Kadın futbolu dünyasına hoş geldiniz Kadın ve futbol Kimileri için bir araya gelmesi imkansız iki kelime. Kimileri için ise muhteşem bir birliktelik. Kadın futbol sever mi?, Kadın futbol oynar mı? diyenlere karşılık tribünlerde futbolun coşkusuna ortak olan, yeşil sahalarda top koşturan yüz binlerce kadın var. Erkeklerin egemen olduğu varsayılan pek çok alanda olduğu gibi günümüz futbolunda da kadınların varlığı son yıllarda dikkat çekici boyutlara ulaştı. Böylesine popüler bir sporun erkeklerin tekelinde olması hem imkansızdı, hem de kadınlar açısından çok büyük bir haksızlık olacaktı. İlk önce futbolu izleme zevkine ortak olan kadınlar sadece bununla kalmayıp sahalara çıkıp topla buluşma yoluna gitti. Bunun sonucunda kadın futbolu denen yeni bir spor dalı ortaya çıkmış oldu. Bugün dünyanın dört bir yanında kadınlar futbol oynuyor. Kadın futbol ligleri, şampiyonaları ve kadın milli takımları var. FIFA Başkanı Sepp Blatter in dile getirmiş olduğu Futbolun geleceği kadınlardadır. ifadesi uluslar arası futbol otoritelerinin de kadınlara ve kadın futboluna bakışın ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor. Ülkemizde de kısa sayılmayacak bir geçmişe sahip olmasına rağmen kadın futbolu yeni yeni bilinmeye ve yaygınlaşmaya başladı. Bu noktada Türkiye Futbol Federasyonu, kulüpler, antrenörler, sporcular ve ebeveynler büyük çabalar sarf ediyor. Bu kitapçık da sarf edilen bu çabaların bir ürünü. Kadın futbolu dünyasını tanıtmak ve bu dünyada yer almak isteyenler için bir kılavuz ortaya koymak için hazırlandı. Kadın futbolu ile ilgili merak edilen pek çok sorunun cevabı bu kitapçıkta yer alıyor. Kadın futbolu dünyasına hoş geldiniz 1
Dünyada Kadın Futbolu Tarihi Kadınların futbolla tanışması hayli eskilere dayanmaktadır. Yaklaşık 3000 yıl önce Çin de bugünkü futbolun temelini oluşturan oyuna kadınların da iştirak ettiği o döneme ait bazı gravür ve resimlerdeki kadın figürlerinden anlaşılmaktadır. 12. yüzyılda İngiltere de kadınların avam oyunlarına iştirak ettikleri bilinmektedir. 17. yüzyıl İskoçya sında evli ve bekar kadınlar arasında yapılan karşılaşmalar ise kadın dünyasında organize futbolun ilk adımı olarak kabul edilmektedir. Modern futbol, kadınlar arasında 19. yüzyılda gelişmiş ve kadın maçları İngiltere, Fransa ve Kanada da belirli bir popülariteye ulaşmıştır. 1895 te, Britanya Bayanlar Futbol Kulübü ismiyle ilk kadın futbol takımı kurulmuştur. Bu kulüp, kendi bünyesinde oluşturduğu takımlarla ilk kadınlar arası futbol karşılaşmalarının düzenlenmesini sağlamıştır. O dönemde Britanya da kadın karşılaşmalarının 50.000 i aşkın seyirci tarafından izlendiği kayıtlarda yer almaktadır. 1921 yılında İngiliz Futbol Birliği nin kadınlara futbol oynamayı yasaklaması ilerlemeyi ertelese de 1950 yılında kadın futbolu Amerika Birleşik Devletleri ndeki ha2 reketlenmeyle yeniden çıkışa geçmiştir. Aynı yıllarda Latin Amerika ülkelerinde de kadın futbolunun popülaritesi artmıştır. 1960 lı yıllarda doğu bloğunda da kadın futbolu yayılmıştır. 1970 li yılların başında ülke federasyonları kadın futbolunu resmen tanımaya başlamıştır. 1984 yılında ilk Avrupa Kadınlar Futbol Şampiyonası düzenlenmiştir. 1997 yılından bu yana da Genç Milli Takımlar düzeyinde Kadınlar Avrupa Şampiyonaları yapılmaktadır. 1991 kadın futbolu açısından önemli tarihlerden biridir. O yıl ilk FIFA Kadınlar Dünya Kupası düzenlenmiştir. 1999 yılında ABD ile Çin arasındaki Dünya Kupası finalinde tribünlerde 90.000 seyirci yer almıştır. Giderek popülaritesi artan kupa günümüzde dünyanın en önemli futbol organizasyonları arasında kabul edilmektedir. FIFA tarafından 2002 yılından beri U20, 2008 yılından itibaren ise U17 Kadınlar Dünya Kupaları düzenlenmektedir. Kadın futbolu Olimpiyat Oyunları nda ise ilk kez 1996 yılında yer almıştır. Son dönemde Avrupa da Şampiyonlar Ligi, Güney Amerika da ise Libertadores Kupası kulüpler düzeyinde kadınlar arası en önemli turnuvalar olarak göze çarpmaktadır.
Türkiye de Kadın Futbolu Ülkemizde bilinen ilk kadın futbol takımı 1971 yılında Haluk Hekimoğlu nun şahsi çabalarıyla bir araya getirdiği 13 sporcudan oluşan İstanbul Kız Futbol Takımı dır. 1973 yılında Dostlukspor adını alan bu takıma daha sonra İstanbul, İzmir, Ankara, Bursa, Samsun ve Kocaeli de kurulan başka takımlar da eklenmiştir. 1993 yılında TFF tarafından kadın futbolunun resmen başlatılması kararlaştırılmıştır. 1993-94 sezonunda düzenlenen ilk Kadınlar Ligi nde şampiyon Dinarsu olmuştur. Aynı takım ilk kez düzenlenen Federasyon Kupası nı da müzesine götürmüştür. Dinarsu takımının kaptanı Ayşe Kuru, Almanya nın FCR Duisburg takımına transfer olarak, Avrupa ya transfer olan ilk Türk bayan futbolcu unvanını almıştır. 1996-97 sezonunda ilk kez 2.Lig oynanmış ve Amatör İşler Kupası düzenlenmiştir.2001-2006 yılları arasında duraklama süreci yaşayan kadın futbolunda 2006 yılında ligin yeniden başlamasıyla yeni bir dönem start almıştır. 2009 yılından bu yana Kadınlar Ligi şampiyonları ülkemizi UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi nde temsil etmektedir. Ülkemizde Kadın Milli Takımı ilk kez 1995 yılında oluşturulmuştur. Kadın Milliler ilk maçlarını tıpkı erkeklerde olduğu gibi Romanya ile oynamıştır. 8 Eylül 1995 tarihinde İstanbul da yapılan karşılaşma 8-0 konuk ekibin üstünlüğüyle tamamlanmıştır. Kadın Milli Takım ilk golünü 1996 da Macaristan a atarken ilk galibiyetini 1997 yılında deplasmanda Gürcistan karşısında elde etmiştir. 1997 yılında U18, 2001 yılında U 19, 2006 yılında U17, 2009 yılında ise U15 Milli Takımları kurulmuştur. 2010 yılında U15 Milli Takımı, Singapur un ev sahipliğinde ilk kez düzenlenen 1. Gençlik Olimpiyat Oyunları nda üçüncü olarak bronz madalya kazanmış ve Türkiye ye olimpiyat tarihinde takım sporlarında ilk madalyayı getiren Milli Takım olarak büyük bir başarıya imza atmıştır. 3
Hedeflerimiz Futbol erkek oyunu değildir kavramını yerleştirerek ve tüm kamuoyunun desteğini alarak kız çocuklarının futbol oynamasını teşvik etmektir. Kadın futbolunun bilinirliğini artırmaktır. Medya-iletişim teknolojilerinden faydalanmaktır. Kadın antrenörler yetiştirip kadın futboluna kazandırmaktır. Kulüp altyapılarına oyuncu havuzu oluşturmaktır. Milli Takımlara oyuncu kazandırmak ve uluslararası alanda başarı sağlamaktır. Yıllar Takım Sayısı Oyuncu Sayısı 2005-2006 7 kadın futbol takımı 130 kadın futbolcu 2006-2007 15 kadın futbol takımı 296 kadın futbolcu 2007-2008 25 kadın futbol takımı 600 kadın futbolcu 2008-2009 50 kadın futbol takımı 1000 kadın futbolcu 2009-2010 54 kadın futbol takımı 1080 kadın futbolcu 2010-2011 72 kadın futbol takımı 1500 kadın futbolcu Yukarıdaki rakamlar Kadın Ligleri ve Şampiyonalarında yer alan takım ve oyuncu sayılarını ifade etmektedir. Bu organizasyonların yanı sıra Grassroots etkinlikleri kapsamında futbol oynayan kadın sayısı 40.000 civarındadır. 4
Milli Takımlar Milli Takım Kategorileri Kadın A Milli Takım 1995 yılında kurulan Kadın A Milli Takımı, Dünya Kupası elemeleri ve Avrupa Şampiyonası elemelerinde mücadele etmektedir. U-19 Kadın Milli Takım 2001 yılında kurulan U19 Kadın Milli Takımı, Avrupa Şampiyonası elemelerine katılmaktadır. U-17 Kadın Milli Takım 2006 yılında kurulan U17 Kadın Milli Takımı Avrupa Şampiyonası elemelerine katılmaktadır. U-15 Kadın Milli Takımı 2009 yılında kurulan bu takım Gençlik Olimpiyat Oyunları ve çeşitli özel turnuvalara katılmaktadır. Bu kategoride resmi maç yapılmamaktadır. U15 Kadın Milli Takımı üst yaş gruplarına kaynak sağlama fonksiyonu taşımaktadır. Milli Takım havuzunu oluşturan kaynaklar Kadınlar Futbol Ligleri (Kadınlar 1.lig, Kadınlar 2.lig, Genç Kızlar Şampiyonası, Yıldız Kızlar Şampiyonası, Yerel Ligler) Yurt dışındaki Türk futbolcuların oynadığı ligler Okullar Arası Yıldız ve Genç Kızlar Birincilikleri Üniversiteler Arası Kadın Futsal Ligleri Milli oyuncular nasıl seçilmektedir? Milli Takımlar teknik heyeti ve TFF bölge antrenörleri Kadınlar Ligi müsabakalarını izlemekte ve yaş gruplarına göre milli takım aday kadrolarına oyuncular davet edilmektedir. Bunun yanında yurtdışındaki oyuncularımız da takip edilmekte ve öne çıkan isimler Milli Takımlara çağırılmaktadır. Milli oyuncu olmanın avantajları nelerdir? Türk milli takım formasını taşımanın gururunu yaşamaktır. Farklı kültürleri tanımaktır. Üniversitelerin Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okullarına girişte (yetenek sınavı) puan avantajı elde edilmektedir. Üniversite eğitimi boyunca her ay devlet tarafından millilik bursu (resmi maçta millilik şart)verilmektedir. Üniversite eğitimini tamamladıktan sonra MEB e öğretmen, GSGM lere spor uzmanı ve antrenör olarak atanma şansı bulunmaktadır. Yurt dışına transfer olanağı mevcuttur. Yurtiçi ve yurtdışındaki okullarda burs olanakları bulunmaktadır. 5
Yarışma Organizasyonları 1. Kadınlar 1.Ligi 2006 yılından bu yana kesintisiz olarak düzenlenen ligi şampiyon olarak tamamlayan takım ülkemizi Avrupa Kadınlar Şampiyonlar Ligi nde temsil etmektedir. Statüde belirtilmiş kurallar çerçevesinde sezon sonunda başarısız olan takımlar Kadınlar 2. Ligi ne düşmektedir. Kadınlar 1.Ligi nde yer alan kulüpler Genç Kızlar ve Yıldız Kızlar kategorilerinde takım kurmak ve resmi organizasyonlara katılmak zorundadır. 2. Kadınlar 2.Ligi Büyükler kategorisinde Kadın Ligleri nin en alt seviyedeki bölgesel organizasyonudur. 6 Statüde belirtilmiş kurallar çerçevesinde sezon sonunda başarılı olan takımlar Kadınlar 1. Ligi ne yükselmektedir. Bu ligde başarısız olan takımlar ertesi sezon daha alt bir lig olmadığı için yine Kadınlar 2. Ligi nde yer alabilmektedir. Kadınlar 2.Ligi nde yer alan kulüpler Genç Kızlar ve Yıldız Kızlar kategorilerinden en az birinde takım kurmak ve resmi organizasyonlara katılmak zorundadır. 3. Genç Kızlar Türkiye Şampiyonası Ülkemizde kadın futboluna taban oluşturan en önemli organizasyonlardan biridir. 15-16 yaş kategorisindeki kızların katılımıyla gerçekleşmektedir.
4. Yıldız Kızlar Şampiyonası 5. Okul Ligleri Kızlarımızın erken yaşta futbolla tanışmaları için yapılan ve 13-14 yaşındaki kızların katıldığı şampiyona organizasyonudur.buradan tespit edilen kızlar projelerimiz dahilinde olan futbol köylerine davet edilmektedir. Okullar arasında Genç Kızlar ve Yıldız Kızlar Türkiye Birincilikleri düzenlenmekte, bu organizasyonlarda yer alan sporcular Türkiye Futbol Federasyonu tarafından takip edilmektedir. 5. U13 Ligleri 6. Üniversiteler arası Kadın Futsal Ligleri Tabanda yapılan önemli projelerden olan U13 Ligleri Türkiye nin farklı bölgelerinde düzenlenmekte, bu organizasyon Kız Futbol Eğitim Merkezleri ile desteklenmektedir. Üniversiteler arası Kadın Futsal Ligleri, Türkiye Üniversite Sporları Federasyonu tarafından düzenlenmekte ve bu organizasyonlarda yer alan sporcular Türkiye Futbol Federasyonu tarafından takip edilmektedir. 7
Kadın Futbolu Geliştirme Projeleri 1. Futbol Köyleri Türkiye Futbol Federasyonu ile Ülker işbirliğiyle hayata geçirilen Futbol Köyleri projesinde 2009 yılından itibaren kız çocukları da yer almaya başlamıştır. 12 yaş grubunda tespit edilen yetenekli çocukların futbol eğitimi aldığı bu projeye katılan kızlardan bazıları ilerleyen süreçte U15 Milli Takımı na seçilmeyi başarmıştır. 2. Kız Futbol Okulları 11 ve 12 yaşındaki kız çocuklarını futbolla buluşturmak hedefiyle kurgulanan Kız Futbol Okulları 85 yerde açılmış, öğrencilere 15 noktada 5 ay, 70 noktada ise 4 ay temel futbol eğitimi verilerek 15.000 e yakın kız çocuğunun futbol ailesine katılımı sağlanmıştır. Bu proje 2012 yılından itibaren Kadınlar 1.Ligi takımlarının çatısı altında Kız Futbol Eğitim Merkezleri oluşturulması formatına dönüşmüştür. Bu merkezlerde 12-13 yaş ve 14-15 yaş gruplarına eğitim verilmekte, kulüplere para ve malzeme desteği sağlanmaktadır. 3. U13-U15 Turnuvaları 13 yaş ve 15 yaş altındaki kız çocuklarının fut8 bol oynayabilmesi için okul ve kulüp kaynakları kullanılarak futbolun tüm paydaşlarının katılımıyla yerel turnuvalar düzenlenmektedir. 4. Gelişim Seminerleri Kadın futbolunun içinde yer alan tüm eğitmenlere yönelik gelişim seminerleri 2009 yılından bu yana düzenlemektedir. Bu seminerler eğitim içerikleri zenginleştirilerek ve katılımcı sayısının artması sağlanarak devam edecektir. 5. Kadın Futbolu Panelleri Kadın futbolu kulübü kurma potansiyeli olan kentlerde paneller düzenlenmekte ayrıca kadın futbolunun bilinirliğinin artması, üniversitelerin kadın futbolu içinde aktif roller üstlenmesi için çalışmalar yapılmaktadır. 6. Üniversite Aktiviteleri Üniversitelerin Beden Eğitimi Spor Yüksek Okulları nın antrenörlük bölümü futbol uzmanlık alanında okuyan öğrenciler, çevrelerinde bulunan ilköğretim okullarındaki kız öğrencilere futbol eğitimi vererek stajlarını yapmaktadır.tff bu proje kapsamında üniversitelere malzeme desteğinde bulunmaktadır.
9
Basında Kadın Futbolu 10
Sıkça Sorulan Sorular 1. Kadın futbol takımı nasıl kurulur? Öncelikle bir dernek veya şirket kurulmalıdır. Bu şirket veya derneğin tüzüğü hazırlanmalı ve Yönetim Kurulu oluşturulmalıdır. Bu süreçten sonra Yönetim Kurulu tarafından kulüp kurulması kararı alınmalıdır. Kulüp kurulduktan sonra, yönetim kurulu toplantısı yapılarak futbol şubesi açılması kararı almalı ve bu kararı noterden tasdikletmelidir. Bu kararın içine kadın futbol şubesinin açılması da eklenirse kadın takımı kurmak ile ilgili bir sorun kalmayacaktır. İlgili yönetim kurulu kararı, önce bulunduğunuz ilin TFF Bölge Müdürlüğüne ve daha sonra Ankara Amatör İşler Müdürlüğüne gönderilerek, kulübün TFF tarafından tescili ve kaydı yapılmalıdır. Bu işlemler bittikten sonra, kulüp ilgili TFF Müdürlüğü nden lisans işlemlerini başlatarak, oyunculara lisans çıkartabilir. Tescil ve lisans işlemleriniz bittikten sonra gelecek sezon liglerde mücadele etmeniz mümkün olacaktır. 2- TFF nin Kadınlar Ligi ne ilk defa katılacak olan kadın futbolu takımlarına desteği nedir? TFF Kadın Futbolu Müdürlüğü tarafından lige ilk kez katılacak kulüplere antrenman malzemesi desteği verilecektir. 3- TFF nin Kadınlar Ligleri ve şampiyonalarına katılan takımlara desteği nedir? TFF, liglere ve şampiyonalara katılan takımlara yaptıkları seyahatler ile ilgili olarak km bazlı deplasman katkı payı ve konaklama ücreti desteği vermektedir. 4- Lig statüleri ve transfer talimatları hakkında nasıl bilgi alınabilir? Türkiye Futbol Federasyonu nun resmi internet sitesi olan www.tff.org da her yıl kadınlar ligi statüleri yayınlanmaktadır. Statü incelenerek deplasman katkı payı, oyuncu ve teknik adam uygunlukları, tesis kriterleri hakkında sıkça sorulan sorulara yanıt bulunabilir. Yine www. tff.org üzerinde yayınlanan Amatör Futbolcu Lisans ve Transfer Talimat ı okunarak oyuncu transferiyle ilgili soruların yanıtına ulaşılabilir. 11
Yaş Gruplarına Göre Bayan Futbolu Organizasyonları Yaş TFF Gelişim Projeleri Grassroots Aktiviteleri Okul Ligleri Amatör Ligler 18 Kadınlar 1. ve 2. Ligi 17 Genç Kızlar Futbol Genç Kızlar Futsal Genç Kızlar Türkiye Türkiye Birinciliği Türkiye Birinciliği Şampiyonası 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 Kız Futbol Eğitim Merkezleri Turnuvalar (Rekabetçi) Turnuvalar (Şenlik Formatında) Yıldız Kızlar Futbol Türkiye Birinciliği Yıldız Kızlar Türkiye Şampiyonası 12
TFF Futbol Gelişim Direktörlüğü Kadın Futbolu Müdürlüğü Beybostan Sokak No:2 Beylerbeyi - İstanbul Telefon: 0 216 321 78 93 Faks: 0 216 321 78 94 www.tff.org