"Wool Cupra Line" Yaz sezonu için yeni karışımlı bir koleksiyon. Yaz sıcağında konfor ve serinliği bir arada yaşamak için... "Pure Wool Machine Washable" Collection % 100 yün olmasına karşın, çamaşır makinesinde yıkanabilme özelliğine sahip. Türkiye'de ilk defa... (Bu kumaş, washable tekniğine uygun malzemelerle dikilmelidir.) "Ultra Twist Wool Blend" Collection İşadamının günlük giyiminde ütüsü bozulmayan ve her zaman şık olmasını sağlayan, özel ultra twist yün karışımlı ipliklerden yapılmış, ilkbahar/yaz için takım elbiselik. Şık ve serin... "Stretch Life Wear" Collection -Wool Lycra- Altınyıldız'dan erkek giyiminde, buruşmayan, rahatlığı en yüksek düzeye çıkaran yepyeni bir ürün... Stretch pantolon ve takım elbiselik. "Golden Touch 120's" Collection Avustralya'dan özenle seçilen çok ince yün elyafından üretilerek, Altınyıldız'ın Amerika ve Avrupa konfeksiyoncularına sunulan en gözde ihracat koleksiyonu. "Wool Cotton" Collection Birbirini tamamlayan iki tabii elyaf. 1996 yazı için üretilen yepyeni bir ürün... "Ultra Twist Cool Wool" Collection Bahar ve yaz sezonunun vazgeçilmez takım elbiselik kumaşı. % 100 yünün tüm özelliklerini taşıyan yüksek büküm ipliklerden yapılmış takım elbiselik koleksiyonu. ın yana getirin parçaları, yeni stiller deneyin. ALTINYILDIZ "27/11" 25 senede 100 milyon metrelik satışa ulaşan bir Altınyıldız klasiği. Yepyeni bir renk paletiyle..
Sahibi: Tiyatro Yapım Yayıncılık Tic. ve San. Ltd. Şti adına: Cemal Demirkanlı Genel Yayın Yönetmeni: Dikmen Gürün Uçarer Sorumlu Yazı İşleri Müdürü: Mustafa Demirkanlı Yayın Koordinatörü Emre Koyuncuoğlu. Yazarlar: Memet Baydur, Ahmet Cemal, Ahmet Levendoğlu, Yazı İşleri: Ilgın Sönmez, Nevra Savcılıoğlu, Öykü Potuoğlu. Tiyatro Kulübü Sorumlusu: Murat Güler Redaksiyon: A. Nalân Özübek Katkıda Bulunanlar: Üstün Akmen, Sibel Arslan, Hayati Asılyazıcı, Rengin Uz, Semra Ekşioğlu Özden, Handan Salta, Hayati Asılyazıcı, Esen Çamurdan, Nadi Güler, Hasibe Kalkan, Kerem Karaboğa, Nihal Kuyumcu, Semra Ekşioğlu Özden, Handan Salta, Rengin Uz, Leman Yılmaz Grafik Tasarım -Kapak: Yeşim Demir Teknik Müdür: Erkut Arıburnu Dizgi: Nuray Lale Hukuk Danışmanı: Fikret İlkiz Dağıtım: Ahmet Ergin İdari Sekreter: Hülya Özdemir Ofset Hazırlık: Tiyatro Yapım Baskı: Stil Matbaası Abone Bedeli: 3.000.000. - Kurumlar Abone Bedeli: 3.500.000.- TL Tiyatro Yapım Yayıncılık 77c. ve San. Ltd. Şti. Firuzağa Mah. Ağahamamı Sok. 5/3 Cihangir- 80060 İstanbul Telefon: (0.212) 293 72 77 Fax: (0.212) 252 94 14 Posta Çeki No: Tiyatro Yapım 655 248 Banka Hesap No: T.İş Bankası, Cihangir Şb. 197 245 Yapı Kredi Bankası,Cihangir Şb. 1001388-8 ŞUBAT 97 SAYI 67 250.000.- tiyatro A Y L I K T İ Y A T R O D E R G İ S İ EDİTÖRDEN Dikmen Gürün/ S.11 HABERLER/S. 12 BU AY SAHNEDEKİLER/ S.1 5 TİYATRO... TİYATRO... 7 YAŞINDA Mustafa Demirkanlı/ S. 18 SÖYLEŞİ:HADİ ÇAMAN Rengin Uz/ S. 20 SÖYLEŞİ:ŞAKİR GÜRZUMAR Dikmen Gürün/ S. 23 İNCELEME: MASKE VE RUH Esen Çamurdan/ S. 24 LİMON YAZILARI Memet Baydur/ S. 27 TAORMİNA VE AVRUPA TİYATRO ÖDÜLÜ Dikmen Gürün/ S. 28 PERDE ARASI Ahmet Cemal/ S. 31 ELEŞTİRİ: SİLVANLI KADINLAR Sibel Arslan/ S 32 "ORKESTRA" VE "SORUŞTURMA"DA BİÇİM-İÇERİK SORUNU Hasibe Kalkan/ S 34 İZDÜŞÜM Ahmet Levendoğlu/ S. 37 BAKIŞ: WHERE ARE YOU FROM? YA DA KÜLTÜREL KİMLİK Nadi Güler/ S.38 ELEŞTİRİ: KÜHEYLAN Üstün Akmen/ S.40 ELEŞTİRİ: KÜLKEDİSİ Nihal Kuyumcu/ S.42 DERLEME: ARTHUR MİLLER VE OYUNLARI ÜZERİNE Leman Yılmaz/S. 44 İNCELEME: TİYATRO YAYINCILIĞIMIZ ÜZERİNE Kerem Karaboğa/ S. 46 ÇEVİRİ: POSTMODERN TİYATRO ÜSTÜNE (II) Çev: Semra Ekşioğlu Özden/Handan Salta / S.48 ELEŞTİRİ: BÜYÜLÜ GÖL Nihal Kuyumcu/ S.52 BAKIŞ: 25. YILINDA AHMET LEVENDOĞLU Hayati Asılyazıcı/ S 54 TİYATRODAN ÖNCE... TİYATRODAN SONRA/ S. 55
EDİTÖRDEN Dikmen Gürün Cinayetler, hırsızlıklar, sahtekârlıklar, yüzsüzlükler diz boyunu da aştı. Tırmanan gericilik ve yobazlık da tuzu biberi yaşananların. Sanki vahşet filmi izler gibiyiz. Deşildikçe altından hertür pislik çıkıyor; "Kokuşmuş birşeyler var Danimarka krallığında" dercesine... Ben "vahşet filmi" diyorum ama, bakıyorum da çoğu kez bu yaşananlar "tiyatro"ya benzetiliyor. Olayların canlı, kişilerin elle tutulur olmasından mı? belki de... Bu ilginç benzetme bana Shakespeare ile oldukça yakın ilişki içinde olduğumuz şu günlerde (bir güçlü oyun; "Bir Ata, Krallığım" ve bir güçlü film; "III Richard") Hamlet'in tiyatro ve oyunculuk sanatı üstüne dizelerinden bölümler anımsattı: "Doğduğu gün de, bugün de tiyatronun asıl amacı nedir? Dünyaya bir ayna tutmak, iyilerin iyiliklerini, kötülerin kötülüklerini göstermek, çapımızın ne olup ne olmadığını ortaya koymak. Gerçeği büyültmek ya da küçültmekle bilgisizleri güldürebilirsiniz ama bu bilenleri üzer; oysa bir tek bilgili dost, bilgisiz bütün bir kalabalıktan daha önemlidir. Ah, ben öyle oyuncular gördüm ki sahnede, öyle beğenilen, alkışlanan ama, değil hıristiyan, değil müslüman insan bile değillerdi. Öylesine şişirme, uydurma hallere giriyorlardı ki, dedim; bunları tabiatın kaba işçileri yaratmış olmalı, insan yapıyorum derken insanlığın berbat bir kopyasını yapmışlar." Evet, herşeye karşın dergimizin 7. yılında yine de hep birlikte daha iyi yarınlara... 9
HABERLER... TEB'den Tiyatrolarımıza Çağrı: "Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakikalık Karanlık" Dostlar, "Suç örgütlerini kuranların ve onlara görev verenlerin mutlaka yargı önüne çıkartılması konusundaki kararlı isteğimi göstermek; olayı soruşturan kişi ve mercilere destek vermek; demokratik, çağdaş, şeffaf hukuk devleti özlemimi duyurmak için 1 Şubat 1997 Cumartesi gününden itibaren başlayarak, her gün saat 21.00'de ışığımı BİR DAKİKA süreyle karartıyorum. Ve ülkede yaşayan herkesi, bir ay süreyle, her gün saat 21.00'de ışıklarını karartmaya çağırıyorum. Bu çağrı yurttaştan yurttaşa yapılmıştır." Sizlerin de eline ulaştığını sandığımız bu çağrıya, insana yakışır bir düzende yaşamak isteyen bütün sanatçı dostlarımızın katılacağına yürekten inanıyoruz. Tiyatro Eleştirmenleri Birliği (TEB) olarak, tüm tiyatro sanatçısı dostlarımıza biz de bir çağrıda bulunuyoruz: "Aydınlığa çıkmak için bir dakika karanlık" dayanışmasına katılacak kişilerin çoğunluğu saat 21.00'de evlerinde bunu uygulayabilecekler. Oysa sizler, o saatte görev yapıyorsunuz. Gerek bu dayanışmaya kişisel desteğinizi göstermek, gerekse aynı duyguyu ve bilinci paylaşan seyircilerinize katılım olanağı yaratmak için, 1 Şubat gününden başlayarak bir ay süreyle saat 21.00'de sahnelerinizi bir dakika karartmaya çağırıyoruz. Şubat boyunca her gece bir dakikalık karanlığın, sahnelerimizdeki spotların sonsuza dek yanmasını sağlayacağına inanıyoruz. TOBAV'da Pazartesi Toplantıları Ocak ayında "Reji Tiyatrosu" ve "Tiyatroda Siyasal Kimlik" başlıkları altında TOBAV lokalinde gerçekleştirilen iki toplantının ilkine konuşmacı olarak, Engin Cezzar, Ahmet Levendoğlu ve Orhan Alkaya katıldılar. Murat Karasu'nun yönettiği toplantıda üç yönetmen de kendi birikimlerinden yola çıkarak dünyada ve ülkemizde reji kavramının, geçmişi ve bugününden söz ederken kendi bakış açılarını açıkladılar. "Tiyatroda Siyasal Kimlik" toplantısının konuşmacısı ise Ahmet Cemal'di. Kimlik kavramı üzerinde sorun olarak durulması gerektiğini önemle vurgulayan Cemal, yabancı metinleri oynayarak 'özgün tiyatro-özgün kimlik' yansımaları sağlanamayacağını bildirdi. Gölge Tiyatro İzmir, yeni bir tiyatro dergisine kavuştu. Hamit Demir ve Semih Çelenk'in büyük özverileriyle çıkan derginin adı "Gölge Tiyatro." Dergide, inceleme, eleştiri, çeviri, anı ve belge yazılarla, bazı değerlendirmeler yer alıyor. Nazım Hikmet Vakfı Kültür Merkezi Nâzım Hikmet Vakfı Kültür Merkezi Sıraselviler'de 48 No'lu apartmanın ikinci katında 15 Ocak günü bir kokteylle açıldı. Nâzım'ın kişisel eşyalarının sergilendiği bir sergi salonu ve seksen beş kişilik bir tiyatro salonundan oluşan kültür merkezinde çeşitli etkinlikler düzenlenecek. Aydınlanmanın Işığında Sanat İnsanlarımız TOBAV (Devlet Tiyatroları Opera ve Balesi Çalışanları Vakfı) ile İDE Eğitim ve Organizasyon tartından ortaklaşa hazırlanan"aydınlanmanın Işığında" SANAT İNSANLARIMIZ adlı SAYGI GECESİ'nin ilki, ülkemiz aydınlanma hareketinin yorulmaz yazın ve düşün insanı, eleştirmen, denemeci, çevirmen Vedat Günyol adına düzenlenen geceyle başladı. Sanatsal yaratımlarıyla edebiyat, müzik, tiyatro alanında çağdaş kültürümüzün oluşumuna katkıda bulunan; sanatçı kişilikleriyle sanat ve kültür dünyamızda özgün bir yere sahip olan sanatçılar adına "Aydınlanmanın Işığında Sanat insanlarımız" genel başlığında birer etkinlik düzenlendi. Etkinliğin ilk bölümü 8 sanatçı için düzenlenen SAYGI GECESİ ve anılarına hazırlanan kitaplardan oluşuyor. Çeşitli sanat ve kültür insanlarımızın katkılarıyla oluşturulacak olan bu etkinlikler dramatik birer senaryo ile programlaştırıldı. Her bir sanatçının yaşamı, sanatçı kişiliği, yapıtları, Devlet Tiyatrosu sanatçılarınca canlandırılıp, yazar ve eleştirmenlerin görüşleri de ilgili sanatçının dramatik senaryosu 10
içinde yer aldı. Ayrıca her bir etkinliği calici kılabilecek, sanatsal serüvenlerini kapsayan birer de anı kitabı hazırlandı. 27 Ocak Pazartesi günü başlayan etkinlikler, 9 Haziran günü Gülten Akın'ın gecesiyle sona erecek. Ölümünün 4. Yılında Uğur Mumcu Anıldı 24 Ocak 997 günü Uğur Mumcu için Türkiye'nin dört bir yanında çok sayıda etkinlik düzenlendi, İstanbul'da saat 12.00'de "Cumhuriyet"te yapılan törene geniş bir okur kitlesi katıldı. Ankara'da Uğur Mumcu'nun evinin önünde ve mezarı başında da tören yapıldı, İzmir'deki yürüyüşe ise katılım yine çok fazlaydı. Aynı akşam Lütfü Kırdar Kongre Salonu'nda Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı tarafından düzenlenen "Uğur Mumcu Sesleniyor" başlıklı törene katılmak için gelen pek çok inan kapıdan dönmek zorunda kaldı. O gecenin etkinliğinde ise Metin Akpınar, Zeki Alasya, Müjdat Gezen, Uğur Yücel, Aliye Uzunatağan, Mustafa Alabora, Gülen Karaman, Erdal Özyağcılar, Arif Sağ, Sertap Erener, Mirkelam, Suavi ve Timur Selçuk gibi sanatçılar görev aldılar. İzmit Büyükşehir Tiyatrosu İzmit Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılan ve bu yıl hizmete girecek Şehir Tiyatrosu'na sanatçı ve teknik eleman alımı için 15-31 Ocak tarihleri arasında sınav açıldı. Işıl Kasapoğlu'nun Genel Sanat Danışmanlığında kurulacak kadroya, oyuncu ve sanatçılar sınavla, teknik elemanlar ise mülakatla alınıyor. Şehir merkezindeki 300 kişilik Büyükşehir Kültür Merkezi'nin yanı sıra, yine Büyükşehir Belediyesi'nin Yahya Kaptan'da yapımı devam etmekte olan 600 kişilik modern bir Kültür Merkezinin de hizmete girmesiyle, Kocaeli'nin bir sanat merkezi konumuna getirilmesi yolunda önemli adımlar atılmış olacak. Atatürkçü Düşünce Derneği Tiyatro Büyük Ödülü '96-97' ADD Bakırköy Şubesi tarafından 1996-97 tiyatro sezonunda İstanbul'da sergilenecek olan bir tiyatro oyunu için yapımcı tiyatroya "ADD Tiyatro Büyük Ödülü" ile, oyunun yazarına, yönetmenine, baş erkek ve kadın oyuncuya, çevre düzeni ve giysi tasarımcısına, ışıkçısına ve müzikli ise kompozitörüne "ADD Tiyatro Başarı Ödülleri" verilecek. Ödüllendirilecek oyunlarda "Atatürkçü düşünceye hizmet eden, Kurtuluş Savaşımızın öncesi ya da sonrasını anlatan, ülkemizin geleceğine Mustafa Kemal düşüncesi doğrultusunda katkı sağlayan ve sanatsal nitelikleri olan" bir yapı aranmaktadır. Seçici Kurul Üyeleri Necla Arat, Hayati Asılyazıcı, Semih Balcıoğlu, Ataol Behramoğlu, Tuncer Cücenoğlu, Nail Güreli ve Meriç Velidedeoğlu'ndan oluşmaktadır. Seçici Kurul değerlendirme toplantısını Nisan ayı içinde yapacak ve Ödül Töreni en geç Mayıs ayı içinde Büyük Ödül'ü kazanan oyunun gösteriminden önce gerçekleştirilecektir. AKM'de İftar Yemeği Atatürk Kültür Merkezi Ocak ayı sonunda Kültür Bakanı İsmail kahraman'ın verdiği iftar yemeğine sahne oldu. İftar yemeğinde kuran okundu, AKM'nin en alt katında ise namaz kılındı. Yemekte davetlilere bir konuşma yapan Kahraman, davet geleneğini yerine getirmek amacıyla iftar yemeği verdiğini açıkladı. Ramazanların giderek daha şekil aldığını belirten Bakan, sözlerini şöyle tamamladı; "Çok büyük bir misyonla işbaşındayız. Biz senelerin biriktirdiği tortuyu kaldırmaya çalışıyoruz. İnanan insanlar birbirinin kardeşidir. Ramazan-ı Şerifinizi şimdiden kutlar, Allah'ın selameti üstünüzde olsun, derim," Uludağ Ünivertisesi Tiyatro Atölyesi 1995 sonbaharında Uludağ Ünivertisitesi bünyesinde kurulan 'Tiyatro Atölyesi' Bursa'da bulunan potansiyelin eğitim ve ürüne dönüşebileceği deneysel ve araştırmacı bir oluşum. Yaratıcı drama, şan, metin çözümlemesi, ritmik, doğaçlama, diksiyon, sahne, tiyatro tarihi, estetik, kostüm tasarım, eskrim, psiko- sosyo drama, dans, atölye öğrencilerinin aldığı dersler arasında. Dilek Öztekin' in sanat yönetmenliğinde çalışmalarını sürdüren Atölyede workshop, konferans ve seminerler de düzenleniyor. Atölyenin bu yılki çalışmalarından biri "Oyunun Adı" adlı sözsüz oyun. Konseptin, atölyeye ait olduğu oyunu Dilek Öztekin sahneye koyuyor. Şehir Tiyatroları'nda Sait Faik Sait Faik'in 90. yaşı 22 Ocak günü Şehir Tiyatroları'nda düzenlenen bir etkinlikle kutlandı. Toplantıya Fethi Naci, Konur Ertop ve Perihan Ergun konuşmacı olarak katıldı. Geçen yıl Sait Faik'in ölümü nedeniyle yazarı tanıyan kişilerin anılarını derlediği bir kitap yayımlayan Perihan Ergun her yıl Mayıs ayının ilk pazar günü Sait Faik Öykü Ödülü düzenlediklerini hatırlattı. Etkinlikte Savaş Dinçel, Faik'in eserlerinden 11
derleyerek tiyatroya uyarladığı "Meraklısı İçin Öyle Bir Hikâye" adlı oyundan bir bölüm sundu. "Haritadan Naklen Yayın" Tekrar Gösterimde Geçen sezonun en çok tartışılan oyunlarından "Haritadan Naklen Yayın" yeniden gösterime giriyor. Kerem Kurdoğlu'nun yazıp yönettiği, müziklerini Cem İdiz'in dekor ve kostüm tasarımını Naz Erayda'nın yapmış olduğu oyun, İstanbul Sanat Merkezi Kumpanya Sahnesi'nde, 14 Şubat tarihinden itibaren, cuma ve cumartesi günleri saat 20:00'de oynanacak. Rıfat Ilgaz Gülmece Öykü Yarışması Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Bakırköy Şubesi'nce '97 yılı için Rıfat Ilgaz adına bir gülmece öykü yarışması düzenleniyor. Yarışma amatör ya da profesyonel bütün yazarlara açık. Yazarlar en az üç, en çok on sayfalık daktilo edilmiş öykülerini 6 nüsha olarak daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış olmak koşuluyla, elden ya da posta ile 1 Mayıs '97 tarihine kadar (ÇYDD Rıfat Ilgaz Gülmece Öykü Yarışması, İstanbul CD. Havlucular Sk. 4/2 34750 Bakırköy- İstanbul) adresine teslim edecekler. Kopyalarda yazar ismi bulunmayacak ancak bir sözcükten oluşan bir rumuz yazılacaktır. Yazar, ayrıca kapalı bir zarfa gerçek kimliğini, biyografisini, fotoğrafını ve adresini yazdığı bilgileri yerleştirecek ve zarfın üzerine rumuzu yazarak kopyalarla birlikte teslim edecektir. Konu seçimi ise serbest bırakılmıştır. Seçici Kurul Müjdat Gezen, Kandemir Konduk, Bensu Kaya, Sulhi Dölek ve Tuncer Cücenoğlu'ndan oluşmaktadır. Sonuçlar en geç Temmuz ayı içinde açıklanacaktır. Müşfik Kenter BBT'nin Başında Türkiye'nin 3. ödenekli tiyatrosu olan Bakırköy Belediye Tiyatroları'nda, Pekcan Koşar'ın görevden alınmasıyla boşalan Genel Sanat Yönetmenliği'ne Müşfik Kenter atandı. Sanat Danışmanlığı görevine ise Üstün Asutay getirildi. BBT '97 yılı içerisinde açılması planlanan yeni tiyatro salonları ile daha çok izleyiciyi tiyatroyla buluşturmayı amaçlıyor. HABERLER... Refik Eren Vefat Etti Devlet Tiyatroları, Opera ve Balesi'ne uzun yıllar hizmet veren dekor tasarımcısı Refik Eren vefat etti. Otuz beş yıllık sanat yaşamı boyunca 500'den çok oyunun sahne tasarımını ve yapımlarını gerçekleştiren Eren, birçok sanat kuruluşu ve Kültür Bakanlığı tarafından çok kez ödüle layık görüldü. Eren 10 Ocak günü Taksim Sahnesi'nde yapılan törenin ardından toprağa verildi Tiyatro Sanatçısı Hümaşah Hiçan Vefat Etti Tiyatro yaşamına 1947'de Açıkhava Tiyatrosu'nda Muhsin Ertuğrul'un sahneye koyduğu "Kral Oidupus" ile başlayan Hümaşah Hiçan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları'nda 100'e yakın oyunda rol aldı. Geçtiğimiz ay yitirdiğimiz Hümaşah Hiçan 72 yaşındaydı. Dergimizin en genç üyesi: Melih Demirkanlı Yazı İşleri Müdürümüz Mustafa Demirkanlı ile eşi Emine Demirkanlı'nın 11 Ocak cumartesi günü aramıza katılan minik bebekleri Melih Demirkanlı'ya sağlık ve mutluluklar diler, annesini, babasını ve ağabeyi Deniz'i kutlarız. 12
BU AY SAHNEDEKİLER Tiyatro: Tiyatro Fora Yazan: Melih Cevdet Anday Yöneten: Tufan Karabulut Dekor ve Kostüm Tasarımı: Burak Tansel Işık Tasarımı:YükselAymaz Oynayanlar: Tufan Karabulut, Yeşim Alıç, Arda Kavaklıoğlu, Kayra Şenocak, Ayşegül Ünsal, Cem Kumçay, Hakan Tiryaki, Erkan Polat Melih Cevdet Anday'ın Roma İmparatoru Ölümsüz Jul Sezar ve karısı Calpurnia'yı günümüz Parisi'ne getirdiği "Ölümsüzler" adlı oyun"büyüklük nedir?", "Kimlere büyük adam diyoruz?", "Ölümsüzlük nedir?", "Tarih nedir?" sorularını fantastik bir boyutta tartışmaya açıyor. Jul Sezar'ın Paris sokaklarında geçirdiği günleri, kendini, Roma'yı ve tarihi sorgulayışı oyuna gülmece boyutunu kazandırıyor. Tiyatro: Bursa Devlet Tiyatrosu Yazan ve Yöneten: İsmet Hürmüzlü Yönetmen Yardımcısı: Özer Tunca Dekor ve Kostüm Tasarım: Serpil Tezcan Işık: Adnan Açıkdüşünenler Müzik: Süleyman Yardım Büyük Türk düşünürü Mevlana Celalettini Rumi'nin Şems'i Tebrizi'de bulduğu Tanrısal aşkın anlatıldığı oyunda Mevlana'nın yaşamı, düşünceleri, felsefesi; kadının toplumdaki yeri işlenmekte, günümüz insanlarına mesajlar vermektedir. Tiyatro: Dormen Tiyatrosu Yazan: Haldun Dormen, Alper Düzen Yöneten: Çetin Akçan Dekor Tasarım: Osman Şengezer Kostüm: Güler Yiğit Müzik: Andrevv Llyod Webber Seslendirenler: Ruhsal Öcal, Halit Ergenç, Ayşe Sedef Ayfer, Uğur Baburhan, Evita Hayalet ve Ötekiler.Dormen Tiyatrosu'nun her yıl olduğu gibi bu yıl da gençler için gerçekleştirdiği çalışmalardan biri. Bu müzikal kolajda Andrew Llyod Webber'in müziklerinin tanıtılması amaçlanmış. Tiyatro: Tiyatro Tanı Yazan: Thomas Brasch Çeviren: Özkan Schulze Redaksyon ve Dramaturji: Atilla Engin Müzik: Erkan Oban Işık: Gökhan Atılmış Tasarım, Sahneleme ve Oynayanlar: Özkan Sculze ve Mutlu Polat Thomas Brasch, savaşların kadınları ve çocukları yok ettiğinin altını çizerken savaşın yarattığı farklı özdeşleşmeleri yansıtmayı amaçlıyor. İki arkadaş, Rosa ve Klara, savaş alanında, Rosa'nın asker kocasını ararlarken jandarmalar tarafından yakalanıyor ve savaş zamanında geleneğe göre kadınlara verilen yerlere- askeri hastaneye ya da geneleve- götürülüyorlar. Rosa ve Klara erkeklerin savaşında onlara verilen bu rollere karşı farklı şekillerde direniyorlar. Oyun, bu iki kadının tercihleri ve değişen yaşamlarını konu alıyor. Tiyatro: Kocaeli Bölge Tiyatrosu Roman: Ferit Edgü Oyunlaştıran ve Yöneten: K. Yüksel Dekor Tasarım:T. Büyükarman Kostüm: D. Ardalı Işık Tasarım: V. Göl, Y. Sarı Efekt: H. Küçükkuşçu Oyuncular: B. Akçin, T. Büyükarman, K. Yüksel, E. Kandemir, H. Bilgin, M. Bilgin, N. Karadeniz, G. Kon, N. Nazlar, S. Salihoğlu, M. Karadeniz, S. Karadeniz, S. Yılmaz, S. Yılmaz, D. Çilingir Acımasızlığı, yoksulluğu, yalnızlığı ve ölümü çok yoğun yaşayan insanlar arasında olmayı tercih eden "0"nun öyküsünü konu alan oyun, birlikte yaşamayı bilmek üzerinde duruyor. Oyun, ortak olan birikimlerin, dilin ve düşlerin altını çizerek bunların bilinmesi ve korunması gerekliliğini savunan kim olduğu bilinmeyen birinin çabalarını konu alıyor. 13
Tiyatro: Antalya Devlet Tiyatrosu Yazan ve Yöneten: Ali Meriç Dekor-Kostüm Tasarımı: Buket Akkaya Işık Tasarımı: Selahattin Yazar Müzik ve Dans Düzeni: İhsan Klavuz Oynayanlar: Teoman Özer, Reha Özlan, Şule Öner, Tuna Orhan, Süheyla Güze, Yasemen Büyükağaoğlu, Nalan Yavuz, Şenol Kaderoğlu, Ali Meriç, Sedat Savtak, Aslı Turanlı, Ebru Sırkıntı, Ayşe Ergül, Ebru Özler, Orkun Yılmaz, Bülent Potooğlu Cumhuriyet yıllarının başında bir Çadır Tiyatrosu'nun "Akide Şekeri" adlı oyunu sahnelemesini konu alan oyun, geleneksel Türk tiyatrosunun niteliklerini sergilerken bir karmaşanın yarattığı komik durumları da gözler önüne seriyor. Akide Şekeri, Türk gelenek ve göreneklerin yansıtılmasını da amaç ediniyor. Tiyatro: Büyükçekmece Belediyesi Bedia Muvahhit Tiyatrosu Yazan: Saide Poyrazoğlu Yöneten: Ahmet Yazıcı Sahne Tasarım: Nihat Alptekin Müzik ve Işık Tasarım: Nihat Alptekin Oynayanlar: Ahmet Yazıcı, Zehra Sivri, Bülent Demir, Saadet Özcan, Nihat Alptekin, Canan Can, Erkan Çubukçu, Sedat Yıldız, Lalehan Özer, Arzu Akdağ, Ekrem Balkan, Murathan Beşi, Derya Hamarat, Anadolu'dan gelen aşırı muhafazakar, hoşgörüsüz bir amcanın günümüz gençliğini temsil eden yeğenleri ile olan ilişkilerini anlatan oyun, her şeyin değiştiği günümüzde "Gelenekler ve töreler aynı kalsa da insanlar zamanın ve mekânın gerekliliklerine göre değişir" mesajını veriyor. Tiyatro: Kadıköy Halk Eğitimi Merkezi Deneme Sahnesi Yazan: Grup Çalışması Yöneten: Grup Çalışması Dekor Kostüm Tasarım: Grup Çalışması Oynayanlar: Oğuz Bıyık, Yılmaz Arıkan, Vedat Oyuryüz, Sennur Kaya, Yüksel Güçlü, Gülfem Hafızoğlu, Şenay Korgül Aziz Nesin, Haldun Taner, Nâzım Hikmet, Rıfat Ilgaz, Yaşar Kemal ve daha pek çok yazarın öykülerinder ve şiirlerinden yararlanılarak oluşturulmuş bir epik komedi olaral tanımlanan oyun, Türkiye'nin eğitim, sağlık, ve adalet sistemlerin sorguluyor. Politik kirlenmenin de konu edildiği oyun, sorunlara, ustaların gözüyle bakmayı hedefliyor. 14
BU AY SAHNEDEKİLER Tiyatro: Tiyatro Ti Yazan: Joshua Soboi Yöneten: Murat Karasu Sahne Tasarımı: Nurullah Tuncer Müzik Direktörü: Alper Maral Işık Tasarımı: Yüksel Aymaz Kukla Tasarımı: Tuğrul Çetiner Yönetmen Yardımcısı: Aylin Alıveren Oynayanlar: Bülent Yarar Mehmet Ali Kaptanlar, Hakan Pişkin, Devrim as, Emine Şans Umar, Evren Duyal, Mürsel Yaylalı, Yavuz Pekman, Müge Ochenowski, Mehmet Aslan, Füsun Yeşilırmak, Tülay Akın, Chırıs Ochenowski Oyunda ikinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru mevzilerini kaybetmeye başlayan Almanların azınlıklara karşı baskılarını arttırdığı bir dönem anlatılıyor. İnsanların dış dünyayla bağlantılarının kesildiği gettolardan birinde geçen bu oyun, bilinen ezen Nazi - ezilen Yahudi ilişkisini ve yıllardır tüketegeldiğimiz dehşet manzaralarının ötesinde çok boyutlu bir tartışma üzerinde duruyor. Dünyanın bir ok ülkesinde sahnelenen Getto, 1989 yılında Londra'da "Yılın En İyi Oyunu" seçildi. Tiyatro: Enis Fosforoğlu Tiyatrosu Yazan: Valantine Katayef Çeviren: Göksel Kortay Uyarlayan ve Yöneten: Enis Fosforoğlu Sahne-Giysi Tasarımı: Şirin Dağtekin Işık Tasarımı: Ali Osman Oynayanlar: Enis Fosforoğlu, Suna Keskin, Seren Fosforoğlu, Doğan Dileroğlu, Birten Turan, Korkan Karakışla, Kahraman Sivri, Emel Filiz, Meriç Göktekin, Güngör Deniz, Beste Yelken ve konuk sanatçı Sevinç Aktansel Tiyatro: Diyarbakır Devle.t Tiyatrosu Yazan: Oktay Arayıcı Yönetmen: Hakan Çimenser Dekor Kostüm Tasarım: Gürel Yontan Işık Tasarım: Zeynel Işık Oynayanlar: Mithat Erdemli, Erdal Beşikçioğlu, Ercan Eker, Elvan Karamanoğlu, Elvin Beşikçioğlu, Zeynep Yasa, Çetin Azer Aras, Okan İlkören Oyun, 1965 Türkiyesi'nde Başkomser Ramazan Bey'in etrafında gelişir. Ramazan Bey, ilkelerinden taviz vermeyen, dürüstlüğü ve doğruluğu ilke edinmiş emniyet kurumuna inancı sonsuz olan bir polistir. Görev aşkı yüzünden evlenmemiş, katı kuralcı tutucu ahlâk anlayışı yüzündensürekli sürgün edilmiş, bu yüzden adı, Seferi Ramazan'a çıkmıştır. Dönemin toplumsal, siyasal yapısını eleştiren oyun, aynı zamanda geleneksel Türk tiyatrosunun özelliklerini de barındırıyor. Bürokrasi anlayışının çarpıklıklarını dile getiren oyun, bir sağlık merkezine gelen seçkin kişiler arasındaki gülünç ve farklı olaylara ayak uydurmaya çalışan normal bir vatandaşın öyküsünü dile getiriyor.
BAKIŞ" Tiyatro... Tiyatro... 7 YAŞINDA Mustafa Demirkanlı Bir yılı daha geride bırakarak 7. yıla merhaba dedik. Geride kalan her gün Tiyatro... Tiyatro...'nun işlevini biraz daha vazgeçilmez kılıyor, vazgeçilmez kılarken de yaşam koşullarını daha da güçleştiriyor. Biz, birşeyleri ya doğru yapamıyoruz ya da doğru anlatamıyoruz. Belki de böyle bir şansımız yok. Günceli yakalayan, bugünü tarihe aktarmak için elinden gelen tüm gayreti gösteren, eksiksiz olduğu söylenemese bile, tarihe Türk Tiyatrosu'nu belgeleyen bu dergi, yeni hükümetin, yeni Kültür Bakanı tarafından sevilmiyor veya önemsenmiyor. Olabilir, ancak bu derginin kütüphanelerde yarına kalma hakkını hiç kimse engellememeli, engellediği gün görev ihmali suçunu işlemiş demektir. Bu durumda, Kültür Bakanı Sayın İsmail Kahraman bu suçu işlemektedir. Derginin abone sayısını inanılmaz ölçüde indirerek 50 aboneliğe düşürmekle, Tiyatro... Tiyatro...'yu değil, bu ülkenin zenginliklerinden en önemlisi olan tiyatro geleneğinin belgelerle gelecek kuşaklara aktarımını kısıtlayarak, Türk insanını cezalandırmaktadır. Şunu da belirtmeliyim ki, Tiyatro... Tiyatro... bu güne kadar Kültür Bakanlığı kütüphanelerine göndermiş olduğu dergilerden hiçbir zaman ekonomik bir kazanç elde etmemiş tam tersi zarar etmiştir. ( Çünkü, Kültür Bakanlığı indirimi kendi belirleyerek abone olmakta, dergilerin kütüphanelere ulaşmasını taahütlü posta ile istemekte ve abone bedellerini yıl sonundaödemektedir.) Biz bu durumu hiçbir zaman önemsemedik, önemli olan üretilen bu derginin tüm kütüphanelerdi bulunması, yarına ulaşan bir bellek birikimiydi. *** Tiyatro... Tiyatro...'daki yenilikleri izliyorsunuz. Tiyatro Kulübü hızla büyüyor. Eksikliklerimiz yok denemez ama sizlerden gelen taleplerle varolan eksikliklerimizi de tamamlayarak daha yetkin bir çalışma içinde olacağız. Mart ve Nisan aylarında iki oyunu tüm kulüp üyeleri birlikte izleyeceğiz. 20 Mart'ta "Kadı" müzikalinde buluşup, yüzyüze tanışma olanağı da bulacağız. * * * Tiyatro... Tiyatro... Şubat ayından itibaren İnternette. Dergi içeriği, haberler, yeni oyunlar, bazı yazıların yer alacağı sayfalar ve o ay sahnelenen tüm oyunların programları, adresleri, telefonları yer alacaktır. ** * Tatsız bir yeni yıl yazısı oldu, ama ne yapabilirim ki, bu koşulları ben seçmedim, yok sayamam da. Hep beraber daha iyiye, daha güzele doğru... 16
Tiyatro Yine Tiyatro Anımsadığım kadarıyla, rahmetli Günay Akarsu'nun büyük uğraşlarla çıkardığı (OYUN) dergisi vardı. O dönemin tiyatro düşüncesini yansıtması ve sahnelenen oyunlar üzerine yapılan sağlıklı eleştirileri ile yetkin bir dergiydi. Sonra (TİYATRO 70) dergisini anımsıyorum. Seçkin Selvi'nin toplumsal sorunlar üzerine ağırlığını koyduğu ve çözümsel yaklaşımlar getirdiği bir dergiydi ki uzun yıllar boyunca etkisini sürdürdü. Bu dergilerden sonrası uzun süren bir boşluktur. Bu boşluğu ilk dolduran ve yedi yıldan beri süre gelen (Tiyatro...Tiyatro... Dergisi) olmuştur. Önceleri tiyatrolarda ücretsiz dağıtılan, tiyatro dünyasından haberler veren ve oyunlardan söz eden bir program dergisi niteliğindeydi. Daha sonraları bu niteliğini muhafaza eden, ama sayfa adedini çoğaltarak daha geniş bilgilere yer veren bir dergi niteliğine dönüştü. Ama bu yetersizdi... Artık böyle bir derginin eleştirel yazılara, tiyatrosal tartışmalara, bu konularda yapılacak araştırmalara, incelemelere, sorgulamalara ve söyleşilere yer vermesi gerekirdi. Öyle de oldu, derginin yönetimini Sayın Dikmen Gürün üstlendi. Böylece (Tiyatro...Tiyatro... Dergisi) çağdaş bir içeriğe yönelerek uzun yıllar süren bir boşluğu doldurdu, doldurmaya da devam ediyor... Bence (Tiyatro...Tiyatro... Dergisi'nin) en önemli yönü, tanıtım ve habercilikten başlayıp, tiyatro sanatında deney ve birikim kazanarak, adım adım bugünkü durumuna gelmesidir. Yedi yıldır yayınını sürdüren, böylesine bir dergiye sahip çıkmak, ona yeni ve zengin boyutlar kazandırmak, sanırım tiyatro sanatçılarının asal görevlerinden biri olmalıdır... Haluk Şevket Ataseven Tiyatro... Tiyatro... İçin Türk Tiyatro kitaplığında'en cılız rafları tiyatro bilim dalına ilişkin yayınların yer aldığı raflar oluşturur. Oradaki tiyatrosal yayınlar bir avuç... Stanislavski'den (son devrelerinin araştırmalarının bile kodlanmadığı) birkaç çeviri ve monografiden ibarettir. Nicel açıdan yoksul bir görüntü oluşturan bu yayınların nitel açıdan incilendiğinde yalınkat, yüzeysel bir alt düzey sergilediği görülür. Eğitim ve öğretim yöntemleri dikkate alınmadan düzenlenmiş olan bir klasik bilgiler kaygısızca yabancı kitaplardan aktarılan ve arasına birkaç bireysel (tiyatrocu, rejisör, yazar) gözlemi serpiştirilmiş olan metinleri içerir. Bu bağlamda 7 yıldır yayımlanan Tiyatro... Tiyatro... Dergisi gerek batı dünyasının yazım ve oyun esintilerini, haberlerini, gerek Türk tiyatrosunda oluşan potansiyeli iletmek tanıtmakla bizlere yeni ufuklar açmakta, bilgi, dünya görüşü, tiyatro ve öteki sanatların kültürlerin özümlenmesini dar bir bütçeyle büyük olanaklar getiren dergimizi kutlar, bu bilimsel boşlukları doldurdukları için teşekkür eder sürekli olmasını dileriz. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları Tiyatro Araştırma Laboratuarı (TAL,Ve Ayla - Beklan Algan 17
SÖYLEŞİ Müsamere salonundan gerçek bir tiyatro salonuna dönüştürdüğü tiyatrosunda bu sezon Peter Shaffer'in "Küheylan" oyunu ile perde açan Hadi Çaman; "Tiyatroyla önce aşk yaşayacaksın, onu çok beğeneceksin, seveceksin, her türlü birlikteliği sağlayacaksın o meslekle, o zaman yürür" diyor. Onun bu 35 yıldır her gün yeniden yaşanan Kara Sevdası Dormen'de başladı, bir Dormen'li olarak devam etti, Yeditepe'yi kurduğunda ise doruğa çıktı... Ve Hadi Çaman'ı, iflah olmaz tiyatro tutkununu, tiyatronun yalnız sahnesi değil, tüm dünyası ilgilendirdi. Kendi deyimi ile, bu bitmeyen serüvende tiyatro adamı değil, tiyatroda ADAM olmaya karar verdi. Bu ADAM'ı siz 35 yıldır sahnelerde izliyorsunuz, alkışlıyorsunuz. Ama bu ADAM son beş yıldır, İstanbul'un en işlek caddelerinden birinde, Teşvikiye Karakolu'nun hemen hemen karşısına düşen Rüştü Uzel Kız Meslek Lisesinin önünde bir şeyler yapar durur... Lafın gelişi durur dedik; ya elinde son oyunun broşürleri koşa koşa provaya yetişir, ya duvarları ören sıvacıya nezaret eder, ya da kapıda kalorifer kazan dairesine bakmaya gelecek ustayı bekler... Burası onun evidir, sahnesidir, emeğidir, sevgisidir, bu sezon 15. yılını kutlayan Yeditepe Oyuncuları'dır... Ben Teşvikiye'de oturduğum için bu tiyatronun geçirdiği tüm evrelere çok yakından tanık oldum. Hadi'nin "Salon buz gibi, seyirciler dondu, bunu mutlaka halletmeliyim" dediğini de, derme çatma kulisi de, içine gömülüverdiğiniz koltukları da, o soğuk bir tiyatro sıcaklığı taşımayan fuayeyi de hepsini yakından tanıyorum biliyorum... Ama Hadi Çaman inat etti, çok yoruldu, çok üzüldü, uykuları kaçtı, inanılmaz borçlara girdi ve bugün, Teşvikiye'nin göbeğinde, 400 kişilik, tepeden tırnağa yenilenen fuayesinde piyanolu bir barı bile olan, üstelik sahnesinde "Küheylan" gibi heyecan uyandıran bir oyun sahnelenen bir özel tiyatro kazandırdı İstanbul'a. Özel bir sevgi, özel bir tutku ve işte yepyeni bir özel tiyatro olunca biz de bu işin mimarı, sevgili Hadi Çaman'la özel bir söyleşi yapalım dedik. Mekân, tabii ki, üzerine titrediği tiyatrosunun fuayesi, buna sıcak bir dostluk ortamının yaşandığı kafesi de diyebiliriz... istiyorum çok önemli. Dormenci olmak başka bir şey, Dormenli olmak başka bir şey. Ben Dormen'in doğuşundan 7 sene sonra o aileye katıldım ama onlar hâlâ o yeni doğmuşluğun, yeni oluşumun içindeydiler, o heyecanı yaşıyorlardı. O Hadi Çaman 35. Yeditepe Oyunları 15. yılını kutluyor. Benimki Kara Sevda Rengin Uz Hadi, sen Dormen Tiyatrosu'nda yetiştin. Başka özel tiyatrolarda da oynadın. Sonra özel tiyatro oyunculuğundan özel tiyatro yöneticiliğine geçtin. "Küheylan"ın dergisinde Özel Tiyatroculuk üzerinde özellikle durmuşsun. Nedir bu özel tiyatroculuğun özelliği? Evet çok özel bir şey ama bence bu insanların yapılarıyla da ilgili. Örneğin ben devlet memuru olamazdım. Devlet tiyatrosu mensubu olamazdımın da dışında söylüyorum bunu. Çünkü bağımlı olmayı sevmiyorum. Dormenli olmak altını çizmek dönemde Dormen Tiyatrosu inanılmaz bir aile bütünlüğü içindeydi, günün hemen hemen 18 saatini bir arada geçirirdik. Eskiden böyle haftada 1-2 oyun oynayarak geçmezdi sezonlar. 4 ayrı prodüksiyonda haftada 32 oyun oynadığımı bilirim ben. Bugünkü gençlerde böyle bir heyecan, böyle bir arzu görmüyorum. O nedenle, özel tiyatronun özelliği bir kere çok yoğun bir özveri istiyor. Eskilerin deyimi ile kara sevdalı olmak gerekiyor. Vitrin merakı gibi değildi o zaman sanatçı olma tutkusu, şimdiki genç arkadaşlarımı suçlamıyorum, ortam belki bu. Ama şimdi sadece o kutulara girmek, o kutularda bir şeyler yapmak, sonra arada bir de vakit bulurlarsa tiyatroya takılmak istiyorlar. Tiyatro takınılacak bir meslek değil, tiyatro hep A harfinde düşünülmesi gereken bir meslek, hep bir numara olması gereken bir tutku. Yoksa böyle ucundan tutularak tiyatrocu olunmaz. O yüzden ben bugün 53 yaşında hâlâ bu denli koşturabiliyorsam, hâlâ sokakta yürürken, benim tiyatromdaki genç arkadaşlar 3 adım arkamdan yetişiyorlarsa, içimde bir şeylerin tepindiğinin kanıtıdır bu. Rahmetli Altan bana bir gün demişti ki "İçimde atlar tepiyor", çok gülmüştüm, evet ben bu sene Küheylan oynadığım için söylemiyorum inan bana benim de içimde atlar tepiyor. Sen, özel tiyatronun güzelliklerini zorluklarını Dormen kapadıktan sonra başka topluluklarda da yaşadın. Tiyatro salonlarının kapanıp garaj yapıldığı yılları 18