MİMAR TANIM Her çeşit yapının, kullanıcıların ihtiyaçlarına ve olanaklarına göre tasarımını yapan ve yapımını denetleyen kişidir. GÖREVLER Mimarlık, insanın içinde yaşamını sürdüreceği yapıların estetik ve kullanışlılık ilkelerini göz önüne alarak tasarlama sanatıdır. Mimar bu amacı gerçekleştirmek için; Yapılacak binanın şehir imar planına uygun olup olmadığını inceler, Planlama kavramlarını binaya ve çizimleri tüm planlamaya dönüştürebilmek için gerekli endüstri, organizasyon, tüzük ve usuller doğrultusunda çalışır. Yapıyı kullanacak kişilerin isteklerini, görüşlerini ve mali olanaklarını öğrenir, Bir proje tasarısı için araştırma metotlarını kullanarak özet bilgi hazırlar, Bina tasarımı ile ilgili yapısal tasarım, inşaata ait ve mühendislik ile ilgili problemleri çözümler, Binanın planını çizer, Yapıldığı zaman nasıl bir şekil alacağını gösteren maketler hazırlar, Yapılacak binanın statik, sıhhi tesisat ve elektrikle ilgili işlemlerini inşaat, makine ve elektrik mühendisleri ile oluşturur ve yürütülmesini denetler, Şantiyede kullanılacak olan ayrıntılı planı çizer, Binanın plana uygun yapılıp yapılmadığını denetler, Binalarda değişiklik veya onarım için plan yapar. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER Çalışma masası, Aydınger kağıdı, T Cetveli, gönye gibi diğer çizim aletleri, Kırtasiye malzemeleri, Maket yapmak için çeşitli malzemeler, Bilgisayar vb.. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Mimar olmak isteyenlerin; Şekil ve uzay ilişkilerini görebilme, El ve gözü eşgüdümle kullanabilme yeteneklerine sahip, Görsel sanatlara ilgili, Yaratıcı, estetik görüş sahibi, Başkalarını etkileyebilen, Yeniliklere ve eleştiriye açık, 1
Dikkatli ve titiz, Masraf kalemleri ve bina mevzuatı kısıtlamaları içerisinde binayı kullananların ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde tasarım becerisine sahip, Mimari tasarımın kalitesini etkilemesi açısından güzel sanatlar bilgisine sahip, Binaların içlerini iklim koşullarına karşı koruyabilme ve konforunu sağlayabilmek üzere binaların fiziksel sorunları, teknolojiler ve işlevleri konusunda yeterli bilgiye sahip, Mimarlık mesleğini, mimarın toplum içerisindeki rolünü anlayabilmeleri ve toplumsal faktörleri dikkate alan özet bilgiler hazırlayabilme becerisine sahip kimseler olmaları gerekir. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Mimarlar, bürolarda görev yaparlar, çalışma genellikle temiz ve iyi aydınlatılmış bir ortamda ayakta yürütülür. Etüd çalışmaları ve bina yapımının denetlenmesi aşamalarında ise ortam tozlu, gürültülü, sıcak veya soğuk olabilir. Çalışırken inşaat mühendisi, elektrik mühendisi, teknik ressam, şehir plancıları, bina inşaatı ve çevre düzenlemesiyle uğraşan diğer kişilerle iletişim halindedir. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Mesleğin eğitimi aşağıdaki üniversitelere bağlı Mühendislik Fakülteleri, Mühendislik- Mimarlık fakülteleri ve Mimarlık Fakültelerinin Mimarlık bölümlerinde verilmektedir. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.Müh.Mimarlık Fakültesi. (Bolu) Anadolu Üniversitesi Müh.Mimarlık Fakültesi. (Eskişehir) Bahçeşehir Üniversitesi Müh.Mimarlık Fakültesi. (İstanbul) Balıkesir Üniversitesi Müh.Mimarlık Fakültesi Beykent Üniversitesi Müh.Mimarlık Fakültesi İstanbul) Bozok Üniversitesi.Müh.Mimarlık Fakültesi. (Yozgat) Çukurova Üniversitesi.Müh.Mimarlık Fakültesi. (Adana) Dicle Üniversitesi.Müh.Mimarlık Fakültesi. (Diyarbakır) Doğuş Üniversitesi.Müh.Mimarlık Fakültesi. (İstanbul) Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi. (İzmir) Erciyes Üniversitesi. Mimarlık Fakültesi.(Kayseri) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.Müh.Mimarlık Fakültesi. Gazi Üniversitesi.Müh.Mimarlık Fakültesi. (Ankara) Gebze Yüksek Teknolojisi Enstitüsü Haliç Üniversitesi.Müh.Mimarlık Fakültesi. (İstanbul) İstanbul Aydın Üniversitesi.Müh.Mimarlık Fakültesi. İstanbul Kültür Üniversitesi.Mimarlık Fakültesi. İstanbul Teknik.Üniversitesi.Mimarlık Fakültesi. İzmir Ekonomi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, İzmir Yüksek Teknolojisi Enstitüsü Karabük Üniversitesi.Müh. Mimarlık Fakültesi Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kocaeli Üniversitesi.Müh. Mimarlık Fakültesi 2
Maltepe Üniversitesi.Müh. Mimarlık Fakültesi Mardin Artuklu Üniversitesi.Müh. Mimarlık Fakültesi Mersin Üniversitesi Müh. Mimarlık Fakültesi Mimar Sinan Üniversitesi.Güzel sanatlar Üniversitesi (İstanbul) ODTÜ Mimarlık Fakültesi. (Ankara) Selçuk Üniversitesi.Müh. Mimarlık Fakültesi. (Konya), Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Trakya Üniversitesi (Edirne) Uludağ Üniversitesi (Bursa) Yaşar Üniversitesi (İzmir) Yeditepe Üniversitesi (İstanbul) Yıldız Teknik Üniversitesi (İstanbul) ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER Matematik, Resim. MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI Mesleğin eğitimine girebilmek için; Lise veya dengi okul mezunu olmak, Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı nda (LYS) Mimarlık lisans programı için yeterli MF-4 puan almak. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Mimarlık lisans programı ile ilgili en az bir yüksek öğretim programını tercih etmek gerekmektedir. Bu yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler YGS ve LYS sonuçlarına göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme işleminde diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.(kılavuz Tablo 3A) Ancak kendi alan/kol/bölümleri dışında bir yükseköğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansları azalmaktadır. Eser Koruma, İç Mekan Koruma ve Yenileme, Mermer Teknolojisi, Mermercilik, Doğal Taş Dekorasyonu, Mimari Restorasyon, Restorasyon, Restorasyon ve Konservasyon, Yapı Ressamlığı ön lisans programlarını başarı ile bitirenler de ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı nda başarılı oldukları takdirde Mimarlık programına dikey geçiş yapabilirler. EĞİTİMİN SÜRESİ 3
VE İÇERİĞİ Eğitim süresi asgari 4 yıldır. Eğitimin ilk yılında genel matematik, bina fiziği, mimari çizime giriş gibi temel mimarlık dersleri verilir. Daha sonraki yıllarda ise temeli daha çok tasarıma, plan çizimine dayalı daha kapsamlı ve ileri düzeyde mimari bilgileri içeren dersler okutulur. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü ders programı aşağıda yer almaktadır. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü ders programı ve ders içeriklerinin fotokopileri ektedir. (Ek: 1) EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Mimarlık eğitimi süresince bölüm öğrencilerine mimarlık tarihi ve teorileri, mimarlıkla ilgili sanat, teknolojiler ve beşeri bilimler, kentsel planlama ve planlama süreci hakkında yeterli bilgi ve becerilere sahip olmalarına yönelik dersler verilmektedir. ODTÜ LİSANS DERS PROGRAMI: Birinci Dönem: Temel Tasarım, Grafik Anlatım, Mimarlığa Giriş, Bina Bilgisine Giriş, Matematiğe Giriş, İngilizce, İkinci Dönem: Mimari Tasarıma Giriş, Grafik Anlatım, Mimarlığa Giriş, Mimari Röleve, Genel Matematik, İngilizce, Yapı ve Topografya Stajı, Üçüncü Dönem: Mimari Tasarım I, Mimarlık Tarihi I, Statik, Malzeme ve Yapı Bileşenleri, Çevre Etmenlerine Giriş, Peyzaj Tasarım, Dördüncü Dönem: Mimari Tasarım II, Mimarlık Tarihi II, Malzeme Mekaniği, Yapı Bileşenleri ve Kaplama Malzemeleri, Enerji Yetkin Bina Sistemler Tasarımı, Peyzaj Tasarımı, Şantiye veya Arkeolojik Kazı Stajı, Beşinci Dönem: Mimari Tasarım III, Kent Planlaması ve Kentsel Tasarım İlkeleri, Mimarlık Tarihi III, Strüktürlerin Davranış ve Analizi I, Detay Bilgisi, Çevre Kontrol Sistemleri I, Altıncı Dönem: Mimari Tasarım IV, Kent Planlaması Stüdyosu, Strüktürlerin Davranış ve Analizi II, Detay Bilgisi, Tesisat Bilgisi, Seçmeli Ders, Mimari Büro veya Arkeolojik Kazı Stajı, Yedinci Dönem: Mimari Tasarım V, Strüktürel Tasarım I, Seçmeli Ders, Sekizinci Dönem: Mimari Tasarım VI, Strüktürel Tasarım VI, Mesleki Uygulama Stüdyosu, Seçmeli Ders. EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN Eğitimini başarı ile tamamlayanlara Mimar Lisans Diploması ve "Mimar" unvanı verilir. 4
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Meslek elemanları büyük çoğunlukla Milli Eğitim Bakanlığına bağlı meslek liselerinde ve meslek eğitim merkezlerinde İnşaat Teknolojisi alanının Mimari Yapı Teknik Ressamlığı, Statik Yapı Teknik Ressamlığı, Ahşap Doğrama ve Kaplamacılığı, PVC Doğrama İmalat ve Montacılığı, Betonarme Demir Kalıpçılık ve Çatıcılık, Yapı Yüzey kaplamacılığı, Yapı Dekorasyonculuğu, Yapı Yalıtımcılığı, Yapı Duvarcılığı, Restrasyon, İç Mekan Teknik Ressamlığı, Y Yapı Zemin ve Beton Laboratuvarcılığı, Çelik Yapı Teknik Ressamlığı Dallarının alan ortak ve dal derslerini vererek öğretmenlik yapabilirler. Mimarlar, inşaat firmalarında, işletmelerin mühendislik mimarlık bürolarında çalışabilirler. Ayrıca, Bayındırlık Bakanlığı, İmar ve İskân Bakanlığı, İller Bankası, Belediyeler gibi kamu kuruluşları yanında özel şirketlerde de çalışabilir ve büro açabilirler. Mimarlık alanında bilgisayar kullanımı ve teknolojik gelişmeler, çizim, fiyat belirleme ve hesaplama işlemlerini kolaylaştırsa da bu alanda yabancı dil bilen, bilgisayar kullanabilen elemanlara ihtiyaç vardır. Ülkemizde mimarlık fakültelerini bitiren kişiler hemen mesleğe başlayıp, büro açabilmektedirler. Oysa çoğu Avrupa ülkesinde mezun olduktan sonra yetkili olarak çalışabilmek için tecrübeli bir kişinin yanında belirli bir süre çalışma şartı aranmaktadır. İleriki yıllarda böyle bir zorunluluk getirilebilir. Piyasada her zaman için tecrübeli, nitelikli mimarlara ihtiyaç duyulmaktadır. EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ EĞİTİM SÜRESİNCE Meslek eğitimi süresince kazanç söz konusu değildir. Ancak staj yapılırken ya da parttime çalışırken ücret alınmaktadır. Koşulları uyan öğrenciler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunca verilen öğrenci kredisinden yararlanabilirler. Başarılı öğrenciler özel ve resmi kuruluşlardan öğrenimleri süresince burs alabilmektedirler. EĞİTİM SONRASI Kamu kurumlarında çalışanlar teknik hizmet sınıfının faydalandığı zam ve tazminatlardan yararlanırlar. Serbest çalışanlar tasarımını yaptıkları projenin içeriğine ve büyüklüğüne göre gelir elde ederler. Şantiyede çalışan mimarların kazancı diğerlerine göre yüksektir. 5
MESLEKTE İLERLEME Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yaparak akademik kariyer yapabilir ayrıca üniversitelerde, araştırma görevlisi, yrd. doçent, doçent ve profesör olarak görev yapabilirler. Master ve doktora eğitimi sırasında yapı, yapı fiziği, mimari tasarım, bilgisayar ortamında mimarlık, rölöve, restorasyon konularında veya yapılarda herhangi bir malzemenin kullanımı konusunda uzmanlaşabilirler. Meslekte ilerleme ve yükselme daha çok tecrübeyle olmaktadır. Açılan çeşitli proje yarışmalarında dereceye girmek, ödül kazanmak meslekte ilerleme ve yükselme açısından çok önemlidir. Belediyelerde ve yatırımcı bakanlıklarda yönetici kadrosuna yükselmek mümkündür. Ayrıca, meslek mensuplarından bir bölümünün çeşitli bina türleri üzerinde uzmanlaştıkları görülmektedir. BENZER MESLEKLER İç Mimar, Peyzaj Mimarı, Şehir Plancısı. EK BİLGİLER - YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI Meslek Elemanları, 02.02.2008 tarih ve 26775 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veterinerlik, Eczacılık ve Mimarlık eğitim programlarının asgari eğitim koşullarının belirlenmesine dair Yönetmelik 7.7.2009 tarih ve 80 sayılı MEB Talim ve Terbiye Kurulu Kararı, 2010 ÖSYS Başvuru Kılavuzu, Meslek Yüksekokulları ile Açık öğretim Ön lisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu, ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000, Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) Üyesi Kuruluşlar. DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER İlgili eğitim kurumları, Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr 6
Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/ Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri 7