Sirküler No : 332/2012-12 Sirküler Tarihi : 13.07.2012 Konusu : 6335 Sayılı Kanun İle 6102 Sayılı TTK da Yapılan Önemli Değişiklikler Hk. 6335 sayılı Kanun ile 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanununun; bazı maddelerinin yürürlük tarihleri, tacirler tarafından düzenlenen belgelerde bulunması zorunlu bilgiler, ticari defterler, anonim ve limited şirketlerde değişiklik, işlem denetçisinin kaldırılması, cezalara ilişkin değişiklikler ile münfesih olan veya münfesih sayılan anonim ve limited şirketlerin tasfiyesine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerden önemli gördüklerimiz aşağıda özetlenmeye çalışılmıştır. A) KULLANILAN BELGELERDE BULUNMASI ZORUNLU BİLGİLER: 6335 sayılı Kanunun 6. maddesi ile yeni TTK nın 39. maddenin ikinci fıkrası değiştirilmiştir. Anılan kanunun değişikliği öncesinde ticari işletmenin kullandığı her türlü belgede yer alması gereken bilgilere açıklık getirilmiştir. Bu defa tacirin kullandığı her türlü belge ifadesi yerine; ticari işletme ile ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplar ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayanağı belgelerde (fatura, irsaliye veya irsaliyeli fatura, dekont, ücret bordrosu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, serbest meslek makbuzu, çek, bono, poliçe, tahvil, hisse senedi, finansman bonosu, mukavele, taahhütname, kefaletname, ibraname, tahsilat ve tediye makbuzları ve karar örneklerinde) tacirin; ticaret sicil numarası, ticaret unvanı, işletmenin merkez adresi ile tacir internet adresi oluşturmak zorunda ise ticaret siciline tescil edilen internet adresi bulunmak zorundadır. Sermaye şirketleri anonim, limited ve eshamlı komandit şirketler, internet sitesi oluşturmak zorundadırlar. Bu kurumlar değişiklik öncesinde yukarıda sayılan belgelere yazılması zorunlu olan; yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, müdürlerin ve yöneticilerinin adları ve soyadlarının yazılması zorunluluğu kaldırılmıştır. Bu bilgilere sadece internet sitesinde yer verilmesi zorunludur. Yukarıda sayılan belgelerde vergi mevzuatı gereğince bulundurulması gereken bilgilerin de yer alması gerekmektedir. 6102 sayılı Kanunun 6335 sayılı Kanun ile değiştirilen ikinci fıkrasının birinci cümlesinden sonraki kısmının yürürlüğü 01.01.2014 den itibaren uygulanacaktır. Tacirlerin mevcut belgelerini bu tarihe kadar tüketmeleri gerekmektedir. (1534/5) Bu maddeye aykırı davranan tacire 2.000,00 TL tutarında idari para cezası düzenlenecektir. (51/2) B) TİCARİ DEFTERLERİN TUTULMASI, MUHAFAZASI, TASDİKİ VE İBRAZI: 6335 sayılı Kanunun 8. maddesi ile yeni TTK nın 64. maddenin birinci, üçüncü ve beşinci fıkraları değiştirilmiştir. Yapılan değişiklik ile daha önce Türkiye Muhasebe Standartlarına göre tutulması zorunlu olan ticari defterler, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun defter tutma ve kayıt nizamıyla ilgili hükümleri ile aynı Kanunun 175 ve mükerrer 257. maddelerinde yer alan yetkiye istinaden yapılan düzenlemelere göre tutulması hükmolunmuştur. Bu düzenleme ile ticari defterlerin öncelikle vergi matrahının tespitine yönelik şekilde tutulması gerektiği, bu durumun yeni TTK ile düzenlenen; defter tutma (TMS-TFRS ye uygun şekilde), envanter çıkarma, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümlerinin de yerine getirilmesine engel teşkil etmeyeceği hüküm altına alınmıştır. -1-
Defter onayına ilişkin olarak yapılan yeni düzenlemeler ile; kağıt ortamına aktarılan defterlerin (Yevmiye, kebir, envanter, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri) onayı kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Bu defterlerin kuruluş sonrası faaliyet dönemlerindeki onayı, faaliyet döneminin ilk ayının öncesindeki ayın sonuna kadar yapılır. Pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yapraklarının bulunması şartıyla izleyen faaliyet dönemlerinde açılış onayı yapılmaksızın kullanılabilir. Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayına kadar notere yaptırılmalıdır. Envanter defterinin kapanış onayı kaldırılmış bunun yerine yönetim kurulu karar defterinin kapanış tasdiki zorunlu hale getirilmiştir. VUK a göre kapanış tasdiki aranmamaktadır. Elektronik ortamda tutulacak defterlerin onay ile bu ortamda tutulacak defterlere ilişkin usul ve esaslar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı na bırakılmıştır. İlgili Bakanlıklarca konuya ilişkin 1 Seri No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği 13.12.2011 tarih ve 28141 sıra No.lu Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Yeminli mali müşavirliğimizce yayımlanan 26.12.2011 tarih ve 320 Sıra No.lu Sirkülerimizde konuya ilişkin detaylı bilgi verilmiştir. 6335 sayılı Kanun ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nda yapılan değişiklik ile tacirler, ticari defterlerin tutulmasında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ndaki usul ve esasları dikkate almak; bu usul ve esasların yanında 660 sayılı KHK ile oluşturulan Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan Türkiye Muhasebe Standartları ve kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkeleri ile bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara aynen uymak ve bunları uygulamak zorundadırlar. (6102 sk. Md. 88) Ticari defterlerin kanunda belirtilen usul ve esaslara uygun şekilde tutulmaması, defter kayıtlarına dayanak teşkil eden belgeler ile birlikte muhafaza ve gerektiğinde talep edenlere ibraz edilmemesi, defter onaylarının usulüne uygun şekilde yaptırılmaması, usulüne uygun şekilde envanter çıkartılmaması, 88 maddede belirtilen ilke ve esaslara uyulmaması halinde, sorumluluğu bulunanlar adına 4.000,00 TL idari para cezası düzenlenecektir. (562/1 ve 2) Ticari defterlerin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut kanuna uygun şekilde saklanmaması halinde sorumlular üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılacaktır. (562/6) Aynı ceza tacirin tutması gereken defterler ile belgeleri 6102 sayılı Kanunun 210. maddesine göre denetim yetkisi verilenlere ibraz edilmemesi veya eksik olarak verilmesi veya bu denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenler için de uygulanır. (562/4) Bu yasal düzenleme ile yapısı itibariyle birbiriyle uyuşmayan iki değişik pazıl parçasının uydurulması ve herkesin ihtiyacına uygun bir raporlama yapılması beklenmektedir. Böyle bir uyumun sağlanması için 213 sayılı VUK 175 ve mükerrer 257. maddeye istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde yer alan; Mali Tabloların Düzenlenmesi ve Sunulması, Tekdüzen Hesap Planı Çerçevesi ile Tekdüzen Hesap Planında değişiklikler yapılması gerekmektedir. Çünkü VUK ve TMS/TFRS nin yapıları ve amaçları farklıdır. Diğer taraftan ticari defter olarak sayılmayan ancak değişiklik öncesinde 1524 maddede zikredilen internet defteri yürürlükten kaldırılmıştır. -2-
C) İŞLEM DENETÇİSİ: 6102 sayılı Kanun ile ihdas edilen işlem denetçisi müessesesi yeni TTK yürürlüğe girmeden iptal edilmiştir. Bilindiği üzere; şirket kuruluşu, birleşme, bölünme, tür değiştirme, ana sözleşme değişikliği, menkul kıymet ihracı gibi özellikli işlemlerin denetimini yapacak olan işlem denetçisi 6335 sayılı Kanun ile yeni TTK dan çıkartılmıştır. D) BORÇLANMA YASAĞI: Anonim ve limited şirket ortakları ile anonim şirket yönetim kurulu üyeleri ile bunların 393. maddede sayılan yakınlarının şirkete borçlanma yasağı yeniden düzenlenmiştir. Yeni düzenlemeye göre daha önce unutulan limited şirket müdürleri ile bunların 393. maddede sayılan yakınları da borçlanma yasağı kapsamına dahil edilmiştir. En son düzenlemeye göre; - Anonim şirket pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri, limited şirkete ortak olmayan müdürler ve bunların üçüncü dereceye kadar olan kan ve kayın hısımları şirkete borçlanamaz; bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. - Anonim ve limited şirket ortakları ise sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarının bulunmaması, şirket serbest yedek akçeleri ve dağıtılmamış karların toplamı geçmiş yıllar zararlarını karşılayacak düzeyde bulunması şartıyla şirkete borçlanabilirler. Borçlanmaya ilişkin cezai sorumlulukta herhangi bir değişiklik yapılmamış olup 358 ve 395. maddelere aykırı olacak şekilde şirkete borçlananlar üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar. (562/5) Diğer taraftan 6102 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle şirkete borçlu bulunan anonim ve limited şirket ortaklarının bu borçlarını üç yıl içinde nakden kapatılması zorunluluğu ve bu konudaki ceza kaldırılmıştır. (6335 sk. Md.47) E) İNTERNET SİTESİ: Bağımsız denetime tabi olan sermaye şirketleri (397/4), kuruluşlarını ticaret siciline tescil tarihinden itibaren üç ay içinde bir internet sitesi açmak ve bu sitenin belirli bir bölümünü şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların yayımlanmasına özgülemek zorundadırlar. İnternet sitesinde yayımlanacak içerik 6102 sayılı Kanun ile belirlenmiş ise bu sürede, belirlenmemiş ise içeriğin dayandığı işlemin veya olgunun gerçekleştiği tarihten, tescil ve ilana bağlandığı durumlarda ise tescil veya ilanın yapıldığı tarihten en geç beş gün içinde; şirketin kuruluşundan internet sitesinin açılıncaya kadar geçen sürede yayımlanması gereken içerikler ise bu sitenin açıldığı tarihte internet sitesinde yayımlanır. (1524/1) -3-
01.07.2013 tarihinden önce kurulan ve internet sitesi oluşturma zorunluluğu bulunan şirketler, mevcut internet sitelerini, internet siteleri yoksa en geç 30.09.2013 tarihine kadar internet sitelerini oluşturup 1524. maddeye göre ilanı ve yayımı gereken bilgileri bu internet sitesine koymaları gerekmektedir. (Geç. Md.8) İnternet sitesinde yayımlanması zorunlu olan içeriklerin yayımlanmaması, ilgili kararların iptal edilmesinin sebebini oluşturur. Kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açar ve kusuru bulunan yöneticiler ile yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olur. (1524/(2)) İnternet sitesinin bir numara altında tescili ve ilgili diğer hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir yönetmelik ile düzenlenecektir. (1524/4) İnternet sitesini oluşturmayan şirket yönetim organı üyeleri, yüz günden üçyüz güne kadar; internet sitesine konulması gereken içeriklerin süresinde konulmaması halinde ise yüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar. (562/12) F) KURUCULARIN, YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN, TASFİYE MEMURLARI VE MÜDÜRLERİN SORUMLULUĞU VE NİTELİKLERİ: 6335 sayılı Kanun 41 ve 43. maddeleri ile 6102 sayılı Kanunda yapılan değişiklik sonucunda; daha önce şirket yöneticilerinin sorumlu tutulmaması için görevlerini kusurlu bir şekilde yapmadıklarını ispatlamaları gerekiyordu. Yapılan değişiklik ile yönetim kurulu üyeleri ve müdürlerin görevleri sırasında ihmallerinin bulunduğu ve şirketi zarara uğrattıkları dolayısıyla kusurlu bulunduklarının ispatı iddia edene bırakılmıştır. (553/1) Diğer taraftan 6102 sayılı Kanunun 359. maddesinde de değişiklik yapılarak yönetim kurulu üyelerinden en az birinin Türk vatandaşı ve yerleşim yerinin Türkiye olması şartı ile yönetim kurulu üyelerinin en az ¼ ünün yüksek öğrenim görmüş olması şartları kaldırılmıştır. Limited şirketlere ilişkin 628. madde yürürlükten kaldırılmış olup böylece limited şirket müdürlerinden en az birinin Türkiye de yerleşik bulunması ve bu müdürün şirketi tek başına temsile yetkili olması zorunluluğu da yürürlükten kaldırılmıştır. (6335 sk. 43/20) G) DENETİME TABİ ŞİRKET FİNANSAL TABLOLARIN VE RAPORLARIN İLANI: 6335 sayılı Kanunun 43. maddesi ile 6102 sayılı TTK nın 524. maddesi yürürlükten kaldırılmış olup bu madde uyarınca şirketin ve topluluğun finansal tablolarını hazırlamakla yükümlü olan ana şirketin yönetim kurulunca, bilanço gününden itibaren altı ay içinde Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile internet sitesinde ilan olunması gereken; finansal tablolar, faaliyet raporu, kar dağıtımına ilişkin genel kurul kararı, denetçinin görüşünü içeren rapor ve buna ilişkin genel kurul kararı gibi bilgi ve belgelerin ilanı zorunluluğu kaldırılmıştır. -4-
H) MÜNFESİH KURUMLARIN TASFİYESİ: 6335 sayılı Kanun ile 6102 sayılı Kanuna eklenen geçici 7. madde ile 01.07.2012 tarihinden itibaren iki yıl içinde maddede sayılan şirketlerin tasfiyesi 6102 sayılı Kanun ile düzenlenen tasfiye usulüne uyulmaksızın sonuçlandırılacaktır. (6335 sk. Md.38) Bilgilerinize sunulur. Saygılarımızla,