1 OCAK - 30 EYLÜL 2016 ARA HESAP DÖNEMİNE AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR
1 OCAK - 30 EYLÜL 2016 ARA HESAP DÖNEMİNE AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR... 1-3 ÖZET KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI... 4-5 ÖZET KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI... 6 ÖZET KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI... 7-8 ÖZET KONSOLİDE.. 9-53 DİPNOT 1 ŞİRKETİN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU... 9-15 DİPNOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR... 15-27 DİPNOT 3 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA... 28-30 DİPNOT 4 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ... 30 DİPNOT 5 FİNANSAL BORÇLANMALAR... 31-33 DİPNOT 6 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 34-36 DİPNOT 7 TÜREV ARAÇLAR... 36-37 DİPNOT 8 ÖZKAYNAKLAR... 37-38 DİPNOT 9 ÇEŞİT ESASINA GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ GİDERLER... 39 DİPNOT 10 YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GELİRLER... 39 DİPNOT 11 FİNANSMAN GELİRLERİ VE GİDERLERİ... 39-40 DİPNOT 12 ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER... 40 DİPNOT 13 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI... 41-46 DİPNOT 14 FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ... 46-52 DİPNOT 15 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR... 53
30 EYLÜL 2016, 31 ARALIK 2015 VE 31 ARALIK 2014 TARİHLERİ İTİBARIYLA ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR VARLIKLAR Sınırlı denetimden Yeniden Yeniden geçmemiş düzenlenmiş (*) düzenlenmiş (*) Dipnot 30 Eylül 31 Aralık 31 Aralık referansları 2016 2015 2014 DÖNEN VARLIKLAR Nakit ve Nakit Benzerleri 4 62.179 158.546 108.632 Finansal Yatırımlar 100-5.940 - Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar 100-5.940 Ticari Alacaklar 136.735 106.581 102.209 - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar 13 12.008 4.712 45.829 - İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar 124.727 101.869 56.380 Diğer Alacaklar 567.419 495.851 327.357 - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar 13 559.960 489.814 316.620 - İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar 7.459 6.037 10.737 Peşin Ödenmiş Giderler 21.268 23.853 7.183 - İlişkili Olmayan Taraflara Peşin Ödenmiş Giderler 21.268 23.853 7.183 Cari Dönem Vergisiyle İlgili Varlıklar 1.882 2.080 2.420 Diğer Dönen Varlıklar 33.797 18.837 39.911 - İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Dönen Varlıklar 33.797 18.837 39.911 Ara Toplam 823.380 805.748 593.652 Satış Amaçlı Sınıflandırılan Duran Varlıklar 35.352 - - Toplam Dönen Varlıklar 858.732 805.748 593.652 DURAN VARLIKLAR Finansal Yatırımlar 246 246 246 - Diğer Finansal Yatırımlar 246 246 246 Diğer Alacaklar 631.918 576.992 1.020.119 - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar 13 631.918 576.992 1.020.119 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar 170.262 183.409 111.999 Maddi Duran Varlıklar 4.070.760 4.023.061 3.160.710 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 23.013 19.507 16.264 Peşin Ödenmiş Giderler 52.978 26.922 44.329 - İlişkili Olmayan Taraflara Peşin Ödenmiş Giderler 52.978 26.922 44.329 Ertelenmiş Vergi Varlığı 1.000 869 2.208 Diğer Duran Varlıklar 34.071 41.342 13.254 - İlişkili Olmayan Taraflara İlişkin Diğer Duran Varlıklar 34.071 41.342 13.254 Toplam Duran Varlıklar 4.984.248 4.872.348 4.369.129 TOPLAM VARLIKLAR 5.842.980 5.678.096 4.962.781 1 Ocak - 30 Eylül 2016 tarihli ara hesap dönemine ait özet konsolide finansal tablolar, 8 Kasım 2016 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında onaylanmıştır. (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar özet konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 1
30 EYLÜL 2016, 31 ARALIK 2015 VE 31 ARALIK 2014 TARİHLERİ İTİBARIYLA ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR KAYNAKLAR KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER Sınırlı denetimden Yeniden Yeniden geçmemiş düzenlenmiş (*) düzenlenmiş (*) Dipnot 30 Eylül 31 Aralık 31 Aralık referansları 2016 2015 2014 Kısa Vadeli Borçlanmalar 699.943 362.338 380.293 İlişkili Olmayan Taraflardan Kısa Vadeli Borçlanmalar 699.943 362.338 380.293 - Banka Kredileri 5 699.943 332.434 273.377 - Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar 5 - - 1.028 - Diğer Kısa Vadeli Borçlanmalar 5-29.904 105.888 Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları 981.528 1.150.299 1.327.318 İlişkili Olmayan Taraflardan Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları 981.528 1.150.299 1.327.318 - Banka Kredileri 5 820.805 1.018.100 1.061.002 - İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları 5 160.723 132.199 266.316 Ticari Borçlar 161.286 281.468 119.230 - İlişkili Taraflara Ticari Borçlar 13 60.310 165.603 50.046 - İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar 100.976 115.865 69.184 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar 338 273 193 Diğer Borçlar 75.525 177.814 70.620 - İlişkili Taraflara Diğer Borçlar 13 75.525 177.814 70.620 Türev araçlar 12.304 56.185 35.637 - Riskten Korunma Amaçlı Türev Araçlar 7 12.304 56.185 35.637 Ertelenmiş Gelirler 104 4.161 276 - İlişkili Olmayan Taraflardan Ertelenmiş Gelirler 104 4.161 276 Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü - 585 183 Kısa Vadeli Karşılıklar 457 449 495 - Diğer Kısa Vadeli Karşılıklar 457 449 495 Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 7.885 10.917 2.159 - İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 7.885 10.917 2.159 Toplam Kısa Vadeli Yükümlülükler 1.939.370 2.044.489 1.936.404 Uzun Vadeli Borçlanmalar 2.803.193 2.636.422 1.510.095 İlişkili Olmayan Taraflardan Uzun Vadeli Borçlanmalar 2.803.193 2.636.422 1.510.095 - Banka Kredileri 5 2.551.457 2.377.663 1.415.629 - İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları 5 151.736 158.759 94.466 - Diğer Uzun Vadeli Borçlanmalar 5 100.000 100.000 - Ticari Borçlar 5.896 326 - - İlişkili Taraflara Ticari Borçlar 13-326 - - İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar 5.896 - - Diğer Borçlar 404.664 128.777 851.477 - İlişkili Taraflara Diğer Borçlar 13 404.586 128.699 851.469 - İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar 78 78 8 Türev Araçlar 18.384 16.559 39.295 - Riskten Korunma Amaçlı Türev Araçlar 7 18.384 16.559 39.295 Uzun Vadeli Karşılıklar 949 826 636 - Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Uzun Vadeli Karşılıklar 949 826 636 Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 90.283 98.719 99.924 Toplam Uzun Vadeli Yükümlülükler 3.323.369 2.881.629 2.501.427 TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER 5.262.739 4.926.118 4.437.831 (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar özet konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 2
30 EYLÜL 2016, 31 ARALIK 2015 VE 31 ARALIK 2014 TARİHLERİ İTİBARIYLA ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR Sınırlı denetimden Yeniden Yeniden geçmemiş düzenlenmiş (*) düzenlenmiş (*) Dipnot 30 Eylül 31 Aralık 31 Aralık referansları 2016 2015 2014 ÖZKAYNAKLAR Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 581.003 752.589 525.182 Ödenmiş Sermaye 8 750.000 750.000 500.000 Sermaye Düzeltme Farkları 8 102.575 102.575 102.575 Paylara İlişkin Primler (İskontolar) 8 273 273 67 Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler) 1.003.543 1.044.090 835.955 - Yeniden Değerleme ve Ölçüm Kazançları (Kayıpları) 1.003.543 1.044.090 835.955 Maddi Duran Varlık Yeniden Değerleme Artışları (Azalışları) 1.004.732 1.044.857 835.611 Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları) (1.189) (767) 344 Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler) (46.384) (2.456) 5.537 - Yabancı Para Çevrim Farkları 98.106 105.010 32.510 - Riskten Korunma Kazançları (Kayıpları) (144.490) (107.466) (26.973) Nakit Akış Riskinden Korunma Kazançları (Kayıpları) (144.490) (107.466) (26.973) Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 7.897 7.897 7.897 - Yasal Yedekler 8 7.897 7.897 7.897 Geçmiş Yıllar Karları veya Zararları (1.110.665) (886.383) (702.609) Net Dönem Karı veya Zararı (126.236) (263.407) (224.240) Kontrol Gücü Olmayan Paylar (762) (611) (232) TOPLAM ÖZKAYNAKLAR 580.241 751.978 524.950 TOPLAM KAYNAKLAR 5.842.980 5.678.096 4.962.781 (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar özet konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 3
1 OCAK - 30 EYLÜL 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMLERİNE AİT ÖZET KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI KAR VEYA ZARAR KISMI Sınırlı Sınırlı denetimden denetimden Sınırlı Sınırlı geçmemiş geçmemiş Denetimden denetimden Yeniden Yeniden geçmemiş geçmemiş düzenlenmiş (*) düzenlenmiş (*) Dipnot 1 Ocak - 1 Temmuz - 1 Ocak - 1 Temmuz - referansları 30 Eylül 2016 30 Eylül 2016 30 Eylül 2015 30 Eylül 2015 Hasılat 866.070 311.041 512.841 204.481 Satışların maliyeti (-) 9 (658.346) (232.478) (372.878) (147.692) Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar (Zarar) 207.724 78.563 139.963 56.789 BRÜT KAR (ZARAR) 207.724 78.563 139.963 56.789 Genel Yönetim Giderleri (-) 9 (27.792) (8.646) (25.900) (7.765) Pazarlama Giderleri (-) 9 (6.777) (1.782) (3.105) (1.153) Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler 12 20.145 1.323 11.375 1.080 Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-) (2.660) (423) (5.675) (584) ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) 190.640 69.035 116.658 48.367 Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler 10 4.589 4.210 75 6 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Karlarından (Zararlarından) Paylar (1.161) 6.012 3.395 1.235 FİNANSMAN GELİRİ (GİDERİ) ÖNCESİ FAALİYET KARI (ZARARI) 194.068 79.257 120.128 49.608 Finansman Gelirleri 11 128.436 34.915 483.839 249.139 Finansman Giderleri (-) 11 (447.422) (188.715) (1.034.284) (498.997) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ KARI (ZARARI) (124.918) (74.543) (430.317) (200.250) Sürdürülen Faaliyetler Vergi (Gideri) Geliri (1.469) 7.684 48.663 26.226 - Dönem Vergi (Gideri) Geliri (721) 625-1.205 - Ertelenmiş Vergi (Gideri) Geliri (748) 7.059 48.663 25.021 SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KARI (ZARARI) (126.387) (66.859) (381.654) (174.024) DÖNEM KARI (ZARARI) (126.387) (66.859) (381.654) (174.024) Dönem Karının (Zararının) Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar (151) (93) (412) (195) Ana Ortaklık Payları (126.236) (66.766) (381.242) (173.829) Pay Başına Kazanç (Zarar) - Sürdürülen Faaliyetlerden Pay Başına Kazanç (Zarar) (0,0017) (0,0009) (0,0076) (0,0035) (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar özet konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur 4
1 OCAK - 30 EYLÜL 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMLERİNE AİT ÖZET KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI DİĞER KAPSAMLI GELİR KISMI Sınırlı Sınırlı denetimden denetimden Sınırlı Sınırlı geçmemiş geçmemiş Denetimden denetimden Yeniden Yeniden geçmemiş geçmemiş düzenlenmiş (*) düzenlenmiş (*) Dipnot 1 Ocak - 1 Temmuz - 1 Ocak - 1 Temmuz - referansları 30 Eylül 2016 30 Eylül 2016 30 Eylül 2015 30 Eylül 2015 Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacaklar (422) (37) 86.745 (162) - Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları (Azalışları) - - 85.324 - - Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları) (528) (47) (736) (202) Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler 106 10 2.157 40 - Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları (Azalışları), Vergi Etkisi - - 2.010 - - Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları), Vergi Etkisi 106 10 147 40 Kar veya Zarar Olarak Yeniden Sınıflandırılacaklar (43.928) (7.877) 25.479 21.494 - Yabancı Para Çevrim Farkları (6.904) 15.886 65.562 31.247 Yabancı Para Çevrim Farklarından Kazançlar (Kayıplar) (6.904) 15.886 65.562 31.247 - Nakit Akış Riskinden Korunmaya İlişkin Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) (46.280) (29.704) (50.103) (12.191) Nakit Akış Riskinden Korunma Kazançları (Kayıpları) (46.280) (29.704) (50.103) (12.191) Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler 9.256 5.941 10.020 2.438 - Nakit Akış Riskinden Korunmaya İlişkin Diğer Kapsamlı Gelir, Vergi Etkisi 9.256 5.941 10.020 2.438 DİĞER KAPSAMLI GELİR (GİDER) (44.350) (7.914) 112.224 21.332 TOPLAM KAPSAMLI GELİR (GİDER) (170.737) (74.773) (269.430) (152.692) Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar (151) (93) (412) (195) Ana Ortaklık Payları (170.586) (74.680) (269.018) (152.497) (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar özet konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 5
1 OCAK - 30 EYLÜL 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMLERİNE AİT ÖZET KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI Kar veya zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler Kar veya zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler Tanımlanmış Maddi duran Fayda Planları Yabancı Riskten Kardan Geçmiş Net Ana Kontrol Sermaye Pay İhraç varlık yeniden Yeniden Ölçüm Para Korunma Ayrılan Yıllar Dönem Ortaklığa Gücü Önceki Dönem Ödenmiş Düzeltme Primleri/ değerleme Kazançları/ Çevrim Kazanç/ Kısıtlanmış Kar/ Karı Ait Olmayan 1 Ocak - 30 Eylül 2015 Sermaye Farkları İskontoları artışları Kayıpları Farkları Kayıpları Yedekler Zararları Zararı Özkaynaklar Paylar Özkaynaklar Dönem Başı Bakiyeler 500.000 102.575 67 835.611 344 32.510 (26.973) 7.897 (702.609) (224.240) 525.182 (232) 524.950 Transferler - - - (26.599) - - - - (197.641) 224.240 - - - Toplam Kapsamlı Gelir (Gider) - - - 87.334 (589) 65.562 (40.083) - - (381.242) (269.018) (412) (269.430) - Dönem Karı (Zararı) - - - - - - - - - (381.242) (381.242) (412) (381.654) - Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) - - - 87.334 (589) 65.562 (40.083) - - - 112.224-112.224 Dönem Sonu Bakiyeler 500.000 102.575 67 896.346 (245) 98.072 (67.056) 7.897 (900.250) (381.242) 256.164 (644) 255.520 Cari Dönem 1 Ocak - 30 Eylül 2016 Dönem Başı Bakiyeler 750.000 102.575 273 1.044.857 (767) 105.010 (107.466) 7.897 (886.383) (263.407) 752.589 (611) 751.978 Transferler (**) - - - (40.125) - - - - (223.282) 263.407 - - - Toplam Kapsamlı Gelir (Gider) - - - - (422) (6.904) (37.024) - - (126.236) (170.586) (151) (170.737) - Dönem Karı (Zararı) - - - - - - - - - (126.236) (126.236) (151) (126.387) - Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) - - - - (422) (6.904) (37.024) - - - (44.350) - (44.530) Ortak Kontrole Tabi Teşebbüs veya İşletmeleri İçeren Birleşmelerin Etkisi (*) - - - - - - - - (1.000) - (1.000) - (1.000) Dönem Sonu Bakiyeler 750.000 102.575 273 1.004.732 (1.189) 98.106 (144.490) 7.897 (1.110.665) (126.236) 581.003 (762) 580.241 (*) Bakınız Dipnot 2.6. (**) 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla, yeniden değerlenen varlıkların taşınan değerleri üzerinden hesaplanan amortisman ve itfa payları ile bu varlıkların elde etme maliyetleri üzerinden hesaplanan amortisman ve itfa payları arasındaki fark 50.156 TL tutarında olup, ertelenmiş vergi etkisi netlendikten sonra 40.125 TL olarak yeniden değerleme değer artış fonundan geçmiş yıllar zararlarına transfer edilmiştir. Takip eden dipnotlar özet konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur 6
1 OCAK - 30 EYLÜL 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMLERİNE AİT ÖZET KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI Sınırlı denetimden Sınırlı geçmemiş denetimden Yeniden geçmemiş düzenlenmiş Dipnot 1 Ocak - 1 Ocak - referansları 30 Eylül 2016 30 Eylül 2015 İŞLETME FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI 67.531 (24.826) Dönem Karı (Zararı) (126.387) (381.654) - Sürdürülen Faaliyetlerden Dönem Karı (Zararı) (126.387) (381.654) Dönem Net Karı (Zararı) Mutabakatı İle İlgili Düzeltmeler 464.561 366.210 Amortisman ve İtfa Gideri İle İlgili Düzeltmeler 9 146.346 100.121 Karşılıklar İle İlgili Düzeltmeler 131 251 - Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar (İptali) ile İlgili Düzeltmeler 123 256 - Diğer Karşılıklar (İptalleri) ile İlgili Düzeltmeler 8 (5) Faiz (Gelirleri) ve Giderleri İle İlgili Düzeltmeler 287.115 155.971 - Faiz Gelirleri ile İlgili Düzeltmeler 11 (51.443) (197.888) - Faiz Giderleri ile İlgili Düzeltmeler 11 338.298 353.897 - Vadeli Alımlardan Kaynaklanan Ertelenmiş Finansman Gideri 11 396 412 - Vadeli Satışlardan Kaynaklanan Kazanılmamış Finansman Geliri 11 (136) (450) Gerçekleşmemiş Yabancı Para Çevrim Farkları İle İlgili Düzeltmeler 19.209 140.594 Gerçeğe Uygun Değer Kayıpları (Kazançları) İle İlgili Düzeltmeler 1.301 3.984 - Türev Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değer Kayıpları (Kazançları) ile İlgili Düzeltmeler 11 1.301 3.984 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Dağıtılmamış Karları ile İlgili Düzeltmeler 1.161 (3.395) - İştiraklerin Dağıtılmamış Karları İle İlgili Düzeltmeler 1.161 (3.395) Vergi (Geliri) Gideri İle İlgili Düzeltmeler 1.469 (48.663) Duran Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Kayıplar (Kazançlar) İle İlgili Düzeltmeler (4.589) (75) - Maddi Duran Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Kayıplar (Kazançlar) ile İlgili Düzeltmeler 10 (4.589) (75) Kar (Zarar) Mutabakatı İle İlgili Diğer Düzeltmeler 12.418 17.422 İşletme Sermayesinde Gerçekleşen Değişimler (268.496) (8.541) Finansal Yatırımlardaki Azalış (Artış) (100) 5.940 Ticari Alacaklardaki Azalış (Artış) ile İlgili Düzeltmeler (30.550) (10.337) - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklardaki Azalış (Artış) (7.296) 40.092 - İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklardaki Azalış (Artış) (23.254) (50.429) Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki Azalış (Artış) ile İlgili Düzeltmeler (1.422) (1.671) - İlişkili Olmayan Taraflardan Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki Azalış (Artış) (1.422) (1.671) Ticari Borçlardaki Artış (Azalış) ile İlgili Düzeltmeler (114.476) 55.237 - İlişkili Taraflara Ticari Borçlardaki Artış (Azalış) (105.619) 17.460 - İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlardaki Artış (Azalış) (8.857) 37.777 Faaliyetler ile İlgili Diğer Borçlardaki Artış (Azalış) ile İlgili Düzeltmeler - 70 - İlişkili Olmayan Taraflara Faaliyetlerle İlgili Diğer Borçlardaki Artış (Azalış) - 70 Türev Yükümlülüklerdeki Artış (Azalış) (89.637) (36.025) İşletme Sermayesinde Gerçekleşen Diğer Artış (Azalış) ile İlgili Düzeltmeler (32.311) (21.755) - Faaliyetlerle İlgili Diğer Varlıklardaki Azalış (Artış) (29.343) (25.011) - Faaliyetlerle İlgili Diğer Yükümlülüklerdeki Artış (Azalış) (2.968) 3.256 Takip eden dipnotlar özet konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur 7
1 OCAK - 30 EYLÜL 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMLERİNE AİT ÖZET KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI Sınırlı denetimden Sınırlı geçmemiş denetimden Yeniden geçmemiş düzenlenmiş (*) Dipnot 1 Ocak - 1 Ocak - referansları 30 Eylül 2016 30 Eylül 2015 Faaliyetlerden Elde Edilen Nakit Akışları 69.678 (23.985) Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar Kapsamında Yapılan Ödemeler (528) (658) Vergi İadeleri (Ödemeleri) (1.619) (183) YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIŞLARI (222.251) (266.957) Bağlı Ortaklıkların Kontrolünün Elde Edilmesine Yönelik Alışlara İlişkin Nakit Çıkışları (1.000) - Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri 23.857 6.365 - Maddi Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri 23.857 5.653 - Maddi Olmayan Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri - 712 Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları (241.052) (274.343) - Maddi Duran Varlık Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları (236.818) (273.404) - Maddi Olmayan Duran Varlık Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları (4.234) (939) Verilen Nakit Avans ve Borçlar (4.056) 1.021 - Verilen Diğer Nakit Avans ve Borçlar (4.056) 1.021 FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI 51.988 229.252 Borçlanmadan Kaynaklanan Nakit Girişleri 936.990 974.381 - Kredilerden Nakit Girişleri 832.990 823.184 - İhraç Edilen Borçlanma Araçlarından Nakit Girişleri 104.000 46.500 - Faktoring İşlemlerinden Nakit Girişleri - 4.697 - Diğer Finansal Borçlanmalardan Nakit Girişleri - 100.000 Borç Ödemelerine İlişkin Nakit Çıkışları (709.879) (793.010) - Kredi Geri Ödemelerine İlişkin Nakit Çıkışları (597.697) (718.038) - İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları Geri Ödemelerinden Nakit Çıkışları (82.000) - - Faktoring İşlemlerinden Nakit Çıkışları (30.182) (74.500) - Diğer Finansal Borç Ödemelerinden Nakit Çıkışları - (472) İlişkili Taraflardan Alınan Diğer Borçlardaki Artış 139.236 (443.131) İlişkili Taraflardan Alınan Diğer Borçlardaki Azalış (55.744) 673.809 Ödenen Faiz (261.366) (208.695) Alınan Faiz 17.291 3.560 Diğer Nakit Girişleri (Çıkışları) (14.540) 22.338 YABANCI PARA ÇEVRİM FARKLARININ ETKİSİNDEN ÖNCE NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ (AZALIŞ) (102.732) (62.531) NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ (AZALIŞ) (102.732) (62.531) DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 4 153.958 82.554 DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 4 51.226 20.023 (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar özet konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 8
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU Zorlu Enerji Elektrik Üretim Anonim Şirketi ( Zorlu Enerji veya Şirket ), bağlı ortaklıkları ve iştiraklerinin (hep birlikte Grup olarak anılacaktır) ana faaliyet konusu elektrik ve buhar üretimi ve satışı ile elektrik ticaretidir. Zorlu Enerji, 1993 yılında Zorlu Holding AŞ ( Zorlu Holding ) ve Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ ( Korteks ) tarafından kurulmuştur. Şirket, Türkiye de kayıtlı olup merkez adresi: Bursa Organize Sanayi Bölgesi, Pembe Caddesi, No:13 Bursa, Türkiye dir. Zorlu Enerji, Sermaye Piyasası Kurulu na ( SPK ) kayıtlıdır ve hisseleri 2000 yılından beri Borsa İstanbul da ( BİST ) işlem görmektedir. 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla, Şirket hisselerinin %32 si halka açıktır (31 Aralık 2015: %32). 1 Ocak - 30 Eylül 2016 ara hesap dönemine ait özet konsolide finansal tablolar Yönetim Kurulu tarafından 8 Kasım 2016 tarihinde onaylanmıştır. Şirket in bağlı ortaklıkları ve iştirakleri aşağıdaki gibidir: Temel faaliyet Bağlı ortaklıklar konusu Ülke Rotor Elektrik Üretim AŞ ( Rotor ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim AŞ ( Zorlu Hidroelektrik ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Jeotermal ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Enerji Pakistan Ltd. ( Zorlu Enerji Pakistan ) Elektrik üretimi Pakistan Zorlu Wind Pakistan (Private) Ltd. ( Zorlu Wind Pakistan ) Elektrik üretimi Pakistan Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Rüzgar ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Doğal Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Doğal ) Elektrik üretimi Türkiye Nemrut Jeotermal Elektrik Üretimi AŞ ( Nemrut ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Solar Enerji Tedarik ve Ticaret AŞ ( Zorlu Solar ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ ( Zorlu Elektrik ) Elektrik ticareti Türkiye Temel faaliyet İştirakler konusu Ülke Solad Energy Ltd. Elektrik üretimi İsrail Dorad Energy Ltd. Elektrik üretimi İsrail Ezotech Ltd. Elektrik ticareti İsrail 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla Grup bünyesinde istihdam edilen personel sayısı 125 tir (31 Aralık 2015: 147). 9
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ ( Zorlu Enerji ): Zorlu Enerji, 1993 yılında Zorlu Holding ve Korteks tarafından kurulmuştur. Şirket in ana faaliyet konusu elektrik ve buhar üretimi ve satışı ve elektrik ticaretidir. Zorlu Enerji nin 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla Bursa, Kırklareli ve Yalova da faaliyette olan 3 doğal gaz santrali bulunmakta olup, santrallerin toplam elektrik ve buhar üretim kapasiteleri sırasıyla 231,9 MW ve 219,5 ton/saat tir. Şirketin 50,3 MW kurulu güce sahip Doğal Gaz Yakıtlı Ankara OSB Santrali nin üretim lisansı 30 Eylül 2014 tarihi itibarıyla, Kayseri İli, Melikgazi İlçesi'nde bulunan 163,2 MW kurulu gücündeki Doğal Gaz Yakıtlı Kombine Çevrim Santrali nin (Kayseri Santrali) üretim lisansı ise 1 Ekim 2015 tarihi itibarıyla sona erdirilmiştir. Zorlu Enerji ye Şubat 2015 te Yozgat İl Özel İdaresi tarafından Yozgat İli, Şefaatli İlçesi'nde 3 ayrı bölgede arama yapmak üzere 10 Şubat 2018 tarihine kadar geçerli olacak 3 adet "Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Arama Ruhsatı" verilmiştir. Zorlu Enerji, rüzgar enerjisine dayalı önlisans başvuruları kapsamında, beş bölgede yer alan altı projede toplamda 523,5 MW kapasite için 49 yıl süreyle üretim lisansı almak üzere 27 Nisan 2015 tarihinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu na ( EPDK ) önlisans başvurusunda bulunmuştur. Söz konusu ön lisans başvuruları ile ilgili ihale sürecinin başlatılması beklenmektedir. Zorlu Enerji nin Kırklareli İli Vize İlçesi nde kurmayı planladığı 1.200 MW'lık doğal gaz kombine çevrim santral yatırımı için EPDK ya yaptığı önlisans başvurusu kabul edilmiş olup, önlisans şartı olarak projeye ilişkin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecinin iki yıl içerisinde tamamlanması gerekmektedir. Zorlu Enerji, TEİAŞ'ın "Güneş Enerjisine Dayalı Elektrik Üretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Önlisans Başvurularına İlişkin Yarışma Paket 3" kapsamında 46 MW bağlantı kapasitesine sahip Konya 1 Bölgesi için 30 Ocak 2015 tarihinde açtığı ihaleye katılmış olup, başvurduğu 18 MW kapasitenin tamamını alarak ihaleyi kazanmıştır. 5 Nisan 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, EPDK, kazanılan ihale kapsamında Zorlu Enerji ye Konya İli, Çumra İlçesinde kurmayı planladığı Alibeyhöyüğü Güneş Enerji Santrali Projesi için Zorlu Enerji ye 30 ay süreli önlisans vermiştir. Zorlu Enerji, 21 Eylül 2016 tarihinde Denizli Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen jeotermal alanların kiraya verilmesi ihalesine katılmış ve ihaleyi KDV hariç yıllık 3.000.000 TL sabit kira bedeline ek olarak ihale şartnamesinin 26/G maddesinde tanımlanan yıllık saha işletme cirosunun %19'u kadar yıllık saha kira bedeli ödemeyi kabul ve taahhüt ederek kazanmıştır. İhale kapsamında Denizli İli, Sarayköy İlçesi, Tekke mahallesi mevkii 32 ( J-559/C ) işletme ruhsat numaralı 3470 hektar Sarayköy jeotermal sahası, jeotermal kaynağa dayalı elektrik enerjisi üretilmek üzere 2 Haziran 2041 tarihine kadar kiralanacaktır. Saha İşletme Cirosu, satışı yapılan KDV hariç net elektrik enerjisi bedeli ile jeotermal akışkanın 3. şahıslara satış veya kiralanması yoluyla elde edilen KDV hariç net gelirlerin toplamıdır. Rotor Elektrik Üretim AŞ ( Rotor ): Rotor, rüzgar enerjisi santralleri kurmak amacıyla 2007 yılında Zorlu Enerji bünyesinde kurulmuştur. Rotor, Osmaniye ilinde 135 MW kapasiteli bir rüzgar santrali kurmak üzere 19 Aralık 2003 tarihinde EPDK dan 30 yıl süreli üretim lisansı almıştır. 2008 yılının Temmuz ayında inşaatına başlanmış olan Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali (Rotor I RES), 15 Ekim 2010 tarihinden itibaren tam kapasiteyle üretime geçmiş olup, faaliyetlerine devam etmektedir. 10
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Gökçedağ rüzgar santralinin 2016 takvim yılında Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması ndan ( YEKDEM ) faydalanabilmesi için EPDK ya yapılan başvuru Aralık 2015 te kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral bu yıl ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında, rüzgar enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen kaynak bazında destek fiyatı olan 7,3 ABD Doları cent/kwh ten satmaktadır. Zorlu Doğal Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Doğal ): Zorlu Doğal, enerji, buhar ve ısı ihtiyacını karşılamak üzere proje geliştirmek, hidroelektrik ve jeotermal santraller başta olmak üzere her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri için fizibilite çalışmaları yaparak bu tesisleri kurmak ve üretilen enerjiyi satmak amacıyla 2008 yılında kurulmuştur. Şirket, 5 Mart 2008 tarihinde gerçekleştirilen Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ ( ADÜAŞ ) özelleştirme ihalesi sonucunda ADÜAŞ bünyesindeki 7 hidroelektrik, 1 jeotermal ve 1 motorin santralini devralarak 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren bu santralleri işletmeye başlamıştır. Zorlu Doğal ın ekonomik gerekçelerle 15 MW'lık Van Engil motorin santralinin üretim lisansının sonlandırılması için EPDK'ya yaptığı başvuru 5 Mart 2014 tarihinde Kurul tarafından onaylanmıştır. Akabinde 10 Kasım 2015 tarihinde pazarlık usulü yapılan satış görüşmeleri neticesinde sözkonusu santralin arazisi ile birlikte satışı gerçekleştirilmiştir. Zorlu Doğal, Tokat, Eskişehir, Kars, Rize, Erzurum, Erzincan ve Tunceli de bulunan hidroelektrik santralleri ile Denizli de faaliyet gösteren Türkiye nin ilk jeotermal enerji santralinin ve Türkiye nin jeotermal enerji potansiyeli en yüksek sahasının 30 yıllık işletme hakkına sahiptir. Zorlu Doğal tarafından Denizli'nin Sarayköy mevkiinde kurulan 80 MW kurulu güce sahip Kızıldere II jeotermal enerji santralinin 60 MW'lık ilk fazı 31 Ağustos 2013 tarihi itibarıyla ticari elektrik satışına başlamış, 20 MW lık ikinci ve son fazı ise 31 Ekim 2013 tarihinde devreye alınmış ve santral bu tarih itibarıyla tam kapasite çalışmaya başlamıştır. Kızıldere II santralinin tam kapasite devreye girmesiyle birlikte Zorlu Doğal ın 7 hidroelektrik ve 2 jeotermal santralindeki toplam kurulu gücü 207,6 MW a ulaşmıştır. Kızıldere II santrali YEKDEM den yararlanmakta olup santral, 2014 ve 2015 yıllarında ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında satmıştır. Santralin 2016 takvim yılında da YEKDEM den faydalanabilmesi için EPDK ya yapılan başvuru Aralık 2015 te kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral bu yıl da ürettiği tüm elektriği jeotermal enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen 10,5 ABD Doları cent/kwh lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 0,7 ABD Doları cent/kwh lik katkı payından da faydalanarak toplamda 11,2 ABD Doları cent/kwh ten satmaktadır. Zorlu Doğal, Denizli ve Aydın il sınırlarında yer alan Karataş mevkiinde geliştirilmesi planlanan 95,2 MW gücündeki Kızıldere III jeotermal enerji santrali projesi için EPDK dan 2037 yıl sonuna kadar geçerli olacak üretim lisansı almıştır. Zorlu Doğal ayrıca, Aydın ili, Buharkent İlçesi Karataş mevkiinde kurmayı planladığı 24,9 MW kurulu güce sahip olacak Kızıldere IV jeotermal enerji santrali ( JES ) projesi için 22 Haziran 2015 tarihinde EPDK'dan önlisans almıştır. 21 Nisan 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Doğal'ın sahip olduğu Tercan hidroelektrik santralinin mevcut üretim lisansında yer alan 15 MW lık kurulu gücün 17,04 MWm / 16,90 MWe olarak tadil edilmesi konusunda EPDK'ya yaptığı başvuru, Kurul tarafından uygun bulunmuştur. 11
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Doğal ın Denizli ve Aydın il sınırlarındaki Sarayköy ve Buharkent ilçelerinde kurmayı planladığı 60 MW kurulu güce sahip olacak Kızıldere VI jeotermal enerji santrali yatırımı için EPDK'ya yaptığı önlisans başvurusu 8 Haziran 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden geri çekilmiş olup, Kızıldere VI JES projesinin yine aynı sahada yatırımı devam etmekte olan Kızıldere III JES projesi altında yürütülmesine karar verilmiştir. Bu kapsamda, söz konusu iki proje Kızıldere III JES yatırımı altında sürdürüleceği için, Kızıldere III JES projesinin mevcut üretim lisansında yer alan 95,2 MW kurulu gücün 69,8 MW kurulu gücünde ikinci bir ünite eklenerek toplamda 165 MW'a tadil edilmesi için EPDK'ya yapılan başvuru uygun bulunmuştur. Zorlu Doğal ın Rize nin İkizdere ilçesindeki 18,6 MW kurulu güce sahip İkizdere Regülatörü ve Hidroelektrik Enerji Santralinin ( HES ) kurulu gücünün yapılacak rehabilitasyon çalışmaları doğrultusunda 26,05 MW a yükseltilmesi için Temmuz 2016 da başlatılan elektromekanik, hidromekanik ve saha inşaat çalışmaları devam etmektedir. İkizdere Regülatörü ve HES in elektrik üretimi, rehabilitasyon çalışmaları süresince durdurulmuş olup santralin Temmuz 2017 de yeniden devreye alınması planlanmaktadır. Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim AŞ ( Zorlu Hidroelektrik ): Zorlu Hidroelektrik, hidroelektrik santralleri ve her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmak üzere 2007 yılında kurulmuştur. EPDK'nın 7 Haziran 2012 tarih ve 3870/3 sayılı kararı ile Zorlu Enerji nin Denizli ilinde kurmayı planladığı 127,8 MWm / 124 MWe kapasiteli Sami Soydam Sandalcık Barajı ve HES projesine ilişkin üretim lisansı, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca, 7 Haziran 2012 tarihinden itibaren Zorlu Hidroelektrik'e devredilmiştir. 25 Ocak 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Sami Soydam Sandalcık Barajı ve HES projesine ilişkin üretim lisansı tadil edilerek lisansa derç edilen kurulu güç 127,8 MWm/124 MWe'den 130,801 MWm/125,866 MWe'ye yükseltilmiştir. Zorlu Jeotermal Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Jeotermal ): Zorlu Jeotermal 30 Haziran 2008 tarihinde kurulmuş olup faaliyet konusu her türlü enerji, buhar ve ısı ihtiyacını karşılamak üzere proje geliştirmek, fizibilite hazırlayarak her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmaktır. Zorlu Jeotermal, 30 Temmuz 2009 tarihinde Zorlu Petrogas Petrol, Gaz ve Petrokimya Ürünleri İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ nin sahibi olduğu Alaşehir jeotermal ruhsatını devralmıştır. Zorlu Jeotermal tarafından Manisa'nın Alaşehir ilçesinde kurulan ve Eylül 2015 ve Ocak 2016 olmak üzere iki fazda devreye giren 45 MW lık Alaşehir I jeotermal enerji santrali tam kapasite çalışmaktadır. Alaşehir I JES in 2016 takvim yılında YEKDEM den faydalanabilmesi için EPDK ya yapılan başvuru Aralık 2015 te kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral bu yıl ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında jeotermal enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen 10,5 ABD Doları cent/kwh lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 0,7 ABD Doları cent/kwh lik katkı payından da faydalanarak toplamda 11,2 ABD Doları cent/kwh fiyatından satmaktadır. 12
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Ayrıca yine aynı sahada gerçekleştirilmesi ve 24,9 MW kurulu güce sahip olması planlanan Alaşehir II jeotermal enerji santral projesi için 8 Eylül 2014 tarihinde EPDK'dan önlisans alınmıştır. Proje için 19 Haziran 2015 tarihinde ÇED gerekli değildir belgesi alınmış ve 2015 yılı içinde arama ve kuyu açma çalışmalarına başlanmıştır. Alaşehir III jeotermal enerji santral projesi içinse 10 Aralık 2014 tarihinde EPDK dan 30 MW lık kurulu güç için önlisans alınmış olup, 4 Aralık 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, önlisansta yer alan kurulu gücün, yapılan kaynak aramaları ve değerlendirmeleri neticesinde 50 MW olarak tadil edilmesi için EPDK'ya başvuruda bulunulmuştur. 4 Nisan 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, başvurumuz kabul edilmiş olup, Kurul, Zorlu Jeotermal'e Alaşehir III JES projesi için karar tarihinde yürürlüğe giren ve 30 ay süreyle geçerli olacak önlisans verilmesine karar vermiştir. Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Rüzgar ): Zorlu Rüzgar, rüzgar enerjisi santralleri ve her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesislerini kurmak ve bu tesislerde üretilen elektrik enerjisinin satışını yapmak üzere 2009 yılında kurulmuştur. Rotor, Osmaniye ilinin iki ayrı bölgesinde 50 MW ve 60 MW kurulu güce sahip olacak rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde 5 Ağustos 2008 tarihinden itibaren 25 yıl süre ile elektrik üretmek için sahibi olduğu üretim lisanslarını 16 Kasım 2009 tarih ve 2009/9 sayılı Yönetim Kurulu kararı ile Zorlu Rüzgar a devretmiştir. Zorlu Rüzgar tarafından Osmaniye'de inşa edilen 80,3 MWm/73,3 MWe kurulu güce sahip Rotor II projesi kapsamındaki rüzgar enerji santrali tam kapasite çalışmaya başlamıştır. Rotor II nin 2017 takvim yılında YEKDEM den faydalanabilmesi için EPDK ya yapılan başvuru Ekim 2016 da kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral 2017 yılından itibaren tüm elektriği YEKDEM kapsamında 7,3 ABD Doları cent/kwh lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 1,28 ABD Doları cent/kwh lik katkı payından da faydalanarak toplamda 8,58 ABD Doları cent/kwh fiyatından satacaktır. Zorlu Enerji Pakistan Ltd. ( Zorlu Enerji Pakistan ): Zorlu Enerji Pakistan 13 Eylül 2007 tarihinde, rüzgar enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmak üzere kurulmuştur. Zorlu Enerji Pakistan ın Jhimpir bölgesinde inşa ettiği 56,4 MW lık rüzgar enerji santrali 26 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla Pakistan Ulusal İletim ve Dağıtım Şirketi'ne ( NTDC ) ticari elektrik satışına başlamıştır. Bitlis İl Özel İdaresi tarafından, Nemrut'a 23 Eylül 2013 tarihinde yürürlüğe girmek ve Bitlis ili, Tatvan ilçesinde geçerli olmak üzere, 30 yıl süreli Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular İşletme Ruhsatı ve 3 Haziran 2014 tarihine kadar geçerli Jeotermal ve Doğal Kaynaklar Arama Ruhsatı verilmiştir. Arama ruhsatının süre uzatımı için Bitlis İl Özel İdaresi ne başvurulmuş olup, süreç henüz neticelenmemiştir. 13
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Solar Enerji Tedarik ve Ticaret AŞ ( Zorlu Solar ): Zorlu Solar, yurt içinde ve yurt dışında güneş enerjisinden elektrik üretmek, solar fotovoltaik (PV) panelleri kiralamak, satmak, satın almak, ihraç etmek, bunları çatılara yerleştirmek ve buna ilişkin her türlü kurulum hizmeti ve danışmanlık hizmeti vermek ve yurt içinde elektrik enerjisi ve/veya kapasite toptan alım ve satım faaliyetlerinde bulunmak amacıyla kurulmuştur. Şirket in kuruluşuna ilişkin tescil işlemleri 28 Mart 2016 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ ( Zorlu Elektrik ): Zorlu Elektrik'in paylarının tamamının Zorlu Enerji tarafından satın alınmasına ilişkin tescil işlemleri 7 Mart 2016 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. Zorlu Elektrik in ana faaliyet konusu elektrik enerjisinin yurt içinden ve serbest bölgelerden satın alınarak, yurt içinde toptan veya doğrudan satışı ya da yurt dışı ülkelere ihraç edilmesidir. Zorlu Wind Pakistan (Private) Ltd. ( Zorlu Wind Pakistan ): 5 Ocak 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden Zorlu Enerji'nin %99,7 ortaklığında toplam 464 TL karşılığı 10.000 PKR sermayeye sahip ve ana faaliyet konusu rüzgar enerjisinden elektrik üretimi olan "Zorlu Wind Pakistan (Private) Limited" unvanlı bir şirket kurulmuş olup, söz konusu şirketin Pakistan'da kayıt ve tescil işlemleri tamamlanmıştır. Dorad Energy Ltd. ( Dorad ): Zorlu Enerji, İsrail'in Ashkelon kentinde 840 MW kapasiteli kombine çevrim doğal gaz santrali yatırımını gerçekleştirmek üzere 2003 yılında Dorad a %25 oranında ortak olmuştur. Dorad ın Ashkelon, İsrail'de inşa ettiği 840 MW lık Dorad kombine çevrim doğal gaz santrali 19 Mayıs 2014 tarihi itibarıyla ticari faaliyete geçmiştir. Ezotech Electric Ltd. ( Ezotech ): Zorlu Enerji nin %42,15 oranında ortağı olduğu Ezotech, İsrail de Ashdod Energy Ltd. ( Ashdod ) ve Ramat Negev Energy Ltd. ( Ramat ) şirketlerinin %100 ünü elinde bulundurmak ve iştiraklerin faaliyet planına göre elektrik ticaretinde bulunmak amacıyla kurulmuştur. Ezotech in diğer ortağı, %57,85 hisse oranıyla İsrail de enerji santrali projeleri geliştiren ve yatırımı yapan Edeltech Ltd. Şirketi dir. Ezotech tarafından yürütülen iki doğalgaz kojenerasyon santrali projesinden Ashdod santrali 20 Aralık 2015 tarihinde, Ramat Regev santrali ise 31 Aralık 2015 tarihinde devreye alınmıştır. Santrallerin devreye alınmasıyla piyasa düzenleyicisi "Israel Electric Corporation" tarafından yapılan performans testlerinde daha yüksek üretim değerlerine ulaşılması neticesinde 2016 yılında santrallerin üretim lisansları tadil edilerek Ashdod santralinin kurulu gücü 55 MW'tan 64,54 MW'a, Ramat Negev santralinin kurulu gücü ise 120 MW'tan 126,4 MW'a yükseltilmiştir. 14
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Solad Energy Ltd. ( Solad ): Zorlu Enerji nin %42,15 oranında ortak olduğu Solad Energy Ltd., İsrail de Ashdod ve Ashkelon da faaliyet gösteren soya yağı üretim tesisleri ile yakın çevresinde faaliyet gösteren sanayi tesislerine enerji sağlamak amacıyla 2006 yılında yaklaşık 77 MW elektrik ve 70 ton/saat buhar kapasitesine sahip olacak ve doğal gaz ile çalışacak kojenerasyon santral yatırımını gerçekleştirmek üzere kurulmuştur. DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1 Uygulanan Finansal Raporlama Standartları İlişikteki özet konsolide finansal tablolar Sermaye Piyasası Kurulu nun ( SPK ) 13 Haziran 2013 tarih ve 28676 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan II 14.1 No lu Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği hükümlerine uygun olarak hazırlanmış olup Tebliğ in 5. maddesine istinaden Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ( KGK ) tarafından yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Muhasebe Standartları/ Türkiye Finansal Raporlama Standartları ( TMS/ TFRS ) esas alınmıştır. TMS ler, Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile bunlara ilişkin ek ve yorumları içermektedir. Grup, 30 Eylül 2016 tarihinde sona eren ara döneme ilişkin özet konsolide finansal tablolarını SPK nın II, 14.1 No lu Tebliği ve bu Tebliğ e açıklama getiren duyuruları çerçevesinde, TMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlama Standartları na uygun olarak hazırlamıştır. Ara dönem özet konsolide finansal tablolar ve notlar, SPK tarafından uygulanması tavsiye edilen formatlara uygun olarak ve zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek sunulmuştur. İşletmeler, TMS 34 standardına uygun olarak ara dönem finansal tablolarını tam set veya özet olarak hazırlamakta serbesttirler. Grup bu çerçevede, ara dönemlerde özet konsolide finansal tablo hazırlamayı tercih etmiştir. Grup un ara dönem özet konsolide finansal tabloları yıl sonu finansal tablolarının içermesi gereken açıklama ve dipnotların tamamını içermemektedir ve bu sebeple Grup un 31 Aralık 2015 tarihli konsolide finansal tabloları ile beraber okunmalıdır. Şirket ve Türkiye de kayıtlı olan bağlı ortaklıkları, muhasebe kayıtlarının tutulmasında ve kanuni finansal tablolarının hazırlanmasında, Türk Ticaret Kanunu ( TTK ), vergi mevzuatı ve Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan Tekdüzen Hesap Planını esas almaktadır. Konsolide finansal tablolar, makul değerleri ile gösterilen maddi duran varlık grubundan arsalar, yer altı ve yer üstü düzenleri, binalar, makine ve teçhizat ile yine, gerçeğe uygun değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlülüklerin dışında, tarihi maliyet esası baz alınarak Türk Lirası olarak hazırlanmıştır. Grup un yurtdışında kayıtlı olan ve konsolide edilen bağlı ortaklıkları ise finansal tablolarını bulundukları ülkelerin standart, kanun ve düzenlemelerine göre hazırlamakta olup finansal tabloları TMS/TFRS ye uygun olarak gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak yeniden düzenlenmiştir. Konsolide finansal tablolar, tarihi maliyet esasına göre hazırlanmış kanuni kayıtlara TMS/TFRS uyarınca doğru sunumun yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. 15
DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.2 Konsolidasyon Esasları a) Konsolide finansal tablolar, aşağıda (b) den (c) ye kadar olan paragraflarda yer alan hususlar kapsamında, ana şirket olan Zorlu Enerji ile bağlı ortaklıklarının hesaplarını içermektedir. Konsolidasyon kapsamı içinde yer alan şirketlerin finansal tabloları, konsolide finansal tabloların tarihi itibarıyla ve yeknesak muhasebe ilke ve uygulamaları gözetilerek gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yapılarak TMS / TFRS ye uygun olarak hazırlanmıştır. Bağlı ortaklıkların faaliyet sonuçları, satın alma veya elden çıkarma işlemlerine uygun olarak söz konusu işlemlerin geçerlilik tarihlerinde dahil edilmiş veya hariç bırakılmışlardır. b) Bağlı ortaklıklar, Zorlu Enerji nin doğrudan ve / veya dolaylı olarak kendisine ait olan hisseler neticesinde şirketlerdeki hisselerle ilgili oy kullanma hakkının %50 den fazlasını kullanma yetkisi kanalıyla mali ve işletme politikalarını Zorlu Enerji nin menfaatleri doğrultusunda kontrol etme yetkisi ve gücüne sahip olduğu şirketleri ifade eder. Aşağıda yer alan tabloda 30 Eylül 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla bağlı ortaklıklar ve bağlı ortaklıklardaki ortaklık oranları gösterilmektedir. Etkinlik oranları, ortaklık oranları ile aynıdır ve bağlı ortaklıklara ait finansal tablolar, tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmektedir. Zorlu Enerji ve bağlı ortaklıklarının doğrudan veya dolaylı olarak sahip olduğu sermaye payı (%) Bağlı ortaklık 30 Eylül 2016 31 Aralık 2015 Rotor 100,00 100,00 Zorlu Hidroelektrik 100,00 100,00 Zorlu Jeotermal 100,00 100,00 Zorlu Enerji Pakistan 100,00 100,00 Zorlu Wind Pakistan 99,70 99,70 Zorlu Rüzgar 100,00 100,00 Zorlu Doğal 100,00 100,00 Nemrut 75,00 75,00 Zorlu Solar (*) 100,00 - Zorlu Elektrik (**) 100,00 - (*) Dipnot 1 (**) Dipnot 1, 2.6 Bağlı ortaklıklar, faaliyetleri üzerindeki kontrolün Grup a transfer olduğu tarihten itibaren konsolidasyon kapsamına alınır ve kontrolün ortadan kalktığı tarihte de konsolidasyon kapsamından çıkartılır. Gerekli görüldüğünde, bağlı ortaklıklar için uygulanan muhasebe politikaları Grup tarafından uygulanan muhasebe politikaları ile tutarlılığın sağlanması amacıyla değiştirilir. Şirket in bağlı ortaklıkları üzerinde sahip olduğu payların kayıtlı değeri, ilgili özkaynaklardan mahsup edilmektedir. Şirket ile bağlı ortaklıkları arasındaki işlemler ve bakiyeler konsolidasyon kapsamında karşılıklı olarak silinmiştir. Şirket in ve bağlı ortaklıklarının, bağlı ortaklıklarda sahip olduğu hisselere ait temettüler, sırasıyla, ilgili dönem gelirinden ve özkaynaklardan çıkarılmıştır. 16
DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.2. Konsolidasyon Esasları (Devamı) c) Grup un, önemli etkilere sahip olduğu ancak kontrolünün olmadığı iştirakleri üzerindeki oy hakları, genellikle %20 ile %50 aralığında olmaktadır. İştiraklerdeki yatırımlar, özkaynak yöntemiyle muhasebeleştirilmektedir. Aşağıda yer alan tabloda 30 Eylül 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla iştirakler ve iştiraklerdeki etkin ortaklık oranları gösterilmektedir. İştirakler 30 Eylül 2016 31 Aralık 2015 Solad Energy Ltd. %42,15 %42,15 Dorad Energy Ltd. %25,00 %25,00 Ezotech Ltd. %42,15 %42,15 d) Bağlı ortaklıkların net varlıkları ve faaliyet sonuçlarında ana ortaklık dışı paya sahip hissedarların payları, konsolide bilanço ve kapsamlı gelir tablosunda kontrol dışı paylar olarak gösterilmektedir. 2.3 Türkiye Finansal Raporlama Standartları ndaki değişiklikler a. 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla yürürlükte olan yeni standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar: TFRS 11, Müşterek anlaşmalar daki değişiklik; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Müşterek faaliyetlerde pay edinimi ile ilgilidir. Standarttaki değişiklik ile işletme tanımına giren bir müşterek faaliyette pay ediniminde bu payın nasıl muhasebeleşeceği konusunda açıklık getirilmiştir. TMS 16, Maddi duran varlıklar, ve TMS 41 Tarımsal faaliyetler, 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinden itibaren geçerlidir. Bu değişiklik üzüm asması, kauçuk ağacı, palmiye ağacı gibi bitkilerin finansal raporlamasını değiştirmektedir. Taşıyıcı bitkilerin, maddi duran varlıkların üretim sürecinde kullanılmasına benzemesi sebebiyle, maddi duran varlıklarla aynı şekilde muhasebeleştirilmesine karar verilmiştir. Buna bağlı olarak bu değişiklik ile bu bitkiler TMS 41 in kapsamından çıkararak TMS 16 nın kapsamına alınmıştır. Taşıyıcı bitkiler üzerinde büyüyen ürünler ise TMS 41 kapsamında kalmaya devam edecektir. TMS 16 ve TMS 38 deki değişiklik: Maddi duran varlıklar ve Maddi olmayan duran varlıklar, 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikle bir varlığın kullanımını içeren bir faaliyetten elde edilen hasılatın, genellikle varlığın ekonomik yararlarının tüketimi dışındaki etkenleri yansıttığından, hasılat esaslı amortisman ve itfa yöntemi kullanımının uygun olmadığına dair açıklık getirilmiştir. 17
DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.3 Türkiye Finansal Raporlama Standartları ndaki değişiklikler (Devamı) TFRS 14, Düzenlemeye dayalı erteleme hesapları ; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklik, ilk defa TFRS uygulayacak şirketlerin, düzenlemeye dayalı erteleme hesap bakiyelerini önceki genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre finansal tablolarına yansıtmaya devam etmesine izin vermektedir. Ancak, halihazırda TFRS uygulayan ve ilgili tutarı muhasebeleştirmeyen diğer şirketlerle karşılaştırılabilir olması açısından, tarife düzenlemesinin etkisinin diğer kalemlerden ayrı olarak sunulması gerekmektedir. TMS 27, Bireysel finansal tablolar ; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklik, işletmelere bireysel mali tablolarında, bağlı ortaklık, iştirakler ve iş ortaklıklarındaki yatırımlarını muhasebeleştirirken özkaynak yönetimini kullanmalarına izin vermektedir. 2014 Dönemi yıllık iyileştirmeler; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. İyileştirmeler 4 standartta değişiklik getirmiştir: - TFRS 5, Satış amaçlı elde tutulan duran varlıklar ve durdurulan faaliyetler, satış yöntemlerine ilişkin değişiklik - TFRS 7, Finansal araçlar: Açıklamalar, TFRS 1 e bağlı olarak yapılan, hizmet sözleşmelerine ilişkin değişiklik - TMS 19, Çalışanlara sağlanan faydalar iskonto oranlarına ilişkin değişiklik - TMS 34, Ara dönem finansal raporlama bilgilerin açıklanmasına ilişkin değişiklik. TMS 1, Finansal tabloların sunuluşu ; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. UMSK nın açıklama girişimi projesinin bir parçası olarak, bu değişiklikler ile finansal raporların sunum ve açıklamalarını iyileştirmek amaçlanmıştır. TFRS 10, Konsolide finansal tablolar ve TMS 28 İştiraklerdeki ve iş ortaklıklarındaki yatırımlar ; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikler yatırım işletmeleri ve onların bağlı ortaklıkları için konsolidasyon muafiyeti uygulamasına açıklık getirir. b. 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla yayınlanmış ancak henüz yürürlüğe girmemiş olan standartlar ve değişiklikler: TMS 7, Nakit akış tabloları ndaki değişiklikler; 1 Ocak 2017 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikler finansal tablo okuyucularının finansman faaliyetlerinden kaynaklanan yükümlülük değişikliklerini değerlendirebilmelerine imkan veren ek açıklamalar getirmiştir. Değişiklikler UMSK nın açıklama girişimi projesinin bir parçası olarak finansal tablo açıklamalarının nasıl geliştirilebileceğine dair çıkarılmıştır. TMS 12, Gelir vergileri ndeki değişiklikler; 1 Ocak 2017 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Değişiklik bir varlığın gerçeğe uygun değerinden ölçülmesi ve gerçeğe uygun değerinin vergi matrahının altında kalması durumunda ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi ile ilgili netleştirme yapmaktadır. Ayrıca ertelenmiş vergi varlıklarının muhasebeleştirilmesi ile ilgili diğer bazı yönleri de açıklığa kavuşturmaktadır. 18