Makro-Sentetik Lif Katkılı Geri Kazanılmış Agregalı Betonların Özellikleri

Makro-Sentetik Lif Katkılı Geri Kazanılmış Agregalı Betonların Özellikleri PROPERTIES OF RECYCLED AGGREGATE CONCRETES CONTAINING POLYPROPYLENE FIBERS Kutalmış Recep Akça Özgür Çakır Metin İpek Sakarya Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği İnşaat Mühendisliği İnşaat Mühendisliği Sakarya İstanbul Sakarya Tel: (264) 295 70 39 Tel: (212) 383 51 33 Tel: (264) 295 64 76 akca@sakarya.edu.tr cozgur@yildiz.edu.tr metini@sakarya.edu.tr Özet Ülkemizde gerçekleştirilmekte olan kentsel dönüşüm projesi ile birlikte yıllık 5 milyon tondan fazla inşaat ve yıkıntı atığı oluşması öngörülmektedir. Depolama sahalarının yetersizliği ve atıkları depolamanın ülke ekonomisine getireceği yük göz önünde bulundurulmalı, meydana gelen atıklar geri kazanılarak yeniden değerlendirilmelidir. Bu sebeple, atık molozlardan elde edilecek geri kazanılmış agregaların yeniden beton üretiminde kullanılabilirliğinin araştırılması, çalışmanın temel konusu olmuştur. Bu amaçla planlanan deneysel çalışmada, beton karışımında bulunan doğal iri agregalar (I nolu mıcır ve II nolu mıcır), aynı granülometriye sahip geri kazanılmış agregalar ile %25-30-55 oranlarında yer değiştirilmiştir. Ayrıca, hacimce %0-1-1,5 oranlarında polipropilen lif de kullanılarak beton serileri oluşturulmuştur. Üretilen betonların taze halde çökme miktarları, birim ağırlıkları ve hava içerikleri; sertleşmiş halde ise birim ağırlık, basınç dayanımı ve yarma çekme dayanımları belirlenmiştir. Deney sonuçlarına göre, geri kazanılmış agregaların en yüksek oranda kullanılması ile basınç dayanımının %40, yarma çekme dayanımının ise %26 oranında düştüğü gözlemlenmiştir. Bununla birlikte, polipropilen lif içeriğinin artması ile geri kazanılmış agregalı betonların çekme dayanımlarının %31 e kadar iyileşebildiği, buna bağlı olarak yarma/basınç oranlarının da artış gösterdiği görülmüştür. Tüm deney sonuçları değerlendirildiğinde, geri kazanılmış agregaların betonda en uygun kullanım şeklinin II nolu mıcır granülometrisinde (8-32 mm) %30 oranında olduğu, polipropilen liflerin ise optimum kullanım oranının %1 olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Beton, kentsel dönüşüm, geri kazanılmış agrega, polipropilen lif, basınç dayanımı, yarma çekme dayanımı 1. GİRİŞ Ülkemizde 5 Ekim 2012 tarihinde başlayan ve 20 yıl sürmesi beklenen Kentsel Dönüşüm çalışmaları sonucunda yıllık en az 4-5 milyon ton inşaat ve yıkıntı atığı oluşması beklenmektedir (Karaca, 2012). Kentsel katı atıkların %13-%30 u arasında bir kısmını oluşturan inşaat yıkıntı atıklarının (Huang ve diğ., 2002), çevresel zararlarının 1

azaltılması ve ekonomik açıdan kazanca dönüştürülmesi, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için büyük önem taşımaktadır. Lennon (2005) inşaat ve yıkıntı atıklarının %90 ının geri kazanılmasının mümkün olduğunu bildirmiş, günümüzde sürdürülebilir malzeme ve yeşil bina kavramları ile birlikte geri dönüşüm büyük önem kazanmıştır. Yapı malzemelerinin kullanımının sürdürülebilirlik bakış açısı ile yönetilmemesi, hammadde ve enerji gibi doğal kaynakların ve de doğal alanların tahrip edilmesine sebep olacaktır. Sürdürülebilir malzeme akışının sağlanması ancak geri dönüşüm ile mümkündür. Geri dönüşüm ile birlikte, atık olarak adlandırılan malzemeler yan ürün olarak değer kazanacaktır. İnşaat ve yıkıntı atıklarının, kırma ve eleme gibi işlemler yardımıyla farklı tane boyutuna sahip fraksiyonlara indirgenmesi sonucu elde edilen, karakteristik olarak doğal agrega yüzeyinde ilişik halde bulunan eski harç kalıntısına sahip agregalara geri kazanılmış agregalar adı verilmektedir. Doğal kaynakların hızla tükeniyor olması ve çevre duyarlılığının toplumları alternatif malzeme arayışına itmesiyle birlikte, geri kazanılmış agregaların yeni beton üretiminde kullanılabilirliği ile ilgili çalışmalar dünya genelinde hız kazanmıştır. Öncelikli olarak dolgu malzemesi şeklinde değerlendirilen geri kazanılmış agregaların, kapsamlı bilimsel çalışmalar ve sarf edilen kayda değer ilerlemeler yardımıyla daha geniş bir kullanım alanına sahip olabileceği anlaşılmıştır. Nataatmadja ve Tan (2001) ve Mulder ve diğ. (2007) gibi araştırmacıların, geri kazanılmış agregaların Hollanda, Avustralya ve ABD de çoğunlukla yol inşaatlarında taban malzemesi olarak kullanıldığını bildirmelerine rağmen, Kartam ve diğ. (2004) ve Rakshvir ve Barai (2006) gibi araştırmacılar bu malzemelerin dolgu malzemesi olarak kullanımından ziyade yeniden beton üretiminde de kullanılabileceğini belirtmiştir. Yüzeylerindeki eski harç kalıntısı sebebiyle boşluklu bir yapıda olan geri kazanılmış agregalar, karakteristik olarak daha yuvarlak tane şekline, daha düşük özgül ağırlık ve aşınma direncine ve daha yüksek su emme kapasitesine sahiptir (Topçu, 1997; Corinaldesi, 2010; Matias ve diğ., 2013). Literatürdeki çalışmalar incelendiğinde, doğal agrega miktarının %20-30 oranlarında geri kazanılmış agrega ile yer değiştirmesinin betonun fiziksel ve mekanik özelliklerinde kayda değer olumsuz bir etkisi bulunmadığı görülmüştür (Durmuş ve diğ., 2009; Xiao ve diğ., 2012; Thomas ve diğ., 2013). Ancak, geri kazanılmış agregaların heterojen bir yapıya sahip olması ve dayanımlarının yıkılan yapının malzeme kalitesine bağlı olması büyük bir risk oluşturmaktadır. Bu nedenle, yapısal risk faktörü düşük olan saha betonları ve prefabrike elemanlar gibi alanlarda kullanılmasının daha uygun olacağı düşünülmüştür. Günümüzde bu tip uygulamalarda lif kullanımının arttığı görülmektedir. Bununla birlikte, saha betonlarında rötre çatlakları sıklıkla görülmekte, önlem olarak lif kullanımı da ön plana çıkmaktadır. Geri kazanılmış agregaların yeniden beton üretiminde kullanılabilirliğinin ve polipropilen lif içeriği ile birlikte kullanılması durumunda performanslarının değerlendirilmesinin amaçlandığı bu çalışmanın, geri kazanılmış agregalı lifli betonların kullanımının yaygınlaştırılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. 2.1. Malzemeler 2. DENEYSEL ÇALIŞMA Deneysel çalışmalarda CEM I 42,5 R tipi çimento, içilebilir nitelikte şehir şebeke suyu, doğal agrega (kum, I nolu mıcır ve II nolu mıcır), geri kazanılmış iri agrega, süper akışkanlaştırıcı katkı ve polipropilen lif kullanılmıştır. Deneyde kullanılan polipropilen 2

esaslı makro sentetik lifler dalgalı şekle sahip, 50 mm uzunluğunda ve 1 mm çapındadır. Life ait fiziksel ve mekanik özellikler Tablo 1 de verilmiştir. Lif Tipi Boy (mm) Tablo 1. Kullanılan polipropilen lifin teknik özellikleri. Çap (mm) Narinlik (l/d) Çekme dayanımı (MPa) Özgül ağırlık (kg/dm 3 ) Ergime sıcaklığı ( o C) Ateşleme noktası ( o C) Polimer 50 1 50 550 0,91 164 >550 Çalışmada kullanılan geri kazanılmış agregalar (GKA), İSTAÇ geri kazanım tesislerinde, İstanbul genelinde yürütülen kentsel dönüşüm çalışmalarından elde edilmiştir. Temin edilen GKA nın içeriği Şekil 1 ve Tablo 2 de gösterilmiştir. Şekil 1. Geri kazanılmış agrega içeriği. Tablo 2. Geri kazanılmış agrega yüzdesel içeriği. İçerik % Beton parçacıkları 97,53 Tuğla parçacıkları 1,74 Alçı parçacıkları 0,20 Midye kabukları 0,17 Sıva kırıkları 0,13 Nehir agregası 0,13 Fayans kırıkları 0,10 Deneysel çalışmalarda kullanılacak doğal ve geri kazanılmış agregaların tamamında özgül ağırlık, mevcut su içeriği, su emme miktarı (doygun duruma gelmesi için gerekli yüzdesel su içeriği) ve Los Angeles aşınma oranı deneyleri ilgili standartlara (TS EN 1097) uygun olarak yapılmış, sonuçları Tablo 3 te gösterilmiştir. Doğal agregalarda elek analizi deneyleri yapılmış, geri kazanılmış iri agregalar aynı granülometride karışımlara dahil edilmiştir. Bu doğrultuda GKA I ve GKA II, sırasıyla I ve II nolu mıcır granülometrisine sahip geri kazanılmış agregayı ifade etmektedir. Tablo 3. Agregaların fiziksel özellikleri ve karışımda kullanılma oranları. Agrega Tane yoğunluğu Mevcut su DKY su içeriği L.A. aşınma Karışım (kg/dm 3 ) içeriği (%) (%) (%) oranı (%) Kum (0/4) 2,75 0,335 1,0-45 Mıcır I (4/16) 2,73 0,2 0,267 30 25 Mıcır II (8/32) 2,67 0 0,67 24 30 GKA I (4/16) 2,52 3,38 4,34 41 25 GKA II (8/32) 2,35 2,95 4,59 41 30 3

2.2. Karışım Oranları ve Beton Serileri Beton karışım hesapları TS 802 ye uygun olarak yapılmış, hedef dayanım C25/30 olarak belirlenmiştir. Tüm serilerin aynı kıvam sınıfında bulunması amaçlanmış, kullanılan süper akışkanlaştırıcı katkı miktarı ile uygun kıvam aralığı elde edilmiştir. Ayrıca, agregalarda deneyler ile belirlenmiş su emme oranları dikkate alınarak, agregaların doygun hale gelmesi için karışım hesaplarında gerekli su düzeltmeleri yapılmıştır. GKA lar, doğal iri agregalar ile aynı oran ve granülometride karışımlara dahil edilmiştir. I nolu ve II nolu mıcırlar GKA ile yer değiştirilmiş, bu şekilde elde edilen serilerin her birisine %1 ve %1,5 oranlarında polipropilen lif de ikame edilmiştir. Sonuç olarak 12 ayrı beton serisi elde edilmiş olup, beton serilerine ait kodlamalar ve 1 m 3 beton için gerekli karışım oranları Tablo 4 te gösterilmiştir. Beton serilerine ait kodlamalarda kullanılan N doğal agregayı; GK geri kazanılmış agregayı; 1 ve 2 rakamı I ve II nolu mıcır granülometrisini; A,B ve C harfleri de sırasıyla %0-1-1,5 lif oranını ifade etmektedir. Bu kodlamaya göre örneğin; GK12-C kodlu numunede GK12 ifadesi, I nolu ve II nolu mıcır granülometrisine sahip geri kazanılmış agregayı, C harfi de %1,5 lif içeriğini temsil etmektedir. Tablo 4. Bir m 3 beton için karışım oranları. Agregalar (kg) Numune Çimento Su Kimyasal Lif Mıcır Mıcır GKA GKA Kodu (kg) (kg) Katkı (%) (kg) Kum I II I II N-A 2-835 469 576 - - GK1-A 2,1-835 - 576 454 - GK2-A 2-835 469 - - 507 GK12-A 2,2-835 - - 454 507 N-B 2 9,00 823 462 568 - - GK1-B 2,1 9,00 823-567 448-318 169 GK2-B 2 9,00 823 462 - - 500 GK12-B 2,2 9,00 823 - - 448 500 N-C 2 13,50 818 459 564 - - GK1-C 2,1 13,50 818-563 445 - GK2-C 2 13,50 818 459 - - 496 GK12-C 2,2 13,50 818 - - 445 496 2.3. Yapılan Deneyler Üretilen beton serilerinde taze ve sertleşmiş beton deneyleri yapılmıştır. Sertleşmiş beton deneylerinin tamamı 28. günde yapılmış olup, numuneler deney gününe kadar 20±2 C sıcaklıkta kirece doygun su içerisinde kür edilmiştir. Tüm beton serilerinde taze beton deneyleri kapsamında çökme miktarları, birim ağırlık ve hava içerikleri; sertleşmiş beton deneyleri kapsamında birim ağırlık, basınç dayanımı ve yarma çekme dayanımları ilgili standartlara (TS EN 12350 ve TS EN 12390) uygun olarak belirlenmiştir. Basınç dayanımı deneylerinde 15x15x15 cm boyutlarındaki küp numuneler, yarma çekme dayanımı deneylerinde ise 15/30 cm boyutlu silindir numuneler kullanılmıştır. 4

3.1. Taze Beton Deneyleri 3. DENEYSEL BULGULAR VE TARTIŞMA Taze beton deneylerine ait deney sonuçları Tablo 5 te verilmiştir. Deney sonuçları incelendiğinde, GKA ve lif içeriğinin artması ile birlikte çökme miktarlarının da bir miktar düştüğü görülmüştür. Lif içeriğinin işlenebilirliği olumsuz etkilemesi ve GKA ların daha yüksek su emme oranlarına sahip olması, çökme miktarının düşmesine sebep olmuştur. Buna rağmen, uygun miktarda akışkanlaştırıcı katkı kullanımı ile tüm beton serilerinin 10-15 cm aralığında bir çökme değerine sahip olduğu gözlemlenmiş, böylece aynı kıvam sınıfında (S3) yer almaları sağlanmıştır. Tablo 5. Taze beton deney sonuçları. Beton serileri N-A GK1-A GK2-A GK12-A N-B GK1-B GK2-B GK12-B N-C GK1-C Birim Ağırlık (kg/m 3 ) GK2-C GK12-C Çökme (cm) 14 13 12 11 12 11 11 10 12 10 11 10 Hava İçeriği (%) 1,1 1,2 1,1 1,6 1,3 1,4 1,2 1,5 1,3 1,4 1,4 1,7 Birim Ağr. (kg/m 3 ) 2433 2375 2346 2302 2427 2333 2351 2276 2442 2321 2314 2248 GKA ların özgül ağırlıkları, boşluklu yapıları sebebiyle doğal agregalara göre daha düşüktür (Tablo 3). Bu sebeple, GKA kullanılan beton serilerinin birim ağırlıklarında da düşüş gözlemlenmiştir. Lif kullanım yüzdesinin artışının da taze betonun birim ağırlığı üzerinde benzer etkiye sahip olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca, GKA ve lif kullanımı taze betonda hava içeriğini de bir miktar arttırmış, referans seride %1,1 olan hava içeriği %1,7 ye kadar yükselmiştir. GKA ların boşluklu yapısı ve liflerin agrega tane dağılımlarını etkilemesi, hava içerikleri açısından etkili olmuştur. 3.2. Sertleşmiş Beton Deneyleri 3.2.1. Birim Ağırlık Sertleşmiş beton serilerinin 28. günde belirlenen birim ağırlıkları Şekil 2 de verilmiştir. 2500 2400 2300 2391 2354 2305 2287 2412 2317 2337 2254 2426 2305 2297 2221 2200 2100 2000 Şekil 2. Birim ağırlık deney sonuçları. 5

Basınç Dayanımı (MPa) Deney sonuçları incelendiğinde, GKA ve lif kullanımı ile birlikte birim ağırlık değerlerinin genellikle düştüğü görülmektedir. Birim ağırlık değerindeki azalma, en yüksek GK12-C serisinde gözlemlenmiştir. İri agregasının tamamı GKA olan %1,5 lif içeriğine sahip bu serinin birim ağırlığında, doğal agregalı lifsiz referans seriye (N-A) göre %7, aynı lif içeriğine sahip doğal agregalı seriye (N-C) göre ise %8 düşüş tespit edilmiştir. GKA nın boşluklu yapısından dolayı düşük özgül ağırlığa sahip olması, içeriğinin artması ile birlikte beton birim ağırlığının düşmesine sebep olmaktadır (Durmuş ve diğ., 2009; Hoffmann ve diğ., 2012). Benzer şekilde, polimer liflerin de düşük (0.91 kg/dm 3 ) özgül ağırlığa sahip olması birim ağırlık değerlerindeki düşüşlerde etkili olmaktadır. 3.2.2. Basınç Dayanımı Beton serilerinin 28 günlük basınç dayanımı deney sonuçları Şekil 3 te verilmiştir. 60 50 40 53,5 40,8 43,3 32,3 44,4 40,1 41,9 35,6 42,1 40,0 39,8 34,8 30 20 10 0 Şekil 3. Basınç dayanımı deney sonuçları. Şekil 3 te verilen grafik incelendiğinde, en yüksek basınç dayanımına sahip beton serisinin doğal agregalı lifsiz referans beton serisi (N-A) olduğu, en düşük dayanıma sahip serinin ise %39,7 düşüş ile iri agregasının tamamı (karışımdaki agrega miktarının %55 i) GKA olan GK12-A serisinin olduğu görülmektedir. Genel olarak, lif içeriğinin basınç dayanımı üzerinde kayda değer bir etkisi gözlemlenmezken, GKA içeriğinin artması ile birlikte basınç dayanımının düştüğü tespit edilmiştir. Agrega yer değiştirme oranı %25 olmasına rağmen GK1-A ve GK1-B gibi numunelerde, GK2-A ve GK2-B gibi yer değiştirme oranı %30 olan serilere göre düşüşün fazla olması ise ince taneli geri kazanılmış agregaların daha yüksek su emme kapasitesine sahip olması ile açıklanmaktadır. Basınç dayanımında GKA kullanımına bağlı olarak gözlemlenen düşüşlerin, beton dayanımını doğrudan etkileyen agrega dayanımının düşük olması ile açıklanması mümkündür. GKA ların mekanik özellikleri, yıkılan yapılarda kullanılan beton basınç dayanımının yanı sıra yapıda kullanılan harçlar, tuğla, kiremit ve buna benzer malzemelerin dayanımlarına da bağlıdır. Çalışmada kullanılan GKA ların elde edildiği mevcut yapıların beton dayanımlarının 8-10 MPa seviyelerinde olduğu da bilinmektedir (Mazılıgüney ve diğ., 2008). Normal bir agregaya ait kayacın basınç 6

Yarma Çekme Dayanımı (MPa) dayanımının en az 100 MPa olması gerektiği düşünüldüğünde (Baradan ve diğ., 2012), GKA lı betonların basınç dayanımlarında bir miktar düşüş gözlemlenmesi kaçınılmazdır. Buna rağmen, GKA lar ile üretilen betonların yapısal taşıyıcı beton olarak nitelendirilmesi olasıdır. Böylece, 32-43 MPa aralığında basınç dayanımına sahip beton üretilmesinin mümkün olduğu görülmüştür. 3.2.3. Yarma Çekme Dayanımı 28 günlük beton serilerinin deneysel olarak belirlenen yarma çekme dayanımları Şekil 4 te verilmiştir. 6 5 4 3 4,08 3,62 4,09 3,03 5,09 4,24 4,62 3,02 5,60 4,49 4,27 3,97 2 1 0 Şekil 4. Yarma çekme dayanımı deney sonuçları. Deney sonuçları incelendiğinde, en yüksek yarma çekme dayanımına sahip serinin 5,60 MPa ile %1,5 lifli doğal agregalı beton serisi (N-C) olduğu, en düşük dayanıma sahip serinin ise 3,02 MPa ile GK12-A ve B serilerinin olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, ince taneli GKA ların yüksek su emme miktarları nedeniyle yer değiştirme oranı %30 olan serilerin %25 olan serilerden daha yüksek yarma çekme dayanımına sahip olabildiği görülmüştür. Lifsiz seride %30 oranında II nolu mıcır granülometrisinde GKA içeren GK2-A serisinin referansa (N-A) çok yakın dayanıma sahip olması ise, GKA ların pürüzlü yüzeyleri sayesinde aderansa olumlu katkı yapabilmeleri ile açıklanmaktadır (Matias ve diğ., 2013). Bununla birlikte, GKA yer değiştirme oranının %30 u geçmesi durumunda ise dayanımın gözle görülür biçimde düştüğü gözlemlenmektedir. Genel olarak yarma çekme dayanımının GKA kullanımı ile bir miktar düştüğü, ancak dayanımın lif kullanımı sayesinde iyileştirilebildiğini söylemek mümkündür. Lif içeriğinin %0 dan %1 e yükseltilmesi ile GK12 tipi numunelerde herhangi bir değişiklik gözlemlenmemekle birlikte; agrega yer değiştirme oranları sırasıyla %0-25- 30 olan N, GK1 ve GK2 tipi numunelerde %25, %17 ve %13 artış gözlemlenmiştir. Lif içeriğinin %0 dan %1,5 e yükseltilmesi durumunda ise agrega yer değiştirme oranları sırasıyla %0-25-55 olan N, GK1 ve GK12 tipi numunelerde sırasıyla %37, %24 ve %31 artış elde edilmiştir. Yarma çekme dayanımlarında liflere bağlı gözlemlenen artışların nedeni, teknik özellikleri Tablo 1 de verilen polimer liflerin yüksek çekme dayanımına (550 MPa) sahip olmasıdır. GKA içeren seriler arasında en yüksek yarma çekme dayanımına sahip beton serisi 4,62 MPa ile %1 lif içerikli GK2-B serisidir. 7

Yarma/Basınç Oranı 3.2.4. Basınç Dayanımı / Yarma Çekme Dayanımı Oransal İlişkisi 28 günlük numunelerde yarma çekme dayanımının basınç dayanımına oranının lif içeriğine bağlı değişimi incelenmiş, grafiksel olarak Şekil 5 te verilmiştir. Geri kazanılmış agrega miktarının yarma/basınç oranına belirli bir etkisi bulunmazken, lif miktarının artması ile tüm serilerde yarma/basınç oranının arttığı açık bir şekilde görülmektedir. Bu durumun; lif içeriğinin basınç dayanımı üzerinde gözle görülür bir etkisi olmamasına rağmen, yarma çekme dayanımını artırmış olması ile açıklanması mümkündür. Tüm serilerin yarma/basınç oranları göz önüne alındığında çekme dayanımı değerlerinin, basınç dayanımının ortalama %10,3 üne karşılık geldiği tespit edilmiştir. 0,14 0,12 0,10 0,08 0,06 0,133 0,115 C B 0,076 A 0,112 0,106 C 0,089 B A 0,110 0,107 0,095 B C A 0,114 0,094 C 0,085 A B 0,04 0,02 0,00 Şekil 5. Yarma/basınç oransal ilişkisi. A serisi B serisi C serisi N- GK1- GK2- GK12-4. SONUÇ VE ÖNERİLER Su emme oranları yüksek olan GKA lar betonun işlenebilirliğini olumsuz etkilemekle birlikte, uygun tipte ve miktarda akışkanlaştırıcı katkı kullanımı ile istenen işlenebilirliğin elde edilmesi mümkündür. GKA ve lif içeriğinin artması, taze ve sertleşmiş betonun birim ağırlığını ve taze betonda hava içeriğini de bir miktar arttırmaktadır. Basınç dayanımı üzerinde lif içeriğinin kayda değer bir etkisi görülmemekle birlikte, GKA lar genel olarak basınç dayanımını olumsuz etkilemiştir. Ancak, GKA nın beton karışımında kullanılma oranı kadar tane büyüklüğü dağılımının da önemli olduğu görülmüştür. Yarma çekme dayanımı da GKA kullanılması ile düşmüş olsa da, %30 oranında iri taneli GKA kullanılması durumunda düşüş belirgin değildir. Bununla birlikte lif içeriğinin artması, yarma çekme dayanımlarına olumlu katkıda bulunmuş, bu sebeple yarma çekme dayanımının basınç dayanımına oranı da artış göstermiştir. Ancak, işlenebilirlik gibi sakıncalar ve beton serilerinin mekanik performansları göz önünde bulundurulduğunda, optimum lif içeriği bu çalışma için %1 olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada kentsel dönüşüm projesi kapsamında yıkılan, beton dayanımı 8-10 MPa olan mevcut yapılardan elde edilen geri kazanılmış agregalar ile 32-43 MPa aralığında basınç dayanımına sahip beton üretilmesinin mümkün olduğu görülmüştür. Diğer bir 8

deyişle, geri kazanılmış agregalar kullanarak C30/37 sınıfında taşıyıcı betonlar üretilebilmiştir. Fakat geri kazanılmış agregaların heterojen bir yapıya sahip olması ve dayanımlarının yıkılan yapının malzeme kalitesine bağlı olarak değişmesi sebebiyle, yapısal risk faktörü düşük olan, günümüzde lif kullanımının yaygınlaştığı saha betonları ve prefabrike elemanlar gibi alanlarda kullanılması daha uygundur. Kaynaklar Baradan, B., Yazıcı, H., Türkel, S., Ün, H., Yiğiter, H., Felekoğlu, B., Tosun, K., Aydın, S., Yardımcı, M.Y., Topal, A. ve Öztürk, A.U. (2012) Beton. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları, İzmir, Türkiye. Corinaldesi, V. (2010) Mechanical and elastic behaviour of concretes made of recycledconcrete coarse aggregates. Construction and Building Materials, Vol. 24, pp. 1616-1620. Durmuş, G., Şimşek, O. ve Dayı, M. (2009) Geri dönüşümlü iri agregaların beton özelliklerine etkisi. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Vol. 24, pp. 183-189. Hoffmann, C., Schubert, S., Leemann, A. ve Motavalli, M. (2012) Recycled concrete and mixed rubble as aggregates: influence of variations in composition on the concrete properties and their use as structural material. Construction and Building Materials, Vol. 35, pp. 701-709. Huang, W.L., Lin, D.H., Chang, N.B. ve Lin, K.S. (2002) Recycling of construction and demolition waste via a mechanical sorting process. Resources Conservation&Recycling, Vol. 37, pp. 23-37. Karaca, F.M. (2012) İstanbul Tuzla-Aydınlı inşaat ve yıkıntı atıkları geri kazanım tesisi işletimi. Atık Yönetimi Sempozyumu, 26 Nisan, Antalya. Kartam, N., Al-Mutairi, N., Al-Ghusain, I. ve Al-Humoud, J. (2004) Environmental management of construction and demolition waste in Kuwait. Waste Management, Vol. 24, pp. 1049-1059. Lennon, M. (2005) Recycling construction and demolition wastes. A Guide for Architects and Contractors. Matias, D., Brito, J.D., Rosa, A. ve Pedro, D. (2013) Mechanical properties of concrete produced with recycled coarse aggregates-influence of the use of superplasticizers. Construction and Building Materials, Vol. 44, pp. 101-109. Mazılıgüney, L., Yaman, İ.Ö., Azılı, F. (2008) In-situ concrete compressive strength of residential, public and military structures. 8th International Congress on Advances in Civil Engineering, 15-17 Eylül, Famagusta, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. 9

Mulder, E., De Jong, T.P.R. ve Feenstra, L. (2007) Closed cycle construction: an integrated process for the seperation and reuse of C&D waste. Waste Management, Vol. 27, pp. 1408-1415. Nataatmadja, A. ve Tan, Y.L. (2001) Resilient response of recycled concrete road aggregates. Journal of Transportation Engineering, Vol. 127, pp. 450-453. Rakshvir, M. ve Barai, S.V. (2006) Studies on recycled aggregates-based concrete. Waste Management & Research, Vol. 24, pp. 225-233. Thomas, C., Setien, J., Polanco, J.A., Alaejos, P. ve De Juan, M.S. (2013) Durability of recycled aggregate concrete. Construction and Building Materials, Vol. 40, pp. 1054-1065. Topçu, İ.B. (1997) Physical and mechanical properties of concrete produced with waste concrete. Cement and Concrete Research, Vol. 27, pp. 1817-1823. Xiao, J., Li, W., Fan, Y. ve Huang, X. (2012) An overview of study on recycled aggregate concrete in China 1996-2011. Construction and Building Materials, Vol. 31, pp. 364-383. 10