T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ERKEK DERİ YELEK DİKİMİ I ANKARA 2006
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.
İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...ii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1...3 1. DERİDE KAPAMA PAYI TEKNİK ÇALIŞMALARI...3 1.1. Kapama Payı Tanımı, Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler...3 1.1.1.Tanımı...3 1.1.2.Çeşitleri...3 1.1.3.Kullanıldığı Yerler...3 1.2. Fermuarlı Kapama Payı Çalışması Yapma İşlemleri...3 UYGULAMA FAALİYETİ 1...4 1.3 Tek Sıra Düğmeli Kapama Çalışması Yapma İşlemleri...6 UYGULAMA FAALİYETİ -2...7 1.4 Çift Sıra Düğmeli Kapama Çalışması Yapma İşlemleri...11 UYGULAMA FAALİYETİ -3...12 KONTROL LİSTESİ...13 ÖĞRENME FAALİYETİ -2...15 2. DERİDE CEP TEKNİK ÇALIŞMALARI...15 2.1 Aplike Cep Çalışması Yapma İşlemleri...15 UYGULAMA FAALİYETİ -1...16 KONTROL LİSTESİ...18 2.2 Körüklü Cep Çalışması Yapma İşlemleri...19 UYGULAMA FAALİYETİ -2...20 KONTROL LİSTESİ...23 2.3 Peto Cep Çalışması Yapma İşlemleri...24 UYGULAMA FAALİYETİ -3...25 KONTROL LİSTESİ...29 2.4 Tek Fleto Cep Çalışması Yapma İşlemleri...30 UYGULAMA FAALİYETİ -4...31 KONTROL LİSTESİ...34 2.5. Kapaklı Çift Fletolu Cep Çalışması Yapma İşlemleri...35 UYGULAMA FAALİYETİ -5...36 KONTROL LİSTESİ...40 2.6 Dikişten Açılan Cep Çalışması Yapma İşlemleri...41 UYGULAMA FAALİYETİ -6...42 KONTROL LİSTESİ...44 MODÜL DEĞERLENDİRME...45 KAYNAKÇA...46 i
AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI 542TGD214 Giyim Üretim Teknolojisi Deri Giyim Erkek Deri Yelek Dikimi I Bu modül kapama payı ve cep teknik çalışmaları ile ilgili bilgi ve becerilerin kazandırıldığı öğrenme materyalidir. SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL Makinede Deri Dikişi, Deri Kesimi ve Ayakçılık modüllerini başarmış olmak. YETERLİK Erkek deri yeleği dikmek MODÜLÜN AMACI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Genel Amaç Bu modül ile gerekli ortam sağlandığında tekniğine uygun erkek yeleği dikimi yapabileceksiniz. Amaçlar Kapama payı çalışmalarını tekniğine uygun çalışabileceksiniz. Cep çeşitlerini tekniğine uygun çalışabileceksiniz. Teknik dikim için kesilmiş deri, tela, deri düz dikiş makinesi, iplik, iğne, gümüş kalem, makas, kesim bıçağı, masat, modelin kesilmiş parçaları, solüsyon, fırça, çekiç, mezura Her öğrenme faaliyetinden sonra hazırlanan ölçme araçlarıyla kendi kendinizi değerlendirebileceksiniz. Modül sonunda öğretmeniniz tarafından hazırlanacak ölçme araçlarıyla modülde kazandığınız bilgi ve beceriler değerlendirilecektir. GİRİŞ ii
GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Genellikle ceket içine giyilen, bele veya daha aşağıya kadar uzanan kolsuz ve kısa giysiye yelek diyoruz. Erkek giyiminde Yelek takım elbiseyi tamamlayan bir giysi olmakla beraber tek başına pantolon ve spor giysilerin üzerine rahatça giyilebilmektedir. Modaya göre cepli, yakalı, ön orta etek uçları V, yuvarlak veya düz şekilli, düğmeli, fermuarlı veya çıt çıtlı olabilir. Damatlıktan iş giysisine kadar her yer ve konum için değişik modellerde üretilebilen yelek, deriden, örmeye kadar her tür kumaştan hazırlanabilmektedir. Bu modülde erkek deri yelek dikiminde kapama payı ve çeşitli cep tekniklerini uygulayacaksınız. Böylece modülde verilen örnek erkek deri yelek teknik çalışmaları yardımı ile farklı modellerde yelek üretimi yapma şansına sahip olacaksınız. 1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ Bu öğrenme faaliyetinde verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında kapama payı çalışmalarını tekniğine uygun olarak yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Kapama payı çeşitlerini deri konfeksiyon işletmelerine giderek bir dosya hazırlayıp arkadaşlarınızla paylaşınız. 1. DERİDE KAPAMA PAYI TEKNİK ÇALIŞMALARI 1.1. Kapama Payı Tanımı, Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler 1.1.1.Tanımı Giysiyi oluşturan parçaların birbiri üzerine bindirilmesine veya uç uca getirilmesine Kapama Payı denir. Moda trendlerine ve giysi kullanım alanlarına göre değişik şekil, yer ve malzemelerle kapama payı teknikleri uygulanabilir ( düğme, zincir, bağcık, kopça, çıtçıt, fermuar, birit, cırt vs gibi ). 1.1.2.Çeşitleri Fermuarla kapama Tek sıra düğmeli kapama Çift sıra düğmeli kapama 1.1.3.Kullanıldığı Yerler Deri yelek, ceket, mont, kaban, palto ve manto kapamalarında kullanılır. 1.2. Fermuarlı Kapama Payı Çalışması Yapma İşlemleri Giysilerin açık uçlarını birleştirmede kullanılan düzeneğe Fermuar denir. Günümüzde fermuar, açma-kapama fonksiyonu dışında özellikle deri, spor ve dış giyimin değişmez aksesuarı olmuştur. Deri erkek yeleğin önünün fermuarla kapanması işlemidir. 3
UYGULAMA FAALİYETİ 1 UYGULAMA FAALİYETİ 1 İşlem Basamakları Öneriler Parça sayılarını kontrol ediniz. Ön beden (1 adet) Fermuar (1 adet) Mostra (2 adet) Uya Tela Fermuarlı kapama payı çalışması için gerekli olan parçaları temin ediniz. Ön bedene ve mostra parçalarına tela yapıştırınız. Ön bedenlere uya çekiniz. Ütü ısısını kumaşa ve telaya göre ayarlayınız. Telayı gerekli parçalara doğru yönünden yapıştırınız. Uyayı ön kenarların 1 cm. içinden çekiniz. Ön beden ve mostra parçalarının iki uzun kenarlarını 1 cm kıvırarak yapıştırınız. Uzun kenarları düzgün kıvırınız. 4
Fermuarı ön beden ve fermuar arasına düzgün yerleştiriniz. Ön beden ile mostra arasında olacak şekilde fermuarı yerleştiriniz. Dikişin çok düzgün çekilmesine özen gösteriniz. Fermuar arada iken açık fermuar dikim metoduna göre ön beden üzerinden çıma dikişi ile dikiniz. Fermuarın düzgün açılıp açılmadığını, başlangıç ve bitiş dikişlerinde sağlamlaştırma yapıldığını kontrol ediniz. Son kontrolünü yapınız. 5
1.3 Tek Sıra Düğmeli Kapama Çalışması Yapma İşlemleri Giysiyi oluşturan ön parçaların 3 cm den birbiri üzerine bindirilmesine denir. 6
UYGULAMA FAALİYETİ -2 UYGULAMA FAALİYETİ 2 İşlem Basamakları Tek sıra düğmeli kapama çalışması için gerekli olan parçaları temin ediniz. Ön beden (2 adet) Mostra parçaları (2 adet) İlik parçası (İlik sayısı kadar) Ön beden ve mostralar için tela Uya Öneriler Parça sayılarını kontrol ediniz. Ütü ısısını kumaşa ve telaya göre ayarlayınız. Telayı gerekli parçalara doğru yönünden yapıştırınız. İki ön beden parçası ile mostra parçalarına tela yapıştırınız. Ön bedenlere uya çekiniz. Ön beden kenarlarını 1 cm. kıvırıp, yapıştırınız. 7
İlik sayısına göre ilik yerlerinin eşit mesafede olmasına dikkat ediniz. (Tek sıra düğmeli erkek deri yeleğin kapama payı 3 cm olarak ayarlayınız.) Sol ön beden üzerine ilik yerlerini şablona göre işaretleyiniz. İlik genişliği ve uzunluğuna dikkat ediniz. Dikişin düzgün olmasına ve kesilen ilik yerinin düzgün açılmasına özen gösteriniz. İlik parçalarını ön tarafa yerleştirip parçalı ilik dikim metoduna göre ilik parçalarını (ilik uzunluğu kadar) dikiniz. 8
İlik parçalarını arkaya yatırıp orta kısımlarının birbirine temas etmesine ve eşit olmasına dikkat ediniz. Deri ilik dikim metoduna göre ilik çalışmasını yapınız. Ön bedenin arkasına mostrayı yerleştiriniz. Ön bedenden açılan iliğin etrafını çıma ile dikiniz. Dikişin arasından arkada bulunan mostrayı kesiniz. Ön beden ile mostranın aynı hizada olmasına ve ilik yerlerindeki dikişin düzgün olmasına özen gösteriniz. İlik ve düğmelerin aynı hizada olmasına ve düğmenin çapı ile ilik uzunluğunun orantılı olmasına dikkat ediniz. İlik yerlerinin karşısına gelecek şekilde diğer taraftaki ön bedene düğme dikiniz. 9
Son kontrolünüzü yapınız. 10
1.4 Çift Sıra Düğmeli Kapama Çalışması Yapma İşlemleri Kapama işleminde çift sıra ilik düğme kullanma işlemidir. Genellikle kruvaze deri ceketlerde kullanılır. Kapama payı 8 9 cm dir. 11
UYGULAMA UYGULAMA FAALİYETİ FAALİYETİ 3-3 İşlem Basamakları Çift sıra düğmeli kapama çalışması için gerekli olan parçaları temin ediniz. Ön beden (2 adet) Mostra parçaları (2 adet) İlik parçası (İlik sayısı kadar) Ön beden ve mostralar için tela Uya Öneriler Parça sayılarını kontrol ediniz. Sol ön bedene şablona göre çift sıra ilik yeri işaretleyiniz. İlik yerleri arasındaki mesafenin eşit olmasına dikkat ediniz. Bu teknik çalışmayı tek sıra düğmeli kapama işlemindeki metotla yapınız. 12
KONTROL LİSTESİ Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmaları kendi kendinize ya da arkadaşınızla değişerek değerlendiriniz. Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır Fermuarlı Kapama 1. Kapama payı teknik çalışmalarını yapmak için uygun araç gereçleri hazırladınız mı? 2. Kapama payı teknik çalışmasının deri ve tela parçalarını tanıyor musunuz? 3. Fermuarlı kapama payı çalışması için gerekli parçaları kontrol ettiniz mi? 4. Fermuarlı kapama payında ön bedene ve mostra parçalarına tela yapıştırdınız mı? 5. Fermuarlı kapamada ön beden ve mostra parçalarının uzun kenarlarını 1cm kıvırdınız mı? 6. Ön beden ile mostra arasına fermuarı düzgün yerleştirdiniz mi? 7. Fermuar dikişiniz düzgün mü? Tek Sıra Düğmeli Kapama 1. Tek sıra düğmeli kapama çalışması için gerekli parçaları kontrol ettiniz mi? 2. Tek sıra düğmeli kapama çalışmasında ön bedene ve mostra parçalarına tela yapıştırdınız mı? 3. Tek sıra düğmeli kapamada ön beden ve mostra parçalarının kenarlarını 1cm kıvırdınız mı? 4. Tek sıra düğmeli kapamada ilik yerlerini doğru tespit ettiniz mi? 5. Tek sıra düğmeli kapamada ilik uzunluğu ve genişliğini doğru tespit ettiniz mi? 6. Tek sıra düğmeli kapamada ilik yerlerindeki dikişinizi kontrol ettiniz mi? 7. Düğmeler ile ilik yerleri karşılıklı mı? 8. Düğmelerin dikişleri sağlam mı? 13
Çift Sıra Düğmeli Kapama 1. Çift sıra düğmeli dikiş çalışmasını tekniğine uygun ve yerinde yaptınız mı? 2. Kapama payı teknik çalışmalarını yaparken ara kontrolleri yaptınız mı? 3. Kapama payı teknik çalışmalarınız temiz ve düzgün mü? 4. Çalışmalarınızı planlanan zamanda tamamladınız mı? 5. Çalışmalarınız süresince iş güvenliği kurallarına uydunuz mu? 6. Araç - gereçleri yerinde ve doğru kullandınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetine dönerek işlemi tekrar ediniz. 14
ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ -2 Bu öğrenme faaliyetinde verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında cep çeşitlerini tekniğine uygun olarak yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Çevrenizdeki mağaza ve vitrinleri dolaşarak yelek modellerinde kullanılan cepleri inceleyiniz. Gözlemlerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. 2. DERİDE CEP TEKNİK ÇALIŞMALARI 2.1 Aplike Cep Çalışması Yapma İşlemleri Giysiye üstten monte edilmesiyle oluşan cep şeklidir. Deriden hazırlanıp giysi üzerine monte edilir. Her türlü giysi çeşidinde kullanılır. Model özelliğine göre astarlı ya da astarsız olabilir. Kapaklı olarak da kullanılabilir 15
UYGULAMA FAALİYETİ 1-1 İşlem Basamakları Aplike cep çalışmak için gerekli olan kumaş parçalarını temin ediniz. Cep parçası (1 adet) Ana parça (monte için) (1 adet) Astar (Cep torbası) Uya Öneriler Parça sayılarını kontrol ediniz. Kıvırma payının 1 cm olmasına dikkat ediniz. Cep parçasına tela yapıştırınız. Cep kenarlarına uya çekerek yapıştırınız. 16
Cep ağzına 3 cm. den uya çekiniz. Kıvırma payının cep ağzına paralel olmasına ve çıma dikişinin netliğine dikkat ediniz. (Astarlı aplike cep dikmek için sadece cep parçasına astar dikiniz.) Cep ağzı uyasını çekiniz. Cep ağzını kıvırıp dikiniz. Ana parça üzerinde şablonla cep yerini işaretleyiniz. Cep yerini başlangıç noktalarına sabun yardımıyla işaret koyarak belirleyiniz. Cep ağzında şekildeki sağlamlaştırma dikişlerinden birini yapınız. Cep dönüşlerinin net olmasına dikkat ediniz. Cebi şablonla belirlediğiniz cep yerine yerleştirin Cebin dikimini çıma dikişiyle yapınız. Son ütü ve son kontrollerini yapınız. 17
KONTROL LİSTESİ KONTROL LİSTESİ Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmaları kendi kendinize ya da arkadaşınızla değişerek değerlendiriniz. Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır 1. Aplike cep çalışmalarını yapmak için uygun araç gereçleri hazırladınız mı? 2. Aplike cep teknik çalışmalarının deri, astar ve tela parçalarını tanıyor musunuz? 3. Aplike cep telalarını tekniğine uygun ve doğru yerlere yapıştırdınız mı? 4. Aplike cepte cep yerini doğru tespit ettiniz mi? 5. Aplike cep çalışırken cep yerinin arkasına astar koydunuz mu? 6. Aplike cep dikişlerin hatalarını iyi görebilmek için arka taraftan kontrol ettiniz mi? 7. Cep dikişlerinde başlangıç ve bitiş noktalarında pekiştirme yaptınız mı? 8. Cep teknik çalışmalarınızı temiz ve düzgün çalıştınız mı? 9. Çalışmalarınızı planlanan zamanda tamamladınız mı? 10. Çalışmalarınız süresince iş güvenliği kurallarına uydunuz mu? 11. Araç gereçleri yerinde ve doğru kullandınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetine dönerek işlemi tekrar ediniz. 18
2.2 Körüklü Cep Çalışması Yapma İşlemleri Model özelliğine göre giysinin değişik yerlerinde kullanılan, derinliği olan, geniş hacimli aplike cep çeşididir. Genellikle cep kapaklı olarak deri kabanda kullanılır. Spor üst giysilerde, üniforma ve safari elbiselerde uygulanan körüklü cep kullanıldığında pililer akordiyon dilimleri gibi açılarak geniş hacim sağlarlar. 19
UYGULAMA FAALİYETİ -2 UYGULAMA FAALİYETİ 2 İşlem Basamağı Körüklü cep çalışmak için gerekli olan deri ve astar parçalarını temin ediniz. Cep parçası (1 adet) Körük parçası(1 adet) Ana parça (monte için) (1 adet) Cep astarı (1 adet) Uya Öneriler Parça sayılarını kontrol ediniz. Sadece kenar kısımlarına yapıştırıcı sürünüz. Cep parçasını 2 cm kıvırarak yapıştırınız. Cep ve körük parçasını telalayınız. Cep parçasının telalı kısmına cep astarını dikiniz. Cep parçasının uçlarını astarın üstüne doğru kıvırarak yapıştırınız. Dikilen astarı cep parçasının arka kısmına yapıştırınız. Uyanın gergin olmasına dikkat ediniz. Cep ağzını kıvrılan yerden dikiniz. Astarlı cep parçasını cep şablonuna göre uya çekerek yapıştırınız. 20
Kıvrılan yere cep formu veriniz. Cebin üstünden uya çekilmiş kenarlara çıma dikişi yapınız. Sarı bant çekerken uya çekme tekniğini uygulayınız. Cep parçasının iç kısmında kıvrılan paylara sarı bant (çift taraflı yapışkan bant) yapıştırınız. Körük parçasının iki uzun kenarını 1 cm. kıvırınız. Yaptığınız dikişin düzgün olmasına dikkat ediniz. Körük parçasının iki uzun kenarını kıvırıp yapıştırınız. Yapışkan bandın üzerine körük parçasını yerleştiriniz ve körük parçasını cep parçasına çıma ile birleştiriniz. 21
Ana parçada cep yerini şablona göre işaretleyiniz. Körük parçasının diğer tarafını ana parçada işaretli cep yerine çıma ile dikiniz. Körük parçasının cep kenarı boyunca düzgünlüğünü kontrol ediniz. Son kontrolünü yapınız 22
KONTROL LİSTESİ KONTROL LİSTESİ Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmaları kendi kendinize ya da arkadaşınızla değişerek değerlendiriniz. Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır 1. Körüklü cep teknik çalışmalarını yapmak için uygun araç gereçleri hazırladınız mı? 2. Körüklü cep teknik çalışmalarının deri, astar ve tela parçalarını tanıyor musunuz? 3. Körüklü cep, körük parçası ve cep kapağı telalarını tekniğine uygun ve doğru yerlere yapıştırdınız mı? 4. Körüklü cepte kesme işlemini yaparken köşelerde özellikle çıtlatmaya dikkat ettiniz mi? 5. Körüklü cep çalışırken cep yerini doğru tespit ettiniz mi? 6. Körüklü cep dikişlerin hatalarını iyi görebilmek için arka taraftan kontrol ettiniz mi? 7. Cep teknik çalışmalarınızı temiz ve düzgün çalıştınız mı? 8. Çalışmalarınızı planlanan zamanda tamamladınız mı? 9. Çalışmalarınız süresince iş güvenliği kurallarına uydunuz mu? 10. Araç gereçleri yerinde ve doğru kullandınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetine dönerek işlemi tekrar ediniz. 23
2.3 Peto Cep Çalışması Yapma İşlemleri Model özelliğine göre ceket, yelek ve benzeri giysilerin sol göğüs hizasında üstten yarılarak bir bant veya şerit ile oluşturulan, mendilin konulduğu küçük torbalı ceptir. Yelek cep de denir. 24
UYGULAMA UYGULAMA FAALİYETİ FAALİYETİ 3-3 İşlem Basamağı Yelek cep parçalarını temin ediniz. Peto cep parçası (1 adet) Cep torbası alt (1 adet) Cep torbası üst (1 adet) Cep ana parçası (1 adet) Uya Cep yeri işaretleme şablonu kullanarak cep ana parçası üzerinde cep yerini işaretleyiniz. Öneriler Parça sayılarını kontrol ediniz. Peto parçasına ve cep ana parçasına tela yapıştırınız. Telanın cebi daha net göstereceği gerçeğini unutmayınız. Peto parçasını 1 cm. kıvırınız. Elyafın cebi daha dolgun göstereceğini unutmayınız. Peto parçasının iki yan kenarını ortaya kadar kıvırınız. Peto parçasının yarısına kadar elyaf yerleştiriniz. 25
Cebi tam ortasından kıvırınız. Peto parçasını ikiye katlayınız. Cep yüksekliği kadar (dikilecek ürüne göre değişir) 3 ya da 4 cm.den işaret alınız. Peto parçası ile cep astarının ana parçadaki dikilmiş halini mutlaka inceleyiniz. Peto parçasının doğru yerleştirildiğinden emin olunuz. Peto parçasının dikilecek kısmına işaret atınız. Makine dikişleri aynı doğrultuda başlamalı ve bitmelidir. Tespit edilen cep yerine peto parçasını alt tarafa bakacak şekilde yerleştiriniz ve dikiniz. 26
Cep üst torbasını peto parçasının iç kısmına dikiniz. Makine dikişlerinin birbirine paralel olmasına dikkat ediniz. Cep torbalarının dikişlerinin sağlam ve düzgün olmasına dikkat ediniz. Cep ana parçasını ilik açma tekniği uygulayarak çalışınız. Cep boyu kadar cep ana parçasını arka kısmından kesiniz. Kesilen cep yerinden peto parçasının dikilen kısmını arkaya doğru çeviriniz. Cep alt torbasını peto parçasının çevrilen kısmına dikiniz. Cep torbasını cep formunda dikiniz. 27
Cebin son ütü ve son kontrollerini yapınız Peto parçasının ön taraftaki kısmının iki yan kenarına çıma dikiniz. 28
KONTROL KONTROL LİSTESİ LİSTESİ Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmaları kendi kendinize ya da arkadaşınızla değişerek değerlendiriniz. Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır 1. Peto cep teknik çalışmalarını yapmak için uygun araç ve gereçleri hazırladınız mı? 2. Peto cep teknik çalışmalarının deri, astar ve tela parçalarını tanıyor musunuz? 3. Peto cep telalarını tekniğine uygun ve doğru yerlere yapıştırdınız mı? 4. Peto cepte kesme işlemini yaparken köşelerde özellikle çıtlatmaya dikkat ettiniz mi? 5. Peto cep çalışırken cep yerini doğru tespit ettiniz mi? 6. Peto cep dikişlerin hatalarını iyi görebilmek için arka taraftan kontrol ettiniz mi? 7. Cep teknik çalışmalarınızı temiz ve düzgün çalıştınız mı? 8. Çalışmalarınızı planlanan zamanda tamamladınız mı? 9. Çalışmalarınız süresince iş güvenliği kurallarına uydunuz mu? 10. Araç ve gereçleri yerinde ve doğru kullandınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetine dönerek işlemi tekrar ediniz. 29
2.4 Tek Fleto Cep Çalışması Yapma İşlemleri Parçalı ilik tekniğinde çalışılan torbalı bir ceptir. Genellikle üst giyimde ceket, yelek, manto, pantolon gibi giysilerde ellerin kullanımına uygun dik ya da hafif eğik biçimlerde kullanım amaçlı torba ceptir. Tek veya çift taraflı şerit görünümündedir. 30
UYGULAMA UYGULAMA FAALİYETİ FAALİYETİ 4-4 İşlem Basamağı Fleto cep parçalarını temin ediniz. Deri fleto parçası (1 adet) Deri cep karşılığı (1 adet) Cep torbası alt (1 adet) Cep torbası üst (1 adet) Deri ana parça (1 adet) Cep destek tela (1 adet) Cep fleto tela (1 adet) Uya Öneriler Parça sayılarını kontrol ediniz. Telanın deriye uygun olmasına dikkat ediniz. Isıyı deriye göre ayarlayınız Destek telasını cebin çalışılacağı yere yapıştırınız. Fleto parçasına tela yapıştırınız. Cep yeri işaretleme şablonunu kullanarak cep yerini (12x2) işaretleyiniz. Fleto parçasının bir kenarını telalı kısım içte kalacak şekilde 3 cm. katlayınız. Üst (kısa) astarı fleto parçasının arkada kalacak kenarı ile birleştiriniz. 31
Cep karşılığın alt kenarına alt torba parçasını gaze ile dikiniz. Fleto parçasının astarla birleştirilen yönünün içte kalmasına dikkat ediniz. Makine dikişlerinin birbirine paralel olmasına dikkat ediniz. Cep yerini (12x2cm) ilik açma tekniği gibi açınız. Açılan cep yeri alt çizgine fleto üst kenarını yerleştiriniz ve çıma dikiş tekniğini uygulayınız. Cebin güzel görünmesi cep kenarlarındaki çıma dikişinin düzgün olmasıyla mümkün olacaktır, unutmayınız. Cep yeri üst çizgisine alt cep torbasını karşılık altta kalacak şekilde yerleştiriniz ve çıma dikiş tekniğini uygulayınız. 32
Cebin duruşunun kontrolünü yapınız, dikim öncesi cep duruş formunu veriniz. Cep torbasını overlokla dikiniz. Cebin son ütü ve son kontrollerini yapınız. 33
KONTROL KONTROL LİSTESİ LİSTESİ Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmaları kendi kendinize ya da arkadaşınızla değişerek değerlendiriniz. Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır 1. Tek fleto cep çalışmalarını yapmak için uygun araç gereçleri hazırladınız mı? 2. Tek fleto cep teknik çalışmalarının deri, astar ve tela parçalarını tanıyor musunuz? 3. Tek fleto cep telalarını tekniğine uygun ve doğru yerlere yapıştırdınız mı? 4. Tek fleto cepte fletoyu düzgün yerleştirdiniz mi? 5. Tek fleto cep çalışırken cep yerini doğru tespit ettiniz mi? 6. Tek fleto cep dikişlerin hatalarını iyi görebilmek için arka taraftan kontrol ettiniz mi? 7. Cep teknik çalışmalarınızı temiz ve düzgün çalıştınız mı? 8. Çalışmalarınızı planlanan zamanda tamamladınız mı? 9. Çalışmalarınız süresince iş güvenliği kurallarına uydunuz mu? 10. Araç gereçleri yerinde ve doğru kullandınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetine dönerek işlemi tekrar ediniz. 34
2.5. Kapaklı Çift Fletolu Cep Çalışması Yapma İşlemleri Deri ürünlerde en çok kullanılan cep modellerinden biridir. Fleto cep tekniğine kapak ilave edilerek çalışılır. Çift fleto kapaklı veya kapaksız olarak kullanılabilir. Cep ağzı : Elin cebe girdiği yer olan cep ağzı değişik şekillerde ve genişlikte yapılır. Cep karşılığı : Cep torbasının giysiye eklendiği yeri kapatan deri parçasıdır. Cep fletosu : Cep ağzına konulan değişik genişliklerde ince deri bantlardır. Cep kapağı : Cebin açık olan ağız kısmını kapatma veya süsleme amacı ile bedene tutturulmuş parçadır. Cep kapağı değişik şekil ve büyüklükte yapılabilir.düğmeli, çıtçıtlı veya kapamasız olarak değişik geometrik (dikdörtgen, oval kenarlı, köşeli ) formlu ve ceplere uyumlu şekillerde hazırlanır. Çift taraflı fleto cep 35
UYGULAMA UYGULAMA FAALİYETİ FAALİYETİ 5-5 İşlem Basamakları Kapaklı çift fleto cep çalışmak için gerekli deri parçalarını temin ediniz. Fleto parçası (2 adet) Cep karşılığı (1 adet) Cep kapağı (2 adet) Cep kapağı telası (1 adet) Cep ana parçası (1 adet) Cep yeri destek telası (1 adet) Cep torbası (alt torba)(1 adet) Cep torbası (üst torba) (1 adet) Öneriler Parça sayılarını kontrol ediniz. Cep kapağı, karşılığı ve fleto parçalarını hazırlayıp tela yapıştırınız. Kenar kıvrımlarının 1 cm olmasına dikkat ediniz. Cep kapağını kıvırıp yapıştırınız. Bütün kenarlara uya çekmeyi unutmayınız. Cep yerini ilik açma tekniği uygulayarak kesiniz. Arkaya yapıştırınız. 36
Fleto parçasının birini ikiye katlayıp yapıştırınız. Kıvırma payının 2 cm olmasına dikkat ediniz. Diğer fleto parçasının kenarına cep torbasının birini koyarak gaze dikişi ile tutturunuz. Üst kısmı kıvırınız. Cep karşılığına diğer cep torbasını dikiniz. Çımanızın düzgünlüğünü kontrol ediniz. Cep kapağı ile karşılığı yapıştırıp çıma ile birleştiriniz. Cep formunun fazlasını makasla keserek eşit olmasını sağlayınız. 37
Fleto parçalarının eşit olmasını sağlayınız. Cep ana parçasına iki fleto parçası yerleştiriniz. Sadece cep torbasının yatırıldığı uzun tarafına çıma dikişi çekiniz. Cep kapağının her iki kenarının eşit olmasına dikkat ediniz. İki fleto parçasının arasına cep kapağını yerleştiriniz. Cep karşılığının üstünü yapıştırmayı unutmayınız. Cep karşılığını arkaya yapıştırarak cebin diğer üç kenarını da çıma ile birleştiriniz. 38
Cep torbasını cep formu vererek dikiniz. Cep torbasını dikiniz. Kenarlarında iplik saçaklarının olmaması için overlokla düzeltiniz. Ölçüyü ve dikişlerinizi kontrol ediniz. Fleto parçalarının fazla kısımlarını kesiniz. 39
KONTROL KONTROL LİSTESİ LİSTESİ Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmaları kendi kendinize ya da arkadaşınızla değişerek değerlendiriniz. Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır 1. Kapaklı çift fleto cep teknik çalışmalarını yapmak için uygun araç gereçleri hazırladınız mı? 2. Kapaklı çift fleto cep teknik çalışmalarının deri, astar ve tela parçalarını tanıyor musunuz? 3. Kapaklı çift fleto cep ve cep kapağı telalarını tekniğine uygun ve doğru yerlere yapıştırdınız mı? 4. Kapaklı çift fleto cepte kesme işlemini yaparken köşelerde özellikle çıtlatmaya dikkat ettiniz mi? 5. Kapaklı çift fleto cep çalışırken cep yerinin arkasını telaladınız mı? 6. Kapaklı çift fleto cep yerini doğru tespit ettiniz mi? 7. Cep dikişlerinde başlangıç ve bitiş noktalarında pekiştirme yaptınız mı? 8. Cep teknik çalışmalarınızı temiz ve düzgün çalıştınız mı? 9. Çalışmalarınızı planlanan zamanda tamamladınız mı? 10. Çalışmalarınız süresince iş güvenliği kurallarına uydunuz mu? 11. Araç ve gereçleri yerinde ve doğru kullandınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetine dönerek işlemi tekrar ediniz. 40
2.6 Dikişten Açılan Cep Çalışması Yapma İşlemleri Genellikle yan ve kup gibi dikişlerden açılan ve iki torba parçasının bu açıklığa tutturulması ile oluşturulan, farklı biçimlerde uygulanabilen cep çeşididir. 41
UYGULAMA UYGULAMA FAALİYETİ FAALİYETİ 6-6 İşlem Basamağı Ön beden parçası (1 adet) Arka beden parçası (1 adet) Cep karşılığı (1 adet) Astar torba parçası (2 adet) Uya Öneriler Parça sayılarını kontrol ediniz. Telanın yapışkan kısmını yapışacak yüzeye bakacak şekilde yerleştiriniz. Ön ve arka beden parçalarının cep açılacak kısımlarına tela yapıştırınız. Tampon parçası olarak astar, deri, geniş uya vb. kullanabilirsiniz. Ön ve arka bedenlerin tela yapıştırılan yerlerinin dikiş sonlarına tampon parçası yerleştiriniz. Cep karşılığını ikinci torba parçasının üzerine yerleştiriniz, üzerinden makine çekerek tutturunuz. İkinci torba parçasını yerine dikmeden önce cep karşılığını dikmeyi unutmayınız. 42
Cep karşılığı dikilmiş torbayı çıtlarına denk getirip yüz yüze koyarak arka bedendeki yerine dikiniz. İki torba parçasını üst üste getiriniz, bedenleri de yüz yüze getirip cep torbalarını dikiş payına uygun olarak dikiniz. Torbaları yerleştirirken kumaşın yüz yüze gelmesine dikkat ediniz. Cep çevresini dikerken yuvarlak hatlarda özellikle dikkatli olunuz. Çıtlatmaları dikkatli yaparak dikişleri kesmeyiniz. Cebin ikinci astar parçasına köşede çıt atılarak öne dönüşünü rahatlatınız. Son ütüsünü yaparak kontrol ediniz. 43
KONTROL KONTROL LİSTESİ LİSTESİ Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmaları kendi kendinize ya da arkadaşınızla değişerek değerlendiriniz. Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır 1. Dikişten açılan cep çalışmalarını yapmak için uygun araç gereçleri hazırladınız mı? 2. Dikişten açılan cep teknik çalışmalarının deri, astar ve tela parçalarını tanıyor musunuz? 3. Dikişten açılan cep telalarını tekniğine uygun ve doğru yerlere yapıştırdınız mı? 4. Dikişten açılan cepte dikme işlemini yaparken köşelerde özellikle sağlamlaştırmaya dikkat ettiniz mi? 5. Dikişten açılan cep çalışırken cep yerini doğru tespit ettiniz mi? 6. Dikişten açılan cep dikişlerinin hatalarını iyi görebilmek için arka taraftan kontrol ettiniz mi? 7. Cep teknik çalışmalarınızı temiz ve düzgün çalıştınız mı? 8. Çalışmalarınızı planlanan zamanda tamamladınız mı? 9. Çalışmalarınız süresince iş güvenliği kurallarına uydunuz mu? 10. Araç gereçleri yerinde ve doğru kullandınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetine dönerek işlemi tekrar ediniz. 44
MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Bu modülü başarıyla tamamlamış olmak için; Model föyünde verilen kapama payı ve cep çalışmaları değerlendirme testlerini başarmış olmanız gerekir. Aşağıdaki kriterleri göz önünde tutarak kendiniz ya da arkadaşınızla değişerek değerlendiriniz. Eksiklerinizi faaliyetlere geri dönerek tamamlayınız. Soru 1: Kapaklı çift fletolu cep modeli belirleyerek, model çizimini, deri seçimini, kesimini, dikimini ve kalite kontrolünü yapınız? Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır 1. Kapaklı çift fleto cep teknik çalışmalarını yapmak için uygun araç gereçleri hazırladınız mı? 2. Çift fleto cep teknik çalışmalarının deri, astar ve tela parçalarını tanıyor musunuz? 3. Cep ve cep kapağı telalarını tekniğine uygun ve doğru yerlere yapıştırdınız mı? 4. Cep yerini doğru tespit ettiniz mi? 5. Fleto parçalarını eşit olarak yerleştirdiniz mi? 6. Cep kapağı ile cep genişliği eşit mi? 7. Flote parçaları ve cep kapağı yerleştirildikten sonra yaptığınız çıma dikişiniz düzgün mü? 8. Cep dikişlerin hatalarını iyi görebilmek için arka taraftan kontrol ettiniz mi? 9. Cep dikişlerinde başlangıç ve bitiş noktalarında pekiştirme yaptınız mı? 10. Cep teknik çalışmalarınızı temiz ve düzgün çalıştınız mı? 11. Çalışmalarınızı planlanan zamanda tamamladınız mı? 12. Çalışmalarınız süresince iş güvenliği kurallarına uydunuz mu? TOPLAM 45
KAYNAKÇA KAYNAKÇA Ağaç, S., Çivitci Ş. ve Hüsrevoğlu H., Deri Giysi Tasarım Sürecine İlişkin Örnek Bir Çalışma, I. Ulusal Deri Sempozyumu, 531-537, İzmir, (2004). ÇANKAYA, Yüksel Yayınlanmamış Ders Notları, İZMİR Rüştü Uzel Anadolu Hazır Giyim Deri Hazır Giyim Meslek Lisesi, Komisyon, Türk Alman Teknik İş birliği Projesi, Tekstil Uygulama, İSTANBUL. YATEKS, Yakut Giyim ve Tekstil Sanayi A.Ş. İZMİR. 46