9 TOPLAM NÜFUS 296.466

ARPAÇAY SUSUZ AKYAKA SELİM KARS DİGOR SARIKAMIŞ KAĞIZMAN YÜZ ÖLÇÜMÜ10.127 km2 8 9 TOPLAM NÜFUS 296.466

R. TAYYİP ERDOĞAN KURUCU GENEL BAŞKAN

PROF. DR. AHMET DAVUTOĞLU AK PARTİ Genel Başkanı ve başbakan

AK Parti olarak, 13 yılda inşa ettiğimiz büyük dönüşüm sayesinde ülkemizin sorunlarını çözebileceğimizi, sadece birikmiş sorunları çözmekle kalmadan, yükselen, güçlü, itibarlı bir ülke olabileceğimizi sağladığımız demokratik istikrar ve eserlerimizle bütün dünyaya gösterdik. 2002 öncesi çıkışı imkânsız görünen o girdaptan ülkemizi alarak, siyasi, ekonomik ve demokratik istikrarı inşa ettik. AK PARTİ olarak ilk kez milletimizin karşısına çıkarak Türkiye yi yönetme irademizi beyan ettiğimizde bize nereden kaynak bulacaksınız diyenlere cevaben kurucu genel başkanımız ve liderimizin ağzından milletimize tam bir güven ve sadakatle Kaynak Türkiye demiştik. Türkiye nin kaynaklarını Türkiye için kullanarak derin bir kriz içinde devraldığımız ülkemizi dünyada iddia sahibi, güçlü, saygın ve itibarlı bir konuma yükselttik. Elde ettiğimiz büyük tecrübe ve birikimle bugüne kadarki kazanımlarımızı koruyarak önümüzdeki dönemde ülkemizi daha ileri merhalelere taşımak konusunda kararlıyız. AK PARTİ kadrosu olarak ülkemizde demokrasi ve hukuk devletinin kökleşmesi, vatandaşlarımız ile hizmet üretecek olan devlet kurumlarımız arasında bir mesafe kalmaması için var gücümüzle, aşk ve heyecanla bundan sonra da çalışacağız. Milletin kurduğu, istikametini milletin belirlediği ve sadece millet eliyle kendini yenileyen bir parti olan AK Parti mizin üslubu milletimizin üslubudur. AK PARTİ meşakkatli ve uzun mücadelesi boyunca halkın tercihlerinden ve rızasından geriye doğru hiçbir adım atmamıştır, atmayacaktır. AK PARTİ sadece millete güç vermiş, milletten güç almıştır. AK Parti nin insan ve toplum odaklı siyaset tarzıyla ülkemizin nüfuzu artmış, vatandaşlarımız 81 vilayetimizde tarihte görmedikleri hizmete kavuşmuştur. AK PARTİ siyaseti sayesinde Cumhuriyetimizin birikim ve kazanımlarına büyük yenilikler eklenmiştir. 7 Haziran 2015 seçimlerinde partimizin temel misyonu demokrasinin çıtasını daha yükseğe çıkarmak, ekonomimizi büyütmek, kalkınma ve refahımızı daha ileri noktalara taşımak olacaktır. Seçim Beyannamemiz ve 2023 Sözleşmemiz Yeni Türkiye iddiamızın açık ispatıdır. Kesintisiz sürdüreceğimiz güven ve istikrar ortamında Türkiye ekonomisini daha da güçlendirecek, rekabetçi ve yenilikçi bir zeminde demokratik standartları yükseltmeye devam edecek, eşit vatandaşlık temelinde gelecek hedeflerimize heyecanla koşacağız. Her alanda ülkemizi daha yüksek seviyelere taşıyacak, şehirlerimizi daha mamur, vatandaşlarımızı daha mutlu kılmaya çalışacağız. 7 Haziran seçimlerinde elde edeceğimiz gücü 13 yıllık iktidar tecrübemize ilave ederek vatandaşımıza hizmet için her alanda çıtayı yükselteceğiz. Türkiye ye kazandırdığımız kalıcı eserlerle, her şehrimizi, her vatandaşımızı aynı ölçüde sahiplenerek ve hepsinin hukukunu koruyarak 81 vilayetimize ve bütün bölgelerimize karşı şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da tereddütsüz adil olacağız. Bu siyasetimizle Türkiye ekonomisi üç misli büyüdüğü gibi şehirlerimiz de bayındır hale geldi. Hedefimiz adalet zemininde hakkaniyet terazisini daima millet adına doğru tutarak ülkemizi daha ileriye taşımaktır. Bu anlamda 7 Haziran seçimleri öncesi emanet elimizdeyken neler yaptığımızın dökümünü açıkça sunuyoruz. Biliyoruz ki, inşa ettiğimiz güven zemininin arka planında bize duyulan güven vardır. Bu güven, şükürler olsun ki her seçimde katlanarak büyümüştür. Efendisi değil hizmetkârı olduğumuz milletimizle birlikte, Cumhurbaşkanımız ve Kurucu Genel Başkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan öncülüğünde ilk adımları milletçe atılan bu kutlu yürüyüşte ülkemizin bahtı, yolu açık olsun diyerek bir kez daha aziz milletimizin desteğini, rızasını talep ediyoruz. Elinizdeki doküman bir seçim beyannamesi olduğu gibi aynı zamanda siyasi tarihimizde başka hiçbir iktidar partisinin yapmadığı bir hesap verme vesikasıdır. Dikkatle okumanızı ve kamuoyuna mal etmenizi istediğimiz bu belge/ kitap Onlar Konuşur Ak Parti Yapar iddiamızın açık ispatıdır. Biz eserlerimizle ve muhteşem bir birikimle seçime giderken siyasi rakiplerimizin içi boş hayaller satmaya çalıştığı ortaya çıkmıştır. Yine de eser ve hizmetlerimizin dökümünü milletimize tek tek anlatmak zorundayız. Zira 13 sene önce söylediğimiz gibi, gelecek için de kaynağımız Türkiye dir. Davamızı sahiplenen bütün kardeşlerimi muhabbetle selamlarken 7 Haziran seçimlerinin mutlu ve mesut yarınlar için ülkemize hayırlar getirmesini diliyorum. Prof. Dr. Ahmet DAVUTOĞLU AK PARTİ Genel Başkanı ve Başbakan

KARS, TÜRKİYE DEKİ EN ESKİ TÜRKÇE İL ADI OLARAK BİLİNİR. KARS 2015 TARİHÇE Kars adının kaynağı Karsaklardan gelmektedir. M.Ö 130-127 yıllarında Kafkas dağlarının kuzeyinde ve Dağıstan da gelerek Kars çevresine yerleşmiş, buraya adlarını vermişlerdir. Bu durumda Türkiye deki en eski Türkçe il adı ününü kazanmıştır. 1064 yılında Selçuklu Türkleri tarafından fethedilerek Türk Şeddatlı beyliğinin emrine verilmiştir. 1200 yılında Gürcü Atabeylerinin eline geçen bölge 1239 da Moğollar tarafından tahrip edilmiştir. Moğollar Anadolu dan çekilince 1406 da Karakoyunluların, 1467 de da Akkoyunluların eline geçmiştir. Bu iki beyliğin sürekli savaşları Kars ve çevresini çok etkilemiştir. Yerleşme merkezlerinin tahrip edilmesine ve nüfusun azalmasına sebep olmuştur. 1535 yılından itibaren Kars Osmanlı İmparatorluğu nun topraklarına katılmış, 1855 de Osmanlı-Rus savaşında göstermiş olduğu kahramanlıktan dolayı Sultan Abdülmecit tarafından Gazi ünvanı verilmiştir. 1877-1878 (93 harbi) Osmanlı-Rus harbine kadar önce İranlı lara sonra Ruslara karşı en büyük askeri üst olmuştur. 1918 e kadar 40 yıl Rus işgalinde kalmıştır. 1918 de tekrar alınmış, 6 ay sonra Mondros Mütarekesi gereği ordunun çekilmesi üzerine kaderiyle baş başa bırakılmıştır. Ordunun desteğinden mahrum kalan Karslılar önce Milli Şura sonra Cenub-i Garb-i Kafkas hükümetlerini kurarak mücadeleye devam etmişlerdir. 30 Ekim 1920 de Kazım Karabekir yönetimindeki Türk Ordusu Kars ı alarak Türk topraklarına katmıştır. HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

KAMU YATIRIMLARI DIŞ TİCARET VERGİ GELİRLERİ HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

KARS A SON 13 YILDA 5,7 MİLYAR TL YATIRIM VE DESTEK SAĞLADIK Son 13 yılda Kars a yapılan bazı kamu yatırım ve desteklerinin sektörel bazda dağılımı şöyledir: EKONOMİ KARS ULAŞTIRMA ve HABERLEŞME: EĞİTİM: SAĞLIK: ADALET: ORMAN ve SU İŞLERİ: ENERJİ ve TABİİ KAYNAKLAR: ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK: TOKİ: İLBANK: GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK: AİLE ve SOSYAL POLİTİKALAR: GENÇLİK ve SPOR: KÜLTÜR ve TURİZM: VAKIFLAR: BİLİM, SANAYİ ve TEKNOLOJİ: TÜBİTAK: KOSGEB: KÖYDES: KALKINMA AJANSI: ÜNİVERSİTE: * 2014 yılı sabit fiyatlarıyla toplam yatırım tahsis tutarı (Kaynak: İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları) 1,5 Milyar TL 160 Milyon TL 181,3 Milyon TL 28,6 Milyon TL 480,7 Milyon TL 258 Milyon TL 71,6 Milyon TL 322 Milyon TL 634,1 Milyon TL 628 Milyon TL 531,6 Milyon TL 240,9 Milyon TL 48,9 Milyon TL 3,5 Milyon TL 63 Milyon TL 6 Milyon TL 2,4 Milyon TL 129 Milyon TL 18,8 Milyon TL 425 Milyon TL KARS EKONOMİ 14 15

DIŞ TİCARET HACMİNİ KARS TA KAZANÇ KATLANDI ARTIRDIK VERGİ Farklı düzeylerdeki yatırımcılara verilen desteklerle Kars ta dış ticaret hacminde büyük artış sağlandı. Pazardaki çeşitlilik hem üreticinin hem tüketicinin yüzünü güldürüyor. 1,4 MİLYON DOLAR 2002 2014 3,8 MİLYAR DOLAR GELİRLERİ ARTTI Üreten Kars, milli gelire vergileriyle de katkıda bulunuyor. Gerek yeni işletmelerin iş hayatına katılması gerekse mükelleflere sağlanan kolaylıklar sayesinde Kars ın ödediği vergiler arttı. 23 MİLYON TL 198,3MİLYON TL 2002 2014 16 EKONOMİ KARS KARS EKONOMİ 17

OKUL ÖNCESİ ÖĞRENCİ SAYISI EĞİTİM VE TEKNOLOJİ DERSLİK SAYISI KAMPANYA VE PROJELERİ ÖĞRETMEN SAYISI YÜKSEKÖĞRENİM OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ÜCRETSİZ DERS KİTABI DAĞITIMI HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

KARS TA SON 13 YILDA 160MİLYON TL EĞİTİM YATIRIMI YAPTIK Ruhen ve bedenen iyi yetişmiş nesiller yetiştirme hedefiyle eğitim alanında ilklere imza attık. Eğitime yapılan yatırımları geleceğimizin teminatı olarak değerlendirip öğrenci ve öğretmenlerimizin ihtiyaçlarını karşılamak üzere tedbirler aldık. Yeni binaların yapımının yanında, mevcut binalarda yürütülen yenileştirme çalışmalarıyla okullarımızdaki fiziki ortamı eğitim öğretime daha uygun hale getirdik. FATİH Projesi ile eğitimde teknolojiden üst düzeyde yararlanma hedefimizi gerçekleştirdik. 20 EĞİTİM KARS KARS EĞİTİM 21

OKUL VE DERSLİK SAYISI ARTTI, EĞİTİM KALİTESİ YÜKSELDİ İktidarımız süresince Kars taki okul sayısını 586 dan 831 e yükselttik. OKUL SAYILARI KALABALIK DERSLİKLER TARİH OLDU Eğitimde kaliteyi artırmak amacıyla Kars ta yeni 908 derslik inşa ettik. (yıkılıp yapılan derslikler dahil) Öğrencilerin daha rahat şartlarda öğrenim görebilmesi için eğitimin her kademesinde yeni derslik başına düşen öğrenci sayısını düşürdük. Okul Sayısı Okul Sayısı 586 831 2002 2014 DERSLİK BAŞINA DÜŞEN ÖĞRENCİ SAYISI İLKÖĞRETİM 2002-2003 2012-2015 28 19 GENEL ORTAÖĞRETİM 2002-2003 2012-2015 31 24 DERSLİK SAYISI DERSLİK SAYISI 2.372 DERSLİK 3.150 DERSLİK 2002 2014 22 EĞİTİM KARS KARS EĞİTİM 23

ÖĞRETMEN ATAMALARI KATLANARAK ARTTI Okullaşma oranının artmasıyla ortaya çıkan öğretmen ihtiyacını gidermek için her kademede çok sayıda yeni öğretmen istihdam ettik. Kars ta görev yapan öğretmen sayısını son on üç yılda 2.645 ten 4.324 e çıkardık. OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE ÇIĞIR AÇTIK Okul öncesi eğitimi yaygınlaştırdık. Okul öncesi eğitimin kapsamını genişleterek 3 ila 5 yaş arasında okullaşma oranını % 5,64 ten % 42,66 ya yükselttik. %5,64 %42,66 2002 2014 4.324 2.645 2002 2014 TOPLAM ÖĞRETMEN SAYISI DERS KİTAPLARI ARTIK ÜCRETSİZ 2003 yılında uygulamaya koyduğumuz Ücretsiz Ders Kitabı projesiyle Öğrenciler için kitap bulma derdine, veliler için kitap alma çilesine son verdik. Çocuklarımız artık sınıflarına girdiklerinde kitaplarını sıralarının üstünde buluyorlar. 2003-2015 yılları arasında Kars taki öğrencilerimize 15,2 Milyon TL maliyetle 11,5 milyon ders kitabını ücretsiz olarak dağıttık. 24 EĞİTİM KARS KARS EĞİTİM 25

ŞARTLI EĞİTİM YARDIMI İLE AİLELERİN YÜKÜNÜ HAFİFLETTİK Çocuklarımızın okula gitmesinin önündeki bütün engelleri kaldırdık. Ailelerin yükünü hafifletmek için ciddi bir irade ortaya koyduk. İlk ve ortaöğretimdeki öğrencilerin eğitimine destek olmak amacıyla şartlı eğitim yardımını başlattık. 2003 yılından bu yana annelerinin hesabına kız öğrenci başına ayda 60 TL, erkek öğrenci başına 50 TL yatırıyoruz. 2003 yılında başlattığımız, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ndan karşılanan Şartlı Eğitim Yardımı yla Kars ta her yıl ortalama 27.653 öğrencinin ailesine destek veriyoruz. EĞİTİMDE YENİLİKÇİ ÇÖZÜMLER ÜRETTİK EĞİTİMLE TEKNOLOJİYİ TANIŞTIRDIK 2003-2015 yılları arasında eğitimde ileri teknolojiyi yakalamak için; Okullara 6.137 adet bilgisayar gönderdik, 462 sınıfa ADSL bağlantısı sağladık, Toplam 166 Bilişim Teknoloji Sınıfı kurduk. 26 EĞİTİM KARS KARS EĞİTİM 27

KAMPANYA VE PROJELERİMİZLE EĞİTİM VE ÖĞRETİME CAN KATIYORUZ Gönül Köprüsü projesine 1.586 öğrencinin katılımı sağlanmıştır. Ana Kız Okuldayız kampanyası ile 7.482 kursiyer sertifika almıştır. Bilgisayarlı Eğitime Destek kampanyası ile 45 BT sınıfı kuruldu ve 945 bilgisayar bağışlandı. Eğitime %100 Destek kampanyası ile 8 yeni bina, 99 yeni derslik, 9 ek bina, 40 ek derslik olmak üzere toplam 28 bina, 139 derslik yapıldı. Ayrıca 1.712 öğrenci kapasiteli 11 adet pansiyon yapılmıştır. Cumhuriyet Gezileri ne 878 öğrenci katılmıştır. Okul Sütü projesinden Kars ilinde 28.777 öğrenci faydalanmıştır. Kars ta 2003-2015 yılları arasında 12.976 kişiye okuma ve yazma öğretildi. FATİH PROJESİ KAPSAMINDA KARS TAKİ OKULLARA 437 Akıllı Tahta 23 Çok Fonksiyonlu Yazıcı 23 Doküman Kamera 4.009 Tablet Bilgisayar gönderdik. 28 EĞİTİM KARS KARS EĞİTİM 29

KAFKAS ÜNİVERSİTESİ NE YATIRIMLAR DEVAM EDİYOR 1992 yılında kurulan Kafkas Üniversitesi bünyesinde; 4 Fakülte Mühendislik-Mimarlık Fakültesi İlahiyat Fakültesi Diş Hekimliği Fakültesi Sarıkamış Turizm Fakültesi 3 Meslek Yüksekokulu Sarıkamış MYO Atatürk Sağlık Hizmetleri MYO Sosyal Bilimler MYO 3 Araştırma ve Uygulama Merkezi Kafkasya ve Orta Asya Uygulama ve Araştırma Merkezi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi kuruldu. 25.10.2010 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile Kafkas Üniversitesi bünyesinde Yabancı Diller Yüksekokulu kuruldu. Ayrıca Devlet Konservatuarı hizmete açıldı. Kafkas Üniversitesi nde 2003 yılında 5.332 olan öğrenci sayısı 2014 itibariyle 13.299 a ulaşmıştır. Kafkas Üniversitesi ne 2003 yılından 2015 yılına kadar 425 Milyon TL yatırım ödeneği gönderilmiştir. KARS EĞİTİM 31

SAĞLIK YATIRIMLARI TIBBİ CİHAZ KAPASİTESİ SAĞLIK TESİSLERİ HİZMET GÖSTERGELERİ SAĞLIK PERSONELİ 112 ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

SAĞLIĞA 181,3 MİLYON TL Yeni sağlık tesislerinin yapımı, hastanelerin tıbbi cihaz kapasitesinin artırılması, hasta yataklarının nitelikli hale getirilmesi gibi hizmetleri yürütebilmek için bütçeden sağlığa ayrılan payı yükselttik. Ambulans filomuzu genişlettik. Aile hekimliği, evde sağlık hizmeti, ilaca ulaşımın kolaylaşması, Alo 182 Randevu Sistemi gibi devrim niteliğinde yeniliklerle vatandaşımızın sağlık çilesine son verdik. Sağlık alanında getirdiğimiz yeni anlayışla, önleyici ve koruyucu sağlık hizmetlerini yaygınlaştırdık. SAĞLIK TESİSLERİYLE DONATTIK 2003-2015 yılları arasında Kars ın merkez ve ilçelerinde teknolojik cihazlarla donatılmış yeni sağlık tesisleri yaptık. Yapılan Sağlık Tesisleri; Kars D.H. (250 yataklı) Merkez Karacaören D.H. (200 Yataklı) Sarıkamış D.H. (50 yataklı) Kağızman D.H. (30 yataklı) ve Yeni Blok Selim İlçe H. (10 Yataklı) Digor İlçe H. (10 Yataklı) Akyaka İlçe H. (10 Yataklı) Arpaçay İlçe H. (10 Yataklı) Merkez Eğitim Tipi S.O. Merkez 5 Nolu TOKİ S.O. Merkez Sosyal Donatı TOKİ S.O. Merkez Susuz S.O. Digor Başköy Sağlık Evi 34 SAĞLIK KARS KARS SAĞLIK 35

SAĞLIK TESİSİ YATIRIMLARI HIZ KESMEDEN DEVAM EDİYOR PROJE AŞAMASINDAKİ SAĞLIK TESİSLERİ Kümbetli ASM Kağızman Akçakale Sağlık Evi YAPIMI DEVAM EDEN SAĞLIK TESİSLERİ Merkez Subatan ASM Sarıkamış Başköy ASM İHALE AŞAMASINDAKİ SAĞLIK TESİSLERİ Kağızman D.H. Yeni Blok (100 Yataklı) Merkez Yusufpaşa ASM Digor Merkez ASM 36 SAĞLIK KARS KARS SAĞLIK 37

YENİ HASTANELERLE SAĞLIĞINIZ EMİN ELLERDE İnsan hayatını her şeyden çok önemseyen sağlık politikamızla yeni hastaneler inşa ediyor, şehirlerin sağlık personeli ihtiyacını gideriyoruz. Hastane Sayısı HASTANELERİMİZİ SON TEKNOLOJİYLE DONATTIK Hastanelerimizde teknik donanım eksikliği sona erdi. Son teknolojiyi takip ederek cihaz yatırımı yaptık. Kars taki Sağlık Bakanlığı hastanelerinde 2002 yılında hiç MR (Manyetik Rezonans) cihazı yokken ve 1 BT (Bilgisayarlı Tomograf) varken, 2014 yılında 1 MR ve 1 BT cihazı ile vatandaşımıza sağlık hizmeti sunuyoruz. Kars taki Sağlık Bakanlığı hastanelerinde 2002 yılında 3 USG (Ultrason), 7 Hemodiyaliz cihazı varken, 2014 yılında 16 USG ve 35 Hemodiyaliz cihazı ile vatandaşımıza sağlık hizmeti sunuyoruz. 4 5 0 1 0 1 4 7 2002 2014 2002 2014 2002 2014 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI ÜNİVERSİTE ÖZEL SEKTÖR TOPLAM MR CİHAZI SAYISI SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI ÜNİVERSİTE + ÖZEL TOPLAM 2002 0 2014 1 2014 1 2014 2 BT CİHAZI SAYISI SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI ÜNİVERSİTE + ÖZEL TOPLAM 2002 1 2014 1 2014 2 2014 3 72 258 1.170 2.804 2002 2014 2002 2014 1. Basamak Sağlık Hizmet Birimi Sayısı Toplam Sağlık Personeli Sayısı *Sağlık Bakanlığı, Üniversite ve Özel Sektör Dahildir. ULTRASON CİHAZI SAYISI SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI TOPLAM HEMODİYALİZ CİHAZI SAYISI 2002 2002 SAĞLIK BAKANLIĞI 16 3 2014 2014 ÜNİVERSİTE 2014 2 + ÖZEL ÜNİVERSİTE 0 + ÖZEL 2014 18 SAĞLIK BAKANLIĞI TOPLAM 7 2014 35 2014 35 38 SAĞLIK KARS KARS SAĞLIK 39

HASTANELERİMİZ ARTIK OTEL KONFORUNDA Hastanelerimizde koğuş sisteminden konforlu oda sistemine geçildi. Yoğun bakım yatak sayısı artırıldı, vatandaşımız nitelikli sağlık hizmetiyle tanıştı. Son on iki yılda yapılan yatırımlarla hastaneler otel konforuna ulaştı. Yatak Sayısı YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDEKİ YATAK SAYISINI ARTIRIYORUZ Yenidoğan Yoğun Bakım Yatak Sayısı 1 20 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI 20 SAĞLIK BAKANLIĞI Erişkin + Çocuk Yoğun Bakım Yatak Sayısı 0 ÜNİVERSİTE + ÖZEL 2014 20 TOPLAM 364 489 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI 0 233 0 100 364 822 2002 2014 2002 2014 2002 2014 ÜNİVERSİTE ÖZEL SEKTÖR TOPLAM 2 31 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI 31 SAĞLIK BAKANLIĞI 28 ÜNİVERSİTE + ÖZEL 2014 59 TOPLAM Nitelikli Yatak Oranı Yoğun Bakım Yatak Sayısı %18 2002 %62 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI 3 51 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI 51 SAĞLIK BAKANLIĞI 28 ÜNİVERSİTE + ÖZEL 2014 79 TOPLAM 40 SAĞLIK KARS KARS SAĞLIK 41

ARTIK HEPİMİZİN AİLE HEKİMİ VAR 2010 yılında yurt çapında uygulamaya koyduğumuz aile hekimliği ile birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirdik. Türkiye çapında görev yapan 21.386 aile hekimi, aynı zamanda ailelerimize sağlık danışmanlığı hizmeti veriyor. 2014 itibariyle Kars ta 87 aile hekimi vatandaşımızın hizmetinde. HASTALARI EVİNDE TEDAVİ EDİYORUZ Yatağa bağımlı hastaların, hastanede yapılması zorunlu olmayan tıbbi bakım ve rehabilitasyonlarının ev ortamında yapılması ve hastanede kalış sürelerinin kısaltılması amacıyla 2010 yılında Evde Sağlık Hizmeti uygulamasını başlattık. 2010 yılından bugüne Kars ta 1.255 hastanın evde bakım ve rehabilitasyon hizmetinden yararlanmasını sağladık. 42 SAĞLIK KARS KARS SAĞLIK 43

KARS A BİRİNCİ SINIF SAĞLIK HİZMETİ GETİRDİK 2002 yılında Kars taki sağlık kurum ve kuruluşlarına toplam müracaat sayısı 635 bin iken 2014 yılında 1,8 milyona yükseldi. 2002 yılında aşılama oranı %75 iken 2014 yılında bu oranı %95 e çıkardık. Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet Oranı 2002 yılında %40 iken 2014 yılında bu oran %92 ye ulaştı. ACİL DURUM EKİBİMİZ HER AN HAZIR Kar paletli ambulans, helikopter ve uçak ambulans, deniz ambulansı yatırımlarımızla hastalarımıza her koşulda ulaşabilmenin önünü açtık. Kars ta 112 Acil istasyon sayısını 1 den 15 e, 112 Acil ambulans sayısını 2 den 30 a çıkardık (6 adet kar paletli ambulans) Özel eğitimli acil servis personeli yetiştirdik. Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) ismiyle Avrupa nın en büyük tıbbi kurtarma ekibini kurduk. HASTALARI HELİKOPTER VE UÇAK AMBULANS İLE NAKLEDİYORUZ Helikopter ambulans ile 144 hasta, uçak ambulans ile 249 hasta ileri merkezlere nakil edilmiştir GECE GÖRÜŞLÜ HELİKOPTERLER HİZMETTE AŞILAMAORANI AŞILAMAORANI %75 %95 SAĞLIK HİZMETLERİNDEN MEMNUNİYET ORANI SAĞLIK HİZMETLERİNDEN MEMNUNİYET ORANI %40 %92 2 30 1 15 SAĞLIK KARS 2002 2014 2002 2014 2002 2014 AMBULANS SAYISI 2002 2014 112 ACİL İSTASYON SAYISI KARS SAĞLIK 44 45

SPORCU SAYISI TESİSLEŞME BURSLAR YÜKSEKÖĞRENİM KREDİ VE YURTLAR KURUMU HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

KARS A SON 13 YILDA 240,9 MİLYON TL GENÇLİK VE SPOR YATIRIMI YAPTIK 2003-2015 yılları arasında Karslı gençlerimizin sporu, bilimi, sanatı keşfetmeleri için tasarlanan gençlik merkezlerine, sağlıklı ve dinamik bir Türkiye inşa etmek için spor tesislerinin ve öğrenci yurtlarının yapım ve onarımına 55,7 Milyon TL harcadık. Kars taki yükseköğrenim gençliğine 185,2 Milyon TL öğrenim kredisi ve burs verdik. GENÇLİK VE SPOR TESİSLERİNİ ARTIRDIK Kars ta son 13 yılda yapılan yeni spor tesisleri ve bakım onarım çalışmaları: Kars Merkez Sporcu Eğitim Merkezi Kars Merkez Sarıkamış Çim Yüzeyli Futbol Sahası Kars Arpaçay Spor Salonu (yapımı devam ediyor) Kars Kapalı Yüzme Havuzu Kars Merkez Buz Pateni Spor Salonu (yapımı devam ediyor.) Kars Merkez Sentetik Yüzeyli Futbol Sahası Kars Sarıkamış Gençlik Merkezi (Merkezden Sarıkamış ilçesine kaydırıldı. Yapımı devam ediyor) Kars Sentetik Yüzeyli Atletizm Pisti (ihale aşamasındadır) Kars Kağızman Spor Salonu Yapımı Kars Kağızman Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası Tribün Yapılması Kars Selim Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası 48 GENÇLİK VE SPOR KARS

TÜRKİYE SPOR YAPIYOR LİSANSLI SPORCU SAYIMIZ ARTIYOR Yapılan hamlelerle birçok spor dalında lisanslı sporcu sayısında rekor artış yakalandı. 2002 yılında 278 bin olan lisanslı sporcu sayısı 2014 yılında 5 Milyona ulaştı. 2002 yılında yaklaşık 3 bin olan lisanslı paralimpik sporcu sayısı 2014 de 35 bine ulaştı. Kars ta 2002 yılında 792 olan sporcu sayısı 2014 yılında 20 kattan fazla artarak 15.967 ye ulaştı. 792 15.967 2002 2014 Kars taki Lisanslı Sporcu Sayısı KARS TAKİ SPOR KULÜBÜ SAYISINI ARTIRDIK Verilen destek ve yapılan yatırımlar kulüp sayısına da yansıdı. Son on üç yılda spor kulübü sayımız iki katına çıktı. 2002 de 6 bin olan spor kulübü sayısı, 2014 de yaklaşık 17 bine ulaştı. Bu artış Kars a da yansıdı. Kars ta 2002 yılında 21 olan spor kulübü sayısı 2014 yılında 69 a ulaştı. 50 GENÇLİK VE SPOR KARS KARS GENÇLİK VE SPOR 51

KARS TA YAPILAN YURTLAR YURT/BLOK VE KAPASİTE SAYILARI 2002 yılında 1.700 yatak sayısı ile 1 yurtta (3 Blok) hizmet verilmekte iken, 2014 itibarı ile %72,88 lik artışla 2.939 yatak sayısı ile 3 yurtta (8 Blok) hizmet verilmektedir. 2002 2014 1.700 2.939 Kars daki Yurtların Yatak Sayısı YAPILAN YURTLAR 2012 yılında Merkezde 544, 2014 yılında Merkezde 829 yatak sayısı ile yurtlarımızı hizmete açtık AÇILACAK YURTLAR 2015 yılında Merkez de 1.211, Sarıkamış da 300, 2017 yılında Kağızman da 400, 2018 yılında Merkez de 1.000 yatak sayısı ile hizmete açılacak. BESLENME YARDIMI 2002 yılında aylık 11 TL olan beslenme yardımını 22 kat artışla 2014 yılında aylık 240 TL ye yükselttik. 52 GENÇLİK VE SPOR KARS KARS GENÇLİK VE SPOR 53

DAHA ÇOK ÖĞRENCİYE DAHA FAZLA BURS İMKANI SAĞLADIK Kredi/Burslar; 2002 yılında 2.619 öğrenciye öğrenim kredisi verilmekteyken, 2014 yılında 5.257 öğrenciye öğrenim kredisi, 4.463 öğrenciye burs olmak üzere toplam 9.720 öğrenciye burs/kredi veriyoruz. 2002 yılında öğrencilere ödenen öğrenim kredisi maliyeti 1.300.000 TL iken, 2014 yılına kadar öğrencilere ödenen kredi/burs toplam maliyeti 185.164.079 TL dir. 2.619 9.720 2002 2014 2002 KARS TA Öğrenİm/BURS KredİSİ Alan Öğrencİ Sayısı 1,3 MİLYON TL 30,6 MİLYON TL 2014 KARS TA YILLIK ÖDENEN KREDİ/BURS MALİYETİ 2011 yılında üniversite harcını kaldırdık. Başarılı öğrencileri desteklemek amacıyla; ÖSYM sınavında her puan türü için ilk 100 öğrenciye, Amatör spor dallarında milli olmuş öğrencilere 3 kat daha fazla miktarda, yani 990 TL burs veriyoruz. 2002 yılında aylık 45 TL olan kredi miktarını, 2014 yılında %633 artırarak aylık 330 TL ye; Yüksek Lisans öğrencilerine kredi miktarını 2 kat artırarak 660 TL ye, Doktora öğrencilerine ödenen kredi miktarını da 3 kat artırarak 990 TL çıkarttık. BURS VE KREDİ DESTEĞİ YURTLARDA KONFORU ARTIRDIK 45 TL 330 TL Son 13 yılda ahşap mobilyalı, bazalı yatak sisteminde, 1 ve 3 kişilik, içerisinde banyo, tuvalet, mini buzdolabı bulunan yurtlar hizmete açtık. Yeni yurtlar engelli öğrencilerin de ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılayabilecekleri şekilde projelendirilirken, eski yurtlarda da engelli öğrencilere yönelik fiziki iyileştirmeler yapıldı. 2002 2014 54 GENÇLİK VE SPOR KARS KARS GENÇLİK VE SPOR 55

YURTLARIMIZ HAYAT BOYU ÖĞRENMENİN EN GÜZEL MEKÂNLARINA DÖNÜŞTÜ Yurtlarımızda gençlerimizin akademik, sosyal-kültürel, sportif ve manevi gelişimleri için her türlü imkân ve fırsatları seferber ediyoruz. Bu çerçevede; Geleceği inşa edecek gençlerimiz için Liderlik ve Kişisel Gelişim Seminerleri, Manevi değerlerimizden ilham alarak iç huzuru yakalamaları için isteğe bağlı Kur an-ı Kerim, Temel Dini Bilgiler ve Hz. Peygamberin Hayatı kursları, Akademik ve entelektüel gelişimleri için Edebiyat, Tarih, İlahiyat, Sinema, Mesnevi ve Safahat Okumaları Atölyeleri ile dil kursları, Milli ve manevi değerlerimizi anlamak ve yaşatmak için Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma, Kutlu Doğum Haftası, Mehmet Akif ve İstiklal Marşı gibi kutlama programları düzenliyoruz. 2002 yılında eğitsel, sosyal-kültürel ve sportif faaliyetlere katılan öğrencilerimiz tüm Türkiye genelinde 158.655 iken bu sayı 2014 yılı sonu itibarıyla yaklaşık % 268 artış göstererek 583.990 a ulaşmıştır. Gençlerimize verdiğimiz değer doğrultusunda onlar için her türlü fırsatları oluşturmaya devam edeceğiz. 56 GENÇLİK VE SPOR KARS KARS GENÇLİK VE SPOR 57

HAVAYOLLARI KARAYOLLARI DEMİRYOLLARI HABERLEŞME HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

13 YILDA KARS A ULAŞTIRMA VE HABERLEŞMEDE 1,5 MİLYAR TL YATIRIM YAPTIK Çağın ilerisinde bir anlayışla Türkiye yi ulaştırma ve haberleşme alt yapısında dünya standartlarının üstüne taşıdık. Bu büyük yatırımlardan Kars da payına düşeni aldı. Kara yollarını yeniden yapılandırdık. Yeni nesil teknolojilere erişimin sağlanması için GSM ve internet yatırımlarına büyük bütçe ayırdık. Kars ı çağdaş bir anlayışla yeniden yapılandırdık.kars taki karayolu ağını 740 kilometreye ulaştırdık. KARAYOLLARINI YENİDEN YAPILANDIRDIK Kars ı diğer şehirlere bağlayan devlet yollarını 523 kilometreye; ilçe, belde ve köyleri şehir merkezine ulaştıran il yollarını 217 kilometreye uzattık. Böylece kente erişimi daha hızlı ve güvenli hale getirdik. Kars taki karayolu ağını 740 kilometreye ulaştırdık. 523 KM 217 KM 740 KM DEVLET YOLU İL YOLU TOPLAM YOL AĞI KARS ULAŞTIRMA 61

MEVCUT BÖLÜNMÜŞ YOLLARI 7,5 A KATLADIK Ülke geneline yayılan bölünmüş yol seferberliğinden Kars da yararlandı. Kars a 2002 yılına kadar 28 kilometre bölünmüş yol yapılmışken 2003-2015 yılları arasında 7,5 kat artarak Kars ın toplam bölünmüş yol mesafesini 212 kilometreye çıkardık YOL MEDENİYETTİR 28 KM 212 KM 2002 2014 Kars ın yol ağını genişletirken ulaşımda güvenlik ve kolaylık amacıyla altyapı ve iyileştirme çalışmalarına hız kesmeden devam ettik. YOL STANDARTLARININ YÜKSELTİLMESİ (2002-2015) 87 km Tek Yol İyileştirme 1.101km Asfalt Çalışmaları 8 adet Köprü Yapımı 18 adet İyileştirilen Kaza Kara Nokta Sayısı 94 km Trafik-Otokorkuluk KARS ULAŞTIRMA 63

13 YILDA KARAYOLU UZUNLUĞUMUZU ARTIRDIK YOLLARIMIZI MODERNLEŞTİRDİK 2002-2015 DÖNEMİNDE YAPILAN KARAYOLU ÇALIŞMALARI Kars-Aniköy Turistik Yolu (43 km Sathi Kaplamalı Bölünmüş Yol) Kars-Selim-Karakurt Yolu (38 km Bitümlü Sıcak Kaplamalı, 33 km Sathi Kaplamalı Bölünmüş Yol) Kars Şehir Geçişleri Yolu (7 km Bitümlü Sıcak Kaplamalı Bölünmüş Yol) Kars Havaalanı Yolu (8 km Bitümlü Sıcak Kaplamalı Tek Yol) Selim-Sarıkamış Yolu (8 km Sathi Kaplamalı Tek Yol) DEVAM EDEN KARAYOLU ÇALIŞMALARI KARS-DİGOR-(KAĞIZMAN-TUZLUCA) AYRIMI YOLU Proje Bedeli : 320 Milyon TL Toplam uzunluğu 83 km olan projenin 2014 yılı sonu itibariyle 2 km si Sathi Kaplamalı Bölünmüş Yol olarak tamamlanmıştır. Projenin 2019 yılında tamamlanması hedeflenmektedir. Kağızman- Tuzluca Ayrımı- Ağrı Yolu Kars- Susuz-Ardahan Yolu Kars Selim-Horasan Yolu Kars Bağlantı Yolları Kars-Susuz Ayrımı- Arpaçay- Çıldır Yolu Kars-Selim Ayrımı - Kötek Yolu Selim - Göle Yolu Şenkaya- (Sarıkamış-Selim) Ayrımı Yolu Sarıkamış Şehir Geçişleri Kağızman Bağlantı Yolu TARİHİ KÖPRÜLERİ YAŞATIYORUZ Kars ta 2005 yılında Köprübaşı ve Mezra, 2013 yılında Demirkent Köprülerinin, 2014 yılında ise Taşköprü nün restorasyonu tamamlanmıştır. 64 ULAŞTIRMA KARS KARS ULAŞTIRMA 65

İPEK YOLU NUN GÖZ BEBEĞİ KARS A DEMİRYOLU YATIRIMI DEVAM EDİYOR Kars, Marmaray ın tamamlanmasıyla Pekin den Londra ya ulaşım imkanı sağlayacak tarihi İpek Yolu Projesi nin gözbebeği konumunda. Hat tamamlandığında Türkiye modern İpek Yolu nun en avantajlı ülkesi konumuna yükselecek. Kars ilimiz Londra dan Pekin e uzanacak demiryolu hattının önemli ayaklarından biri olacak. Ulaşımda Kars ın yükünü taşıyoruz. Kars il sınırları içerisinde 172 km lik demiryolu ağı ile yıllık ortalama 18.000 yolcu ve 250.000 ton yük taşınması gerçekleştiriyoruz. Anahat yolcu taşımacılığında İstanbul-Kars arasında Doğu Ekspresi çalıştırılmaktadır. RAYLI TAŞIMACILIK İLE HALKIMIZIN YAŞAM KALİTESİNİ YÜKSELTİYORUZ DEVAM EDEN PROJELER TÜRKİYE GÜRCİSTAN (KARS-TİFLİS) DEMİRYOLU PROJESİ Proje Bedeli:1,2 Milyar TL Ülkemiz ile Gürcistan, Azerbaycan ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasındaki kesintisiz demiryolu bağlantısını sağlayarak tarihi İpek Yolu nun canlandırılması ve bu şekilde ülkelerarası ekonomik ve kültürel iş birliğinin geliştirilmesi amaçlarıyla yapımı planlanmıştır. Türkiye tarafında toplam 79 km, Gürcistan tarafında ise 29 km uzunluğundadır. Türkiye tarafındaki inşaatın 2015 yılında tamamlanarak test sürüşlerinin başlatılması planlanmaktadır. 66 ULAŞTIRMA KARS KARS ULAŞTIRMA 67

KARS LOJİSTİK MERKEZ PROJESİ Proje Bedeli : 57 Milyon TL Lojistik merkez ile Türkiye lojistik sektörüne 412 bin ton taşıma kapasitesi sağlanacak, ülkemize yaklaşık 300.000 m 2 lojistik alan kazandırılacaktır. Merkezin Kars Organize Sanayi Bölgesi ile Küçük Sanayi Sitesi nin yer aldığı bölgede kurulması planlanmıştır. 300.000 m 2 ye göre belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda hazırlanan tevsiat projesi onaylanmış olup, ihale hazırlık çalışmaları devam etmektedir. HAVAYOLU HALKIN YOLU OLDU AK PARTİ İKTİDARINDA UÇMAYAN KALMADI Kars ta bulunan havalimanı 13 yılda yapılan yatırımlarla birlikte artık daha fazla yolcuya hizmet veriyor. Bu artış şehrin ekonomisine de katkı sağlıyor. ERZİNCAN-ERZURUM-KARS DEMİRYOLU (ETÜT PROJE) Tarihi İpek Demiryolu Projesi nin bir önemli kesimini de Erzincan-Erzurum-Kars Demiryolu Projesi oluşturmaktadır. 414 km uzunluğundaki yeni, çift hatlı Erzincan-Erzurum- Kars Projesi etüt proje olarak 2015 yılı yatırım programına alınmıştır. 909 3.087 2002 2014 Uçak Trafiği 54.312 385.440 2002 2014 Yolcu Trafiği 2002 yılında iniş-kalkış yapan 909 uçak ile 54.312 yolcu taşınırken 2014 yılında iniş-kalkış yapan 3.087 uçak ile 385.440 yolcu taşınmıştır. 68 ULAŞTIRMA KARS KARS ULAŞTIRMA 69

MOBİL TEKNOLOJİLERDE TÜRKİYE YE ÇAĞ ATLATTIK Mobil teknolojilerde Türkiye ye çağ atlattık. İnşa ettiğimiz geniş bant internet alt yapısı sayesinde Kars ta 2004 yılında 1.651 olan ADSL abone sayısı 2014 yılında 12.513 e ulaştı. Daha hızlı ve ekonomik internet bağlantısı için 863 kilometre olan fiber optik kablo uzunluğunu 1.466 kilometreye çıkardık. ULAŞTIRMA, HABERCİLİK ve DENİZCİLİK BAKANLIĞI OLARAK Kars ta, 312 okula Bilgi Teknoloji Sınıfı kurduk. İnternet altyapısı olmayan 22 okula altyapı kurduk. MOBİL İLETİŞİM 863 1.466 1.651 12.513 42 374 2002 2014 2004 2014 2002 2014 Fiber Optik Kablo Uzunluğu (km) 70 ULAŞTIRMA KARS ADSL Abone Sayısı Baz İstasyonu Sayısı KARS ULAŞTIRMA 71

PTT ÇAĞI YAKALADI PTT DE HİZMET ÇEŞİTLİLİĞİ ARTTI PTT HİZMETLERİYLE İHTİYAÇ SAHİPLERİNE DESTEK OLUYORUZ Şartlı Eğitim Yardımı (ŞEY) kapsamında yapılan ödemeler ile Eşi Vefat Eden Kadınlara Yönelik Düzenli Nakdi Sosyal Yardım Ödemeleri PTT tarafından yapılmaktadır. Şubelerimize gelemeyecek durumda olan engelli ve yaşlı vatandaşlarımızın ayağına PTT gitmektedir. Ödemelerini konutlarında teslim etmektedir. PTT lerde yapılan işlem çeşitliliği artırılarak 326 kurum ve kuruluş ile 454 ayrı iş ve işlem yapılabilir hale getirilmiştir. Yeni konsepti ile 10 Pttbank Karslıların hizmetindedir. Hiç bankanın olmadığı 3 yerleşim yerinde sadece Pttbank ile halka hizmet verilmektedir. 10 Pttmatik ile 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet sunulmaktadır. Toplam 127 çalışanı ile Ptt, Karslıların hizmetindedir. 72 ULAŞTIRMA KARS KARS ULAŞTIRMA 73

ÇOCUK HİZMETLERİ ENGELLİ HİZMETLERİ ALO 183-ALO 144 HİZMET BİRİMLERİ SOSYAL YARDIM ŞEHİT YAKINLARI VE GAZİLER HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

KARS A SON 13 YILDA AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR KAPSAMINDA 531,6 MİLYON TL ÖDEME YAPTIK Etkin, verimli ve daha hızlı hizmet sunmak amacıyla sosyal yardım ve hizmet alanındaki bütün kurum ve kuruluşlarımızı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde tek çatı altında birleştirdik. Bakanlık çatısı altında; kadınları, çocukları, yoksulları, şehit yakınlarını, gazileri, yaşlıları ve engellileri kapsayan çalışmaları birbiriyle ilişkili ve bütüncül bir bakış ile gerçekleştiriyoruz. İHTİYACI OLANIN YANINDAYIZ Vatandaşlarımızın daha kaliteli bir hayat sürdürebilmesi için yeni ve kapsayıcı sosyal yardım ve sosyal destek programlarını hayata geçirdik. Engelli ve yaşlılara, eşi vefat etmiş kadınlara, muhtaç asker ailelerine yönelik düzenli sosyal yardım programlarını uygulamaya koyduk. Eşi vefat eden ve hiçbir sosyal güvencesi olmayan 2.839 kadına, iki ayda bir olmak üzere, 500 TL maaş bağladık. Çocuklarımızın düzenli sağlık kontrollerinin yapılması ve okula gitmesinin önündeki bütün engelleri kaldırdık. Ailelerin yükünü hafifletiyoruz. Anne adaylarının gebelik boyunca, yeni doğan bebeklerinin okul çağına kadar sağlık kontrollerini yaptırmaları, okula başladıktan sonra da eğitime devam etmelerini teşvik etmek için şartlı eğitim ve sağlık yardımını başlattık. 2003 yılından bu yana annelerinin hesabına; Sağlık kontrollerinde çocuk başına 35 TL, İlköğretim erkek öğrenci başına 35 TL, İlköğretim kız öğrenci başına 40 TL, Ortaöğretim erkek öğrenci başına 50 TL, Ortaöğretim kız öğrenci başına 60 TL yatırıyoruz. 2003 yılında başlattığımız ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ndan karşılanan Şartlı Eğitim ve Sağlık Yardımları kapsamında 2003-2015 yılları arasında Eğitim için 27.653 öğrenciye, Sağlık için 11.461 çocuğa ve 636 anne adayına olmak üzere 55.379.665 TL annelerin hesabına yatırılmıştır. 2012 yılında bütün vatandaşlarımızı sağlık güvencesine kavuşturan Genel Sağlık Sigortası uygulamasını başlattık. Yoksul vatandaşlarımız için bu kapsamda Kars ta 104.136 kişiye 68,2 Milyon TL prim ödedik. 76 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR KARS KARS AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 77

SOSYAL YARDIMLARDA 79 KAT ARTIŞ SAĞLADIK Gıda, eğitim, sağlık, şartlı nakit transferi ile proje desteklerini içine alan sosyal yardımlar kapsamında Kars ta 2003 yılında 1,6 Milyon TL kaynak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılırken; 2014 yılında ihtiyaç sahiplerine ulaştırılan kaynak miktarını 127 Milyon TL ye çıkardık. 1,6 MiLYON TL 2002 127 Milyon TL 2014 Kars a Yapılan Yıllık Sosyal Yardım Miktarı 2007 yılında yaptığımız değişiklikle 2022 sayılı kanun kapsamında 10.550 kişiye, yaşlılık aylığı kapsamında 7.092 kişiye, engelli yardımları kapsamında 3.131 kişiye ve 472 engelli yakınına başladığı tarihten bugüne kadar toplam 67 Milyon TL nakdi yardım yaptık. İhtiyaç sahiplerinin eksiklerini gidermek için 2003-2015 döneminde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları eliyle vatandaşlarımıza 433,8 Milyon TL tutarında ayni ve nakdi yardım yaptık. ENGELLERİ BİRLİKTE AŞTIK 13 yıllık iktidarımız döneminde engelli vatandaşlarımızın haklarını güvence altına alacak anayasa değişiklikleri yaptık. Kamuda iş imkanı sağlamak, sınav merkezlerini engellilerin kullanabileceği hale getirmek, sosyal bakım ve rehabilitasyon merkezleri kurmak gibi köklü değişikliklere imza attık. Hem ülkeye ekonomik katkısı, hem de engellilerin toplumsal hayata tam ve etkin katılımının sağlanması amacıyla engellilerin istihdamını son 13 yılda görülmemiş derecede artırdık. 78 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR KARS KARS AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 79

DÜNYADA BİR İLK: ENGELLİ MEMUR SEÇME SINAVI 2013 yılında engelli vatandaşlarımızın tüm hassasiyetleri göz önünde bulundurarak Engelli Memur Seçme Sınavı nı hayata geçirdik. Sınav, gerek yöntemi, gerek felsefesi, gerekse sonuçları itibarıyla dünyada bir ilk olma özelliğini taşıyor. Sınav, soruların hazırlanmasından, sürenin belirlenmesine, sınav salonlarının dizaynına kadar adayların engel gruplarına özel tedbirler alınarak gerçekleştiriliyor. Tekerlekli sandalye kullanan binlerce vatandaşımız sınav merkezlerine özel araçlarla ulaştırılıyor ve rahat koşullarda sınava girebilmeleri için azami hassasiyet gösteriliyor. KAMUDA ENGELLİ İSTİHDAMI YAKLAŞIK 6 KAT ARTTI Tüm Türkiye de 2002 yılı itibariyle engelli kontenjanında memur olarak çalışan engelli sayısı 5.777 iken bu rakam 2014 yılı sonu itibariyle 36.165 e ulaştı. Yapılan yasal düzenlemelerle Türkiye çapında çalışan engelli işçi sayısı 95.128 e ulaştı. Kars ta 2014 yılı itibariyle 238 engelli memur ve 81 engelli işçi istihdam ediliyor. 0 79 1.938 2002 2007 2014 Evde bakım hizmetini başlatarak engelli vatandaşlarımızın hayat kalitesini yükseltme yolunda önemli bir adım attık. 2007 de Kars ta 79 vatandaşımız bu hizmetten yararlanırken 2014 yılında 1.938 e çıktı. ENGELLİ EVDE BAKIM HİZMETLERİNDEN YARARLANAN KİŞİ SAYISI Kars ta başlangıç yılında 157 Bin TL olan evde bakım ödeneği 2014 yılında yıllık olarak 31,5 Milyon TL ye ulaştı. 2007-2015 yılları arasında Kars ta engelli evde bakım ve rehabilitasyon hizmetleri için toplam 83,7 Milyon TL ödenek ayırdık. 2014 31,5 MİLYON TL 2007 157 BiN TL 2002 0 ENGELLİ EVDE BAKIM HİZMETLERİ İÇIN KULLANILAN YILLIK ÖDENEK 80 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR KARS KARS AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 81

AİLE SICAKLIĞI BÜTÜN ÇOCUKLARIMIZIN HAKKI Yetiştirme yurtlarından ziyade aile yanında bakım modelini tercih ettik. Evden uzaklaşan çocukların ailelerinin yanına dönüşünü sağladık. Ailesiyle yaşayıp himayeye muhtaç durumda bulunan çocukların bakımını sağladık. Çocukların güvenli, şefkatli ve sevgi dolu bir ortamda aile sıcaklığında daha sağlıklı gelişebilmeleri için koruyucu aile hizmetini yaygınlaştırdık. Aile yanında bakımın mümkün olmadığı durumlarda ise yuva ve yurtlarda gerçekleştirilen hizmet dönüşümü ile toplu bakım yerine, her çocuğa özel bakım ve koruma hizmeti verilen çocuk evleri yaygınlaştırılmıştır. Kars ta 2002 yılında hiç çocuk evi yokken 2014 yılında 8 çocuk evinde 36 çocuğa sıcak bir ev ortamında hizmet veriliyor. 2005 yılından bugüne kadar koruma kararlı 35 çocuk ailesinin yanına döndürülmüş, ayrıca sosyal ve ekonomik desteklerle 737 çocuk korunma kararı alınmaksızın ailelerinin yanında bakılmaktadır. ŞEHİT YAKINLARI VE GAZİLERE VEFA BORCUNU ÖDEYEN BİR TÜRKİYE Şehit yakınlarına tanınan istihdam hakkını birden ikiye çıkardık. Bu hakkı kullanabilecekler içerisine şehidimizin eşi, çocuğu ve kardeşinin yanı sıra şehidin anne ve babasını da ekledik. Terör olayları sebebi ve etkisiyle sakatlanan ve hayatını kaybeden kamu görevlilerini Terörle Mücadele Kanunu kapsamına alarak mağduriyetlerini giderdik. Şehit olan erbaş ve erlerin anne ve babalarında aranan malullük ve muhtaçlık şartını kaldırdık. Vazife malullerinin aylıklarında derece/kademe ilerlemesi yaparak aylıklarını artırdık. Vazife ve Harp Malullüğü kapsamındaki TSK mensubu ve güvenlik görevlilerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir istihdam hakkı sağladık Kars ta; şehit yakını, gazi, gazi yakını, vazife malulü, vazife malulü yakını ve sivil terör mağduru hak sahibi vatandaşlarımızdan 42 kişi kamuda işe yerleştirilmiş ve 280 kişiye ücretsiz seyahat kartı verilmiştir Kars a çocuk hizmetleri için yapılan yıllık harcama 2006 yılından 2015 e kadar Kars ta çocuk hizmetleri için yapılan toplam harcama; 7,9 36,9 MİLYON TL yi aşıyor. MİLYON TL dir. 82 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR KARS KARS AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 83

TESİS YATIRIMLARI DEVAM EDİYOR 2003-2015 yılları arasında Kars a aile ve sosyal politikalar alanında hizmet veren tesislerin yapım ve onarımına 2,3 Milyon TL harcama yaptık. DAR GELİRLİ VATANDAŞLARIMIZI KONUT SAHİBİ YAPIYORUZ Finansmanı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca karşılanan, yapımını TOKİ nin üstlendiği Sosyal Konut Projesi hedeflenenin ötesinde bir hızla ilerlemektedir. 2023 hedefi 100.000 konut iken Aralık 2013 itibariyle konutların yaklaşık beşte biri hak sahiplerine teslim edilmiştir. 2015 yılında bitirilecek 4.000 konutla birlikte hak sahiplerine teslim edilecek konut sayısı 34.000 e ulaşacak. Kars ta yapılan yatırımlarla; Merkez Sarıkamış ilçelerinde 28,5 Milyon TL maliyetle toplam 672 konutun yapım çalışmalarına devam ediliyor. Ayrıca Sarıkamış ta 93 konutun proje hazırlık çalışması devam ediyor. BİR TELEFON KADAR YAKINIZ İhtiyacı olan vatandaşlarımıza daha çabuk ulaşabilmek, sorunlarını daha hızlı çözebilmek amacıyla Alo 183 ve Alo 144 hatlarını kurduk. Aile, kadın, çocuk, engelli, yaşlı, şehit yakınları ve gazilere yönelik hizmetler Alo 183 hattından, sosyal yardımlar ve sosyal yardım projeleri hizmetleri Alo 144 hattından verilmektedir. İletişim merkezine gelen çağrılar, vatandaş temsilcisi, mevzuat uzmanı, mesleki uzman, saha koordinasyon uzmanı ve illerde bulunan Acil Müdahale Ekiplerince yedi gün yirmi dört saat faaliyetlerini sürdürmektedir. Alo 183 ve Alo 144 hatları hizmete girdiğinden bu yana, Kars ta 50.710 un üzerinde çağrıya cevap verdi. KARS AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 85

ORMAN SU İŞLERİ HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

KARS TA SON 13 YILDA 480,7 MİLYON TL ORMAN VE SU İŞLERİ YATIRIMI YAPTIK Ülkemizin orman varlığını koruyarak geliştirmek, orman köylülerini desteklemek, milli parklar ve diğer korunan alanların etkin yönetimini sağlayarak, halkımızın istifadesine sunmak, su kaynaklarını verimli kullanarak içme suyu, sulama ve diğer ihtiyaçlara cevap vermek, enerjiye dönüştürmek ve hava tahminlerini daha isabetli yapabilmek için son 13 yılda Kars a yapılan yatırımları artırdık. DOĞU ANADOLU PROJESİ (DAP) İLE BÖLGE KALKINIYOR Doğu Anadolu Projesi 14 ilde 41 proje demetinden oluşmaktadır. Kars ta 14 ilden biridir. DAP kapsamında 33 baraj, 6 içme suyu tesisi ve 2 enerji projesi bulunmaktadır. DAP İLE MİLLİ EKONOMİYE YILDA 1,4 MİLYAR DOLAR KATKI SAĞLANACAK Sulama, içme suyu ve enerji maksatlı 41 adet projeden oluşan DAP tamamlandığında milli ekonomiye yılda 1,418 Milyar dolar katkı sağlayacaktır. Proje ile 1.220.000 kişiye doğrudan istihdam sağlanacaktır. Doğunun Makûs Talihi DAP İle Değişiyor Proje ile özellikle zirai arazilerin sulanmasıyla birlikte bölgede verim artışı ve buna paralel olarak kalkınma sağlanacaktır. 2014 yılı sonuna kadar DAP kapsamında toplam 360.287 hektar araziyi sulamaya açtık. Çalışmalar hızla devam etmekte olup, 2019 yılında sulanan alanı 589.524 hektara yükselteceğiz. 88 ORMAN VE SU KARS KARS ORMAN VE SU 89

VE KARS IN HASRETLE BEKLEDİĞİ KARS BARAJI İNŞAATI HIZLA DEVAM EDİYOR Kars Merkez Akyaka, Arpaçay, Digor ve Susuz ilçelerine bağlı köy yerleşimlerine ait 475.780 dekarlık çok geniş bir alanı borulu şebeke ile cazibeli olarak sulayacağız. Aynı zamanda enerji üretim maksatlı olan baraj ile yılda 9,7 milyon KiloWatt/saat enerji üreteceğiz. Barajın inşaat çalışmaları devam etmekte olup, fiziki gerçekleşmesi %65 i geçmiştir. KAĞIZMAN SULAMA SUYUNA KAVUŞUYOR Meyvecilik şehri olan Kağızman ın sulama suyuna kavuşması için Kağızman barajı ve sulama planlama mühendislik işi ihale edilmiş olup, çalışmalar tamamlanmak üzeredir. Baraj ile 4.600 hektar arazi cazibeli olarak sulanacak ve yılda 15,31 milyon KiloWatt/saat enerji üretilecektir. KARS IN 2050 YILINA KADAR İÇME SUYU HAZIR Selim Barajından aldığımız suyu 30 km lik isale hattı ile içme suyu arıtma tesisine oradan da şehre ulaştırdı. Yılda 13,1 milyon m içme suyu sağlayarak şehrin 2050 yılına 3 kadar olan içme suyu ihtiyacını karşıladık. SULANAN ALANLAR ARTTI, TOPRAĞA BEREKET KATTI Kars ta 2003-2015 yılları arasında tamamladığımız sulama tesisleriyle toplam 51.560 dekar araziyi sulamaya açtık. Digor Şirinköy Göleti hizmete aldığımız sulama tesislerinden biridir. SELİM OVASININ MÜNBİT TOPRAKLARI SULANIYOR Selim Barajında depolanan su ile Selim Ovasında 52.370 dekar araziyi sulayacağız. Böylece toprak yarine yani suya kavuşacak. SERHAT ŞEHRİMİZE BİR SULAMA DAHA, ARPAÇAY OVASI SULANIYOR Arpaçay Ovası Sulaması II. Kısım İnşaatı ile 114.000 dekar araziyi sulayacağız. İnşaat çalışmaları devam etmekte olup, bu yıl hizmete alacağız. 90 ORMAN VE SU KARS KARS ORMAN VE SU 91

KARS IN İÇME SUYU PROBLEMİNİ ÇÖZDÜK Kars Acil İçmesuyu Projesi ile 2004 yılında inşa ettiğimiz tesislerle yılda 9,5 milyon m 3 içme suyu sağlayarak, içme suyu problemini çözdük. SARIKAMIŞ 7 KASIM GÖLETİ İLE SARIKAMIŞ A İÇME SUYU SAĞLAYACAĞIZ Kış aylarında yeterli içme suyu temin edilemeyen Sarıkamış ın içme suyu ihtiyacını karşılamak için Sarıkamış ilçesine su temin eden Kızılçubuk Deresi üzerine gölet yapacağız. İhalesi neticelenir neticelenmez inşaat başlayacak ve göz bebeğimiz Sarıkamış ın içme suyu problemi problemini çözeceğiz. 12 Mart 2014 tarihinde inşaat çalışmalarına başladık ve %7 si tamamlandı. TAŞKIN KORUMA TESİSLERİYLE HALKIMIZI VE TOPRAĞIMIZI KORUDUK Kars için taşkın koruma tesislerinin önemini biliyoruz. Dolayısıyla son 13 yılda Kars ve ilçelerinde inşa ettiğimiz 44 adet taşkın koruma tesisi ve yaptığımız toplu makineli çalışmalar ile başta Kars il merkezi olmak üzere, 5 ilçe ve 33 köyü taşkın zararlarından koruduk. Ayrıca 8 adet taşkın koruma tesisi de devam etmektedir. 92 ORMAN VE SU KARS KARS ARTIK DAHA YEŞİL, DAHA YAŞANILIR Kars ilinin ormanlık alanı 363.000 dekar olup, yüzölçümünün %4 ü ormanlık alandır. Ağaçlandırma çalışmaları kapsamında; 2003-2015 yılları arasında takriben 350.000 dekar alanda çalışma yapılarak 59 milyon adet fidan diktik. KARS TA KORUNAN ALANLARA GÖZÜMÜZ GİBİ BAKTIK Kuyucuk gölü, Aygır gölü, Sarıkamış ve Allahuekber Milli Parkları ile halkımız doğayla buluştu. Kurduğumuz 1 adet şehir ormanı ile vatandaşlarımıza rahat nefes alacakları alanlar oluşturduk. ORMAN KÖYLÜMÜZ HASMIMIZ DEĞİL HISMIMIZ Orman köylerinde yaşayan 239 aileye takriben 1,5 Milyonv TL kredi verdik. Ayrıca orman kooperatiflerine 95 Bin TL kredi desteği sağladık. HAVA DURUMU ARTIK ANLIK ÖĞRENİLİYOR Son 13 yılda 9 adet Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu kurduk. Uçuculuk faaliyetlerine destek için kullanılan 1 adet Otomatik Meteoroloji Gözlem Sistemi (H-MGİ) kurduk. Böylece hava yolu hizmetine büyük katkı verdik. Kars Meydan a Elektronik Rüzgar Ölçüm Sistemi ile Otomatik Meteorolojik Bilgi Ölçüm ve Raporlama Sistemi kurulmuştur.

ÇEVRE ŞEHİRCİLİK HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

KARS TA SON 13 YILDA 71,6 MİLYON TL ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK YATIRIMI YAPTIK Halkımızın hayat kalitesini sağlıklı ve planlı bir biçimde yükseltmeyi ve çevresel şartlar konusunda refahı en üst seviyeye taşımayı hedefledik. Ülkemizi geliştirmek ve güzelleştirmek için yoğun şekilde çalışarak 13 yılda önemli düzenlemelere imza attık. Altyapı ve üstyapıda devrim niteliğindeki projeleri hayata geçirdik. Kaynaklarımızı verimli kullanarak temiz şehirler, yaşanabilir alanlar inşa ettik. ÇEVREYİ ÖNEMSİYORUZ, ATIKLARI DEĞERLENDİRİYORUZ. Atıkların çevreye zarar vermesini önlemek için yenilikçi yollar geliştirdik. Kars ta daha önce örneği olmayan; 1 adet Atık Yakma ve Beraber Yakma 1 adet Tehlikesiz Atık Geri Kazanım izin ve lisanslı tesisi şehire kazandırdık. TURİZM İÇİN YATIRIMLARA ÖNEM VERDİK Kars taki turizm öncelikli belediyelere yapılan yardımları artırdık. 2002-2015 yılları arasında bu belediyelere toplam 1,1 Milyon TL tahsis ettik. 96 ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK KARS AKSARAY ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK 97

İLBANK A.Ş. DEN 634,1 MİLYON TL YATIRIM VE DESTEK 2003-2015 yılları arasında İlbank A.Ş. tarafından Kars a; SUKAP kapsamında 7 adet iş için 53 Milyon TL Belediyelerin muhtelif işlerinde kullanılmak üzere 14 adet iş için 2,7 Milyon TL Köylerin muhtelif projelerinde kullanılmak üzere 6,6 Milyon TL Acil içme suyu ihtiyaçlarında kullanılmak üzere 9 adet iş için 962.788 TL Kentsel altyapı ödeneği kapsamında 1 adet iş için 80.043 TL Özel önem ve çevre korumaya yönelik projeler kapsamında 6 adet iş için 1,6 Milyon TL Altyapı ve üstyapı kapsamında 46 adet iş için 65,3 Milyon TL olmak üzere toplam 130,4 Milyon TL yatırım ve destek sağlandı. 5779 sayılı Kanun kapsamında Kars Özel İdaresi hizmetlerinde kullanılmak üzere 2003-2015 yılları arasında 177,7 Milyon TL kaynak transfer edilmiştir. Bu dönem içerisinde Kars belediyelerine ve İl Özel İdaresi ne cari, personel ve yatırım giderlerini karşılamak üzere 634,1 Milyon TL yi aşan ödenek tahsis edilmiştir. ALTYAPI PROJELERİNE DESTEK Çevre katkı paylarından yerel yönetimlere ayrılan payı artırdık. Çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik yatırımlar kapsamında 2003-2015 yılları arasında Kars için 7,8 Milyon TL ödenek ayırdık. Kars taki belediyelere 9 adet çöp toplama aracı hibe ettik. Kars taki tüm belediyelere 2003-2015 döneminde genel bütçeden ayrılan 326 Milyon TL lik payla birlikte İlbank A.Ş. nin bu dönemde Kars a yaptığı yatırım ile sağladığı kredi ve destek miktarı 456,4 Milyon TL ye ulaştı. 98 ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK KARS AKSARAY ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK 99

SAĞLAM GELECEK, SAĞLAM ŞEHİRLER İÇİN KENTSEL DÖNÜŞÜM Son 13 yılda yapılan yatırım ve atılımlar Türkiye yi ekonomik ve sosyal yönden ileriye taşıdı. Bu ilerleme hayatın her alanına yansıyor: yaşam kalitesi artıyor, eğitim seviyesi yükseliyor, yüzler gülüyor. Bu olumlu tablonun devamı ve vatandaşlarımızın hayat standartlarının daha da yükselmesi için Kentsel Dönüşüm hamlesini başlattık. Bu hamleyle ülkemizde can ve mal güvenliği bakımından tehlike arz eden 6,5 milyon konut ve işyerinin yenilenmesi sağlanacak. Kentsel Dönüşümle; Öncelikli afet riski altındaki alanların dönüşümü tamamlanacak, Güvenilir, yalıtımı tam olarak sağlanmış, asgari konfor koşullarına sahip, enerji tasarrufu sağlayan ve çevre dostu yapılar inşa edilecek, Yerel malzeme kullanımı teşvik edilecek, üretim sektörü hareketlenecek, Yeşil çevre ve sosyal donatı alanlarıyla bütünleşen kent merkezlerimiz daha da güzelleşecek ve 24 saat yaşayan şehirler oluşturulacak. Yapılacak dönüşüm çalışmalarıyla Kars İlinde güvensiz yapılaşmanın önüne geçilecek, can ve mal güvenliği korunacak ve sürdürülebilir yaşam alanları oluşturulacak. Kars İlinde, 211 adet binada, 236 adedi konut, 110 adedi dükkân olmak üzere toplam 346 adet birimin (bağımsız bölümün) risk tespiti yapılmıştır. Bu binalardan 88 adet bina yıkılmıştır. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK KARS AKSARAY ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK 100 101

TOPLU KONUT SOSYAL DONATI HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE KARS

SON 13 YILDA KARS A 322 MİLYON TL TOPLU KONUT VE SOSYAL DONATI YATIRIMI YAPTIK Kentsel ve kırsal alanda herkesin yeterli ve yaşanabilir konut sahibi olmasında öncü ve destekleyici rol üstlenen TOKİ, modern yaşamın gerektirdiği sosyal ve teknik özelliklere sahip, doğal ve kültürel değerlerle bütünleşmiş alanlarda alternatif modeller üreterek, öncelikle konutu olmayan dar gelirli insanların konut sahibi olmalarına destek oluyor. KARS A 2.956 KONUT TOKİ öncülüğünde yürütülen Planlı Kentleşme Konut Seferberliği kapsamında 2003-2015 yılları arasında ülke genelinde yapılan 68,3 Milyar TL yatırımla; 531 bin konut tamamlandı, 650 bin konut ve 6.700 sosyal donatının yapımına başlandı. 104 TOPLU KONUT KARS KARS TOPLU KONUT 105

BU KAPSAMDA KARS TA; 2.956 Konut 1 Lise 4 İlköğretim Okulu 1 Kreş 6 Cami 2 Toplam Hastane 2 Sağlık Ocağı 5 Spor Salonu 2 Aile Merkezi 2 Ticaret Merkezi 300 kişilik Yurt 300 kişilik Pansiyon Şehitler Anıtı kazandırdık. KARS IN çehresini değiştiren TOKİ PROJELERİ Yenimahalle de 725 konut, Karacaören de 852 konut ve 200 yataklı hastane ve sosyal tesis Sarıkamış ta 308 konut Sarıkamış ta Şehitler Anıtı 106 TOPLU KONUT KARS KARS TOPLU KONUT 107