DÜNYA SEYAHAT SAYISI HIZ KESİYOR Derleyen: TÜRSAB Ar-Ge Departmanı / Kasım 2008 2008 yılına iyi bir çıkışla başlayan dünya seyahat sayısı, küresel bazda yaşanan ekonomik kriz nedeniyle son aylarda hız kesmeye başladı. Krize bağlı olarak işsizlik oranında artma beklentisi, tüketici güveninde azalma ve kredi olanaklarında meydana gelen daralma, uluslar arası seyahat sayısındaki artış hızının 0 a kadar gerileyebileceğini gösteriyor. Bu karamsar tabloya rağmen, Türkiye turizmi, kur avantajını ve her şey dahil sisteminin en kurumsallaştığı ülke olma pozisyonu iyi değerlendirirse, bu krizden fazla hasar almadan çıkabilir. Nitekim bazı önemli turizm pazarlarında, 2009 yılına ilişkin Türkiye lehine çıkan haberler de bu öngörüyü destekler nitelikte. UNWTO ( Birleşmiş Milletler Turizm Örgütü) tarafından yayımlanan World Tourism Barometer-Dünya Turizm Barometresi adlı çalışmada, 2008 yılının Ocak-Nisan dönemi dünya seyahat sayısında, ortalama % 5.7 oranında çıkış yakalandığı, bu çıkışın Mayıs ayında % 7 ye kadar ulaştığı, bununla birlikte, küresel bazda yaşanan ekonomik sorunlar nedeniyle Haziran-Temmuz-Ağustos aylarında artış hızının % 2 lere kadar gerilediği ifade ediliyor. 2008 yılının Ocak-Ağustos dönemi dünya seyahat sayısında yaşanan toplam artış oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre % 3.7 oranında gerçekleşmiş bulunuyor. Aynı kaynakta öngörülerini açıklayan uzmanlara göre bu yılın son üç ayında düşüş eğilimi devam edecek ve 2008 yılı % 2-3 oranında artışla kapanacak. UNWTO nun Haziran ayında yayımladığı Barometer de 2008 yılına ilişkin yapılan artış öngörüsü % 3-4 arası idi. 2009 yılında ise artış oranının % 0 ile % 2 arasında gerçekleşmesi bekleniyor. Uluslararası Seyahat Sayısında Bölgelere Göre Gelişmeler % Avrupa: 2008 yılının sekiz aylık döneminde artış hızı bir önceki yıla göre % 2 olarak gerçekleşti. 2007 yılında ise bir önceki yıla göre % 5 oranında artış yaşanmıştı. Düşüşteki gerileme Avrupa nın tüm bölgelerinde görülüyor. Asya-Pasifik: Bu bölgede görülen artış oranı % 4. Kuzey- Doğu Asya ile Okyanusya en fazla etkilenen bölgeler oldular. Amerika: İlk sekiz ayda, % 6 lık artışla, 2007 yılının aynı dönemine göre daha iyi performans gösterdi. Bölgede yanlızca Temmuz ve Ağustos aylarında artış hızında çok az bir düşüş görüldü. Ortadoğu: Bu dönemin en iyi bölge oldu. Kesin veriler olmamakla birlikte bu bölgede yaşanan artış oranının % 17.3 civarında olduğu söyleniyor. 2007 yılında aynı döneme göre % 14.5 oranında artış yaşanmıştı. Afrika: Sahra altı ülkelerde, artış hızında büyük bir gerileme yaşansa da, Kuzey Afrika bölgesinde ciddi bir değişim yaşanmadı.
performansını gösteren Seyahat Hareketlerinde Olası Değişimler Uzun destinasyonlar yerine, yakın destinasyonlar ya da ülke içi seyahatler tercih edilecek Arkadaş-akraba ziyaretleri, sık ziyaretler, özel ilgi turlarında gerileme olacak İş seyahatlerinde, tatil dinlence seyahatlerine nazaran daha fazla gerileme yaşanması Öngörüler Ekonomik kriz nedeniyle, dünya seyahat sayısında yaşanan gerilemenin önümüzdeki kısa ve orta dönemde de devam etmesi bekleniyor 2008 yılının bir önceki yıla göre % 2-3 artışla kapanması bekleniyor 2009 yılında ise artış oranının % 0 ila 2 arasında gerçekleşeceği tahmin ediliyor bekleniyor Geceleme sayısında ve harcama miktarında gerileme olacak Destinasyon seçiminde döviz kurlarının oldukça etkili olması bekleniyor Firmalar, artan rekabet koşulları nedeniyle harcamalarında kısıtlamalara gidecekler Bu dönemde, turizm sektörü içinde yeralan tüm zincirlerin birlikte hareket etmeleri çok önemli Bölgelere Göre Öngörüler World Tourism Barometer a göre dünya seyahat sayısında, 2009 yılında da en fazla artışı Orta Doğu bölgesi % 3-8 artışla yakalayacak. Avrupa ile Asya & Pasifik bölgesindeki artış oranı Dünya ortalamasına paralel bir seyir izleyecek: % 0 ile 2 arası bir gelişim. Amerika ve Afrika nın, Avrupa dan daha iyi bir çıkış yakalaması bekleniyor. SARS tan bu yana böyle düşüş görülmedi Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği Dünya Seyahat Sayısında Bölgelere Göre Artış Oranları ve Öngörüler% 2007 2008 Ocak- Ağustos 2008 Ocak- Aralık 2009 Ocak- Aralık Dünya 6,6 3,7 2-3 0-2 Avrupa 4,9 1,7 1-2 0-2 Asya- 10.4 4.3 2-3 0-2 Pasifik Amerika 5.0 5.6 4-5 1-3 Afrika 7.0 3.2 3-5 2-6 Ortadoğu 14.5 17.3 9-15 3-8 Kaynak: UNWTO IATA tarafından yapılan açıklamada, 2008 yılının Eylül ayında, yolcu trafiğinde bir önceki yılın aynı ayına göre %-2.9 oranında ciddi bir düşüş yaşandığı belirtiliyor. Düşüşten Latin Amerika dışında bütün bölgelerin etkilendiği, bununla birlikte Asya-Pasifik ve Afrika nın en fazla etkilenen bölgeler olduğu belirtiliyor. IATA Genel Direktörü Giovanni Bisignani 2003
yılında yaşanan SARS olayından bu yana böyle düşüş görmedik. Petrol fiyatlarındaki ciddi düşüş, talepte meydana gelen gerilemeye engel olamadı diyor. Bisignani ye göre havayollarında yaşanacak zarar, 2008 yılı için tahmin edilen 5.2 milyar dolardan çok daha fazla olabilir. IATA 2009 yılı için ise 4.1 milyar dolarlık bir kayıp öngörüyor. IATA tarafından verilen bilgiye göre 2008 yılının dokuz aylık döneminde % 4.8 oranında kapasite artırımına gidilmesine karşın, artış ancak % 3.3 oranında gerçekleşti. Bölgelere göre bakıldığında Afrika % -2.8 ile tek düşen ülke olurken, Latin Amerika % 12.2 ile en iyi performans gösteren ülke oldu. Avrupa bölgesi ise ortalamanın altında bir çıkış yakaladı (%2.5). Çin, Hindistan ve Japonya ekonomisinde görülen sorunlar Eylül ayında bu ülkelerin yolcu trafiğinde % -6.8 oranında ciddi bir düşüşe neden oldu. Uluslar arası Havayolları Konseyi (ACI) de IATA tarafından açıklanan verilere yakın bilgiler veriyor. 9 aylık dönemde, yolcu trafiğinde 3.6 oranında artış görülürken, Eylül ayında % 2.7 oranında gerileme meydana geldiği söyleniyor. Ekonomik Kriz Konaklama Sektörünü de Vurdu Bölgelere Göre Otellerin Performası Doluluk Oranı (%) Ortalama Oda Fiyatı (ABD $) 12 Aylık Değişim 12 Aylık Değişim (Ekim 2007- (Ekim 2006- Değişim (Ekim 2007- (Ekim 2006- Değişim Eylül 2008) Eylül 2007) % Eylül 2008) Eylül 2007) % Avrupa 67.9 69.2-1.9 172 152 13.0 Avrupa (Avro 67.9 69.2-1.9 112 112 0.4 ülkeleri) Orta Doğu 73.4 70.0 4.8 169 147 15.3 Asya & Pasifik 67.8 70.6-4.0 147 128 15.3 Kuzey Amerika 63.1 64.9-2.9 109 104 4.1 Orta ve Güney 66.6 64.5 3.3 118 99 19.1 Amerika Kaynak: UNWTO / World Tourism Barometer -STR Global den elde edilen veriler Bazı Önemli Avrupa Şehirlerinde Doluluk Oranlarında Değişimler % 12 Aylık Değişim Ekim 2007- Ekim 2006- Eylül 2008 Eylül 2007 Değişi m % Londra 81.4 81.6-0.3 Paris 78.7 77.3 1.7 Amsterdam 77.5 81.3-4.7 Zürih 74.8 77.8-3.9 İstanbul 73.6 73.6 0.0 Viyena 71.0 74.0-4.2 Brüksel 70.8 68.5 3.3 Berlin 70.0 71.5-2.1 Atina 67.8 69.7-2.7 Prag 66.4 70.9-6.3 Roma 66.1 71.3-7.3 Budepeşte 65.0 67.5-3.7 Madrid 65.0 67.8-4.2 UNWTO / World Tourism Barometer-STR Global den elde edilen veriler
Birçok ülkede ekonominin kötüye gitmesi, enflasyon oranlarındaki artış, tüketicinin güvenini sarstı ve bu nedenle de yapacakları harcamalarda kısıtlamaya gittiler. Tatil harcamalarıdaki kısıtlama da bunlardan biri oldu. Barometer de verilen bilgiye göre 2008 yılının ikinci yarısından sonra birçok bölgede konaklama sektöründe gerilemeler başgösterdi. Hotel fiyatlarında genel olarak artış olmasına karşın, doluluk oranlarında 2007 yılına göre gerileme yaşandı. En büyük gerileme Asya& Pasifik bölgesi ile Kuzey Amerika da görülüyor. Orta Doğu ise bölgeler arasında tek çıkış yakalayan bölge olarak dikkat çekiyor: % 4.8 oranında artış. STR Global tarafından yapılan ve Barometer da yayımlanan bir araştırmaya göre, Avrupa nın önemli şehirlerinde bulunan otel doluluk oranlarının 12 aylık değişimleri, bir önceki döneme göre kıyaslandığında, Brüksel ve Paris haricinde bir gerileme sözkonusu. En büyük gerileme Roma ve Prag şehirlerinde yaşanmış. Madris, Amsterdam ve Viyana da gerileme gösteren şehirler olmuşlar. Aynı kaynakta, İstanbul un otel doluluk oranlarında bir önceki yılın aynı dönemine göre bir değişim olmadığı belirtiliyor. Dünya Ekonomisinde Öngörüler Dünya Turizm Örgütü nün IMF verilerine dayanarak verdiği bilgiye göre Dünya GSMH sinin 2008 yılında % 3.9 oranında artış göstermesi bekleniyor, 2009 için yapılan tahmin ise % 3. IMF e göre bu artış oranı 2002 yılında bu yana görülen en düşük artış oranı. Aynı kaynakta 1995-2007 yılları arasında ortalama GSMH artışının yıllık % 3.9 oranında olduğu söyleniyor. Avrupa ülkelerinde 2008 ve 2009 GSMH öngörülerinde genel olarak bir düşüş beklenirken, Rusya, Çin, Hindistan gibi hızla büyüyen ekonomilerin öngörülerinde de özellikle 2008 yılı için dikkat çekici artışlar sözkonusu. Suudi, Arabistan ve Mısır ın artış oranları da 1995-2007 yıllarını kapsayan dönemlerin üstünde bir seyir izliyor. IMF ye göre Türkiye ekonomisi de 2008 ve 2009 yıllarında gerileme gösterecek ülkelerden. IMF in bazı ülkelere göre GSMH artış öngörüsü Ülke 2008 2009 Ortalama Artış (1995-2007) Almanya 1.3 0.2 2.2 Fransa 1.9 0.0 2.2 İtalya -0.1-0.2 1.4 İspanya 1.4-0.2 3.7 Yunanistan 3.2 2.0 3.9 İngiltere 1.0-0.1 2.9 Rusya 7.0 5.5 4.5 Türkiye 3.5 3.0 4.6 ABD 1.6 0.1 3.1 Kanada 0.7 1.2 3.3 Japonya 0.7 0.5 1.3 Çin 9.7 9.3 9.5 Hindistan 7.9 6.9 6.8 S.Arabistan 5.9 4.3 3.2 BAE 7.0 6.0 6.6 Mısır 7.2 6.0 5.2 Kaynak: UNWTO tarafından IMF verilerine dayanılarak derlenmiş Petrol Fiyatları
UNWTO nun Uluslar arası Enerji Ajansı (IEA) ya dayanarak verdiği bilgiye göre, 2008 yılının ilk aylarında tepe noktasına gelen petrol fiyatları, talebin azalması üzerine gerilemeye başladı. Temmuz ayında 150 dolarlara ulaşan fiyatlar Ekim ayı başında 90 dolarlara kadar geriledi. IEA ya göre petrol talebi 2008 in son çeyreğinde ve 2009 yılında da gerilemeye devam edecek. Bu durumun petrol fiyatlarında bir denge yaratması bekleniyor. Bununla birlikte, OPEC in üretimi azaltması ve hızla büyüyen ekonomilerin petrol fiyatlarını artırmasının da muhtemel olduğu söyleniyor. Türkiye Turizm Pazarına Yönelik Öngörüler Dünya krizinin Türkiye ye yansımasına gelince; krize bağlı olarak artan işsizlik ve kredi olanaklarının azalmasıyla birlikte küresel çapta seyahat edenlerin sayısında genel bir gerileme olacaktır. Seyahat eğilimlerinde birkaç yıldır yaşanan değişimin, önümüzdeki süreçte de devam edeceği tahmin ediliyor. Kendi ülkesinde kalmayı, ya da yakın komşu ülkelere gitmeyi tercih eden insanların sayısında ciddi artışlar olacaktır. Dolayısıyla dünya seyahat eğilimindeki değişim -ki yüksek petrol fiyatları bu eğilimi uzun zamandır başlatmıştı- Türkiye ye de doğrudan yansıyacaktır. 2008 yılında uzak destinasyonlardan gelen ziyaretçi sayısında meydana gelen düşüş eğiliminin önümüzdeki yıl da devam edecektir. Yukarıda IMF verilerine dayanılarak verilen bilgilerde, 2008 ve 2009 yıllarında Avrupa nın Türkiye açısından önemli turizm pazarlarının GSMH sinde düşüşler olduğu görülüyor. Dolayısıyla bu ülke vatandaşlarının seyahat ederken daha temkinli davranacakları tahmin ediliyor. Bununla birlikte gerek Eurozone da olmaması, gerekse kur avantajı nedeniyle Türkiye hala cazibesini koruyor. Ayrıca, çeşitli kaynaklardan edindiğimiz bilgiye göre 2009 yılında tur oparatörlerinin genel eğilimi her şey dahil paket turlardan yana olacak Her şey dahil sisteminin en çok kurumsallaştığı ülkelerin başında da Türkiye geliyor. Bu nedenle yabancı tur operatörlerinin destinasyon seçiminde Türkiye nin bu avantajını da gözönüne alacaklarını düşünülüyor. Yakın destinasyonlar ve komşuları için de Türkiye, hala en cazip ülkelerden birisi. Dolar ve Avro nun birçok ülkenin para birimi karşısında değer kazanması, tüketicinin kur değişiminden en az zarar görecekleri ülkeleri tercih etmelerine neden olacaktır. Tüm bu veriler gözönünde bulundurulduğunda Türkiye nin, küresel krizin daha da derinleşmemesi ve olağanüstü bir durum yaşanmaması durumunda, 2009 turizm yılını negatif bir tabloyla kapatmayacağı tahmin ediliyor. Almanya Pazarından Türkiye İçin Olumlu Sinyaller Almanya nın önde gelen turizm portallarından FVW de yayımlanan habere göre Alman tur operatörleri, devam eden ekonomik durgunluğa rağmen, 2009 yılında Almanya dan Türkiye ye olan seyahat talebinde sorunlar yaşanmayacağına dair sinyaller veriyorlar. FVW de Almanya nın önde gelen tur operatörlerinden TUI tarafından yapılan açıklamada, dünya ekonomisinde yaşanan ekonomik sıkıntıların turizm sektörüne yansımasının bir otomotiv sektörüne yansıması kadar ağır olmayacağı hatta 2009 yılı fiyatlarında yüzde % 4 lere ulaşan artışlar yaşanacağı belirtiliyor. TUI Almanya Genel Direktörü Volker Böttcher,
2009 yazı için fiyat savaşlarına girmeyeceklerini, kapasitelerini yeterli düzeyde tutup, kaliteli ve bol ürünlü broşürlere ağırlık vereceklerini belirtiyor. Böttcher, 2009 yılında Türkiye, Girit ve Rodos ta olmak üzere yeni açılan Sensimar adlı yeni bir otel markasıyla hizmet vereceklerini, Akdeniz in toplam turlar içindeki payını % 47 den, % 55 lere çıkaracaklarını söylüyor. Böttcher, herşey dahilin 2009 yılının da yıldızı olacağını belirtiyor. Almanya nın önde gelen Türk kökenli tur operatörlerinden Öger Tour tarafından yapılan açıklamada da 2009 yılı Türkiye satışlarının 2008 yılına göre % 12 oranında bir artış yaşanacağı belirtiliyor. Öger de tur fiyatlarına yükselen maliyetler nedeniyle yüzde 3-4 oranında artış uygulayacağını belirtiyor. Almanya nın bir diğer tur operatörlerinden Schauinsland Reisen tarafından yapılan açıklamada da Almanya için 2009 yılında Akdeniz in oldukça revaçta olacağı söyleniyor. Firmanın ilk kez 2009 yaz sezonu için ayrı bir Türkiye kataloğu çıkardığı belirtiliyor. Kaynak: www.fvw.com İngiltere Pazarından da Olumlu Sinyaller Geliyor 10-13 Kasım tarihleri arasında Londra da gerçekleştirilen dünyanın en önemli turizm furlarından WTM London Fuarı na Türkiye den katılan uzmanlar, ekonomik krizin tüm dünyada olduğu gibi İngiltere turizm pazarında da bir daralma yaratacağını, bununla birlikte seyahat edenlerin gidecekleri ülkelerin başında Türkiye nin geldiğini belirtiyorlar. Nitekim Travelmole seyahat portalında çıkan bir haberde İngiliz Wings Abroad adlı tur operatörünün 2009 yılı yaz sezonu için Türkiye kapasitesini artırdığı belirtiliyor. Haberde, firmanın 2008 yılında Türkiye ye 10 bin kişilik kapasite ayırırken, önümüzdeki yıl bu rakamı 15 bine çıkaracağı belirtiliyor. Firma tarafından yapılan açıklamada 2009 yılı yaz sezonu için Türkiye ye yoğun talep olduğu belirtiliyor. >>