ENERJİ HUKUKU DERGİSİ Altı Aylık Bilimsel, Yaygın, Süreli Yayın Enerji Hukuku Araştırma Enstitüsü 2014 2014 ANKARA
ENERJİ HUKUKU DERGİSİ Altı Aylık Bilimsel, Yaygın, Süreli Yayın Enerji Hukuku Araştırma Enstitüsü 2014 Sahibi Enerji Hukuku Araştırma Enstitüsü adına Av. Süleyman BOŞÇA ISSN NUMARASI 2147-1436 Editör Doç. Dr. Mehmet ÖZDAMAR Yayın Kurulu Başkanı Yrd. Doç. Dr. İbrahim ERMENEK Av. Dr. Zuhal BEREKET BAŞ Av. Arsin DEMİR Av. Hasan Zihni GÖNEN Av. İsmail KÜÇÜKÇOPUR Dr. Alper Çağrı YILMAZ Arş. Gör. Özkan ÖZYAKIŞIR Arş. Gör. Fatma SÜZGÜN ŞAHİN Yayın Kurulu Av. Fatma BOZKURT Av. Mustafa GÜRBÜZ Rekabet Uzm. Mert KARAMUSTAFAOĞLU Av. Ayşin TURGAY SOYDAN Arş. Gör. Setenay ŞEKERCİ YAĞMUR Arş. Gör. Hilal ÜÇÜNCÜ Cengiz GÜNEŞ Danışma Kurulu Prof. Dr. Hüseyin ALTAŞ Prof. Dr. Rıza AYHAN (Ankara Üniversitesi) (Başkent Üniversitesi) Prof. Dr. Veysel BAŞPINAR Prof. Dr. Vahit DOĞAN (Ankara Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. İhsan ERDOĞAN Prof. Dr. Osman SEVAİOĞLU (Gazi Üniversitesi) (Orta Doğu Teknik Üniversitesi) Prof. Dr. Kemal ŞENOCAK Prof. Dr. Ali ULUSOY (Ankara Üniversitesi) (Danıştay Üyesi) Prof. Dr. M. Fatih UŞAN Prof. Dr. Fadıl YILDIRIM (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) Doç. Dr. İzak ATİYAS Doç. Dr. Murat AYDOĞDU (Sabancı Üniversitesi) (Dokuz Eylül Üniversitesi) Doç. Dr. Hilmi ÜNSAL Yrd. Doç. Dr. Cafer EMİNOĞLU (Gazi Üniversitesi) (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Celal TAŞDOĞAN Yrd. Doç. Dr. Bayram SİNKAYA (Gazi Üniversitesi) (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi) Dr. Refik TİRYAKİ Doç. Dr. Mustafa Erdem CAN (Enerji Piyasası Denetleme Kurumu) (Akdeniz Üniversitesi) Doç. Dr. Şaban KARDAŞ (TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi)
Grafik & Dizgi - Baskı ve Cilt Cinnah Caddesi, Kırkpınar Sokak No:8/4 Çankaya / ANKARA Tel: 0312 465 00 90 91-0312 447 17 77 Fax: 0312.465.00.92 İletişim Adresi Armada İş Merkezi Eskişehir Yolu No:6 Kat:11 Söğütözü/ANKARA Tel: 0312 295 62 06 / Fax: 0312 295 62 00 www.enerjihukuku.org.tr / info@enerjihukuku.org.tr Bu dergi yılda iki sayı olarak yayımlanan hakemli bir dergidir. This journal is a peer reviewed journal published two times a year Enerji Hukuku Dergisinde ileri sürülen görüşler yazarlarına aittir. Enerji Hukuku Araştırma Enstitüsünü bağlamaz. Tüm hakları saklıdır.
IV
ENERJİ HUKUKU DERGİSİ YAYIN İLKELERİ Enerji Hukuku Dergisi altı aylık periyotlar halinde yayımlanan bir dergidir. Derginin yazım dili Türkçe dir. Yayın Kurulunun uygun gördüğü durumlarda İngilizce yazılar da yayımlanır. Dergiye gönderilecek yazılarda Enerji Hukuku Dergisi yazım kurallarına ve Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzuna uyulması esastır. Dergiye gönderilecek yazılar daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır. Dipnotlar sayfa altında gösterilmeli, bibliyografya (kaynakçaya) yer verilmelidir. Yazarlar; unvanlarını, görev yaptıkları kurumları, iletişim adresleri ile telefonlarını ve varsa e-posta adreslerini bildirmelidir. Araştırma herhangi bir kurum tarafından destek görmüş ise, makalenin başlığının son kelimesi üzerine (*) konularak, aynı sayfada dipnot olarak belirtilmelidir. Yayımlanmak üzere gönderilen çalışmalar Yayın Kurulunun incelemesine tabidir. Yayın Kurulu tarafından yapılan inceleme sonucu yazının yayımlanmasına, yazarından düzeltme istenerek yayımlanmasına veya yayımlanmamasına karar verilebilir. V Hakemli çalışmalar, Enerji Hukuku Araştırma Enstitü tarafından belirlenen hakemin uygun görmesi halinde Hakemli olarak; hakem tarafından onay alamayan makaleler, yazarın onayı olması halinde Hakemsiz olarak yayımlanır. Hakem incelemesi için mail ya da herhangi bir yazılı yöntem ile inceleme talebinde bulunulması gerekmektedir. Değerlendirmeye alınan makalelerin yazarları ve hakemlerin adları karşılıklı olarak gizli tutulur. Gönderilen yazılar yayımlansın veya yayımlanmasın, yazarına iade edilmez. Yayımlanmak üzere gönderilen çeviriler için 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu na göre gerekli iznin alınmış olması gereklidir. Çevirilerin orijinal metni ile birlikte gönderilmesi zorunludur. Enerji Hukuku Dergisi, elektronik ortamda tam metin olarak yayımlamak da dahil olmak üzere, kabul edilen yazıların, tüm yayın haklarına sahiptir. Yazılan yazılar için telif ücreti ödenmez. Dergide yayımlanan yazılar, yazılan yazıdaki görüş ve düşüncelerin Enerji Hukuku Araştırma Enstitüsü tarafından paylaşıldığı anlamına gelmez. Yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir.
YAYIN YAZIM KURALLARI İlk sayfada, Türkçe ve İngilizce olarak düzenlenmiş, 100-150 kelime arasında özet (abstract) bulunması gereklidir. Makalenin adının, anahtar kelimelerin Türkçe ve İngilizce olarak belirtilmesi gerekmektedir. Beşer adet Türkçe ve İngilizce anahtar kelime bulunmalıdır. Dergide yayımlanması istenen yazılar Microsoft Word veya Open Office programlarının formatlarında (.doc,.odt,.rtf,.txt) info@enerjihukuku.org.tr adresine gönderilmelidir. Yazarların iş adreslerinin, iş telefonlarının, sakıncası yoksa cep telefonlarının ve e-posta adreslerinin makalenin sonuna eklenmesi gerekmektedir. Makale yazılırken; Microsoft Word veya Open Office programlarının formatlarında (.doc,.odt,.rtf,.txt) Yazı Karakteri: Times New Roman, 12 punto Sayfa Yapısı: Kenar Boşlukları: Üst 3, Alt 3, Sağ 2, Sol 2 cm. Satır Aralığı: Tek satır Başlık: 14 punto, sayfa ortası, koyu, hepsi büyük harflerle. Yazar Adı: 11 punto, sayfa ortası, koyu, sağa eğik harflerle. Yazarın Bağlı Olduğu Üniversite ve Bölüm: 11 punto, sayfa ortası, italik. Özet: 9 punto, koyu, çift sütun, iki yana dayalı. Yararlanılan Kaynaklar: 9 punto, makalenin sonunda yer alacaktır. İstenilen özelliklerde olmayan yazılar değerlendirilmeye alınmayacaktır.
İÇİNDEKİLER EDİTÖRDEN... VI HAKEMLİ DERGİ HAKKINDA...VII ENERJİ HUKUKU DERGİSİ YAYIN İLKELERİ...VIII YAYIN YAZIM İLKELERİ... IX HAKEMLİ MAKALELER Alman Yenilenebilir Enerji Düzenlemeleri Ve Teşvik Sistemi...1 Doç. Dr. Mustafa Erdem CAN Elektrik Piyasası Hukuku Alanında Tüketicilerin Karşılaştıkları Hukuki Problemler Ve Çözüm Önerileri...23 Yrd. Doç. Dr. / Asst. Prof. Dr. İbrahim ERMENEK İlker Fatih KIL Ukrayna nın AB ve Rusya Federasyonu Arasındaki Tercihinin AB Doğalgaz Arz güvenliğine Etkisi...51 Aysun GÜRBÜZ VII Çevresel Etki Değerlendirmesi Sürecinde Kümülatif Etki İncelemesi: Yargı Kararlarına Dayalı Bir Analiz...97 Av. Dr. Cem Çağatay ORAK Elektrik Piyasasında Faaliyet Gösteren Şirketlerde Pay Devri...113 Doç. Dr. Mehmet ÖZDAMAR
MAKALELER Tedarikçi Seçme Özgürlüğü Ve Hukuki Ayrışmanın Düzenlenen Elektrik Enerjisi Fiyatları Üzerindeki Etkileri...135 Ercüment CAMADAN Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği İle Getirilen Yenilikler...151 Dilek CİVAK ERDAŞ Enerji Piyasalarında Çoklu Başvurularda Öncelik Hakkı...167 Av. Dr. Çağdaş Evrim ERGÜN Av. S. Mustafa DURAKOĞLU Elektrik Piyasası Çıkmazı: Patikaya Bağımlılık...177 Cengiz GÜNEŞ VIII The Implementation Of The EU Water Framework Directive Impact On Small Hydropower Plants: Situation In Turkey...187 Serhat KÜÇÜKALI Türkiye Elektrik Piyasası Hedef Piyasa Modeli...199 Barış SANLI Fotovoltaik Güneş Elektrik Santrallerinin Alçak Gerilim Şebekesine Bağlantı Esasları...211 Bilal ŞİMŞEK Erdal BİZKEVELCİ
EDİTÖRDEN Dergimizin ikinci yılında ve beşinci sayımızda yeniden bir aradayız. Gün geçtikçe çıkardığımız yayına olan artan ilgiyi gördükçe doğru bir iş yaptığımıza dair kanaatimiz güçlenmektedir. Enstitümüz bir taraftan ülkemizdeki enerji hukuku üzerine entellektüel faaliyetlere iştirak etmekte ve eğitim seminerleri düzenlemekte, diğer taraftan Avrupa Birliği projeleri ve elinizde tuttuğunuz dergi ile enerji hukukuna katkı sağlayacak kalıcı eserler bırakmaya çalışmaktadır. Özellikle dergi yazarlarının ve diğer çalışanların karşılık beklemeden sadece akademik kaygılarla emek ve zamanlarını ayırmaları takdire şayan bir durumdur. Gerçekten bu sayımızda da yazarlarımız birbirinden değerli makaleler ile enerji hukukuna ilişkin meseleleri ele alarak ciddi tahliller yapmışlardır. Ülkemizde enerji alanındaki mevzuatın yenilenmesi çalışmaları ikincil düzenlemeler çerçevesinde büyük ölçüde tamamlanmıştır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, kanunun kendisine verdiği yetkilere dayanarak ikincil düzenlemeleri hazırlamış ve uygulamaya sokmuştur. Böylece eneji alanında yeni dönemin hukuki alt yapısı tamamlanmaya başlamıştır. Bu arada doğalgaz piyasası kanun taslağı da Başbakanlıkta son hali verilmek suretiyle TBMM ye gönderilmiş ve enerji komisyonunda incelenmeye başlamıştır. Ancak malumları olunduğu üzere ülkemizdeki siyasi gündemin seçimler nedeniyle yoğun olması sebebiyle meclis çalışmaları aksamakta ve yeni yasama yılına kadar söz konusu kanun tasarısının genel kurul gündemine girmesi beklenmemektedir. Ancak içinde bulunduğumuz yılın Ekim ayında başlaması muhtemel yeni yasama döneminde doğalgaz piyasası kanununun da yeni haliyle hayatımıza yön vermesi beklenmektedir. Kurak geçen bir yılın ardından karşıladığımız bahar ve ardından gelen yaz aylarında artan elektrik enerjisi ihtiyacımızın karşılanması bakımından sıkıntılı günlerin bizi beklediği ortadadır. Hidroelektrik santrallerinin yeterli su olmadığından düşük verimli çalışacak olması sebebiyle kömür ve doğalgaz santrallerinin daha yüksek kapasitede çalışması gerekecektir. Bu durumda kömür hem de doğalgaz ithalatının artmasına sebep olacak ve cari açığın artmasını olumsuz etkileyecektir. Bu bağlamda özellikle yerli kömür sahalarının kullanıma açılarak bunların daha etkin ve verimli kullanılması ihtiyaçlarımızın kendi kaynaklarımız ile karşılanmasına katkı sağlayacaktır. Dergimizin beşinci sayısını yayına hazırlanması esnasında, akademik düzeyin yükseltilmesi adına makalelerin hakem denetiminden geçirilmesine başlamak yönünde karar alınmıştır. Buna göre makalelerin hepsi olmasa da yazarların talebi olduğu takdirde makalenin hakem incelemesinden geçirilmesinin ardından yayınlanacaktır. Böylece bazı makalelerin hakemler tarafından denetlenemsi ve bunun gösterilmesi sayesinde dergimizin akademik anlamda derecesi yükselecektir. Ayrıca makale yazarlarının hakem denetimi sayesinde çalışmalarını akademik sınavlarda kullanma imkanına sahip olabilecektir. Umuyoruz bu sayımızla okuyucularımıza katkıda bulunma ve enerji hukuku alanında kalıcı bir eser meydana getirme imkanına sahip olacağız. Önümüzdeki aylarda yeni sayılar ve yeni makaleler ile buluşmak üzere hoşçakalın Doç. Dr. Mehmet ÖZDAMAR IX
X
HAKEMLI DERGI HAKKINDA Enerji Hukuku Dergisinin ilk dört sayısının tamamlanması ve dergiye olan ilgi karşısında, tarafımızda en başta var olan derginin sürdürülebilir olup olmadığı yönündeki endişe de ortadan kalktı. Dergiye gösterilen bu ilgi, aynı zamanda beklentileri de arttırdı. Ne var ki, bu yüksek ilgiye rağmen, dergimizin hakemsiz olması nedeni ile akademisyenlerin makale vermekte tereddüt ettiğini gördük. Hem derginin içeriğinin zenginleştirilmesi, hem de ortaya çıkan bu tereddütleri gidermek adına, beşinci sayımızla birlikte dergimizin kısmen hakemli olarak çıkarılmasına karar verdik. Bu çerçevede, özellikle TÜBİTAK bünyesinde ULAKBİM de taranabilir olarak kabul edildikten sonra, dergimizin hem tanınırlığının hem de prestijinin arttırılmasını hedefledik. Bir makalenin hakem incelemesinden geçmesi, o makalenin bilimsel araştırma ve yazma kurallarına uygun olarak kaleme alındığı, aynı zamanda bilimsel etik kurallarına da uyulduğu anlamına gelir. Bu çerçevede konunun orijinal olması, başından sonuna bir sistematik bütünlük içerisinde ele alınıp incelenmiş olması, ulaşılan sonuçların kendi içerisinde çelişmemesi ve yayınlanabilecek bir olgunluğa erişmiş olması makalenin hakem incelemesinden geçmesi için oldukça önemlidir. Ayrıca ilgili derginin yazım kurallarına uyulup uyulmadığı da yayın kurulu tarafından gözetilir. Bir dergide hakemli makalelerin yayınlanıyor olması derginin prestijini arttırmanın yanı sıra, yazarın akademik yükseltilmelerinde de dikkate alınır. Özellikle, yardımcı doçent, doçent ve profesör atamalarında önemlidir. Ancak bir makalenin hakem incelemesinden geçmiş olması, sağladığı katkı anlamında, onun hakem incelemesinden geçmemiş bir makaleye nazaran daha üstün olduğu ya da okuyucular için daha yararlı olduğu anlamına gelmez. Hatta itiraf etmek gerekir ki, okuyucular çoğu kere, uzun ve bilimsel tartışmalara boğulmuş makaleler yerine, daha kısa (8-15 sayfa aralığında) ve doğrudan somut bir sorunu çözen ya da onun çözümüne yönelmiş makaleleri tercih etmektedirler. Ne var ki, salt somut bir sorunu çözmüş olması bir makalenin hakem incelemesinden geçerek olumlu not alması için yeterli olmamaktadır. XI Makalelerin hakem incelemesine gönderilmesi sırasında kör hakemlik sistemi tercih edilmektedir. Başka bir ifade ile yazarın hakemi, hakemin de yazarı bilmesi mümkün olmamaktadır. Bu yüzden makaleleri için hakem incelemesi isteyen yazarların hakem ismi bildirmemelerini, makalelerinin hakem incelemesinden geçmemesi veya düzeltme istenilmesi halinde, bir önceki paragrafta işaret ettiğimiz hususları da gözeterek bizlere gönül koymamalarını özellikle istirham ediyoruz. Bu çerçevede, akademik yükseltilme kriterleri dışında, makalelerin hakemsiz olarak yayınlanması halinde de aynı amaca hizmet edeceğini özellikle belirtmek isteriz. Enerji hukuku alanında önemli bir boşluğu doldurduğunu düşündüğümüz Enerji Hukuku Dergisine desteğinizin artarak devam etmesi temennisi ile Saygılarımızla Yayın Kurulu Adına Yrd. Doç. Dr. İbrahim ERMENEK