Düşün, düşün Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 3/17, 20 Ocak 2017) Geçen hafta neler oldu? *** Anayasa değişiklik teklifinin birinci tur oylaması tüm maddelerin kabul edilmesiyle sona erdi. İçtüzük gereği verilen 48 saatlik aranın ardından ikinci tur görüşmeler başladı. İlk 11 maddeyle ilgili yasama süreci tamamlandı. Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, anayasa değişikliği ile ilgili referandumun Nisan ayının başında yapılacağını söyledi. *** Anayasa değişikliğiyle ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan: Devletin işlerliğinde bir patinaj var. Bu patinajın ortadan kaldırılması gerekiyor. Çift başlılık işte bunu getiriyor dedi. *** Erdoğan darbe girişiminin ardından başlatılan tasfiyelerle ilgili olarak Daha bu temizlik yapılmış, bitmiş değil. Daha çok işimiz var diye konuştu. İnanç özgürlüğüne, fikir özgürlüğüne ve düşünce özgürlüğüne yasak gelmediğini ve bundan sonra da gelmeyeceğini savundu. *** Erdoğan, Gezi Parkı protestolarını hatırlatarak, bu tür eylemlerin arkasında dış güçler in bulunduğu ve amacın Türkiye yi parçalamak olduğu iddiasını tekrarladı; ekonomide yaşanan dalgalanmayla ilgili küresel saldırı iddiasını da sürdürdü; Türkiye'nin yanında olmayan karşısındadır prensibi ile mücadele alanımızı genişleteceğiz" dedi. *** Yılbaşı gecesi düzenlenen ve 39 kişinin öldüğü saldırının faili Abdulkadir Maşaripov İstanbul da yakalanarak gözaltına alındı. *** Türkiye ve Rusya ilk defa IŞİD e karşı ortak hava operasyonu düzenledi. *** Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink, katledilişinin 10. yılında gazete önünde anıldı. Rakel Dink konuşmasında "Cinayetin faili devlettir... Kutsal olan devlet değil, insandır. Kutsal olan yaşamdır" dedi. *** Bu hafta DBP li iki belediyeye daha operasyon düzenlendi; kayyum atanan belediyelerin sayısı 59 a ulaştı. *** Trabzon da savcılık işkence iddiasıyla yapılan bir başvuruyu OHAL kararnamesiyle kamu görevlilerinin cezai sorumlulukları bulunmadığını savunarak reddetti. *** Hükümet, Birleşik Metal-İş Sendikasının 14 fabrikada ilan ettiği grevleri 'milli güvenlik gerekçesiyle 60 gün süreyle erteleyerek fiili olarak yasakladı. *** Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu nun verilerine göre cezaevlerindeki gazetecilerin sayısı 150 ye ulaştı. Erdoğan a hakaretten tutuklanan gazeteci Hüsnü Mahalli hakkında dava açıldı. İddianameyi kabul eden mahkeme sağlık sorunları yaşayan gazetecinin tahliyesine karar verdi. Cumhuriyet gazetesine yapılan operasyonla tutuklanan yazarlar ve Twitter paylaşımlarıyla tutuklanan gazeteci Ahmet Şık hala iddianame bekliyor. *** Milli Eğitim Bakanlığı, müfredattan evrim teorisini çıkardı. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1
Hrant Dink cinayetinin 10. yılı... Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink, bir haberi, bir yazısıyla hedef gösterildi, tehdit edildi; ayrımcılıktan, milliyetçilikten beslenen nefretin sonucu bir siyasi cinayetle öldürüldü. Cinayet 10 yıldır aydınlığa çıkarılamadı. Hükümet henüz Gülen cemaatiyle kavgaya tutuşmamışken Ergenekon kapsamında ele alınan cinayet, davanın bugün geldiği aşamada emniyetteki Gülen cemaati yapılanması tarafından işlenen bir araç suç. 10 yıllık adalet arayışında tetikçiler yakalanıp yargılanırken cinayette sorumluluğu olan, göz yuman kamu görevlileri Nisan 2015'e kadar sanık sandalyesine oturtulamadı. Dönemin istihbaratçı emniyet amirlerinin koruma kalkanı ancak 17-25 Aralık soruşturmaları ile başlayan hükümet-cemaat kavgasıyla ortadan kalkabildi. Cinayetin Jandarma ayağına ancak darbe girişiminin ardından el atılabildi. Sorumluluğun MİT kısmına ise dokunulamadı bile... Dava 10 yıldır sürerken, Hrant ın Arkadaşları da 10 yıldır adalet talebiyle adliye önlerinde... Davayı takip eden gazeteciler tarafından derlenen Hrant'sız 10 Yıl yazı dizisini www.bianet.org adresinde bulabilirsiniz. Savcı, işkence başvurusunu KHK gerekçesiyle reddetti Trabzon da FETÖ soruşturması kapsamında tutuklanan Abdullah B. nin, gözaltında darp edildiği, kötü muamele ve tehdide maruz kaldığını iddiasıyla yaptığı suç duyurusunda savcılık, OHAL kararnamesine dayanarak takipsizlik kararı verdi. 2
Dosyayı inceleyen Cumhuriyet Savcısı E. A., 667 sayılı kanun hükmündeki kararnamenin 9. maddesine göre kamu görevlilerinin bu görevleri nedeniyle hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğunun bulunmadığının belirtildiğini, bu nedenle iddia konusu eylem nedeniyle şikâyetçi olunanlar hakkında kovuşturma yasağı bulunduğunu savundu. Türkiye de özellikle devletin ve/veya devlet görevlilerinin fail olduğu dosyaların cezasızlıkla sonuçlanması sıkça karşılaştığımız bir durum. Ancak söz konusu karar mutlak bir sorumsuzluk hali anlamına geliyor. Ve böylelikle hukuk tarihine geçeceğe benziyor. Savcının ret kararına gerekçe gösterdiği 667 sayılı KHK nin ilgili maddesinde Bu kanun hükmünde kararname kapsamında karar alan ve görevleri yerine getiren kişilerin bu görevleri nedeniyle hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmaz deniliyor. Söz konusu kararname olağanüstü hal kapsamında alınan tedbirleri kapsadığından dolayı getirilen sorumsuz luğun kapsamı da bir hayli geniş... Dolayısıyla Trabzon daki savcının yorumundaki gibi mutlak sorumsuzluk olarak uygulanması zaten yaygın bir cezasızlık kültürüne sahip bir ülkede şaşırtıcı olmayacaktır. Böyle bir uygulamanın sonucu da kamu görevlilerinin işledikleri hiçbir suçtan yargılanmaması olacaktır. Düşünce Suçu(?!)na Karşı Girişim HDP'li vekilin Meclis teki konuşmasına sansür HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan'a, anayasa değişikliği teklifinin Genel Kurul görüşmelerinde yaptığı konuşmada soykırım ifadesini kullanması nedeniyle TBMM'den üç birleşim boyunca çıkarılma cezası verildi. Sözleri de TBMM tutanaklarından çıkarıldı. Paylan sansürlenen konuşmasında Türkiye tarihinde yok sayılanların sessizliğe büründüğünü veya isyan ettiğini belirterek 1913-1923 yıllarında Ermeniler, Süryaniler, Rumlar ve Yahudiler kaybedildi. Büyük katliam ve soykırımlarla bu topraklardan ya sürüldüler ya mübadelelere uğradılar dedi. 3
CHP li vekilden binlerce sosyal medya kullanıcısı hakkında fezleke iddiası Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili, TBMM Güvenlik ve İstihbarat Komisyonu üyesi Barış Yarkadaş, Meclis kürsüsünden yaptığı konuşmada, polisin sosyal medya kullanıcısı 17 bin kişi hakkında fezleke hazırladığını, 45 bin kullanıcının ise adresini tespit etmeye çalıştığını söyledi. Yarkadaş, gözaltı merkezlerinin dolu olması nedeniyle hazırlanan dosyalarla ilgili şimdilik işlem yapılmadığını iddia etti. 24 gün gözaltında tutulan 6 gazeteciden 3 ü tutuklandı İstanbul 8. Sulh Ceza Mahkemesi, 24 gündür gözaltında tutulan gazeteciler Tunca Öğreten, Mahir Kanaat ve Ömer Çelik in örgüt üyeliği iddiasıyla tutuklanmasına karar verdi. Gazeteciler Metin Yoksu, Derya Okatan ve Eray Saygın adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Savcılık, Redhack tarafından sızdırılan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak a ait maillerle ilgili gözaltına alınan gazetecilerin, meşru hükümeti yıpratmak amaçlı yayınlar yaptıklarını, enerji bakanının stratejik faaliyet ve işlemlerinin ve milli enerji politikasının başarısızlığa uğraması için olumsuz algı oluşturduklarını iddia etti. Öte yandan gazeteci Rod Nordland'ın Türkiye ye girişine milli güvenlik gerekçesiyle izin verilmedi. New York Times gazetesi konuyla ilgili yayınladığı haberde muhabirlerinin İçişleri Bakanlığı'nın listesinde olduğu gerekçesiyle geri gönderildiği, uygulamanın hükümetin yerli ve yabancı basına yönelik baskılarını artırmasının bir parçası olduğu" belirtildi. 4
FETÖ'nün medya yapılanması soruşturmasında iddianame tamamlandı Darbe girişiminin ardından başlatılan, Gülen cemaatinin medya yapılanmasına yönelik, soruşturma tamamlanarak iddianame hazırlandı. Savcılık, 196 sayfalık iddianamede Said Sefa hakkında darbeye teşebbüs ve silahlı örgüt yöneticiliği suçlarından ağırlaştırılmış müebbet ve 15 yıla kadar hapis, aralarında Atilla Taş ve Hanım Büşra Erdal ın da olduğu 25 i tutuklu 28 kişi hakkında da ilahlı örgüte üye olmak suçundan 10 ar yıla kadar hapis cezası istedi. Öte yandan OHAL kararnamesiyle kapatılan Taraf gazetesinin imtiyaz sahibi Başar Arslan hakkında silahlı terör örgütüne üye olmak iddiasıyla yakalama kararı çıkartıldı. Kararda, "Söz konusu gazetenin genel yayın yönetmenliğini yapmış Ahmet Altan ve yazar Mehmet Baransu ile birlikte terör örgütünün medya unsurlarından olduğu, talimatlarla haber hazırlayıp yayımladıkları" ifadeleri kullanıldı. HDP li vekillere açılan davalar Cezaevinde bulunan HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ile Figen Yüksekdağ ve HDP Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan ın tutuklandıkları soruşturmalarda iddianameler tamamlandı; Demirtaş'ın 142 yıla, Yüksekdağ'ın 83 yıla, Aydoğan ın 103 yıla kadar hapsi istendi. PKK yöneticisi olmakla suçlanan iki eş başkanın ayrıca değişik tarihlerde yapmış oldukları konuşmalarla terör, cebir ve şiddet olgusunu meşru göstererek 'terör örgütü propagandası' yaptıkları iddia edildi. 5
Tutuklandığı dosya kapsamında örgüte üye olmak ve örgüt propagandası yapmak ile suçlanan Nursel Aydoğan, 2011 yılında katıldığı 5 ayrı etkinlik nedeniyle Diyarbakır 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılandığı davada terör örgütü üyesi olmamakla beraber örgüt adına suç işlemek suçundan 4 yıl 8 ay 7 gün hapis cezasına mahkum oldu. Öte yandan Demirtaş, hakkında Mardin in Midyat ilçesi Ağır Ceza Mahkemesi nde terör örgütü propagandası suçlamasıyla açılan davada beraat etti. Demirtaş, dava kapsamında geçen yıl Şırnak ın Cizre ilçesindeki operasyonlar nedeniyle ilan edilen sokağa çıkma yasağını eleştiren konuşmasından ötürü yargılanıyordu. Karar, hakkında 102 fezleke bulunan ve dokunulmazlığı kaldırıldıktan sonra yargılanmasına başlanan Demirtaş için verilen ilk beraat oldu. Erdoğan a hakaret dosyaları HDP nin tutuklu Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında, Cumhurbaşkanı Erdoğan a hakaret ettiği iddiasıyla dört yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı. Diyarbakır 7. Asliye Ceza Mahkemesi nce kabul edilen iddianamede, HDP Eş Genel Başkanı, 9 Eylül 2016 da bir televizyon kanalında yaptığı konuşma nedeniyle suçlanıyor. Demirtaş hakkında aynı konuşma nedeniyle suç işlemeye alenen tahrik ve terör örgütü propagandası yapmak iddiasıyla ayrı bir soruşturma daha yürütülüyor. Sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklanan gazeteci Hüsnü Mahalli hakkındaki iddianame tamamlandı. Cumhurbaşkanı'na hakaret ve Kurul halinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret ile suçlanan gazetecinin 7 yıl 3 aya kadar hapsi istendi. İddianameyi kabul eden İstanbul Asliye Ceza Mahkemesi gazetecinin tahliyesine karar verdi. Ayrıca bu hafta; son seçimlerde MHP'den milletvekili adayı olan oyuncu Mehmet Aslan Twitter paylaşımlarıyla Erdoğan a hakaret ettiği iddiasıyla gözaltına alındı, ifadesinin ardından serbest bırakıldı. Samsun da bir yurttaş, PKK propagandası yaptığı ve cumhurbaşkanına hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı. Bursa da darbe girişimi gecesi Cumhurbaşkanı Erdoğan ı kastederek, Şimdi kaçacak delik arıyordur dediği öne sürülen iki polis cumhurbaşkanına hakaret suçlamasıyla 10 ay hapse mahkum oldu. Cezalar ertelendi. 6
Muğla da Barış bildirisi imzacısı akademisyenlere uzaklaştırma Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Barış İçin Akademisyenler İnisiyatifi nin bildirisine imza atan 11 akademisyeni, OHAL kararnamesi hükümleri gerekçe gösterilerek açılan ikinci bir soruşturma kapsamında, süresiz görevden uzaklaştırdı. Geçtiğimiz sene açılan ilk soruşturmada akademisyenler 2 ay görevlerinden uzaklaştırılmış ve ardından görevlerine geri dönmüşlerdi. KESK ten 2016 Yılı Hak İhlalleri Raporu Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) 2016 yılında kamu çalışanlarına yönelik baskı ve ihlal verilerine ait raporunu yayımladı. Raporun verilerine göre geçtiğimiz yıl 11 bin 789 KESK üyesi açığa alındı. 10 Ocak 2017 itibarıyla kamudan 2 bin 522 si KESK üyesi olmak üzere 97 bin kişi ihraç edildi. Yapılan basın toplantısında konuşan KESK MYK üyesi Fatma Çetintaş, üyelerinden 122 sinin sürgün edildiğini, 47 sine aylıktan kesme, 35 ine de kademe ilerleme cezası verildiğini; 59 üyelerinin, çoğunluğu Cumhurbaşkanı ve Başbakan a hakaret iddiasıyla hem adli hem de idari soruşmalara maruz kaldığını ve cezalara çarptırıldığını; sosyal medya paylaşımları yüzünden 121 kişiye de soruşturma açıldığını kaydetti. Çetintaş, geçtiğimiz yıl 292 KESK linin sendikal faaliyetlerden dolayı gözaltına alındığını ve 71 üyelerinin ise tutuklandığını söyledi. Detaylar için: www.kesk.org.tr 7
Evrim Teorisi müfredattan çıktı Milli Eğitim Bakanlığı, ders kitaplarının hazırlanışı ve ders içeriklerini düzenleyen müfredatı yeniledi. Lise son sınıf biyoloji dersinde yer alan, Hayatın Başlangıcı ve Evrim ünitesi yeni müfredattan çıkarıldı. Ünitede, Charles Darwin in Evrim Teorisi, Evrimleşmenin bir sonucu olarak türlerin değişimini ve yeni türlerin oluşumunu, evrime etki eden faktörleri ve mekanizmaları ile açıklayan teori olarak anlatılıyordu. Evrim ünitesi, Canlılar ve Çevre başlıklı bir ünite ile değiştirildi. Öneri ve eleştiriler için bir ay boyunca askıya çıkarılan yeni müfredat çalışmalarına 20 Şubat ta son şekli verilecek. DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ NDE BU HAFTA Gündemden uzak kalmayın Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin. 8
Anayasa değişikliği teklifi oylamaları Anayasa değişikliği teklifinin 2. turunda, Cumhurbaşkanının yetkileri, cezai sorumluluğu ve seçimine dair 8, 9, 10 ve 11. maddeler kabul edildi. Oylamalara yine fiziksel ve sözel şiddet hâkim oldu, CHP milletvekillerinin ayakta durma eylemi ve sonrasında bağımsız milletvekili Aylin Nazlıaka'nın kürsüye kendini kelepçelemesi ile değişiklik teklifi protesto edildi. Tutuklu Gazeteciler ve İfade Özgürlüğü Özgür Gündem Nöbetçi Genel Yayın Yönetmeni davalarında ilk kararlar verildi: insan hakları savunucusu Şanar Yurdatapan 6000 lira para cezasına ve ertelenmiş 1 yıl 3 ay hapis cezasına mahkum edildi. Nöbetçi Yayın Yönetmeni Aydın Bodur için de aynı karar verildi. 24 gündür gözaltında tutulan gazeteciler Tunca Öğreten, Mahir Kanaat ve Ömer Çelik tutuklanırken, Metin Yoksu, Derya Okatan ve Eray Saygın adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. 24 gün boyunca açlık grevi yapan Okatan, gözaltı altındayken tehdit ve darp edildiğini, hakarete maruz kaldığını anlattı. Fırat Kalkanı Operasyonu ve Suriye Türkiye ve Rusya'nın girişimleriyle Astana'da düzenlenecek olan Suriye görüşmeleri 23 Ocak günü başlıyor. Görüşmelere hem Suriye hükümeti hem muhalefeti katılıyor. 9
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI Aydın/ Söke'de 'Bu Suça Ortak Olmayacağız' metnini imzalamaları sebebiyle haklarında dava açılan Barış İçin Akademisyenlere destek çıkmak üzere sivil itaatsizlik eylemi olarak 'onlar suçluysa biz de suçluyuz' diyerek kendilerini ihbar eden 46 kişi hakkında 'terör örgütü propagandası' yaptıkları iddiasıyla açılan dava Söke 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü ve bir sonraki duruşma 22 Mart 2017 tarihine ertelendi. Dağın Kadın Hali' kitabının yazarı gazeteci Arzu Demir ile kitabı yayınlayan Ceylan Yayınları yayınevi sorumlusu Tuncay Mat'ın 'Örgüt propagandası' suçlamasıyla İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılandığı dava 26 Ocak 2017 tarihine ertelendi. GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla başlatılan 'Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği' kampanyasına katılan Ertuğrul Mavioğlu, Faruk Eren, İhsan Çaralan ve Gazete Yazı İşlerinden Sorumlu İnan Kızılkaya hakkında 'Terör örgütü propagandası' yapıldığı iddiasıyla açılan davanın bir sonraki duruşması 24 Ocak 2017 de İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek. 1 0