudate of Solanum abutiloides. Bioscience Biotechnology and Biochemistry, 68: 2640-2648. S. Kıran ve ark. / BİBAD, 6 (2): 80-85, 2013 85