EMNiYET GENEL MÜOÜRLÜÖÜ TRAFiK HizMETLERi BAŞKANllGI TESCIL VE SURUCU BELGESIIŞLEIYILERI REHBERI

istanbul TicARET ODASı YAYıN NO: 2000-24 EMNiYET GENEL MÜOÜRLÜÖÜ TRAFiK HizMETLERi BAŞKANllGI TESCIL VE SURUCU BELGESIIŞLEIYILERI REHBERI Yazanlar Ayhan TEZCAN Emn. Amr. A. Hikmet AKGÜN Emn. Amr. Yusuf AVAN Emn. Amr. Edidör Prof. Dr. Gürhan CAN TRAFiK EGiTiM VE ARAŞTIRMA DAiRE BAŞKANllGI

Bu eser, Karayolları Trafiği Polis Okulunun eğitimlerinde kullanılmak üzere hazırlanmış ve Emniyet Genel Müdürlüğü, Trafik Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı'nın 30.06.2000 tarih ve 154180 sayılı izni neticesinde istanbul Ticaret Odası tarafından bastırılmıştır. Ağustos 2000 istanbul ISBN 975-512-462-4 ita Yayınları için ayrıntılı bilgi Ticari Dokümantasyon Şubesi'nden edinilebilir. Tel: (212) 511 41 50 - (212) 225/303 Faks : (212) 513 88 27 - (212) 5201027 E. Posta: dokümantasyon@tr-ito.com Baskı: Prive Grafik & Matbacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Tel: (0212) 5273324-526 37 27-526 47 12 Fax: (0212) 511 1201

ÖNSÖZ Günümüzde, tescil ve sürücü belgesi işlemleri konusundaki bilgi eksikliği, bu konuda bürokratik işlemlerin fazlalığı ve işlemlerin uzun sürmesi gibi sebepler başvuru sahiplerine ciddi sıkıntılar yaşatmaktadır. işlemlerin daha yalın hale getirilmesi gerekliliğinin yanı sıra başvuru sahiplerinin mevcut uygulama hakkında bilgilendirilmesi bu konuda yaşanan sıkıntıları önemli ölçüde hatifletecektir. Bu sebeplerle, trafikte tescil işlemleri, trafik belgesi, plakalar ve sürücü bir şekilde işleyen bu kitabın önemli bir başvuru kaynağı belgesi konularını eğitici olacağı düşünülmektedir. Bu eser, Emniyet Genel Müdürlüğü, Trafik Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı'nın, izni neticesinde istanbul Ticaret Odası tarafından tüm ilgililerin yararlanabileceği bir el kitabı olarak bastırılmış olup, yakın işbirliği nedeniyle kendilerine şükranlarımızı sunuyorum. Bu yayınımızın, başta üyelerimiz olmak üzere tüm ilgililere faydalı olmasını dilerim. Genel Sekreter Prof. Dr. ismail Özaslan

içindekiler SAYFA ı. ARAÇLARıN TESciL ZORUNLULUGU... 7 1. Giriş...,... 7 2. Araçların Tescil Edilmesi Zorunluluğu... 8 3. Tescil!şlemine Yetkili Kuruluşlar ve Tescil Edilecek Araçlar... 9 4. Tescil Işleminin Zorunlu Olmadığı Haller... 10 5. Araçları Tescil Ettirme Süreleri... 10 6. Ceza Işlemleri... 10 II. TESciL işlemleri... 14 1. Giriş... 15 2. Tescil Belgesi ve Geçerliliği.... 15 3. Trafik Belgesi ve Geçerliliği... 16 4. Kaybedilen, Kullanılamaz Hale Gelen Belge ve Plakalar... 16 5. Defter, Form ve Belgelerin Düzenlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar... 16 5.1. Araç Trafik Tescil Müracaat işlem Formu (EK-1) Düzenlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar... 17 5.2. Motorlu Araç Tescili ve Trafik Belgesi Kayıt Defteri... 19 5.3. Motorlu Araç Tescil Belgesi Düzenlenmesi... 20 5.4. Motorl~ Araç Trafik Belgesi... 20 6. Yeni Kayıt lşleml~ri... 20 6.1. Yeni Kayıtta Istenecek Bilgi ve Belgeler... 21 6.2. Yeni Kayıtta Uyulacak Esas ve Usuller... 2i 7. Satış ve Devirlerde Tescil Işlemleri... :... 23 7.1. Satılan veya Devredilen Araçların Tescilinde Istenecek Bilgi ve Belgeler... 23 7.2. Satılan veya Devredilen Araçların Tescilinde Uyulacak Esas ve Usuller... 24 8. Araçların T~scilinin Başka Trafik Tescil Kuruluşuna Naklinde Yapılacak Işlemler... 25 8.1. Tescilin Naklinde Istenecek Bilgi ve Belgeler... 25 8.2. Tescilin Naklinde Uygulanacak Esas ve Usuller....,... 26 9. Çekici ve Römorkların )"escili... 27 10. Iş Makinelerinin Tescil lşle.mleri.... 28 11. Motorşuz Taşıtları n Tescil Işlemleri... 29 12. Ceza ışlemleri... 29 III. ARAÇ TESciL işlemleri ile ilgili DiGER DÜZENLEMELER... 34 1. Giriş... 35 2. Araçlara Ait Ayırım ve Tanınma Işaretleri... 35 3. Zapt Ve MüsadEilre Edilen Araçlar... 36 4. Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Ar~çları.n Satışı ve Tescilleri... 36 5. Haciz ve Rehin Alınan Araçlarla Ilgili Işlemler... 37 6. Milli Emlak Müd.ürıüğü ve Memurlarınca Satışı Yapılan Araçlarla Ilgili Işlemler... 37 7. Araçlfl,rın Hurdaya Çıkarılması... 37 7.1. Ozel Araçların Hurdaya Çıkarılması... 38 5

7.2. Resmi Araçların Hurdaya Çıkarılması.... 39 8. Araçların Trafikten Çekilmesi ve Tekrar Trafiğe Çıkarılması... 39 8.1. Araçların Trafikten Çekilmesi... 39 8.2. Trafikten Çekilen Araçların Tekrar Trafiğe Çıkarılması.....40 9. Hırsızlık veya EmniYE?ti Suistimal Suretiyle Çalınan Araçlar Hakkında Yapılacak Işlemler....40 LV. GEçiCi TRAFiK BELGESi VE PLAKALAR... 44 1. Giriş... 45 2. Geçici Trafik Belge ve Plakaların Verilmesi.....45 2.1. "A" Geçici Trafik Belgesi ve Plakalar....45 2.2. "B" Geçici Trafik Belgesi ve Plakalar....47 2.3. "C" Geçici Trafik Belgesi ve Plakalar....47 2.4. "D" Geçici Trafik Belgesi ve Plakalar... :....48 2.4.1.Yurt Dışından Getirilecek Araçlar I.çin I.stenecek Belgeler....48 2.4.2.Yurt Dışında Götürülecek Araçlar Için Istenecek Belgeler....48 2.5. "E" Geçici Trafik Belgesi ve Plakalar....49 2.6. "F" Geçici Trafik Belgesi ve Plakçı.lar....49 3. Günlü ve Saatli Olarak Trafiğe Çıkış Izni Verilmesi... 49 V. TESciL PLAKALARI... 53 1. Giriş... 54 2. Plakaların Nitelikleri ve Ölçüleri... 54 2.1. Plakaların Nitelikleri... 54 2.2. Ölçüler... 54 3. Plakaların Takılma Yerleri ve Saylları....,... 55 4. Plakaların Harf ve Rakam Grupları... ;... 56 5. Plaka Zeminleri ile Harf ve Rakam Gruplarının Renkleri... 57 6. Tescil Plaka Sıra Numarası Verilmesi... 57 7. Özel Tahsisli Plakalar... 58 8. Ad, Soyadı ve Ticari Unvana Göre Verilecek Plakalar... 58 VI. SÜRÜCÜ BELGESi işlemleri... 62 1. Giriş... 63 2. Sürücü Belgelerinin Sınıfları ve Yetki Durumu... 63 3. Uluslararası Sürücü Belgeleri... 64 4. Römork Takarak Araç Kullanma Yetkisi... 64 5. Sürücü Belgelerinin Geçerlilik Süresi ve Değiştirilmesi... 65 6. Sürüc~ Adaylarında Aranacak Şartlar... 65 7. Ceza Işlemleri... 66 VII. SÜRÜCÜ BELGELERiNiN DÜZENLENMESi VE VERiLMESi ESASLARI... 69 1. Giriş... 70 2. Müracaatların Kabulü, Değerlendirilmesi ve Sürücü Belgelerinin Düzenlenmesi... 70 3. Zayi.. Edilen veya Yıpranan Sürücü Belgelerinin Değiştirilmesi... 74 4. Dış Ulkelerden Alınmış Olan Sürücü Belgeleri... 75 5. Sürüc~ Belgeleri Sicil lşlemleri... 76 6. Ceza Işlemleri... 77 6

ı. ARAÇLARıN TESciL ZORUNLULUGU Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, araçların tescil belgesi alma zorunluluğunun nedenini açıklayabilecek, Co tescil işlemine yetkili kuruluşları tanıyabilecek, tescil belgesi alınmasının zorunlu olmadığı halleri sayabilecek, araçların ne kadar sürede tescil edilmesi gerektiğini kavrayabilecek, araç tescil süresinin geçmesi durumunda cezanın nasıl uygulanacağını açıklayabileceksinizo Içindekiler Giriş Araçların Tescil Edilmesinin Yasal Zorunluluğu Tescil işlemine Yetkili Kuruluşlar ve Tescil Edilecek Araçlar Tescil işleminin Zorunlu Olmadığı Haller Araç Tescil Ettirme Süresi Ceza Uygulama Özet Değerlendirme Soruları Ek Okuma Kaynakları Çalışma Önerileri Bu üniteyi çalışmadan önce, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununun Dördüncü Kısmının Birinci Bölümünü gözden geçiriniz. Tip Onay Yönetmeliğiyle ilgili genelgeleri inceleyiniz. 1. Giriş Bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeler, çağdaş insanın yaşamında da önemli değişikliklere yol açmaktadır. Bugünün bireyleri, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin insanoğluna sağladığı olanaklardan azami ölçüde yararlanabilme çabası içindedirler. Bu anlayışın doğal bir sonucu olarak, pek çok insan yaşamını kolaylaştıracak teknolojik araç ve gereçlere sahip olma çabasına yönelmiş bulunmaktadır. Bu bağlamda motorlu taşıtlar da artık lüks olmaktan çıkmış, günümüz bireyleri için doğal bir gereksinim haline gelmiştir. Ne var ki teknolojik gelişmelerin sonuçları, bir yandan yaşamı kolaylaştırırken, diğer yandan da baş edilmesi güç, yeni sorunlara neden olabilmektedir. işte her geçen gün trafiğe giderek artan miktarlarda yeni araçların girmesi de, günümüzün önemli bir sorunu olarak ilgililerin dikkatlerini trafik üzerinde yoğunlaştırmaktadır. Ne var ki; artan araç sayısının etkisiyle ciddi boyutlara ulaşan trafik sorunlarını en aza indirebilmek

için, trafik güvenliğinin ve düzenin sağlanması gerekmektedir. Trafik güvenliği ve düzenini sağlayabilmede ise, araçların ilgili yasada belirtileri sürelerde tescil edilmesi önemli görülmektedir. Araçların tescil edilmesi; araç ve araç sahibi hakkında gerekli olan bilgilerin tam, doğru ve güncelolarak elde edilmesini sağlamakta, gerekli hallerde aracın ve sahibinin bulunmasını olanaklı işlemlerin takibini kolaylaştırmaktadır. kılarak adli Bu ünitede araçların tescil edilmesine ilişkin yasal zorunluluk, tescil işlemlerini yerine getirecek olan yetkili kuruluşlar, tescil işleminin zorunlu olmadığı haller, tescil süresi ve süresinde tescil edilmeyen araç sahiplerine uygulanacak cezai müeyyideler üzerinde durulacaktır. 2. Araçların Tescil Edilmesi Zorunluluğu Araçların tescil edilmesi; aracın kendisine ve sahibine ilişkin olan belgelerden kontrol edilerek, kaydedilmesi suretiyle aracın resmileştirilmesidir. bilgi!erin, geçerliliği varlığının Geçerli belgeler, yürürlükte bulunan mevzuat ile belirlenen niteliğe sahip, yasa ile yetki verilen görevlilerin kontrolünden geçerek onaylanmış ve ilgili yasalarla düzenleme yetkisi verilen şahıslar tarafından düzenlenmiş belgelerdir. Tescil işlemi yasa ile yetki verilen kuruluşlar tarafından yapılır. Yasal mevzuatla düzenlenen esas ve usuller takip edilerek yapılacak işlem sonunda araç, resmi olarak kayıtlara alınmış olur. Bu safhadan sonra yapılacak tüm işlemlere yasal dayanak teşkil edecek işlem belge ve plakaların onaylanıp mühürlenmesi suretiyle tamamlanır. Araçların tescil ettirilmesi zorunluluğuna ilişkin hükümlere, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 19. maddesi ile Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 28. maddesinde yer verilerek, ilgili maddelerde, araç sahiplerinin araçlarını yönetmelikte belirtilen esaslara göre yetkili kuruluşa tescil ettirmek ve tescil belgesi almak zorunda olduklarından söz edilmektedir. araç: karayollannda kullan/bilen motorlu, motorsuz ve özel amaçli taşıtlar ile iş makinalan ve lastik tekerlekli traktörlerin Tescil zorunluluğunun trafik güvenliği ve düzeni için sizce başka ne gibi yararlan vard,,?

3. Tescil işlemine Yetkili Kuruluşlar ve Tescil Edilecek Araçlar Tescil işleminin gerçekleştirilmesi ile aracın varlığı da resmileştirilmiş olur ki bu, aracın varlığını herkesin kabul etmesi demektir. Araç tescil işlemini yerine getirecek olan kuruluşların yetkileri ile bu yetkilerini hangi tür araçlar için ne şekilde kullanabilecekleri yasa ile düzenlenmiştir. Araç tescil edebilme yetkisine sahip olan kuruluşlarla bu kuruluşların tescil edecekleri araçlar, Karayolları Trafik Kanunu'nun 22. maddesi ile Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 29. maddesinde belirtilmiştir. Bu maddelerde; askeri araçlar, raylı sistemde çalışan araçlar, iş makinası türünde olan araçlar ve motorsuz araçlar ile bu araçların dışındaki araçların tescil işlemlerini yapan kuruluşlar değişmektedir. Buna göre; Askeri Araçlar: Askeri araçlar ile anlaşmalara göre askeri amaçla ülkemizde bulunan kuruluşlara ait araçların tescilleri Türk Silahlı Kuvvetleri'nce yapılır. o Raylı Sistemde Çalışan Araçlar: Kullanıldığı yerlere göreait olduğu kuruluşlarca tescilleri yapılır. o iş Makinası Türünden Araçlar: o Kamu kuruluşlarına ait olanlar ilgili kuruluşlarca, o Özel ve tüzel kişilere ait olanlardan tarım kesiminde kullanılanlar ziraat odalarınca, diğerlerinin üyesi oldukları ticaret, sanayi ya da ticaret ve sanayi odalarınca tescilleri yapılır. o Motorsuz Araçlar: iı trafik komisyonlarınca gerekli görülenler (tarım kesiminde kullanılanlar hariç) belediyelerce tescil edilir. o taşıt:karayo/unda insan, hayvan ve yük taşımaye!yarayan araç/ardır. Bun/ardan makine gücoile yürütülenlere mnoıorlu taşıt", insan ve hayvangücü i/e yürütq/en/ere "Motorlutaşıt) denii Yukarıda sayılanlar dışındaki bütün motorlu araçlar trafik tescil kuruluşlarınca yapılır. Trafik Tescil kuru/uş/anncatescili yaplfacak olanaraçlara birkaç örnek verebilirmisiniz? Trafik tescil kuruluşlarınca tescili yapılacak araçlara otomobil, otobüs, arazi taşıtı, lastik tekerlekli traktörler gibi araçları örnek olarak gösterebiliriz. Trafik tescil kuruluşlarımızca tescili yapılması gereken motorlu taşıtlara takılarak kullanılacak yapıda ve yüklü ağırlığı 750 kg üstünde olan römork ve yarı tescilleri de trafik tescil kuruluşlarınca yapılır. römorkların

4. Tescil işleminin Zorunlu Olmadığı Ha/ler Ülkemizde bazı araçlar için trafik tescil işlemlerinin yaptırılması zorunlu değildir. Bu konuyla ilişkin hükümler Karayolları Trafik Kanunu'nun 19. maddesi ve Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 28. maddesinde yer almakta ve tescil işlemine tabi olmayan araçlar şöyle sıralanmaktadır: Tescil edildiği ülkenin tescil belgesi ve plakası olanlardan; Geçici olarak ülkemize girmesine izin verilen araçlar, ikili ya da çok taraflı anlaşmalara göre ülkemizde tescil mecburiyeti getirilmeyen araçlar, Motorlu araçları imal, tadil, ihraç edenlerin ve satıcılığını yapanların; ithal, ihraç, depolama, sergileme ve satış amacı ile bu işlere ait yerlerde maliki olarak bulundurdukları araçlar, Belediyelerce tescili yapılacak olanlar dışındaki bütün motorsuz taşıtlar. 5. Araçları Tescil Ettirme Süreleri Araç sahipleri araçlarının tescil işlemlerini belli süreler içerisinde yaptırmak zorundadırlar. Araçların tescil süreleri ile ilgili hükümler; Karayolları Trafik Kanunu'nun 20. maddesi ile ilgili yönetmeliğin 29. maddesinde düzenlenmiştir. Araç sahipleri ilgili yasa ve yönetmelikte belirtilen süreler içinde, araçlarının tescilini yaptırmak üzere yetkili kuruluşlara yazılı olarak başvurmak zorundadırlar. Araçların ne kadar sürede tescil ettirilmesi gerektiği; aracın ilk kez tescil ettiriiecek olması ya da tescilli bir aracın satın veya devir alınmasına göre değişmektedir. Araç sahipleri, ülkemizde ilk defa tescil edilecek araçlar için satın alma ya da gümrükten çekme tarihinden itibaren 3 ay içinde, ilgili tescil kuruluşuna yazı!ı olarak müracaat etmek zorundadırlar. Tescil edilmiş araçları satın ya da devir alanlar 1 ay içinde ilgili tescil kuruluşuna müracaat etmek zorundadırlar. 6. Ceza işlemleri Araçların belirlenen sürelerde yetkili tescil kuruluşlarına müracaat edilerek tescilin yapılması zorunludur. Yasa hükmüne uymayarak tescil sürelerini geçirenler hakkında 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 20. maddesi uyarınca ceza işlemi uygulanır. Buna göre; ilk kez tescili yapılması gereken araçları üç ay içinde tescil ettirmeyenlerle, tescilli bir aracı satın veya devir aldığı tarihtensonra bir ay içinde tescil ettirmeyenlere para cezası verilir ve araçlar tescili yapılıncaya kadar trafik zabıtasınca trafikten men edilir. 10

Özet Araçların tescil edilmesi, araç ve araç sahibine ilişkin bilgilerin kaydedilerek aracın resmileştirilmesidir. Araç tescili, ilgili yasa ve yönetmeliklerce yetkili kılınan mercilerce yapılabilir. Her araç sahibi, aracını yasa ve yönetmeliklerce kendine tanınan süre içerisinde, ilgili kuruluşlara tescil ettirmekle yükümlüdür. Araç tescili ve tescil işlemlerini yerine getirme yetki ve sorumluluğuna sahip kuruluşlarla, bunların yetkilerini hangi tür araçlar için ne şekilde kullanabilecekleri 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile Karayolları Trafik Yönetmeliği'nde düzenlenmiştir. Araçların tesciline ilişkin yasa ve yönetmeliklere göre; askeri araçlar, raylı sistemde çalışan araçlar, iş makineleri cinsi araçlar ve motorsuz araçlar ile bu araçların dışındaki araçların tescil işlemlerinin farklı kuruluşlar tarafından yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu bağlamda askeri araçların tescilini Türk Silahlı Kuvvetleri, raylı sistemde çalışan araçların tescilini ait olduğu kuruluşlar, kamu kuruluşlarına ait iş makineleri cinsi araçların tescilini ilgili kuruluşlar, özel ve tüzel kişilere ait iş makineleri cinsi araçların tescilini ise ilgili odalar yapmaktadır. Tarım kesiminde kullanılan motorsuz araçlar hariç olmak üzere il trafik komisyonlarınca tescili gerekli görülen diğer motorsuz araçları belediyeler, bütün bunların dışında kalan motorlu araçların tescilini ise trafik tescil kuruluşları yaparlar. ilgili Kanun ve Yönetmelik'te sayılan bazı koşulları taşıyan araçların tescil edilmesi zorunlu değildir. Araç sahipleri, tescil ile ilgili Kanun ve Yönetmelik'te belirtilen süreler içinde araçlarını tescil ettirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen araç sahipleri hakkında, kanunun gerekli gördüğü cezai müeyyideler uygulanır. Değerlendirme Soruları Aşağıdaki soruların yanıtlarını bulunuz. 1. Ülkemizde ilk defa tescil edilecek bir otomobil ne kadar sürede tescil ettirilmek zorundadır? A) 1 ay B) 3 ay C) 1 yıl D) 3 yıl E) 6 ay 11

2. Tramvay tescili hangi kuruluş tarafından yapılır? A) Belediye B) Tescil Şube Müdürlüğü C) Karayolları D) Ticaret ve Sanayi Odası E) Ziraat Odası 3. Hangi kuruluş araçları tescil etme yetkisine sahip değiidir? A) Ticaret ve Sanayi Odası B) Ziraat Odası C) Şoförler ve Otomobilciler Odası D) Belediye E) Köy Hizmetleri 4. Noterden satış veya devir edilen araç ne kadar sürede tescil ettirilmek zorundadır? A) 15 gün B) 1 ay C) 3 ay D) 3 yıl E) 1 yıl Aşağıdaki cümlelerin DOGRU ya da YANlıŞ olduklarını belirleyiniz. 5. Arazi taşıtları ziraat odalarınca tescil edilir. 6. Toplu ithal edilen araçlar Gümrükten çekme tarihinden itibaren 3 ay içinde tescil ettirilir. 7. Traktör römorkları Tescil Şube ya da bürolarınca tescil edilir. 8. iı Trafik Komisyonundan karar alınması halinde bisikletler, belediyeler tarafından tescil edilir. 9. Motorsuz araçları tescil ettirme zorunluluğu yoktur. 10. Araçlarını zamanında tescil ettirmeyenler hakkında ceza i müeyyide uygulanır. Ek Okuma Kaynakları Karayolları Trafik Kanunu (2918 S.K.), 1983. Karayolları Trafik Yönetmeliği. Ankara: içişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü, 1997. 12

Soruların Yanıtları 1: B 2: A 3: C 4: B 5: Y 6: Y 7: D 8: D 9: Y 10: D 13

II. TESciL işlemleri Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, tescil ve trafik belgeleri ile, bu belgelerin geçerlilik sürelerini kavrayabilecek, bölge ve tescil plakalarının kaybedilmesinde ve değiştirilmesinde uyulacak esasları açıklayabilecek, müracaat formunu kontrol edebilecek, araç tescil defteri tutabilecek, tescil belgesi ve trafik belgesi düzenleyebilecek, yeni kayıtta, satışta, devirlerde ve nakillerde gerekli belgeleri sayabilecek, çekici ve römorkların tescilini açıklayabilecek, iş makineleri ve motorsuz araçların tescil işlemlerini yapacak kuruluşları ve nasıl tescil edileceklerini kavrayabileceksiniz. içindekiler Giriş Tescil Belgesi ve Geçerliliği Trafik Belgesi ve Geçerliliği Kaybedilen, Kullanılamaz Hale Gelen Belge ve Plakalar Defter, Form ve Belgelerin Düzenlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar Yeni Kayıt işlemleri Satış ve Devirlerde Tescil işlemleri Araçların Tescilinin Başka Trafik Tescil Kuruluşuna Naklinde Yapılacak işlemler Çekici ve Römorkların Tescili iş Makinelerinin Tescil işlemleri Motorsuz Araçların Tescil işlemleri Ceza işlemleri Özet Değerlendirme Soruları Ek Okuma Kaynakları Çalışma Önerileri Bu üniteyi çalışmadan önce, Karayolları Trafik Kanunu'nun 4. Kısım 1. ve 2. Bölümlerini okuyunuz. 1. Üniteyi inceleyiniz. Karayolları Trafik Yönetmeliğinin tanımlar bölümünde genel tanımları ve araçlarla ilgili tanımları dikkatle okuyup, benzer ve farklı bölümleri aranızda tartışınız. Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 4. Kısmını okuyunuz. Araçların imal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğe, Tip Onay Yönetmeliğine, Türk Silahlı Kuvvetleri Motorlu Kara Nakil Araçları Sefer Görev Emri'nde yer alan talimata göz atınız. Tescil ile ilgili genelgeleri takip ediniz. 14

~ 1. Giriş Ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda gelişen toplumumuzda, araçlar vazgeçilmez ihtiyaç olmuşlardır. Hiç şüphesiz ki, hızla da sayıları artacaktır. Bunun sonucunda doğan düzenli kayıt tutma, işlemlerde birlik sağlama ve hızlandırma, eksiksiz ve doğru işlem yapma, bilgisayar ortamına güncelolarak aktarma, trafik güvenliği ve düzeni için değişik alanlara yönelik istatistikler tutma gibi başlıca konuları özenle takip etmek gerekir. Bu ünitede araçların tescil işlemlerine ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Ünitede önce tescil belgesi ve trafik belgesi ile bu belgelerin geçerlilik sürelerine değinilmiş, daha sonra sırası ile kaybedilen ve kullanılmayacak durumdaki belgeler hakkında yapılacak olan işlemler açıklanmıştır. Ünitenin ilerleyen bölümlerinde ise araçların tescilinde kullanılan defter, form ve belgelerin düzenlenmesi ile ilgili bilgilere yer verilerek; yeni kayıtta, satış ve devirler ile nakillerdeki tescil işlemleri açıklanmış bulunmaktadır. Ünitede son olarak çekiciler, römorklar, iş makineleri ve motorsuz araçların tesciline ilişkin bilgilere yer verilerek, araçların tescili ile ilgili cezai mlleyyide gerektiren durumlara değinilmiştir. 2. Tescil Belgesi ve Geçerliliği Tescil belgesinin geçerliliği için belli bir süre sınırlaması yoktur. Ancak satış ve devir halinde Karayolları Trafik Kanunu'nun 20. maddesinin "C" bendi gereğince 1 ay süreyle geçerlidir. Adres değişikliğinde, aracın rengi değiştirildiğinde, araçta herhangi bir teknik değişiklik yapılması ya da kullanım amacı değiştirilerek aracın özel amaçlı taşıt haline dönüştürülmesinde, KTK"un 32. maddesi birinci fıkrası gereğince tescil belgesi 30 gün süreyle geçerlidir. Aracın hurdaya çıkarılmasında tescil belgesine "Hurdaya çıkarılmıştır" kaşesi vurulur. Tescil belgesi bu durumda aracın hurda olarak satışında sahiplik belgesi yerine kullanılır. özel amaçlı taşıt: özel amaçla insan ya da eşya taşımak için imal edilmiş olan itfaiye, cankurtaran, cenaze, naklen yaym ve kayıt (radyo, sinema, televizyon), kütüphane, araşttrma araçlan ile bozuk ya da hasara uğramış taşıt ve araçlara çekmekyada kaldtrmak gibi özel işlerede ku/lam/an Tescil belgesinin yenilenmesi ya da değiştirilmesinde müracaat formu ile araç tescil defterindeki bilgiler esas alınır. Çalıntı sorgulaması yapılır. Satış ya da devir görüp görmediği bilgisayar ortamından araştırılır. 15

3. Trafik Belgesi ve Geçerliliği Trafik belgesi olmayan araçlar trafiğe çıkamazlar. Araçlar tescil belgesi almış olsalar dahi, trafik belgesi almadan trafiğe çıkarılmaları KTK 31. Maddesi uyarınca men edilmiştir. Trafik belgesi, tescil belgesi geçerli olduğu sürece geçerlidir. Tescil belgesi geçersiz olduğunda sürekli olarak geri alınır. Eksik ya da yanlış bilgi olması durumunda geçici olarak geri alınır. Trafik belgesi, KTK 21. maddesi ve Tescil Belgeleri Yönetmeliğinin 67. maddesinde verilen muayene süresince geçerlidir. KTK 33. maddesinde belirtildiği gibi, geçici olarak karayolunda kullanılacak araçlarda aracın tescil edilmiş olması gerekmez. Ancak bu durumdaki araçların Mali Mesuliyet Sigortası almış olmak şartıyla Geçici Trafik Belgesi almaları zorunludur. 4. Kaybedilen, Kullanılamaz Hale Gelen Belge ve Plakalar Araçla ilgili herhangi bir belgenin ya da plakanın kaybedilmesi ya da belge ve plakaların kullanılamayacak bir durumda olması halinde aşağıdaki işlemlerin yapılması gerekir: Sahiplik belgesi kaybedildiğinde belgeyi düzenleyen kuruluşunyazıyla bildirdiği onaylı örneği kabul edilir. Tescil işlemi sürdürülürken bilgilerin doğruluğu için inceleme ve araştırma yapılabilir... Tescil belgesi kaybedildiğinde ya da değiştirilmesi gerektiğinde, aracın kayıtlı olduğu tescil kuruluşunca işlem yapılır. Çalıntı kaydı, satış yapılıp yapılmadığı, aracın trafikten men edilmesinin gerekip gerekmediği bilgisayar ortamından ve arşiv dosyasından araştırılır. Trafik belgesi ve tescil plakası kaybedildiğinde, bir dilekçe ile müracaat edilmesi halinde tescil belgesi başka bir tescil kuruluşunca yenilenir. Bilgisayar ortamından araştırılır. Yapılan işlem hakkında aracın kayıtlı bilgi verilir. olduğu tescil kuruluşuna yazıyla HerhangIbitişlem yapmadanôncearaçlann bilgisayarartamında incelenmesi neden gereklidir? 5. Defter, Form ve Belgelerin Düzenlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar Tescil işlemleri ile ilgili kayıtlarda ülke genelinde birliğin sağlanması, tescil kayıtlarına ilişkin defter, form ve diğer belgelerin doldurulmasında belli ilkelere uyulmasını gerektirmektedir. Emniyet Genel Müdürlüğünün 14.01.1994 tarih ve 017 sayılı genelgesinde bu konu ele alınmış olup, gerekli oldukça yeni genelgelerle söz konusu durumla ilgili ortaya çıkabilecek sorunların giderilmesine çalışılmıştır. 16

5.1. Araç Trafik Tescil Müracaat işlem Formu (EK-1) Düzenlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar Forma işlenecek tüm bilgiler okunaklı olmalı, şase ve motor seri numarası tam olarak daktilo ile doldurulmalıdır. Böylece bilgilerin bilgisayar ortamına sağlıklı bir biçimde girilmesi mümkün olur ki, bu durumda çalıntı kontrollerindeki aksaklıklar da önlenmiş olur. Bu formun ilgili bölümüne araç sahibi ve hissedarların ad ve soyadıarı yazılır. Bu bölüm isim sayısını almadığı durumlarda ikinci müracaat formu doldurulur. imza yetkili memur önünde atılır. Araç sahibinin birden fazla olması durumunda ilk sıradaki araç sahibinin imzası alınır. Tarih yerine müracaat tarihi yazılır. o Yapılacak işlemler, yeni kayıt, devir, nakil ve belge değişikliği bölümüne "X" işareti konulur. Formda ayrılan yere aracın alındığı bayi ya da satışın yapıldığı noter, gümrük tasfiye işletmesi gibi aracın menşeini gösteren bilgi yazılır. Sahiplik belgesinin fatura, noter satışı gibi türü, tarihi ve belge numarası kontrol edilir. Taşıt alım vergi belgesinden, bağlı olduğu vergi dairesi, tarihi ve numarası kontrol edilir. Zorunlu mali sorumluluk sigortasındaki şirket adı, yeri, poliçe tarihi, numarası ve süresi yazılır. Karayoluyla şehirlerarası yolcu taşımaları hakkında yönetmelik kapsamında olan araçlar, bu yönetmelikte belirtilen valiliklerce düzenlenecek ya da taşıma kapsamındaki araçlar, okul servis araçlarında koltuk başına zorunlu ferdi kaza sigortası bilgileri de bu bölüme kaydedilir. Araç trafikten çekildiğinde trafikten çekilme tarihi, yeniden trafiğe çıktığında ise ilgili bölümlere trafiğe çıkış tarihi kaydedilir. Hurdaya çıkarma ile ilgili bilgiler kaydedilir. Hurda belgesinden tarihi, numarası, hurda nedeni yazılır. kamyon: izin veri/ebi/en azami Araç nakil gittiğinde 1 yıl saklanacak bu forma, nakil ile ilgili istenen bilgiler kaydedilir. yüklü ağırlığı 3.600 Aracın ilk tescil tarihi yeni kayıt ve devirlerde tescil kilogramdan fazla eden birimce işlen ir. olan ve yük taşımak Nakillerde bilgilerin tescil belgesine işleniş tarihinin için imal edilmiş nakilolan tescil biriminin tescil tarihi olması gerekir. L-m_o_to_r_lu_ta_ş_It_" ----' ilk tescil tarihi ise eski tescil belgesinden öğrenilerek yazılmalıdır. Tescil sıra no, araç tescil defterinde verilen sıra numarasıdır Tescil belge seri numarası yazılır ve daha sonra yapılacak işlemlerde gösterilecek tescil belgesi bu bölümle güvenlik açısından karşılaştırılarak kontrol edilir. Yeni tescil bölümüne verilecek yeni plaka numarası yani tescil edecek birimin plaka numarası yazılır. Eski tescil plaka numarası da önceki tescil biriminin verdiği tescil plaka numarasıdır. 17

Aracın teknik özellikleri bölümüne aracın cinsinin yazılmasında aracın teknik belgesinden yararlanılmalıdır. Yönetmelikte araç cinslerinintanımı yapılmıştır. Yerli üretimde yönetmelikte düzenlenen araç tanımlarına göre araç cinsi yazılmaktadır. Marka ismi tam olarak yazılmalıdır. Aracın modeli ve tipi bazen karıştırılmaktadır. Model kamyonet:izif] :. bölümüne "Yıl", tipi bölümüne de teknik belgede veri/ebi/fm azami, (Uygunluk Belgesi) yer alan bilgi yazılmalıdır. yoklü:ağlf!jği3.s00 Aracın rengi konusunda ithal araçlarda sorun kilogramı geçrijeyeh çıkmaktadır. ithal araçlar için karayolu uygunluk ve yok taşımakiçin, belgesinde yer alan bilgi, yetkili muayene kuruluşunca imtıi edilmiş mqtortu. onaylandıktan sonra kaydedilir. araç; Motor ve şase seri numaraları harflerle birlikte tam olarak yazılmalıdır. Daktilo ile doldurulması bilgisayar ortamına veri girişinde kolaylık sağlayacaktır.. Motor cinsi, beygir gücü, silindir hacmi, uygunluk belgesirıegöre'doldurulur. Lastik ebadı ve katar ağırlığına ilişkin uygunluk belgesinde geçen bılgiler işlenir. Net ağırlık, istiap haddi bölümü araç cinsine göre kontroıedilmelidir. Yük amaçlı araçlarda yönetmeliğin 128. Maddesi mutlaka göz önüne alınmalıdır. Kullanım amacı 237 sayılı motorlu taşıtlar kanunu belirtilen araçlar resmi olarak işlenmeli, belediyelere ait araçlarla ticari ve hususi araçlarda bu bölüme kaydedilerek gerekli bilgiler vergi dairesine bildirilmelidir. Yolcu nakli ya da yük nakli bölümüne ilişkin kısımlarda aracın kullanım amacının yolcu ya da yük nakli mi olduğu belirtilmelidir. Römork ile ilgili bölümün doldurulmasında çekici ve traktörler dışında araçların imal, tadil ve montajı hakkındaki yönetmelik dikkate alınmalıdır. Trafik belgesi verilmesi halinde ilgili bölüme belgenin tarihi ve seri numarası işlenmelidir. Arka sayfada yer alan kimlik bilgileri, nüfus..,........,,.--...;~...--... ~---. cüzdanına göre doldurulur. Tüzel kişi ise ticaret ;l!rc1.zhfiş!u: ". '. odasına kayıtlı olması, ticaret sicil numarası olması, ckar~yqiljr:ı~f!d(o/~jj., imza yetkisinin kimlere verildiğinin bilinmesi, merkez 1I,f3j{flJyük,tcış1!i }.Pilf1Ij.f}k. başka yerde ise tescil edilecek yerde şubesi olması şekiled imal edilmiş zorunludur. Yerel gazetedeki ilanın fotokopisi de 'o,lmflk1abe!aber"bü.wri.' olmak üzere bu belgeler dosyaya konulur. tekerlek/en motorcran Beyan edilen adreslerin, tescil biriminin yetkisine.goçatanyad.a.., verilen bölgede olması esastır. [alabilen mo}orluta ş1t.,:,, Araç üzerinde sonradan yapılacak değişiklikler ve muayenelerin yetki verilmiş muayene kuruluşlarınca tarih, sicil yazılarak soğuk mühürle mühürlenip, imzalanması gerekir. 18

Araç üzerinde hak ve menfaatler bölümüne, rehin, haciz gibi bilgiler işlenir. Yasa ve yönetmeliklere göre araca verilen reklam, takoğraf, taksimetre izinleri de işlenmelidir. Sefer görevemri çıkarılan araçlar için tebligat yapıldığında bu bölüm de doldurulmalıdır. Bütün bu işlemlerden sonra belgenin yetkili memur önünde imzalanması, memurun da bilgilerin doğruluğunu kontrol etmesi, kaşelemesi ve imzalaması gerekir. Araç tescil işleminin araç sahibinin iş ya da ikamet adresinin bulunduğu yerdeki tescil kuruluşunca yapilması ne gibi yarar sağlar? 5.2. Motorlu Araç Tescili ve Trafik Belgesi Kayıt Defteri işlem hacmi yüksek tescil birimlerinde "104" no'lu (Emniyet Teşkilatında Tutulacak Defterler Hakkında Yönetmelik) defter ayrı ayrı tutulabilir. Bu durumda; Müracaat tarihi ve sıra numarası Tescil plaka numarası ve tescil belgesi seri numarası o Aracın teknik özellikleri yönetmelikte belirtilen tanımlar doğrultusunda işlenir. Araç sahibinin adı ve soyadı yazılır, yeterli olmadığında şerh verilir. Trafik belgesi verilmişse, tarihi ve belge seri numarası ve kullanım amacı "X" işareti ile işaretlenir. Nakil bölümüne nakledildiği il ve tescil plakası işlenir. Bu işlemi yapmadan önce gelen Ek-9 formu bilgileri ile defter bilgileri dikkatlice kontrol edilmelidir. Ek-9 formları bekletilmeden deftere işlenmelidir. Ek- 9 formunun zayi olması veya geç işlenmesi gereksiz.------------, yazışmalara ve mağduriyete neden olmaktadır. otomobil: Noter satışı ile devir olan araç için devir tarihi ve yapısı itibariyle, devir sıra numarası işlenir. sürücüsünden başka Hurdaya ayrıldığında tarihi yazılır. Hurdaya ayırma enh çok 7 oturma yeri işlemi, yönetmeliğe göre en son tescil edildiği yerde olan ve insan taşımak yapılır. için imal edilmiş Diğer bilgiler bölümüne, trafikten çekme, haciz, mülkiyeti muhafaza gibi bilgiler kaydedilir. bulunan motorlu taşıt. 19

5.3. Motorlu Araç Tescil Belgesi Düzenlenmesi Motorlu araç tescil belgesi müracaat formunda yer alan bilgiler doğrultusunda düzenlenir. Tescil belgesini veren il adı, belgenin ilçe tescil bürosunca düzenlenmesi halinde de il adı ile birlikte ilçe adı da yazılır. Tescil sıra numarası, tescil tarihi, tescil plaka numarası gibi tescil defterindeki bilgiler tescil belgesine yazılır. Yönetmelikteki tanıma göre, aracın cinsi ve teknik minibüs: yapısı belgede onaylanan diğer tanımlar da yazılabilir diğer itibariyle bilgiler bölümüne "özel amaçlı araç" gibi şerhler sürocüsündenbaşka düşülebilir. 8 ila 14 oturma yeri i Motorlu araç tescil belgesine müracaat formundaki oian ve insan taş/ı'nak motor ve şase seri numaraları kaydedilir. için imal edilmiş olan Diğer bölümlere uygunluk belgesi esas alınarak,--m_o_to_(,_lu_ta_ş_ıt_. ----' doldurulan müracaat formu bilgileri yazılır. Araç sahibi bilgileri ile araç üzerinde hak ve menfaati olanlar tam olarak yazılır. Diğer bilgiler bölümüne izin verilen hususlar (takoğraf,taksimetre numarası, reklam gibi) yazılır.. Onaylayan görevlinin sicili yazılıp, imzalanır. Noter bölümü açık bırakılarak kaplama ve mühürleme yapılır. 5.4. Motorlu Araç Trafik Belgesi Bu belge de müracaat formunda yer alan bilgiler doğrultusunda doldurulur. Belgenin verildiği yer il ise ilin adı, ilçe ise il adı ile birlikte ilçe adı da yazılır. Tescil plaka numarası ile tescil edilen ilde trafiğe çıkarıldığı tarih işlenir. Teknik belgede yer alan hususlar yönetmelik hükümleri göz önünde bulundurularak doldurulur. ilk muayenenin geçerli olduğu süre yönetmeliğin 67. Maddesine göre doldurulur. Sefer görevemri varsa işlenir. Onaylayan görevlinin sicili yazılıp, imzalanır. Arka yüzü açık bırakıııp, kaplanır ve mühürlenir. 6. Yeni Kayıt işlemleri Askeri araçlar, iş makineleri ve raylı sistemde çalışanlar dışındaki büiün motorlu taşıtların tescili, araç sahibinin beyan ettiği işyerindeki ya da ikamet ettiği yerdeki tescil kuruluşlarınca yapılır. Araç sahibi satın alma yada gümrükten çekme tarihinden itibaren 3 ay içinde gerekli bilgi ve belgelerle yazılı olarak tescil için müracaat etmek zorundadır. 20

6.1. Yeni Kayıtta istenecek Bilgi ve Belgeler Tescil işlemleri araç sahibi ya da yetki verdiği kişilerce takip edilir. Yetkilendirme, noterden vekaletname düzenlenerek yapılmalıdır. Araç sahibi ya da yetki verdiği kişinin başvuru sırasında yetkili memura göstermek zorunda olduğu belgeler şunlardır: Sahiplik belgesi Uygunluk belgesi (Karayolu uygunluk belgesi, teknik belge) Taşıt alım vergisi ve ek taşıt alım vergi belgesi Mali sorumluluk sigorta belgesi (satın alan adına) Eğitim fonu hesabına yatırılan paranın makbuzu Çevre kirliliği önleme fonu hesabına yatırılan paranın makbuzu Reşitolmayan küçük/erin sahibi olduk/an araç için, kanuni mümessillerinin Tescil harç pulu ya da tescil harcının ödendiğini noterdentanzim ve gösterir makbuz (Harç pulu tescil dosyasında.. tasdikediln:iş kalacak nüshasına yapıştırılır.) Bayi yetki belgesi fotokopisi (imalat veya ithal eden 1...-._"'-- ----1 firmanın, fatura kesen bayiye yetki verdiğini gösterir belge) Gümrük trafik şahadetnamesi Araç sahibinin nüfus cüzdanı ya da sürücü belgesi Ticari araçlanntescilinde ayncaistenecek belgeler ne/erdir? Bu araç/an kullanacakşofötlerin de üzerlerinde bulundurması gerekenbelge/eraraştıftnız. 6.2. Yeni Kayıtta Uyulacak Esas ve Usuller o Araç sahipleri araçlarını, beyan ettikleri iş ya da ikametlerinin bulunduğu yerdeki tescil kuruluşunda tescil ettirmek zorundadırlar. Sahiplik belgesinde verilen motor ve şase numaraları bilgisayar ortamında kontrol edilerek aracın çalıntı A.i.M.I. ya da başka bir araçta tescil edilip edilmediği araştırılır. yönetmeliğinegöre Yetkili memur müracaat formunda beyan edilen motosiklet (MOT): bilgileri, gösterilen belgelerle karşılaştırır. Araç yürütmek için peda/ı sahibine ait bilgileri de, nüfus hüviyet cüzdanı aslı bulunmay;an ve diz ya da sürücü belgesi ile karşılaştırır. Müracaat hareket/gerektirmeyen formundaki bilgilerin doğruluğunu inceler ve tekizli motqrlu araçtır. imzalayarak onaylar. 21

Araç, tescil defterine kaydedilir ve plaka numarası verilerek tescili yapılır (EK- 2). Plaka verilmesinde yönetmeliğin 57. maddesi hükümlerine güre işlem yapılır. Araç sahiplerinin vergi ve teknik muayene için önceden tesdl kuruluşlarına müracaat etmeleri gerekmez. ithal araçların teknik muayenelerinin yapılması gerekir. Aracın muayenesi yapıldıktan sonra, Ek-1 müracaat formunda, ayrılan bölüme muayene istasyonu görevlilerinin sicilierini yazıp, soğuk mühürle mühürlemeleri gerekmektedir. Araca ait belgelerin üzerine "... plakaya tescil yapılmıştır" ibaresi yazılarak iptal edilen belgeye iptal kaşesi vurulur ve bu belgeler muha.faza edilmek üzere araç sahibine iade edilir.. Araçların teknik şartları ve karayoluna uygunluğu yönetmeliğin 63. maddesi hükmüne göre kontrol edilir. Karayolu uygunluk belgesi olmayan araçların tescili yapılmaz. Belgede yetkili makine mühendisinin imzası aranır. Bu durum 128 inci genelge ve araçların tadil ve montajı hakkındaki yönetmelikte ele alınmıştır. Motorlu Araç Tescil Belgesi (Ek-3) ve istenmesi halinde Motorlu Araç Trafik Belgesi (Ek-4), müracaat formundaki bilgilere göre daktilo ile doldurulur. Bu belgeler üzerinde silinti ve kazıntı yapılmaz. iptali gereken belgelerin seri numaraları belirtilerek durum bir tutanakla tespit edilir. Belgeleri onaylayan ve kontrol eden görevlinin sicil numarası yazılarak imzalanır ve kaplama ve mühürleme (Laminasyon) yapılarak belge araç sahibine verilir. Ferdi olarak ithal edilen araçlar için Gümrük Trafik Şahadetnamesi istenir. Toplu ithal edilen araçlarda ise; ithal eden firmanın düzenlediği faturada aracın menşeini gösterdiği ilgili gümrük idaresinden, aracın bilgileri beiirtilerek, gerekli bilgiler tescil eden tescil şubesince istenir. Müracaat formunun bir nüshası tescil plaka numarasına göre arşivlenir. Bir nüshası Devlet istatistik Enstitüsü'ne, bir nüshası da tescili izleyen üç iş günü içinde ilgili vergi dairesine gönderilir. Müracaat formunun en son nüshası ise veri girişi için bilgisayar memuruna gönderilir. 26.02.1997 tarih 037 sayılı genelge doğrultusunda ithal yoluyla getirilen MOS, MOP, MOT ve tarım römorklarından uygunluk belgesi aranmaz. Trafik belgesi alan araçların bilgileri manyetik ortamda Milli Savunma Bakanlığı Seferberlik Dairesi Başkanlığına gönderilir. Seferberlik görevemri çıkarılanlar (Araç Saf.3) (Ek-S) Milli Müdafaa Mükellefiyeti komisyon kararı alınması için mülki makamlara gönderilir. Mülki makamlarca sefer görev emirleri Trafik Tescil Şube veya bürolarınca araç r---~--~------~ (skoter) MOS: yürütmek için pedalı bulunmayan, MOJ'a gövre ayak/ann konulduğu bir platformu olan ve diz hareketi. sahiplerine tebliğ edilmek üzere gönderilir. Sefer '-- -'- "'-- ~"'--.-..J Görev Emri (Ek-S) formunda talimata göre işlem yapılır. Trafik belgesinin sefer görevemri bölümüne kaydedilir. 22

Yapılan tüm tescil işlemleri istatistiği tutulur. Dosya Tescil plaka sırasına göre arşive konulur. bilgisayar ortamına aktarılır. Görev yaptığmız ilde ticari araçlarla ilgili olarak almmış il trafik komisyonu var mıdır? Varsa tescil işlemlerinde nelere dikkat etmelisiniz? 7. Satış ve Devirlerde Tescil işlemleri Karayolları, trafik kanunu 20. Maddesi satış ve devir işlemlerinin noterler tarafından yapılmasını ve noterler dışında yapılan her türlü satış ve devir işleminin geçersiz olduğuna hükmetmiştir. Resmi araçlar dışındaki araçlar için, noterler tescil belgesini esas alarak satış senedi düzenler. Tescil belgesinde ayrılan bölüme, aracı satın alan kişinin adı soyadı, satış ve devir tarihi yazılarak noter tarafından onaylanır. Satış işleminden önce vergi dairelerinden araca ait motorlu taşıtlar vergisinin alınarak, verginin ödendiğine dair belge gösterilmesi zorunludur. Aracı sa tln alacaklar, aracın hukuki açıdan satışına engel halinin olup olmadığını, bir diiekçe ile tescil şube veya bürolarından öğrenebilirler. Tescili silinmiş veya tescil edilmemiş araçların sahiplik belgesine, alıcının adı, soyadı ve tarih kaydedilerek satışı yapılabilir. 7.1. Satılan veya Devredilen Araçların Tescilinde istenecek Bilgi ve Belgeler Satılan veya devredilen araçların tescilinde, tescil kuruluşunca istenecek belgeler şunlardır: Noter satış senedi, Alıcı veya noterden vekaletname düzenlenerek yetki verilen vekilin, yetkili tescil memuru önünde imzaladığı dört nüsha müracaat ( Ek-1) formu, Önceki araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi, Aracın trafiğe çıkmasına izin verilmiş olması halinde trafik belgesi, Taşıt alım vergi belgesi (On iki yaşından gün almamış araçlardan), Eğitim fonu hesabına yatırılan paranın makbuzu, Emisyon ölçüm kartı (pulu), Zorunlu mali sorumluluk sigortası (satın alanın adına),, Motorlu taşıtlar vergisinin ödendiğini gösterir belge, Harç pulu veya harç bedelinin yatırıldığını gösterir makbuz, Satın alanın nüfus cüzdanı veya sürücü belgesi 23

7.2. Satılan veya Devredilen Araçların Tescilinde UyulacaiCEsas ve Usuller Satılan veya devredilen araçların tescilinde uyulacak esas ve usuller şunlardır: Araçları satın alanlar, noterde beyan ettikleri iş veya ikamet adreslerinin bulunduğu yerdeki tescil kuruluşuna, satış tarihinden itibaren 1 ay içerisinde müracaat etmek ve tescil ettirmek zorundadırlar. Noter satış senedi ve müracaat formunda beyan edilen araçsahibi bilgileri, nüfus cüzdanı ile karşılaştırılır. Kanunun 20. maddesi hükmüne göre noterlerin yasal yükümlülüğü incelenir. Aracın, arşivde saklanan dosyası ve araç tescil defteri incelenerek hukuki engeli olup olmadığı araştırılır. Hukuki engel varsa işlem yapılmaz. Bu durumdan müracaat sahibi bilgilendirilir. Önceki tescil belgesi alınır. Tescil dosyasındaki araca ve araç sahibine ait bilgiler kontrol edilir ve önceki tescil belgesi iptal edilir.. Teknik muayene kontrolünün yapılıp yapılmadığı Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 67. maddesinde düzenlenen süreleregöreinceienir. Teknik muayene yapılmışsa yeniden muayene istenmez. Araçtrafiğeçıkarılacaksa trafik belgesinin (EkA) yenilenmesi gerekmez. Araç trafiğe. çıkarılmayacaksa trafik belgesi alınıp iptal edilir. Tescil ve trafik belgelerinin, yönetmeliğin Ek-3 ve Ek-4 'de gösterilen örneğine uygun olması, eski belgelerin bu örneğe uygun olarak yenilenmesi gerekir. Tescil plakalarının da yönetmeliğin tescil plakaları bölümünde yer alan esaslara uygun olması, uygun değilse yönetmelik hükümleri doğrultusunda hareket edilerek yeni tescil plakalarının taktırılması gerekir. Aracın eski tescil plaka numarası değiştirilmez. Emisyon ölçüm kartı kontrol edilir. Zorunlu mali mesuliyet sigortasının aracı satın alan adına olması gerekir. Motorlu taşıtlar vergisinin ödendiğini gösterir belge kontrol edilir. Aralık ve Temmuz ayında yaptırılması gereken motorlu araç vergilerinin belge tarihinden sonraki bandrolleri istenir. Kontrolden sonra iade edilir. Müracaat formunun dosyada kalacak nüshasına tesch harç pulu yapıştırılır. Tescil harcının yatırıldığını gösterir belge varsa dosyasına konulur. Araç sahibi değişikliği, araç tescil defterine (Ek-2) işlenir. Varsa sefer.görev emri pusulası yeni araç sahibine tebliğ edilir.. Araçların üzerinde "Araçların imal, Tadil ve Montaj" hakkındc;ıki yönetmeliğe göre değişiklik yapılmışsa yetkili makine mühendisine onaylatılması istenir. Bu durumda yönetmeliğin 5. bölümü ve 128. maddesi hoko'mleri uygulanır. Takoğraf ciha4rtakllmasızp~{joluolanaraç.cinsle~iffa17g{lerwir? Bu konuda. yayınlarıa.p gei]~/geledd~.inceleyerektrtycjalart oran/atintz. 24

Tescil belgesi (Ek-3) ve araç trafiğe çıkarılmak istendiğinde trafik belgesi (Ek- 4) müracaat formunda yer alan bilgilere göre daktilo ile doldurulur. Belgeyi kontrol eden veya onaylayan görevlinin sicili yazılıp, imzalanır. Kaplama ve mühürleme yapılarak yeni araç sahibine verilir. Yeni kayıt işlemlerinde olduğu gibi, Müracaat formunun bir nüshası tescil plaka numarasına göre arşivlenir. Bir nüshası Devlet istatistik Enstitüsü'ne, bir nüshası da tescili izleyen üç iş günü içinde ilgili vergi dairesine gönderilir. Müracaat formunun en son nüshası ise veri girişi için bilgisayar memuruna gönderilir. Yap!lan tüm tescil işlemleri bilgisayar ortamına aktarılır. Dosya tescil plaka sırasına göre arşive konulur. ~3.Araçların Tescilinin Başka Trafik Tescil Kuruluşuna Naklinde Yapılacak işlemler Araçların, bir başka tescil biriminde tescil edilmesi araç sahibinin kendi adına veya noter satış senedi ile bir başkası adına olabilir. Tescil işlemi satın alanın, noterde beyan etmiş olduğu iş veya ikamet adresinin bulunduğu yerdeki tescil kuruluşunca yapılır. Kayda alınabilmesi için aracın daha önce tescil edildiği kuruluştan, noter satış senedi, tarihi ve numarası belirtilerek, araca ait bilgiler araştırılır ve aracın kayda alınmasında bir sakınca olup olmadığı soruşturulur. Müracaatlarını noter satış tarihinden sonra 1 ay içinde yapanlar hakkında, cevabi yazının gecikmesi ile doğan 1 ay sürenin geçmesi durumunda ceza uygulanmaz. 8.1. Tescilin Naklinde istenecek Bilgi ve Belgeler Araçların tescilinin başka trafik tescil kuruluşuna naklinde, tescil kuruluşunca istenecek belgeler şunlardır: Noter satış senedi, Alıcı veya noterden vekaletname düzenlenerek yetki verilen vekilin, yetkili tescil memuru önünde imzaladığı dört nüsha müracaat ( Ek-1) formu, Önceki araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi, Aracın trafiğe çıkmasına izin verilmiş olması halinde trafik belgesi, Taşıt alım vergi belgesi (On iki yaşından gün almamış araçlardan), Eğitim fonu hesabına yatırılan paranın makbuzu, Emisyon ölçüm kartı (pulu), Zorunlu mali sorumluluk sigortası (satın alanın adına), Motorlu taşıtlar vergisinin ödendiğini gösterir belge, Harç pulu veya harç bedelinin yatırıldığını gösterir makbuz, 25

Satın alanın nüfus cüzdanı veya sürücü belgesi. Tescil için müracaatedildiğindetrafik belgesi ve tescilplaka/an olmayabilir. Bu hang/hallerde istenmez? 8.2. Tescilin Naklinde Uygulanacak Esas ve Usuller Araçların tescilinin başka trafik kuruluşunca naklinde uyulacak esas ve Lisuller şunlardır: ' Bilgisayar ortamında aracın çalıntı sorgulaması yapılır. Araca ve sahibine ait bilgi,ler kontrol edilir. Noter satış senedi ve müracaat formu nüfus cüzdanı bilgileri birlikte incelenir. Önceki tescil belgesi alınarak iptal ve imha edilir. Araca ait bilgiler, müracaat formunda beyan edilen bilgilerle tekrar karşılaştırılır. Teknik muayene sevki gerektiren değişiklik yoksa ve yönetmeliğin 67. maddesinde belirtilen süre uygunsa tekrar teknik muayene yapılması istenmez. Trafik belgesi ve tescil plakaları alınarak iptal ve imha edilir. Zorunlu mali sorumluluk sigortasının satın alan adına olmasına dikkat edilir. Motorlu taşıtlar vergisinin ödendiğini gösterir belge kontrol edilir. Ocak ve Temmuz aylarında ödenmesi gereken motorlu taşıtlar vergisi varsa banclroileri istenir. Kontrolden sonra iade edilir. Tescil harç pulu dosyaya konularak müracaat formuna yapıştırılır. Tescil harcının vergi dairesine yatırıldığını gösterir makbuz varsa dosyasına konulur. Aracın araç tescil defterine kaydı yapılır ve plaka numarası verilir. Öncekitescil kuruluşuna ve vergi dairesine yedi işgünü içerisinde yazı yazılarak bilgi verilir. Tescil belgesi (Ek-3) ve araç trafiğe çıkarılmak istendiğinde trafik belgesi (Ek- 4) müracaat formunda yer alan bilgilere göre daktilo ile doldurulur. Belgeyi kontrol eden veya onaylayan görevlinin sicili yazılıp, imzalamr. Kaplama ve mühürleme yapılarak yeni araç sahibine verilir. Müracaat formunun bir nüshası Devlet istatistik Enstitüsü'ne, bir nüshası yedi iş günü içinde ilgili vergi dairesine, bir nüshası veri girişi için bilgisayar memuruna gönderilir, kalan bir nüsha da aracın dosyasında saklanır.. Tescil belgesi araç trafiğe çıkarılmak istendiğinde trafikbelgesi, müracaat formunda beyan edilen bilgilere göre kazıntı ve silinti olmaksızın düzenlenir. Kaplama ve mühürleme yapılarak yeni araç sahibine verilir. Müracaat formunun bir nüshası Devlet istatistik Enstitüsü'ne, bir nüshası yedi işgünü içinde vergi dairesine, bir nüshası veri girişi için bilgisayar memuruna gönderilir, kalan bir nüsha da aracın dosyasında saklaııır.. Yapılan tüm tescil işlemleri güncelolarak bilgisayar ortamına aktarılır. istatistiği tutulur. Dosya, tescil plaka sırasına göre arşive konulur.. 26

Araç tescilinin aracın sahibi değişmeden yapılması halinde açıklanan işlemler takip edilir. Ancak noter satış senedi, taşıt alım vergisi, eğitim fonu makbuzu istenmez. Çaltntı araçlann, sahte belgelerle tescil edilmesini önlemek için çaltntı kontrolü mutlaka yapi/malıdır. Motor ve şase numarası bilgisayara verilerek motor ve şasenin boşka bir plakaya kayıtft olabileceği de kontrol edilmelidir. Bu nedenle veri girişlerinin en kısa zamanda tamamlanması görevlilerimizi de rahatlatacaktır. Tescil işleminin sonuçlandırılmasını müteakiben önceki tescil kuruluşuna, tescilin silinmesi için yedi iş günü içinde, "Araç tescil nakil bildirim belgesi" (Ek-9) düzenlenerek gönderilir. Bilgilerin doğru ve okunur olması gerekir. Ek-9 belgesini alan eski tescil kuruluşu, müracaat formu ve tescil defterine nakil işlemlerini kaydeder. Araca ait bilgiler kontrol edilir. Bilgiler doğrulandığında, ilgili vergi dairesine yazılı olarak bilgi verilir. Formlar 1 yıl sonra imha edilir. 9. Çekici ve Römorkların Tescili Traktör römorkları dışında; çekici araçlar ile yüklü ağırlığı 750 kilogramın üstündeki römork ve yarı römorklar ayrı ayrı tescil edilirler. Ancak çekici araçların ve römork takacak araçların tescil belgelerine çekeceği römorkun taşıma sınırı yazılır. Traktör römorkları ayrı olarak tescil edilmez. Sahiplerinin dilekçe ile müracaatı halinde 750 kilogramın altındaki hafif römorklar ve traktör römorklarının sahiplik ve teknik belgesine "... plakalı traktör! aracın plaka sayısı verilmiştir." şerhi işlenir. Traktör römorklarının belgelerine şerh konulmasında ayrıca plan ve proje aranmaz. Traktöre ait müracaat formuna (Ek-1) ve araç tescil defterine (Ek-2) römork ile ilgili kayıt konulur. Traktörün trafik belgesinin sefer görevemri hanesine römork takma ve tonaj şerhi işlenir. Belgenin değiştirilmesine gerek yoktur. Tek tescil plakası basılarak verilmesi yeterlidir. çekici: römork ve yan römorklan çekmek iin imal edilmiş olan ve yük taşımayan lastik tekerlekli traktör: belirli şartlarda römork ve yan römork çekebilen, ancak ticari amaçla taşıma da kullamlmayan tanm araçlandır. rörnork: motorlu araçlarla çekilen insan veya yük taşımak için imal edilmiş motorsuz taşıttır. 27

Traktör römorklarının başkasına noter senedi satışı veya devri halinde belgelere ve deftere kayıt konulur. Verilen plaka geri alınıp iptal edilir. hafif refrnorl{; azamiyokw ağıflığı750 kilogram i Çekici dışındaki araçların çekme.sistemlerinin yetkili g?çdıeyen(om6rk muayene istasyonlarında "Araçların Imal, Tadil ve Montaj'" ver? raft hakkında yönetmeliğe uygun olup olmadıkları tespit edilir. I'öm&ktur; Uygun olduğu tespit edildiğinde tescil belgesinin römork.l...c.~'"""'.~ ~ ~ takar bölümü işaretlenir ve römork istiap haddi yazılır. Taşımasınrrrtledir?AzamlağJflikye9zamLtqplamağırlık nedir? Karşııaştmntz..,'. Ülkemizde meydana gelen trafik kazalarının önemli bölümü arkadan çarpma şeklinde olmaktadır. Önde giden aracın görülmemesinden kaynaklanan bu kazaların azaltılması, trafik güveni ve düzeni için önemli bir gerekliliktir. Bu amaçla kamyon, çekici ve traktörlerin arka kısmına AET regülasyonları ECE 69, ECE 70' e uygun iki adet işaret levhası takılması zorunludur. Takmayanlara 47/1-d maddesinden cezai işlem uygulanır ve teknik muayeneleri yapılmaz. 10. iş Makinelerinin Tescil işlemleri iş makinelerinin tescil işlemleri, K.T.K'nun 22. maddesi ve KTY'nin 34.maddesi uyarınca resmi kuruluşlara ait olanlar ve özel ve tüzel kişilere ait olanlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Resmi kuruluşlara ait olanlar ilgili kuruluşça tescil edilir. Aynı kuruluşa bağlı ayrı ayrı birimlerin olması halinde merkez tescil birimlerinde tescil edilir. Makineler cinslerine göre ayrı ayrı kayıt edilirler. Tescil defterine (Ek-6) kaydedilen iş makineleri için Ek-7'de gösterilen tescil belgesi düzenlenir. Karayoluna çıkarılması halinde bu belgenin trafiğe çıkış bölümü makinenin tescilini yapan kuruluşça doldurulur ve onaylanır. Bu durumda zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırılması zorunludur. Ayrıca, Karayolları Genel Müdürlüğünden özel izin alınması gerekir. iş"miikineleri:yol inşaat makineleriile,l:jenzeriıarım,s?i1c1yi paywçiırlı k, milli qavlinma ileçeşitli kp[liluş(ann işv~ hizmetlerinde kullamlan;lşaaiasına göreüzerineçeşitli ekipmanlar!7"j0ht<t edi!miş;kareijyolunda insan, hayvanyuk taşıma~/fida kullam{mayeijnmqtbrlij. araç/ardır. 28