tmmob makina mühendisleri odası TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ SURELİ TEKNİK YAYIN EYLÜL-EKİM 2005 Sayı: 89 ISSN 1300-3399 MMO Adına Sahibi Emin KORAMAZ Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Battal KILIÇ Editör Galip TEMIR Yayın Koordinatörü S Mahir TUĞCU Yayın Kurulu Meftun GURDALLAR-Baycan SUNAÇ- Metın DURUK-Cafer UNLU- Uzeyır ULUDAĞ Reklam Nuray ERHAN Dizgi ve Mizanpaj Gunay GOKE Baskı Yapım Tanıtım Tel.(0212)216 51 49 Yönetim Merkezi Katıp Mustafa Çelebi Mah İpek Sok No 13 80050 Beyoğlu İstanbul Tel (212)444 8 666 Faks (0 212)249 86 74 Baskı Sayısı Fiyatı Yıllık Abone : 10000 adet : 4 000 000 TL :18 000 000 TL Tesisat Mühendisliği Dergisi nde yayınlanan yazı ve çizimlerin her hakkı saklıdır İzm alınmadan yayınlanamaz TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ DERGİSİ Sayı 89, 2005 5 12 21 27 43 50 58 65 71 78 İçindekiler Mekan içi Hava Hareketlerinin Sonlu Farklar Yöntemi ile Modellenmesi Edız KARAOĞLU, Hakan ERSOY Soğutma Sistemlerinde ve Isı Pompalarında Kullanılan Soğutucu Akışkanlarında Kullanılan Soğutucu Akışkanların Performanslarının Karşılaştırmalı Olarak incelenmesi I Necmı KAPTAN, E Fuad KENT, Taner DERBENTLI Konutlarda Doğal ve Zorlanmış Havalandırma Sistemleri Harun Kemal OZTURK, Ahmet YILANCI, Oner ATALAY Hastanelerde Iklimlendirme Sistemleri Fevzi ÖZEL, M Zafer HANÇER Isı ile Çalışan Bir Iklimlendirme ve Guç Makinasının Mekanik Modeli ve Termodinamik Analizleri Haht KARABULUT, Can ÇINAR, Fatih AKSOY Katı Yakıtlı Kazan Tasarımı ve Kazan Isıl Kapasite Verimlilik Değerinin Deneysel Olarak Belirlenmesi Abdullah YILDIZ, Hüseyin GUNERHAN Doğu Anadolu Bolgesi'ndeki Bazı illerin Hava Şartları ve Rüzgar Gucunun Modellenmesi Ebru KAVAK AKPINAR, Yaşar BİÇER, Beytullah ERDOĞAN Enerji, Çevre, Sağlık ve Güvenlik Açısından Yalıtım Kemal ÇOMAKLI, Kadir BAKIRCI, Sadık ERDOĞAN, Bayram ŞAHIN Iklimlendirme Yapılacak Tesislerde Enerji Tasarrufu Tedbirleri Bülent CERIT, Nafer DOĞRUL Havalı Iklimlendirme Sistemlerinde Ekonomizer Çevrimi Ah GUNGOR, Senem GUNGOR 1

Hakemler Kurulu AKARYILDIZ Eyüp, Doç. Dr. ARIKOL Mahir, Prof. Dr. ARISOY Ahmet, Prof. Dr. BİLGE Mustafa, Dr. Mak. Müh. CAN Ahmet, Prof. Dr. DEĞİRMENCİ Mustafa, Elkt. Y. Müh. DERBENTLİ Taner, Prof. Dr. DURUK A. Metin, Mak. Y. Müh. EKİNCİ Ekrem, Prof. Dr. GİRAY Serper, Mak. Müh. GÜNGÖR Ali, Prof. Dr. HEPERKAN Hasan, Prof. Dr. KARADOĞAN Haluk, Prof. Dr. KILIÇ Abdurrahman, Prof. Dr. KORUN Tunç, Mak. Müh. OSKAY Rüknettin, Prof. Dr. ÖZGÜR Doğan, Prof. Dr. ÖZKAYNAK Taner, Prof. Dr. ÖZTÜRK Recep, Doç. Dr. SUNAÇ Baycan, Mak. Y. Müh. TEMİR Galip, Doç. Dr. TOKSOY Macit, Prof. Dr. ULUDAĞ Üzeyir, Mak. Müh. ÜNLÜ Cafer, Mak. Müh. YAMANKARADENİZ Recep, Prof. Dr. YILMAZ Tuncay, Prof. Dr. Bu dergide belirtilen görüşler yazarların kendilerine ait olup, hiçbir şekilde MMO'nın aynı konudaki görüşlerini yansıtmaz. Tesisat Mühendisliği Dergisi Makale Yazım Kuralları GENEL KURALLAR Makaleler MMO Ağ Evi'nde Internet ortamında da yayınlanmaktadır. Makale metinleri ve özetleri üzerinde yer alan her türlü görüş ve düşünce ve yazım hatası açısından sorumluluk tamamen yazar/lara aittir. Hakemler tarafından gerekli gördüğünde yazar/lara iletilmek üzere metinler ve özetler üzerinde bazı düzeltme, öneri ve katkılar getirebilirler. Makalelerde, bölümler (giriş, tanımlamalar, incelemeler, araştırmalar, gelişmeler, sonuçlar, şekiller ve değerlendirmeler vb.) bir bütünlük içinde olmalıdır. Makale dili Türkçe'dir. Makalelerde kullanılan dilin anlaşılabilir bir Türkçe olmasına dikkat edilmeli, yabancı dillerdeki sözcükler ve tümceler mümkün olduğu kadarıyla kullanılmamalıdır. Makalelerde kullanılan bütün birimler SI birim sisteminde olmalıdır. Gerekli görüldüğü takdirde farklı birim sistemindeki değerleri parentez içinde verilmelidir. Makalenin üslubu, formatı ve dili etkinlik yapışma ve mühendislik etiğine uygun olmalıdır. Makalelerde belirli bir grup, sınıf veya toplumu oluşturan tabakalardan herhangi birinin, firma veya firma topluluklarının menfaati ön plana çıkartılmamalı, bu konuda reklam ve propaganda yapılmamalıdır. Makalelerde herhangi bir firmanın, ürünün (veya sistemin), cihazın veya markanın reklamı yapılmamalıdır. Şekil, resim ve tablolarda Ticari bir kuruluşun adı, logosu yer almamalıdır. ÖZETLER VE MAKALE YAZIM KURALLARI Makaleler, Microsoft Word belgesi şeklinde Windows ortamında kullanılacak şekilde hazırlanacaktır. Makaleler solda 3,5 cm, üstte, altta ve sağda 2,5 cm boşluk bırakılmak suretiyle yazılacaktır. Makale metinleri, kaynaklar ve şekiller dahil en fazla 10 sayfadan oluşmalıdır. Makale başlığı en fazla 15 sözcük veya iki satın geçmeyecek şekilde oluşturulacaktır. Başlıklar 14 punto Times New Roman yazı tipi kullanılarak, soldan itibaren kelimeler büyük harfle başlayacak ve küçük harfle yazılacaktır. Başlığı takiben iki satır aradan sonra yazar isimleri, ad ve soyad şeklinde küçük harfle verilecek, yazarların çalıştığı kurumlar, ve varsa e-posta adresleri yazar listesinin hemen altında açıklanacaktır. Yazar isimlerini takiben iki satır atlanarak Türkçe özet verilecektir. Makale özetlerinde özet metni 9 punto italik Times New Roman yazı tipi ile yazılacaktır.ozet metni en fazla 200 sözcükten oluşacaktır. Makale özetini takiben bir satır boş bırakılacak ve 5 anahtar sözcük yazılacaktır. Makale metinlerinin tamamı 9 punto Times New Roman yazı tipi kullanılarak yazılacaktır ve iki sütunda verilecektir. Makale metinleri satır aralığı 1 olacaktır. Paragraflar başlatılırken sol taraftan herhangi bir girinti boşluğu bırakılmayacak, paragraflar arasında yarım satır boş adanacaktır. Paragraflar iki yana hizalı (justified) biçimde yazılacaktır. Makalelerde yer alan tüm resimler, çizimler ve program ekran görüntüleri metin içinde gömülü olacaktır. Şekil, tablo, grafik, resim ve formüllerin yerleşimi metin akışına uygun olarak metin içinde olmalı ve refere edilmelidir. Tablo içermeyen bütün görüntüler (fotoğraf, çizim, diyagram, grafik, harita v.s.) şekil olarak isimlendirilmelidir. Makalelerde ana konu başlıkları 1., 2., 2.1., 2.1.1. vb şeklinde numaralanacak, örneğin 1. bölüm altında yer alan başlıklar 1.1., 1.2. vb. şekilde yapılacaktır. Kullanılan semboller ve indisler kaynaklardan önce yer alacak, 8 punto ve italik olacaktır. Makalede geçen kaynaklar veya alıntılar [1], [2] vb. parantezler arasında yapılacak, makale sonunda "Kaynaklar" başlığı altında 1., 2. şeklinde verilecektir. Makaleler: [1] yazar (1ar) soyadı, adının baş harfi, makalenin açık adı, derginin açık adı, cilt numarası, sayfa aralığı, basım yılı. Kitap: [2] yazar (editör) soyadı, adının baş harfi., kitabın açık adı, basım evi, basım yeri, basım yılı. Tez: [3] yazar soyadı, adının baş harfi., tezin açık adı, tezin yapıldığı üniversite, tezin basıldığı yer/ulke, basım yılı düzeninde yazılacaktır. Makale metinlerinin elektronik kopyaları e-posta (yayin-istanbul@mmo.org.tr) ile veya disket ile (Katip Mustafa Çelebi Mahallesi, İpek sok, No: 13, 34433 Beyoğlu-İstanbul) gönderilmelidir. 2 TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ DERGİSİ, Sayı 89, 2005

Editörden... Değerli meslektaşlarımız, Oda olarak yaptığımız çalışmaları, üretimlerimizi sizlerle her alanda paylaşıyoruz. Bizim üretimlerimiz; meslek ve meslektaşlarımızın sorunlarının yanı sıra, ülkemize, kentimize, toplumumuza ve çevreye karşı sorumluluklarımızın bilincinde olarak mesleğimizin evrensel, meslektaşlarımızın kişisel ve Odamızın örgütsel birikimlerini hayatımızın ve çalışmalarımızın içine katmayı, geleceğin şekillendirilmesinde yer almayı hedefleyen, birlikte üretme, birlikte karar alma, birlikte yönetme anlayışımızın sonucudur. Oda faaliyetlerini yürütürken temel amacımız, mesleğin ve meslektaşın geliştirilmesi ve korunması, mühendislik hizmetlerinin ülke ve toplum çıkarları doğrultusunda verilmesinin sağlanmasıdır. Bunun yanında mesleki bilgi birikimimizin ülkemizin kalkınması, sanayileşmesi ve demokratikleştirilmesi doğrultusunda harekete geçirilmesi de yer almaktadır. Oda çalışmalarında, meslek ve meslektaş sorunlarının, ülke ve toplum sorunlarından ayrılmayacağı temel ilke olarak kabul edilir. "Kamu yararına çalışmak" veya "kamu çıkarlarını gözetmek", demokratikleşme, insan hakları, sosyal adalet alanlarında da politikalar üretmeyi, çözümler önermeyi gerektirir. Makina Mühendisleri Odası, yurdumuzun doğal kaynaklarının ülke ve toplum yararına kullanılması, üretimin artırılması, yurt sanayinin ulusal çıkarlara uygun yönde geliştirilmesi için bilimsel araştırmalar yapan, bunları üyelerinin ve insanlığın hizmetine sunan bir örgüttür. Mesleğimizin doğru uygulanması ve meslek alanlarımızla ilgili eksiklikleri ortaya çıkararak toplum yararına gerekli mesleki düzenlemelerin yapılması, ortaya çıkarılması ve aynı zamanda da meslek alanlarımızla ilgili ülke, kent, çevre ve insanlık yararına kamusal denetim yapmak bilimsel önerilerde bulunmak, yaşam kalitesini yükseltmek için çalışmalar yapmak Odamızın görevleri dahilindeki işlerden bazılarıdır. MMO bilim ve teknolojiyi insanla buluşturan, öznesinde insanın olduğu bir mesleğin uygulayıcılarının örgütüdür. Biz mühendisler sıfır hata ile çalışmak durumundayız. Bizler hata yaparsak kazanlar patlar, yangınlar oluşur, tren kazaları olur, binalar yıkılır, köprüler çöker, ameliyathanelerde insanlar ölür. işte ameliyat sırasında enfeksiyon kaparak yaşamı son bulan eski bakan ve milletvekili Veysel Atasoy. İşte gazeteci-yazar Onat Kutlar, işte birbirlerini takip eden tarihlerde bebek ölümleriyle gündeme gelen Edirne'de Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesinde, Manisa Doğumevi ve Çocuk Bakım Hastanesinde, Kayseri'de Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesinde bebek yoğun bakım bölümlerinde yaşamın başlangıcındaki bebekler yaşamadan öldüler. Hastanelerimizin ameliyathaneleri, yoğun bakım üniteleri, karantina odaları ve bunların mekanik tesisatları ile hijyen koşulları bu somut olaylarla birlikte tartışmaya açıldı. Konularla ilgili yaptığımız basın açıklamaları dikkatleri kentimizdeki ve ülkemizdeki hastanelerin ameliyathane, yoğun bakım ve karantina bölümlerinin mekanik tesisatına ve buralarda hijyenik ortamın nasıl sağlanmasına çevirmiştir. Şimdi tüm sektör bunu konuşuyor, tüm hastane yönetimle- TESISAT MÜHENDİSLİĞİ DERGİSİ, Sayı 89, 2005 3

ri sistemlerini gözden geçiriyor. Tüm sektör dernekleri hastanelerin ameliyathane ve yoğun bakım bölümlerinin mekanik tesisatlarını tartışıyorlar, sektör dergilerinde hep bu konu konuşuluyor ve konuşulmaya devam edecek. Dolayısıyle Odamız toplum yararına fayda üretme görevini yapmaya devam ederken diğer yandan meslek alanlarından kalkarak ülkemiz gerçeklerini gözler önüne sererek çözüm önerilerini de sunuyor. Ve meslek alanlarını düzenleme görevini de yapmaya çalışıyor. Ülkemizde ilk kez 1995 yılında hastanelerde klima tesisatı ve havalandırma esasları DİN 1946-4'ün tercümesini yaparak ülkemiz mühendislerinin hizmetine sunmuştur. Bu eser, konuyla ilgili meslektaşlarımızın başucunda başvuru kaynağı olarak durmaktadır. DİN 1946-4'ün Nisan 2005 taihinde yeni versiyonu Almanya'da yayınlandı. Bunun da tercümesi Odamızca yapılarak ve Dergimiz ekinde özel sayı olarak yayınlanacaktır. Yine konuyla ilgili birçok etkinlik, söyleşi, seminer, forum Odamızca yapılmış ve yapılmaktadır. Tesisat Mühendisliği Dergimizde birçok makale yayınlanmıştır. Antalya'da Nisan ayında Antalya Şubemizce sekreteryalığı yapılan Ulusal İklimlendirme Sempozyumu ve Sergisi-2005'de konu tartışılmış, izmir'de izmir Şubemiz sekreteryalığında Kasım 2005'de yapılacak olan Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisinde de ameliyathane, yoğun bakım ve karantina bölümleri klima sistemleriyle ilgili etkinlik yapılacaktır. ISO 14644 Standartlarının tamamının tercümeleri MMO istanbul Şubemizce yapılmış olup gerekli yayın izinlerinin alınmasına müteakip yakında ülke mühendislerimizin hizmetine sunulacaktır. Çalışmalarımız; Üyelerimizle daha fazla yakınlaşmanın, mühendislerin haklarını daha fazla korumanın, ülkenin bu günü ve geleceği hakkında söylediklerimizin daha fazla dikkate alındığı günleri görmenin aracı olacaktır. Bizim temel hedefimiz "Üyelerimizle Birlikte Toplumsal Fayda Üretmek"tir. TMMOB ve MMO'nun 50 yıllık tarihinin yol göstericiliğinde faaliyetlerimize devam ediyoruz. Kongre ve sempozyumlardaki üretimlerimiz, üyelerimizin aktif olarak yer aldığı Oda çalışmaları (komisyonlar vb.) ve geçmişte Odamıza katkıda bulunmuş üyelerimizin birikimleri bizim gücümüzdür. Çalışmalarımızı üyelerimizle birlikte toplumsal fayda temelinde sürdüreceğiz. Değerli Meslektaşlarımız; Bu kapsamda 12 yılı aşkın bir süredir yayın hayatını sürdüren dergimiz, Türkiye'de tesisat sektörü ve akademik dünyamızın referans yayınlarından biri haline gelmiştir. Dergimiz bu misyonunu her geçen yıl daha da pekiştirerek yayın hayatına devam etmektedir. Bu sayımızda ağırlıklı olarak ısıtma havalandırma konularına ağırlık verdik. Özenle seçilmiş yazıları keyifle okuyacağınıza inanıyor, bir sonraki 90. sayımızda buluşmayı diliyoruz. Saygılarımızla MMO Yönetim Kurulu 4 TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ DERGİSİ, Sayı 89, 2005