Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 7, No: 3, 2010 (45-54) Electronic Journal of Machine Technologies Vol: 7, No: 3, 2010 (45-54) TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn:1304-4141 Makale (Article) Lamel Grafitli Dökme Demir Yüzeylerinin MoSi 2 ile Yüzey Modifikasyonu Muzaffer ERDOĞAN, Đbrahim GÜNEŞ, M. Serhat BAŞPINAR. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Metal Eğitimi Bölümü, Afyonkarahisar merdogan@aku.edu.tr Özet Bu çalışmada ısı kaynağı olarak TIG tekniği kullanarak lamel grafitli dökme demirin yüzeyine MoSi 2 tabakasının kaplanması ve işlem sonunda yüzeydeki içyapı gelişimi ve sertlik değişimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Lamel grafitli dökme demirlerin yüzeyine kanal açılarak MoSi 2 tozu yerleştirilmiştir. TIG yöntemi kullanılarak yüzeydeki toz eritilmiştir. Deney numunelerinin yüzeyinde metalürjik olarak yeniden alaşımlanmış bölge oluşumu sağlanarak, lamel grafitli dökme demir numune yüzeylerinde oluşan tabakanın, mikro yapı ve mikro sertlik karakteristiği incelenmiştir. Yüzey alaşımlaması yapılan bölgelerde önemli sertlik artışları kaydedilmiştir. Sertlik artışında uygulanan teknik gereği bölgesel olarak artan aşırı soğuma miktarına bağlı sementit oluşumu, molibdenin kritik soğuma hızlarını azaltarak sertleşebilirliği arttırması ve yüzey tabakasındaki molibden ve grafitlerden kaynaklanan karbon varlığına bağlı olarak molibden karbür tipi bileşiklerin sertlik artışının kaynağı olabileceği sonucuna varılmıştır. Yapılan uygulama ile lamel grafitli dökme demirin yüzey mekaniksel özelliklerinin iyileştirilebileceği ve kullanım ömürlerinin artırılmasının mümkün olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelime: Lamelli Dökmedemir, Tig Kaynağı, Sertlik. Surface Modification of Lamellar Cast Iron with MoSi 2 Abstract The main objective of this study is to investigate the effect of MoSi 2 surface alloying, which was applied by TIG as a energy source, on microstructure and hardness. MoSi 2 powders placed in a prepared cavities on the surface of the samples by the aid of suitable binder. MoSi 2 was melted by using TIG welding machine. Surface of the lamella cast iron was metallurgical re-alloyed and alloy layers were investigated on the base of microstructure and micro hardness. Important hardness increments were measured after surface alloying. It was concluded that, hardness increments were mainly due to the increase in the cementite because of high cooling rate of the surface and increase in the hardenability of metal with increase in the molybdenum element on the surface. In addition, possibility of molybdenum carbide formation was taken into account. High amount of carbide from free graphite and molybdenum from the decomposition of MoSi 2 was the source of molybdenum carbide formations. It was observed that, it is possible to increase the surface hardness of the lamella cast irons by this way and increase the service life of the parts. Keyword: Lamellar Cast Iron, Tig Welding, Hardness. Bu makaleye atıf yapmak için Erdoğan M., Güneş Đ., Başpınar M. S., Lamel Grafitli Dökme Demir Yüzeylerinin MoSi 2 ile Yüzey Modifikasyonu Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi 2010, (7) 45-54 How to cite this article Erdoğan M., Güneş Đ., Başpınar M. S., The Surface Modification of Lamellar Cast Iron with MoSi 2 Electronic Journal of Machine Technologies, 2010, (7) 45-54
Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 45-54 Küresel Grafitli Dökme Demir Yüzeylerinin MoSi 2 ile 1.GĐRĐŞ Malzemelerin sanayi uygulamaları yüzey özellikleri ile doğrudan ilgilidir ve malzemelerin yüzey karakteristikleri yüzeydeki kimyasal bileşimle yakından ilgilidir. Yüzey bileşiminin değiştirilebileceği birçok yöntem endüstriyel olarak uygulanmaktadır. CVD, PVD gibi yüzey kaplama işlemleri yaygın olarak kullanılırken, nitrürleme, karbürleme, iyon implantasyonu, plazma puls demeti, plazma taşınımlı ark, lazer ile yüzey alaşımlaması gibi diğer tekniklerde kullanım alanı bulmaktadır [1]. Tungsten Đnert Gaz (TIG) kaynak tekniği olarak bilinen yöntem yüzey alaşımlamasında karmaşık donanım gerektirmeyen ısı kaynağı olarak kullanılan yöntem olarak araştırma konusu olmaktadır [2-7]. Çelik içerisine yapılan başlıca alaşım elemanı olan molibden kritik soğuma hızlarını azaltarak sertleşebilirliği iyileştirmektedir. Bununla birlikte artan molibden alaşım miktarı ile çeliğin yüksek sıcaklıkta oksitlenme direnci ve yüksek sıcaklıktaki mukavemeti artmaktadır. Ayrıca molibden kuvvetli bir karbür yapıcı olduğundan ısıl işlem sonrası yüksek sertlik değerlerine ulaşılmasını sağlar. Silisyum ise çelik içerisinde belirli düzeyin üstünde asitlere karşı olan direnci arttırmaktadır [8]. Yüzey alaşımlaması tekniği yüzey modifikasyonu diye tabir edilen yaklaşım kapsamında uygulanan bir tekniktir. Yüzey alaşımlaması ile mekanik özellikleri (aşınma dayanımı gibi) yüksek malzemeler kullanılarak ana malzemenin özellikleri iyileştirilir. MoSi 2 özellikle 1500 o C den daha yüksek sıcaklıklara ısıtılan fırınlarda direnç elemanı olarak yaygın kullanılan endüstriyel bir malzemedir. 2020 o C gibi yüksek bir ergime sıcaklığa sahip olan MoSi 2 düşük yoğunluğu (6.24x10 6 gm -3 ) ve yüksek sıcaklık oksidasyon direnci nedeniyle gün geçtikçe daha fazla kullanım alanı bulmaktadır [9]. Şekil 1 de Mo-Si denge diyagramı verilmiştir. Şekil 1. Mo-Si Denge Diyagramında MoSi 2 Ara Bileşiği [10]. Dökme demirler en az 2.5 karbon içeren demir esaslı dökme alaşımlar olup, korozyona karşı dayanıklılıkları ve titreşimi sönümlemeleri, dökümdeki akıcılık ve kalıbı doldurma özellikleri çok iyi olan malzemelerdir. Dökme demirlerin bileşimindeki karbon sementit ve grafit halinde bulunur [11]. Lamel grafitli dökme demir, yapısı içerisindeki grafitleri lamel şeklinde olan Demir-Karbon dökümü malzemedir [12]. Lamellerin birleştiği nokta orijinal grafit çekirdeğidir. Gri dökme demir her hücrenin çekirdeklenmesini temsil eden birçok grafit lamel kümelerini veya ötektik hücreleri içerir. Aşılama veye yüksek soğuma hızı küçük ötektik hücreye sahip ince grafit lamelleri oluşumuna yardım eder. Bu nedenle dayanım iyileşir. Grafit lamelleri ince çatlaklara benzer. Gerilimin bu noktalarda yoğunlaşması nedeni ile 46
Erdoğan M., Güneş İ., Başpınar M. S. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 45-54 gri dökme demir düşük bir çekme dayanımına sahiptir. Bu dökme demirler düşük dayanım ve sünekliğine rağmen birçok cazip özelliklere sahiptir. Kayma aşınmasına karşı direnç iyidir. Grafit yumuşak ve kaygan olduğu için gözenekli pulcuklar yağlayıcı maddeleri emer ve tutar. Grafitin kendisi yumuşak ve kaygan olduğu için kendi kendine bile yağlama sağlayabilir. Özellikle lameller kaba olduğu zaman titreşimi azaltma özellikleri iyidir. Bu özelliklerden dolayı motor blokları ve takım tezgahı gövde ve ana parçalar için kullanılır [13-15]. Bu çalışmada ısı kaynağı olarak TIG tekniği kullanarak, Türk Standartları Enstitüsüne göre DDL-10 ve DDL-40 kalite dökme demir malzemesi yüzeyinde MoSi 2 ile yapılan yüzey alaşımlaması sonucu ortaya çıkan sertlik dağılımı ölçülmüş ve içyapı gelişimleri değerlendirilmiştir. 2. DENEYSEL ÇALIŞMALAR 2.1. Deneysel Çalışmalarda Kullanılan Malzemeler Đki farklı kalite lamel grafitli dökme demirlerin kimyasal kompozisyonu aşağıda Tablo 1 de görülmektedir. Tablo 1. Deneylerde Kullanılan Lamel Grafitli Dökme Demirlerin Kimyasal Kompozisyonu. Dökme Kimyasal Kompozisyon, % Ağırlıkça Demirler C Si Mn P S Cr Ni Mo V W 1L 3,60 2,1 0,463 0,0363 0,104 0,00268 0,0014 0,0008 0,0030 0,0054 2L 3,13 1,94 0,818 0,101 0,0834 0,0269 0,0406 0,0008 0,010 0,0054 2.2 Markalama ve Havşalama Đşlemi Đki farklı dökme demir numunelerinden 30x30 mm boyutlarında test numuneleri SiC kesme diski ile kesilmiştir. Taşlama ve metalografik olarak zımparalama işlemlerinden geçirildikten sonra her iki küresel grafitli dökme demirden 5 li grup oluşturularak markalama işlemi yapılmıştır. Havşalama işleminde önce numunelere kılavuzlama yapılarak havşa delik merkezleri tespit edilmiştir. Havşalama işlemi numunelerin derinlikleri 2.50 mm ye kumpas ile hassas derinlik ölçümü yapılmıştır. 2.4 MoSi 2 Tozunun Hazırlanması ve Havşa Boşluğuna Doldurulması MoSi 2 tuzunun numunelere bağlanmasında herhangi bir bağlayıcı kullanılmamıştır. 75 µm boyutundaki MoSi 2 tozu nemlendirilerek baskı altında havşa içine sıkıştırılmıştır. 2.5 TĐG Kaynağı ile Molibden Tozunun Yüzeye Kaplanması Lamel grafitli dökme demirlerin yüzey alaşımlaması TIG kaynak trafosu kullanılarak 15 volt gerilim, farklı amper ve süreler olmak üzere gerçekleştirilmiştir. Tablo 2 de TIG parametreleri ve deney grupları gösterilmiştir. 47
Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 45-54 Küresel Grafitli Dökme Demir Yüzeylerinin MoSi 2 ile Tablo 2. Deney Parametreleri ve Grupları Dökme Uygulanan Akım, Süre ve Deney Grupları, (15V) Demirler 1.Grup 2.Grup 3.Grup 4.Grup 5.Grup 1L 90A, 15sn, 100A, 15sn, 110A, 15sn, 100A, 20sn, 100A,25sn, 2L 90A, 15sn, 100A, 15sn, 110A, 15sn, 100A, 20sn, 100A,25sn, Tungsten uç geometrisi olarak daha derin nüfuziyet sağlayan konik uç seçilmiştir. Isı girdisinin parçada daha fazla olmasını sağlamak amacıyla TIG kaynak elektrotu ( ), parça ise (+) kutuplanmıştır. TIG torcu hareket ettirilmemiş sadece sabit tutulmuştur. Koruyucu gaz olarak argon gazı kullanılmıştır. Đşlem sonrası alınan metalografik kesit boyunca Vikers sertlik yöntemi kullanılarak sertlik taraması yapılmış ve içyapıdaki değişim ışık mikroskobu ile incelenmiştir. 3. DENEYSEL SONUÇLAR VE TARTIŞMA 3.1. Đşlem Yüzeylerinde Đçyapı Gelişimleri Yapılan yüzey alaşımlaması sonucunda yüzey karakterizasyonu yapılan numunelerin içyapı görüntüleri Şekil 1 den Şekil 11 e kadar gösterilmiştir. Şekil 1 de görüldüğü gibi 1L kodlu numuneler 2L kodlu numunelere göre daha çok perlit fazı içermekte, 2L kodlu numunelerde daha fazla ferrit alanları gözlenmektedir. Şekil 1. Đki Farklı Sınıf Lamelli Dökme Demirin Orijinal Đçyapıları. ( a) 1L, b) 2L Kodlu Lamel Grafitli Dökme Demir) Şekil 2. 1L 1. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 90A, 15sn, 15V Şartlarında Yüzey Modifikasyonu 48
Erdoğan M., Güneş İ., Başpınar M. S. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 45-54 Şekil 3. 1L 2. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 100A, 15sn, 15V Şartlarında Yüzey Modifikasyonu Şekil 4. 1L 3. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 110A, 15sn, 15V Şartlarında Yüzey Modifikasyonu Şekil 5. 1L 4. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 100A, 20sn, 15V Şartlarında Yüzey Modifikasyonu Şekil 6. 1L 5. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 100A, 25sn, 15V Şartlarında Yüzey Modifikasyonu 49
Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 45-54 Küresel Grafitli Dökme Demir Yüzeylerinin MoSi 2 ile Şekil 1-a da lamel grafitli dökme demirde, lamel şeklinde grafitler görülmektedir. Matris yapısı başlıca perlit olan grafitlerin etrafında ferritler görülmektedir. Malzemelerin geçiş bölgesi diye adlandırılan bölgelerinde kısmen perlitik dokunun korunduğu, lamel grafitlerin bozulduğu gözlenmiştir. Geçiş bölgesinden alaşım bölgesine geçişte lamel grafitlerin boyutlarında küçülmeler ve bozulmaların meydana geldiği ve aynı zamanda hızlı soğumanın etkisiyle yönlenmiş ferrit taneleri olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte hızlı soğumanın etkisiyle dentritik yapıdaki sementitlerin oluştuğu, esas malzemeye yakın yerlerde ise bölgesel martensit oluşumları gözlenmiştir. MoSi 2 ile yapılan alaşımlamanın etkili olmadığı bu bölgelerde sertlik artışının temel nedeni hızlı soğumaya bağlı sementit oluşumu ve yüksek karbon oranına bağlı olarak martensit oluşumu olarak düşünülmüştür. MoSi 2 ile yapılan yüzey alaşımlamasında alaşımlama bölgelerinde MoSi 2 tanecikleri yapılan optik mikroskop incelemesinde gözlenememiştir. TĐG yöntemi ile elde edilen yüksek enerji girdisinin sağladığı yüksek sıcaklık nedeniyle MoSi 2 tanelerinin parçalandığı anlaşılmıştır. Ortaya çıkan molibden ve silisyum metalinin dökme demir matrisinde alaşım elementi olarak karışmıştır. Alaşımlama bölgesindeki yüksek enerji girdisi ve soğuma hızı nedeniyle bu bölgelerde orijinal perlit+ferrit ve grafit yapısının tamamen kaybolduğu görülmüştür. Hızlı soğumanın etkisiyle dentritik yapıların oluştuğu, uygulanan TIG parametrelerindeki enerji girdisine bağlı olarak beyaz dökme demir tipi katılaşmanın yoğun olduğu görülmüştür. Bir başka deyişle alaşımlama yapılan bölgelerde çil oluşmuştur. Bununla birlikte molibden ve silisyum ile zenginleşen alaşımlama bölgesinde geleneksel beyaz dökme demirin sertliğinden yüksek sertlik değerleri elde edilmiştir. Alaşımlama bölgesindeki yüksek sertlik değeri ise yüksek karbür yapma yeteneği olan molibden metalinin, grafitlerin çözünmesiyle eriyik içinde yükselen karbon miktarına bağlı olarak bu bölgede molibden karbür oluşturduğunu düşündürmektedir. Bu sayede alaşımlama bölgesinin sertliği geleneksel beyaz dökme demir sertliğinden daha fazla çıkmaktadır. TĐG parametrelerinden olan akım girdisi ve süre arttıkça ısı girdisindeki değişime bağlı olarak iç yapıda da değişiklikler gözlenmiştir. MoSi 2 yüksek sıcaklığın etkisi ile bileşenlerine ayrılır. Isı girdisinin düşük olduğu numunelerde alaşımlama bölgesinde kısmi de olsa çözünmemiş grafit tanelerine rastlanırken, ısı girdisinin yüksek olduğu numunelerde grafitlerin tamamen kaybolduğu görülmüştür. Özellikle 2L numunelerinde alaşımlama bölgesinde dentritik yapıdan ziyade yönlenmiş yapıların varlığı dikkat çekicidir. Daha düşük karbon içeren bu grupta başlangıç ferrit oranının yüksek olması nedeniyle özellikle geçiş bölgesine yakın bölgelerde asiküler ferrit oluşumlarındaki sıklık önemli bir yapı değişimi olarak incelenmiştir. Yüksek ısı girdisi olan numunelerde molibden difüzyonunun derinleşmesi veya yayılması nedeniyle sertlik değerlerinin dalgalı bir eğilim gösterdiği düşünülmektedir. Şekil 7. 2L 1. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 90A, 15sn, 15V Şartlarında Yüzey Modifikasyonu 50
Erdoğan M., Güneş İ., Başpınar M. S. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 45-54 Şekil 8. 2L 2. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 100A, 15sn, 15V Şatlarında Yüzey Modifikasyonu Şekil 9. 2L 3. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 110A, 15sn, 15V Şartlarında Yüzey Modifikasyonu Şekil 10. 2L 4. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 100A, 20sn, 15V Şartlarında Yüzey Modifikasyonu Şekil 11. 2L 5. Grup Lamel Grafitli Dökme Demirin 100A, 25sn, 15V Şartlarında Yüzey Modifikasyonu 51
Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 45-54 Küresel Grafitli Dökme Demir Yüzeylerinin MoSi 2 ile 3.1 Sertlik Değerleri Şekil 12. ve Şekil 13 deki sertlik dağılımlarına bakıldığına, yüzey alaşımlaması yapılan bölgeden ana malzemeye doğru sertliğin azaldığı gözlenmiştir. Bir başka ifadeyle alaşımlama yapılan bölge ve ara bölgenin esas malzemenin sertliğine göre büyük artış göstermiştir. Özellikle hızlı soğuma sonucunda, Mo alaşımlaması yapılan dolgu bölgelerinde sertliğin en yüksek değere ulaştığı gözlenmiştir. Genellikle Mo elementi malzemelerin sertleşebilirliğini iyileştirir. Bu yüzden Mo kuvvetli bir karbür yapıcıdır. MoSi 2 ile yapılan yüzey alaşımlamasının kaynak bölgesinde sertliği artırıcı yönde etkilediği sertlik ölçümleri sonucunda tespit edilmiştir. Aşağıda 5 farklı gruba sahip olan 2 farklı lamel grafitli dökme demirlerin sertlik değerleri şekil 12 ve 13 de görülmektedir. Sertlik, HV0,1 1200 1000 800 600 400 1L 1G 1L 2G 1L 3G 1L 4G 1L 5G 200 0 0 1 1,5 2 3 4 5 6 Mesafe, mm Şekil 12. 5 Farklı Grupta Gerçekleştirilen Yüzey Modifikasyonu Sonucu Elde Edilen 1 Numaralı Lamel Grafitli Dökme Demir Numunelerinin Sertlik Değerleri 52
Erdoğan M., Güneş İ., Başpınar M. S. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 45-54 Sertlik, HV0,1 1200 1000 800 600 400 2L 1G 2L 2G 2L 3G 2L 4G 2L 5G 200 0 0 1 1,5 2 3 4 5 6 Mesafe, mm Şekil 13. 5 Farklı Grupta Gerçekleştirilen Yüzey Modifikasyonu Sonucu Elde Edilen 2 Numaralı Lamel Grafitli Dökme Demir Numunelerinin Sertlik Değerleri Şekil 12 ve 13 de MoSi 2 ile 5 farklı grupta gerçekleştirilen yüzey modifikasyonu sonucu elde edilen 1L ve 2L lamel grafitli dökme demir numunelerinin sertlik değerlerine bakıldığında optimum yüzey modifikasyonu 1L 3G ve 2L 3G li gruplarda elde edilmiştir. Bu gruplarda akım şiddet miktarının yüksek olmasından dolayı MoSi 2 alaşım banyosunda daha iyi karışarak ve daha sonra bileşenlerine ayrışarak homojen bir şekilde ana matris yapı içerisinde dağılmış ve mekanik özelliklerin iyileşmesine katkı sağlamıştır. Diğer gruplarda belli mesafelerde sertlik değerlerinde keskin düşüşler görülmektedir. Şekil 12 ve 13 de sertlik değerlerine bakıldığında 1L 3G ve 2L 3G li gruplar hariç diğerlerinin sertlik değerlerinin birbirine yakın olduğu tespit edilmiştir. 4. SONUÇLAR Lamel grafitli dökme demirlerde, MoSi 2 tozunun TĐG yöntemi enerji kaynağı olarak kullanılarak yapılan yüzey modifikasyonu sonucu 300 Hv sertlik değerinden 1100 Hv sertlik değerlerine artış elde edilmiştir. Lamel grafitli dökme demir yapısında mevcut olan iri yapılı grafitler, yüksek sıcaklık etkisiyle çözünerek alaşım bölgesinde MoSi 2 çözünmesiyle ortaya çıkan molibden ile birleşerek molibden karbür bileşikleri oluştuğu düşünülmektedir. Başlangıç içyapısı daha çok perlitik ve karbon içeren lamel grafitli (1L) dökme demirde sertlik artışının daha fazla olduğu, ferritik yapıya sahip lamel dökme demirde (2L) sertlik artışının daha az gerçekleştiği tespit edilmiştir. 53
Teknolojik Araştırmalar: MTED 2010 (7) 45-54 Küresel Grafitli Dökme Demir Yüzeylerinin MoSi 2 ile 6. KAYNAKLAR 1. Zhonghou Li, Yanmei Zhang, Pinze Zhang, Zhong Xu, Effect of carbon content of substrate on alloying layer in double glow plasma surface alloying, Vacuum 80, 568 573, 2006. 2. X.H. Wang, M. Zhang, Z.D. Zou, S.L. Song, F. Han, S.Y. Qu, In situ production of Fe TiC surface composite coatings by tungsten-inert gas heat source, Surface & Coatings Technology 200,6117 6122, 2006. 3. S.Mridha, H.S.Ong, L.S.Poh, P.Cheang, Intermetallic coatings produced by TIG surface melting, Journal of Material Processing Technology 113, 516-520, 2001. 4. Wang Xinhong, Zou Zengda, Song Sili, Qu Shiyao, Microstructure and wear properties of in situ TiC/FeCrBSi composite coating prepared by gas tungsten arc welding., Wear 260 25 29, 2006. 5. F.T. Cheng, K.H. Lo, H.C. Man, NiTi cladding on stainless steel by TIG surfacing process Part II. Corrosion behavior, Surface and Coatings Technology 172, 316 321, 2003. 6. Soner Buytoz, Mustafa Ulutan, In situ synthesis of SiC reinforced MMC surface on AISI 304 stainless steel by TIG surface alloying, Surface & Coatings Technology 200, 3698 3704, 2006. 7. M. Eroğlu, N. Özdemir, Tungsten-inert gas surface alloying of a low carbon steel, Surface and Coatings Technology 154, 209 217, 2002. 8. C.W. Wegst, Stahlschlüssel, Verlag Stahlschlüssel Wegst, Marbach, 1989. 9. A.A. Sharif, A. Misrab, J.J. Petrovic, T.E. Mitchell, Alloying of MoSi2 for improved mechanical properties, Intermetallics 9, 869 873, 2001. 10. Erik Ström, Mechanical properties of Mo 5 Si 3 intermetallics as a function of composition Materials Characterization 55, 402 411, 2005. 11. Aran A., Doç. Dr., Metal Döküm Teknolojisi, Đstanbul Teknik Üniv. Kütüphanesi, Sayı: 1395, 1989. 12. Ersümer A., Prof., Demir Döküm, Birsen Kitabevi Yayınları, Đstanbul 1981 13. Askeland D., R., Çeviri: Mehmet Erdoğan, Malzeme Bilimi Ve Mühendislik Malzemeleri, The Science And Engineering Of Materials, Cilt.1, 3. Baskı, Nobel Yayınevi, Ankara 1998. 14. Smith W., F., Prof., Çeviri: Mehmet Erdoğan, Mühendislik Alaşımlarının Yapı Ve Özellikleri, Smith Structure And Properties Of Engineering Alloys, Cilt:1, 2. Baskı, Nobel Yayınevi, Ankara 2000. 15. Stafenescu, D. M., 1990, Classification and Basic Metalurgy of Cast Iron, Metals Handbook, 10th edition, ASM Đnternational, USA, pp. 3-55. 54