Bir Felsefeci ile Sohbet

Benzer belgeler
Nefsini Bilen Rabbini Bilir

Buyruldu ki; Aklın kemali Allah u Teâlâ nın rızasına tabi olmak ve gazabından sakınmakladır.

BEDÎÜZZAMAN HAZRETLERİNİN İSİM VE ÜNVANLARI

NOT : İMAM-I RABBANÎ Hz. bu mektubu muhterem şeyhi Muhammed Bakibillah'a yazmıştır.

Asr-ı Saadette İçtihat

Hz. Peygamber'in Tefekkürü

Onuncu Söz, Yedinci Hakikat hakkında bilgi verir misiniz?

"Şimdi senin hayatının sureti ve tarz-ı vazifesi şudur ki,.." İnsanın hayatının sureti ve tarzı vazifesi ne demektir, izah eder misiniz?

başlıklı bir dersine dayanarak vermeye çalışacağız.

Onuncu Söz, Mukaddime, Birinci İşaret hakkında bilgi verir misiniz?

İçindekiler. Önsöz 11 Kısaltmalar 15

Cenab-ı Hakk neden insanları yarattı, imtihan olmadan cennete gönderseydi olmaz mıydı, insanın Yaratılış Gayesi Nedir?


İLİM ÖĞRETMENİN FAZİLETİ. Bu Beldede İlim Ölmüştür

Hadisde: Re sul hikmeti mehafetullah -Hikmetin başı Allah korkusudur.

İLİ : GENEL TARİH : Hazırlayan: Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü

"Vesvese" ile "korku" aynı mıdır? Risalelerde vesveye önem vermemek, modern bilimde ise korkunun üzerine gitmekten bahsediliyor?..

Senin için gelmesi mukadder olan şeylere hırs göstermen yersizdir. Senin için olmayan, başkasının hakkı olan şeylere, hasret çekmen yakışıksızdır.

_MEYVENIN ÇEKİRDEĞİ AĞACIN ÇEKİRDEĞİN NE AYNDIR NE GAYRDIR..._

Peygamberlerin Lüzumu ve Gönderilmelerindeki Hikmetler

ALLAH TEÂLÂ'YA ÎMÂN. Muhammed Şahin. ] تر [ Türkçe Turkish. Tetkik : Ümmü Nebil

Ruhun Akılla Münasebeti

İçindekiler. Kısaltmalar 11 Yeni Baskı Vesilesiyle 13 Önsöz 15

İnsanı Diğer Canlılardan Ayıran Özellikler

NOT : İMAM-I RABBANİ Hz. bundan önceki mektuplar gibi. bunu da büyük şeyhi Bakibillah'a yazmıştır.

"İşte, Rabbimizi bize târif eden Kur ân-ı Hakîm; şu kitab-ı kebîr-i kâinatın bir tercüme-i ezeliyesi..."

Kur'an-ı Kerimde tevafuk mucizesi Kainatta tesadüf yok, tevafuk vardır

5 Kimin ümmetisin? Hazreti Muhammed Mustafa nın (sallallahu aleyhi ve sellem) ümmetiyim. 6 Müslüman mısın? Elhamdülillah, Müslümanım.

EHL-İ SÜNNET'İN ÜSTÜNLÜĞÜ.

ALLAH TEÂLÂ'NIN ARŞA İSTİVÂ ETMESİ

1988 yılında Hac ziyareti için Arabistan da bulunuyordum. Hac vazifemi yaptıktan sonra Medine-i Münevvere ye geçmiştim.

AYRILMAMAK ÜZERE İNKIYAD ETMEK.

11. Kullara rızık olması için birbirine girmiş, küme küme tomurcukları olan uzun boylu hurma

SELİM GÜNDÜZALP ALLAH AŞK

Kulun lisanı sadık olmadıkça, inancı sadık olmaz. Kalbi sadık olmadıkça, lisanı sadık olmaz. 45

Gıybet (Hadis, Tirmizi, Birr 23)

NOT : ÎMAM-I RABBANİ Hz. bu mektubu Seyyid Nakib Şeyh Ferid Buhari'ye yazmıştır.

Bir insan, nefs kılıcını ve hırsını çekip hareket edecek olursa, akıbet o kılıçla kendi maktül düşer. Hz. Ali

Yazıcılık Hadisesi ve Hüsrev Altınbaşak Ağabey ile Görüşme

ALEXANDER RUSSEL WEBB-MUHAMMED

Başta bu hadis-i kudsinin kaynağını vereceğiz. Ayrıca bu hadis-i kudsinin manası ve hakikatını vereceğiz. "Levlâke" hadîsinin kaynakları şudur:

Eğitim Programları ANA HATLARIYLA İSLAM DİNİ

Ruhun Vicdanla Münasebeti

HÜCCETİN İKAMESİ VE ANLAŞILMASI

1. İnanç, 2. İbadet, 3. Ahlak, 4. Kıssalar

Ahiret Gününe (Haşre) İman

Otuz Üçüncü Söz'ün Otuz Birinci Pencere'sini izah eder misiniz?

SORU:Ahir zaman alametleri, Ahirzaman alametlerinden abbasi meliki horasana vardığı zaman doğu tarafından iki dişli parlak bir yıldız çıkar.

Adıyaman merkez köylerinden Kışla köyüne bağlı Meşetli köyünde doğdum.sonra köyümüz baraj altında kalınca Adıyaman a göç ettik.

Risale-i Nur Külliyat'ının telif tarihleri hakkında kronolojik bilgi verir misiniz?

Prof.Dr. Jeffrey H. Lang ın İlk Namazı

Bu fikre girmenin iki önemli sebebi vardır.

Gizlemek. أ Helak etmek, yok etmek أ. Affetmek. Açıklamak. ا ر اد Sahip olmak, malik olmak. Đstemek,irade etmek. Seçme Metnler 25

Bu sayfa şu linkten yazdırılmıştır: [

TAKVA AYI RAMAZAN TAKVA AYI RAMAZAN. Rahman ve Rahim Allah ın Adıyla

Hz.Muhammed (sav); yaratılış muammasını ve esma-i İlahiye'nin sırlarını keşfeden zat!

KASTAMONU LÂHİKASI NDA SOSYOLOJİK ARKA PLAN

Sabah akşam tevâzu içinde yalvararak, ürpererek ve sesini yükseltmeden Rabbini an. Sakın gâfillerden olma! (A râf sûresi,7/205)

Üstat Hazretlerinin, çok hakikatleri aydınlatan güneş-ayna misalinden bu konuda da faydalanabiliriz.

ALLAH`I (C.C.) BİZE TANITAN ÜÇ BÜYÜK TARİF EDİCİ

Dünya: Ilahi bir TV kanalından ibarettir

NİÇİN EVLENMEDEN ÖNCE İNSANIN KENDİNİ TANIMASI ÇOK ÖNEMLİDİR? YA DA KENDİNİ TANIMAK NEDİR?

TÜM SİTEDEKİ KONU BAŞLIKLARI VE MAKALELER

Resulullah Efendimiz'in Diğer Peygamberlerden Üstünlüğü

Şeyh den meded istemek caizmidir?

AİLEYE MUTLULUK YAKIŞIR! HAYAT SEVİNCE VE SEVİLİNCE GÜZEL

GÜNAH ve İSTİĞFAR. Israr etmek kişiyi nasıl etkiler

İSLAM AHLAK ESASLARI


Kur an'daki selaset, selamet, tesanüd, tenasüb, teavün ve tecavüb mucizevî boyutlarındandır; bunları izah edebilir misiniz?

Burada mecazın, alimlerin elinden cahillerin eline geçmesi durumunda nasıl hakikate dönüştüğüne ve hurafelere kapı açtığına işaret olunuyor.

Yirmi Altıncı Söz'de geçen, "Ezel; mazi, hâl ve istikbali birden tutar, yüksekten bakar bir âyine misâldir." cümlesini izah eder misiniz?

Kur ân ve iman hakikatlerine ulaşmanın adresi

Birinci Söz. By Hamra

Risale-i Nuru Samsat-ta Lise öğrencisi iken Teyzem oğlu vasıtasıyla tanıdım.

Meselenin bir yönü de, başka bir Kur an mu'cizesine işaret etmektedir. Şöyle ki:

Diğer müritlerin neşeyle elindekileri takdiminden sonra, Aziz Mahmut Efendi, boynunu bükerek bu kırık ve solmuş çiçeği üstadına takdim eder.

Âyette belirtiliş ifadesiyle Allah a eş ve ortak koşma olan şirk bütün kâinata karşı büyük bir zulümdür.[1]

İslamî bilimler : Kur'an-ı Kerim'in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu.

*GALIBIYET VE MAGLUBIYET

M VE NAZARDAN KORUNMA VE KURTULMA YOLLARI. lar aha beteri. dir veya 7 2. Y. 4. a bakarak " " dersek h 6. olarak sadaka verme.

Ruhun Gayesi. Mehmedkirkinci.com

Üstad Bediüzzaman Said Nursî nin gözüyle Hz. Muhammed (s.a.v) efendimiz

BİLGİ ve İNANÇ. Memduh ÇELMELİ. dinkulturuahlakbilgisi.com

Muhammed Salih el-muneccid

Ulemadan Oflu Dursun Efendi ile Tanışmamız

IÇERIK ÖNSÖZ. Giriş. Birinci Bölüm ALLAH A İMAN

Onuncu Söz, Birinci Hakikat hakkında bilgi verir misiniz?

Hepimiz iyi biliriz; insanların bütün bilgisini toplasak Cenab-ı Hakk ın sonsuz ilmi muvacehesinde denizdeki bir noktayı dahi tutmaz.

"Şimdi sen dahi, ey Katre içine giren hakîm feylesof!

İlim gıda gibidir. Ona her zaman ihtiyaç vardır. Faydası da herkesedir.

TÂĞUT KELİMESİNİN ANLAMI

Dinî bir terim olarak ise; günahlardan arınmak, temize çıkmak, ilâhî af ve rahmete nâil olmak demektir.

MEVZUU : Sübhan Hakkı, kalble, ariflerin müşahedesinin hakikati ve tahkiki.. NOT: İMAM-1 RABBANÎ Hz. bu mektubu, Fakir Haşini Kişemî'ye yazmıştır.

EK: Mucize Avcısı nı yayına hazırlarken, çok

Selman DEVECİOĞLU. Gönül Gözü

BEDİÜZZAMAN IN TABİATÇILARA KARŞI MÜDAFAA STRATEJİSİ

Şimdi de bâzı meşhur filozofların ruh hakkındaki mülâhazalarını arz edelim:

Yine onlar, sana indirilene ve senden önce indirilene iman ederler; ahiret gününe de kesin olarak inanırlar. Bakara suresi, 4. ayet.

Güzel Ahlâkı Kazanmak

Transkript:

Mehmedkirkinci.com Bir Felsefeci ile Sohbet Öğretmen Enver Sönmez, bir gün medreseye gelerek: Hocam, benim Rasim Bey adında felsefeci bir arkadaşım var. Allah a inanmıyor. Doğrudan doğruya Allah ı inkâr ediyor. Onu senin yanına getireceğim. Getirme. Allah a inanmayan adamı niye getireceksin benim yanıma. dedim. Daha sonra yine geldi ve Getirsem iyi olur. dedi. Böyle birkaç kez söyledi. Haziran ayının başlarıydı. Ben medreseye geldiğimde Enver Bey bir arkadaşı ile oturuyorlardı. Selam verdim. Ayağa kalktılar. Enver Bey ile musafaha yaptım. Arkadaşına da elimi uzattım. Elini tutunca aniden elini yukarı kaldırıp, Bu eli kim verdi? dedim. Aniden Allah!.. dedi. Ayaktayken kendisine şunları söyledim: Bir insan Allah ı inkâr ederse ne kendini, ne aklını, ne azalarını, ne kâinatı, ne de bu kâinatta olan herhangi bir hadiseyi izah edemez. Nasıl maddî vücudumuzu ortaya getiren azalarımızın bir vazifesi varsa, aklımızın da bir vazifesi var. Bu vazife ise tefekkürdür. Aklın bu vazifesinin yanında, bir de insanda araştırma aşkı vardır. Araştıracağı hakikatlerin başında ise kendisini yaratan gelir. Demek ki, insan yaratanını bulma ve bilme fıtratında yaratılmıştır. Sonra elini bıraktım: Buyurun, oturun. dedim ve oturduk. Konuşmamı şöyle sürdürdüm: Cenab-ı Hakk ın varlığına, kudret ve azametine delalet eden bürhanlar kâinatın her tarafında güneşler gibi parlamaktadır. Bu deliller gerek afakî, gerekse enfüsî olsun, bunlara dikkat ile bakan aklı başında bir fert, Allah ın varlığında ve birliğinde tereddüt edemez. Bu deliller içerisinde insana en yakın olanı kendi nefsidir. Sonra şu hadis-i şerifi okudum: "Kendini bilen, Rabbini bilir. Rasim Bey, Bir insan kendi nefsini nasıl bilmeli ki, o sayede Allah ı da bilsin? diye sordu. page 1 / 6

Bunun çok çeşitli yolları vardır, dedim, Fakat bunlar içerisinde akla ilk gelebilecek olanı insanın kendi yaratılışıdır." "Kendisinin bir damla sudan başlayarak, tavırdan tavıra çevrilerek nasıl bu güzel ve bedi surete geldiğini, ne gibi garip ve akla hayret veren nimet ve terbiyeler ile ikmal olunduğunu düşünen bir insan, Halıkı nı görür gibi olur. Böyle nazeninane beslenen, bu kadar nimetlere mazhar olan bir mahluk nasıl olur da kendini yaratanı inkâr edebilir?" "Basiret sahibi bir insan, bunları düşününce kendinden ve kâinattan önce Halıkı nı görür. Şu halde Allah ı inkâr muhallerin en katmerlisidir. dedim. Bu şekilde izahlara devam ettim. Dikkatli bir şekilde dinledi. Fakat fazla konuşmadı. Sonra yanımızdan ayrıldı. Aradan bir hafta kadar geçmişti. Bir gün öğle namazına yakın tekrar medresemize geldi. Bir müddet sohbet ettik; sonra öğle ezanı okundu. Biz namaz kılmak için kalkınca o da bizimle birlikte kalktı ve namaz kıldı. Namazdan sonra, Hâlıkı mızın kâinat yüzündeki sikke ve mühürlerini gösteren Otuz Üçüncü Söz ün Yirmi Dokuzuncu Penceresi olan şu dersi okudum: Bir bahar mevsiminde, garibane, mütefekkirane seyahata gidiyordum. Bir tepeciğin eteğinden geçerken, parlak bir sarıçiçek nazarıma ilişti. Eskiden vatanımda ve sair memleketlerde gördüğüm o cins sarıçiçekleri derhatır ettirdi. Şöyle bir mana kalbe geldi ki: Bu çiçek kimin turrası ise, kimin sikkesi ise ve kimin mührü ise ve kimin nakşı ise, elbette bütün zemin yüzündeki o nevi çiçekler, onun mühürleridir, sikkeleridir. Şu mühür tahayyülünden sonra şöyle bir tasavvur geldi ki: Nasıl bir mühür ile mühürlenmiş bir mektub: o mühür, o mektubun sahibini gösterir. Öyle de: şu çiçek, bir mühr-ü Rahmanîdir. Şu enva'-ı nakışlarla ve manidar nebatat satırlarıyla yazılan şu tepecik dahi, bu çiçek Sâniinin mektubudur. Hem şu tepecik dahi bir mühürdür. Şu sahra ve ova bir mektub-u Rahmanî hey'atını aldı. İşbu tasavvurdan şöyle bir hakikat zihne geldi ki: Herbir şey, bir mühr-ü Rabbanî hükmünde bütün eşyayı kendi Hâlıkına isnad eder. Kendi kâtibinin mektubu olduğunu isbat eder. İşte herbir şey, öyle bir pencere-i tevhiddir ki, bütün eşyayı bir Vâhid-i Ehad'e mal eder. Demek herbir şeyde, hususan zîhayatlarda öyle hârika bir nakış, öyle mu'cizekâr bir san'at var ki: Onu öyle yapan ve öyle manidar nakşeden, bütün eşyayı yapabilir ve bütün eşyayı yapan, elbette o olacaktır. Demek bütün eşyayı yapamayan, birtek şeyi icad edemez. İşte ey gafil! Şu kâinatın yüzüne bak ki: Birbiri içinde hadsiz mektubat-ı Samedaniye hükmünde olan sahaif-i mevcudat ve her bir mektub üstünde hadsiz sikke-i tevhid mühürleriyle temhir edilmiş. Bütün bu mühürlerin şehadetlerini kim tekzib edebilir? Hangi kuvvet onları susturabilir? Kalb kulağı ile page 2 / 6

hangisini dinlesen, 'Eşhedü en lâ ilâhe illâllah' dediğini işitirsin. Dersten sonra izah maksadıyla bir çiçeğin nasıl bir mühür olabileceğini şu misaller ile anlattım: Meselâ, insan bir çekirdeğe nazar edince, bunun Cenab-ı Hakk ın mührü olduğunu nasıl anlayacak?! Üzerinde sahibinin ismi yazılı olan şeye mühür denir. Çekirdeğin üzerinde Allah ın ismi nasıl yazılmıştır?! Bir çekirdeği elimize alalım. Bu çekirdeği yapmak için bütün kâinatı yaratabilecek bir kudrete sahip olmak lazımdır. Bütün kâinatı yaratamayan o çekirdeği de yaratamaz. Eğer dikkatle bakılırsa Cenab-ı Hakk ın Hâlık, Kadir, Alim, Müzeyyin gibi ekser isimleri bu çekirdekte okunabilir, Cenab-ı Hakk ın diğer bütün eserlerinde de ilâhî isimler okunabilir." "Şu halde tabiatın engin ve bereketli sinesinde görünen çeşit çeşit ve renk renk çiçekler kudret-i ilâhîyenin eseri değilse nedir?! Bu tablo ve levhaları, bu sikke ve mühürleri nasıl ve ne ile izah edeceğiz?!" "Elbette semadaki yıldızlar, zemindeki çiçekler Zat-ı Vacibü l Vücud un delil ve aynalarıdır. Onların Hâlıkları na olan delaletleri o kadar kat i ve o kadar aşikârdır ki, güneşin aksini tutan parlak aynalardan daha zâhirdir. Her eserin bir müessiri ve her sanatın bir sanatkârı olduğunu idrak edemeyen bir kimse hakikatte insan değil, beşer suretinde bir hayvandır." "Eğer mahiyetini bilmediğimiz şeyleri inkâr edecek olursak mevcudatın çoğunu inkâr etmemiz lazımdır. Evvela hayatın, aklın, dünyayı aydınlatan ziyanın, elektiriğin inkâr edilmesi lazım gelir. Çünkü henüz bunların mahiyeti bilinmiyor. Bu izahlarımdan sonra çay geldi ve sohbet etmeye başladık. Sohbet arasında Rasim Bey sözü felsefecilere getirdi ve bu güzide mütefekkirlerin, Aristo dan Descartes e, Descartes den Cant a gelinceye kadar hepsi Garpta yetişmiştir. Bu ise felsefenin sayesinde olmuştur. Bir çok keşiflerde bulunarak insaniyete hizmet etmişlerdir. Hem bunların ekserisi de inançsız değillerdir. Allah ı inkâr etmemişler, kabul etmişlerdir. Şarkta ise bunların denginde bir bilim adamı görülmüyor, dedi. Ben de: Elbette ki, inkâr edenle kabul eden bir seviyede olmaz. Onların bu kabulleri bir derece takdire şayandır. Fakat sadece Allah ın varlığını bilmekle iman tahakkuk etmiyor. İman altı rükünden meydana gelmiş bir hakikattir. Bunların bir tekine inanmayan, iman etmiş olmaz. Kaldı ki, Allah a iman etmiş olmak onlar için çok fazla bir büyüklük değildir. Zira bu kâinatın nizam ve ahengini gören herhangi bir insan bile Allah ın varlığını bilir ve tasdik eder. Çünkü aklın muktezası budur. Allah ın varlığına ve birliğine iman etmekle beraber O nun bütün sıfatlarına, kitaplarına, page 3 / 6

ahirete, peygamberlere de iman etmek lazımdır. Enbiyalar güneşler mesabesindedir. Şayet insan şems-i nübüvvetten tefeyyüz edip, nurundan iktibas etmezse, fikren manevîyat sahalarında cevelan edemez. Mutlak zulümat içinde kalır." Sonra Lem alar dan şu paragrafı okudum: "Nev'-i beşerde nübüvvet, beşerdeki hayır ve kemalâtın fezlekesi ve esasıdır. Din-i Hak, saâdetin fihristesidir. İman, bir hüsn-ü münezzeh ve mücerreddir. Madem şu âlemde parlak bir hüsün, geniş ve yüksek bir feyiz, zahir bir hak, faik bir kemal görünüyor. Bilbedahe hak ve hakikat, nübüvvet içindedir ve Nebiler elindedir. Dalalet, şerr ve hasaret: onun muhalifindedir."(1) "Bu imandan sonra dinin emirlerini yerine getirmek ve yasaklarından sakınmak icap eder. Bu hakikatler ise mücerret bir fikir ile bilinmez. İman ve hak dinin iktiza ettiği ulvî hakikatleri, akıl yalnız başına idrak edemez. Çünkü akıl mahluktur, öyle ise mahduttur. Onun muayyen bir haddi ve sahası vardır; ondan öteye uçamaz. Zira kolu, kanadı kırılır. Bilahare hata eder ve dalalete düşer. Neticede helak olur." "Demek ki, feylesofların bu hakikatlere vakıf olabilmeleri için, enbiyalara ittiba etmeleri şarttır. Fakat gururlarından dolayı onlara tenezzül etmediler. Katre kadar fikir ve ilimlerini derya gibi zannettiler. Dolayısıyla hakiki imanı elde edemediler. Meşhur hakîm Newton demiş ki: Biz sahilde oynayan çocuklara benzeriz. Ara sıra denizde bir sedef buluruz, onu bir şey zannederiz. Halbuki o deryada daha ne sedefler, daha ne cevherler olduğunu göremeyiz. Bilmediğimiz şeyleri ayağımızın altına koysak başımız göklere kavuşur. Bildiğimiz katre, bilmediğimiz deryadır. "Bu zatlar aklî ilimlerde ve felsefede her ne kadar ileri gitmiş ve bir çok sahalarda keşiflerde bulunmuşlarsa da ulum-u imaniyede çocuk hükmünde kalmışlar, dinin hakikatlerine nüfuz edememişler, yaratılışın gaye ve hikmetini kavrayamamışlardır." Bediüzzaman Hazretleri nin ifadesi ile, Her şeyi maddede arayanların akılları gözlerindedir, göz ise page 4 / 6

manevîyatta kördür. (2) dedim ve şöyle devam ettim: Gelelim senin ikinci iddiana, Şarkta, garptaki gibi mütefekkir feylesoflar yetişmemiştir. diyorsun. Rasim Bey, siz sadece Garp felsefesini okumuş ve onları kabul etmişsiniz. Onları nazarınızda çok büyütmüşsünüz. Fakat sizin büyük bildiğiniz o insanlar kendileri dalalete gittikleri gibi başkalarının dalaletine de vesile olmuşlardır." "Nice insanların hidayetine vesile olan Abdülkadir Geylani, İmam-ı Gazali, Şah-ı Nakşibend gibi büyük mürşitlerden haberiniz var mı? El-Kindi yi, İbn-i Rüşt ü okudunuz mu? dedim. Hayır, okumadım. dedi. Peki, onları bilmeden, tanımadan nasıl böyle bir iddiada bulunabildiniz?! İslâm âlimlerinin hocaları peygamberler ve semavî kitaplardır. Bunlar dinî ilimleri peygamberlerden talim etmişlerdir. Öte yandan aklî ilimlerde de fevkalade maharet kesb etmişlerdir. Endülüs, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetleri bunun en açık delilleridir. Feylesofların hocaları ise felsefedir, kaynağı ise mücerret akıldır." "Peygamberler ve onların yetiştirdikleri âlimler, insanların şahsî ve içtimaî hayatlarına neler kazandırmışlar, buna karşılık sizin hayran olduğunuz feylesoflar bu iki sahada ne gibi meyveler vermiştir? Bunların mukayesesini Kur an ın en mükemmel talebelerinden olan Bediüzzaman Hazretlerinden okuyalım" dedim ve Sözlerden şu kısmı okuduk: Kur'an-ı Hakîm'in hikmeti, hayat-ı şahsiyeye verdiği terbiye-i ahlâkıye ve hikmet-i felsefenin verdiği dersin müvazenesi: "Felsefenin hâlis bir tilmizi, bir firavundur. Fakat menfaati için en hasis şeye ibadet eden bir firavun-u zelildir. Her menfaatli şeyi kendine "Rab" tanır. Hem o dinsiz şakird, mütemerrid ve muanniddir. Fakat bir lezzet için nihayet zilleti kabul eden miskin bir mütemerriddir. Şeytan gibi şahısların, bir menfaat-ı hasise için ayağını öpmekle zillet gösterir denî bir muanniddir. Hem o dinsiz şakird, cebbar bir mağrurdur. Fakat kalbinde nokta-i istinad bulmadığı için zâtında gayet acz ile âciz bir cebbar-ı hodfüruştur. Hem o şakird, menfaatperest hodendiştir ki: gaye-i himmeti, nefs ve batnın ve fercin hevesatını tatmin ve menfaat-ı şahsiyesini, bazı page 5 / 6

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) menfaat-ı kavmiye içinde arayan dessas bir hodgâmdır." "Amma hikmet-i Kur'anın hâlis tilmizi ise: bir abd'dir. Fakat a'zam-ı mahlukata da ibadete tenezzül etmez. Hem cennet gibi a'zam-ı menfaat olan bir şeyi, gaye-i ibadet kabul etmez bir abd-i azizdir. Hem hakikî tilmizi mütevazidir: selim, halimdir. Fakat Fâtırının gayrına, daire-i izni haricinde ihtiyarıyla tezellüle tenezzül etmez. Hem fakir ve zaîftir, fakr ve za'fını bilir. Fakat onun Mâlik-i Kerim'i, ona iddihar ettiği uhrevî servet ile müstağnidir ve Seyyidinin nihayetsiz kudretine istinad ettiği için kavîdir. Hem yalnız livechillah, rıza-i İlahî için, fazilet için amel eder, çalışır... İşte iki hikmetin verdiği terbiye, iki tilmizin müvazenesiyle anlaşılır. (3) Rasim Efendi anlattıklarımdan çok memnun oldu. Daha sonra medresemize defalarca geldi. Dipnotlar: (1) bk. Lem'alar, On Yedinci Lem'a, s. 127. (2) bk. Mektubat, Hakikat Çekirdekleri-55, s. 473. (3) bk. Sözler, On İkinci Söz, s. 132. page 6 / 6