SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ ZONGULDAK HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çevre ve Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü 1
NİÇİN İŞARET ÇEŞİTLİ YÖNTEMLERLE İLETİŞİM KURARIZ 2
ÇEŞİTLİ STANDARTLAR 92/58/EEC ANSI Z63.1-1979 67/548/EEC ANSI 13.1-1981 88/379/EEC ANSI Z 535.1-1991 EN 14726 NFPA 704 ISO 3864 NPCA-HMIS ISO 6309 OSHA 29 CFR-1910 144 BS 5499 OSHA 29 CFR-1910 145 BS 170 BS 5499:PART-1 1990 SAĞLIK-GÜVENLİK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ İŞÇİ SAĞLIĞI İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ TEHLİKELİ KİMYASALLAR YÖNETMELİĞİ TS 7248 ISO 3864 TS 10691 ISO 6309 TS EN 14726 3
Fark edilmesi gereken yerlerde kullanırız KAPILARDA GEÇİTLERDE BORDÜRLERDE DİREKLERDE KOLONLARDA TAMPONLARDA =EN SIK KULLANILANLAR 4
Örnek 5
Örnek 6
Örnek 7
YASAK İŞARETLERİ BEYAZ ZEMİN ÜZERİNDE KIRMIZI DAİRE VE KIRMIZI BANT OLACAK KIRMIZI BÖLÜM TABELANIN %35 İ OLACAK ARKADA BULUNAN RESİMİN İFADE ETTİĞİ; İŞ EYLEM MALZEME DONANIM YASAK ANLAMINA GELİR
YASAK ve TEHLİKE İŞARETLERİ ÇALIŞTIRMAYINIZ DOKUNMAYINIZ İZİNSİZ GİRİLMEZ ATEŞİLE YAKLAŞMAYINIZ SİGARA İÇMEYİNİZ SİGARA İÇMEYİNİZ YÜKASANSÖRÜDÜR PERSONEL BİNEMEZ ÇALIŞIRKEN DOKUNMAYINIZ KOŞMAYINIZ CEP TELEFONU KULLANMAYINIZ SPREY KULLANMAYINIZ YANGINDA ASANSÖR KULLANMAYINIZ MAKİNE ÇALIŞIRKEN YAĞLAMA YA DA TEMİZLİK YAPMAK YASAKTIR BASMAYINIZ SU İLE SÖNDÜRME
YASAK ve TEHLİKE İŞARETLERİ
TEHLİKE ve UYARI İŞARETLERİ SARI ÜÇGEN ZEMİN VE SİYAH ÜÇGEN ÇERÇEVE ZEMİNDE BULUNAN İŞARET, YAZI, RESİM VB İÇERİĞİNE AİT TEHLİKELERİ BİLDİRİR SİYAH %35 YER KAPLAR ALTINDA YAZI OLABİLİR
TEHLİKE ve UYARI İŞARETLERİ DİKKAT PATLAYICI MADDE DİKKAT ZARARLI MADDE DİKKAT ÇEVREYE ZARAR VERİCİ MADDE DİKKAT YÜKSEK VOLTAJ DİKKAT YANICI MADDE DİKKAT RADYASYON DİKKAT ELEKTRİK DİKKAT AŞINDIRICI MADDE! DİKKAT YAKICI MADDE DİKKAT TIBBİ ATIK DİKKAT DİKKAT ZEHİRLİ MADDE 12
TEHLİKE ve UYARI İŞARETLERİ DİKKAT TEHLİKE BİYOLOJİK RİSK/TIBBİATIK KANSEROJEN MADDE PATLAYICI MADDE TEHLİKE BASINÇLI GAZ PASLANDIRICI MADDE TEHLİKELİ ZEHİRL MADDEİ ELEKTRİK TEHLİKESİ DİKKAT ALÇAK TAVAN 13
TEHLİKE ve UYARI İŞARETLERİ BAŞINIZADİKKAT EDİNİZ KESİLMETEHLİKESİ İYONİZE OLMAYAN RADYASYON OPTİK RADYASYON DÜŞÜK ISI LAZER IŞINLARI BAŞINIZADİKKAT ADIMINA DİKKAT ET RADYASYON PATLAYICI 14
TEHLİKE ve UYARI İŞARETLERİ DİKKAT SICAK SIVI DÜŞÜK SICAKLIKTA YANICI MADDE YANICI MADDE SOLUNMA TEHLİKESİ GÜÇLÜ MANYETİK ALAN YÜKSEK SES SICAKZEMİN DİKKAT PİL DEĞİŞİM ALANI TAHRİŞEDİCİMADDE DİKKAT DÖNEN PARÇALAR 15
TEHLİKE ve UYARI İŞARETLERİ ÖLÜMTEHLİKESİ DİKKAT OTOMATİK ÇALIŞMA DÜŞME TEHLİKESİ SIKIŞMA TEHLİKESİ ELİNİZ SIKŞTIRMAYINIZI DÜŞMETEHLİKESİ İŞMAKİNELERİNE DİKKAT DİKKAT MIKNATIS DİKKAT YÜKSEKTE AĞIRLIK DİKKAT YÜKSEKTE AĞIRLIK 16
TEHLİKE ve UYARI İŞARETLERİ BAŞINIZA DİKKAT TAŞIMA HATTINDA YÜKSEK AĞIRLIK KAYGAN ZEMİN DÜŞME TEHLİKESİ ENGEL UYARI TEHLİKE DÜŞME TEHLİKESİ DİKKAT DERİN SU DİKKAT GEMİ KIZAĞI KUVVETLİ AKINTI 17
ZORUNLU HAREKET İŞARETLERİ ZEMİN RENGİ : MAVİ SEMBOL ve YAZI: BEYAZ MAVİ RENK; EN AZ %50 YER KAPLAR Sembolün ifade ettiği şeyi yapmak zorunludur
ZORUNLU HAREKET İŞARETLERİ 19
ZORUNLU HAREKET İŞARETLERİ 20
ZORUNLU HAREKET İŞARETLERİ 21
ZORUNLULUK İŞARETLERİ Bazıları bilgi verir. Sembolün ifade ettiğini uygulamak zorunludur.
ZORUNLULUK İŞARETLERİ GENEL UYARI KORNA ÇAL BARET TAK KULAK KORUMASI TAKMAK ZORUNLU GÖZ KORUMASI TAKMAK ZORUNLUDUR 23
ZORUNLULUK İŞARETLERİ YÜZ SİPERİKULLAN GAZ MASKESİ TAKMAK ZORUNLUDUR TOZ MASKESİ TAKMAK ZORUNLUDUR KAYNAK MASKESİ TAKILMALIDIR GÜVENLİK BOTU GİYMEK ZORUNLUDUR GÜVENLİK ELDİVENİ TAKMAK ZORUNLUDUR GÜVENLİK TULUMU GİYMEK ZORUNLUDUR MASKE KULLAN KAYNAK MASKESİ KULLAN KORUYUCU OLMADAN ÇALIŞTIRMA 24
ZORUNLULUK İŞARETLERİ ELLERİNİZİ YIKAYINIZ GÜVENLİK KEMERİ TAKMAK ZORUNLUDUR AĞIRLIKLARI DİKKATLİ KALDIR ATINIZ SİPER KULLANINIZ MAKİNE KORUYUCULARINI TAK DÜZGÜN İSTİFLE KKD KULLAN BONE KULLANINIZ CAN YELEĞİNİGİY 25
ZORUNLULUK İŞARETLERİ FİŞİ ÇIKARTIN TOPRAKLAMA YAP İŞ GÖZLÜĞÜKULLAN ELLERİNİYIKAMADAN ÇALIŞMA YÜRÜYEN MERDİVENLERİ KULLAN EMNİYET KEMERİNİ TAK FOSFORLU YELEK GİY BARİYER KREMİKULLAN TAMİR ETMEDEN ÖNCE BAĞLANTIYI KESİNİZ PARAŞÜT TİPİ KEMER KULLANINIZ 26
BİLGİ ve TALİMAT İŞARETLERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK TABELALARI YANGIN TABELALARI
Sağlık güvenlik işaretleri Sağlık ve güvenlikle ilgili bilgiler verir.
Sağlık güvenlik işaretleri Toplanma alanı
TOPLUCA İŞARETLER RENK ANLAMI KULLANIMI ŞEKİL YASAK DUR DİKKAT TEHLİKE ZORUNLUDUR GÜVENLİDİR Durma işaretleri Acil durum işaret. Yangın işaretleri Tehlike işaretleri Dikkat işaretleri Kullanım işaretleri Uygulama işaretleri Sağlık işaretleri Güvenlik işaretleri Kaçış Çıkış yolları 30
TOPLUCA İŞARETLER 31
BORULARDA RENKLER YANGIN SU BASINÇLI HAVA BUHAR HAVA ASİT-ALKALİ YAĞLAR GAZ AKARYAKIT DİĞER 32
Borularda tanıtım renkleri RAL 6017 Sıvı haldeki su RAL 8011 Makine yağları RAL 6016 Sert su RAL 3000 Yangın Söndürme suyu RAL 6018 Yumuşak su RAL 1006 Gaz boruları RAL 6019 İçme suyu RAL 4005 Asit ve alkali 33
Borularda tanıtım renkleri RAL 5015 Hava boruları RAL 5012 Enstrüman havası RAL 5017 Normal basınçlı hava RAL 9006 Su buharı RAL 6011 Azot boruları RAL 7002 Havalandırma ve tahliye boruları RAL 9003 Akaryakıt RAL 9011 Diğer borular RAL 2003 Buhar boruları için bant rengi 34
Borularda tanıtım renkleri Boyanması olanaksız olan borularda; Duvar giriş çıkışlarında Virajlarda Vana boru vb ekleme yerlerinde 5 Cm. kalınlığında 15 Cm. uzunluğunda tanıtım renkleri uygulanabilir. Belirli aralıklarla boruların akış yönleri aynı renk oklarla gösterilebilir.
Borularda tanıtım renkleri AÇIK Basit tanıtma Rengi KAPALI VANA KONUMU Emniyet Rengi Emniyet Renklerinin Uygulanması AÇIK VANA KONUMU KAPALI KAPALI AÇIK 36
Borularda tanıtım renkleri Yangın söndürme suyu Yangın suyu Sulandırılmış nişadır NH4OH Yıkama suyu Akış Yönü Asetilen Oksijen O 2 Hidrojen H Motor yağı Doğal gaz Mazot 37
Borularda tanıtım renkleri 38
Borularda tanıtım renkleri 39
Borularda tanıtım renkleri 40
Borularda tanıtım renkleri 41
Borularda tanıtım renkleri 42
BARETLERDE RENKLER İşçi Ustabaşı Teknisyen Yönetici Mühendis Misafir İş Güvenliği Kalite Kont. Sağlık Personeli Bakımcılar 43
K.K.D. Üzerindeki İşaretler Hava kirliliğine karşı koruma Soğuğa karşı koruma Statik Elektriğe karşı koruma Sıcağa karşı koruma Kimyasal risklere karşı koruma Biyolojik risklere karşı koruma Mekanik risklere karşı koruma Radyasyona karşı koruma Kesilmeye karşı koruma İtfaiyeci kıyafetleri Makinelerin hareketli parçalarına karşı koruma Görülmeyi ve fark edilmeyi sağlayan giysi 44
Eldivenlerde işaretler 45
Gaz Buhar Filtrelerinde renkler A - B - E - K - Organik Gaz/Buhar Tetraclormethane İnorganik Gaz/Buhar chlorine, hydrogen sulphide, hydrogen cyonide Asit Gaz / Buhar Sulphur dioxide Amonyak &Türevleri Ammonia 46
Acil Çıkışların İşaretlenmesi ÇIKIŞ ÇIKIŞ ÇIKIŞ ÇIKIŞ 47
Acil Çıkışların İşaretlenmesi Yangın bölgeleri a) Bina toplam taban alanı 300m2 den az ise tek bölge b) Katlı binalarda birden fazla kullanıcı var ise ayrı ayrı bölge c) Toplam taban alanı 300 m2 den fazla ise ayrı ayrı bölge d) Özel yangın riski olan bölgelerin ayrı ayrı tanımlı olması e) Herhangi bir yangın bölgesi alanı 2000 m2 yi geçmemelidir f ) Bir alanda, yangın yerinin belirlenmesi için bir kişi tarafından kat edilen mesafe, 30 m yi geçmemelidir. g ) Çok sayıda bölme var ise ve bu bölmeler kapalı tutuluyorsa Kapalı kısımların dışına aydınlatma armatürleri konulmalıdır. h ) Toplam taban alanı ne olursa olsun ayrı ayrı birimler var ise her biri bir yangın bölgesi olarak ele alınmalıdır. 48
Acil Çıkışların İşaretlenmesi max 30 m h max 1.4 m h max 1.4 m ÇIKIŞ h max 1.4 m 49
Acil Çıkışların İşaretlenmesi 50
Acil Çıkışların İşaretlenmesi
Acil Çıkışların İşaretlenmesi 52
KİMYASAL MADDELERDE TEHLİKE İŞARETLERİ TEHLİKELİ KİMYASALLARIN ULUSLARARASI SEMBOLLERİ 1-PATLAYICI 2-TOKSİK 3-PARLAYICI 4-OKSİTLEYİCİ 5-İRRİTAN 6- RADYOAKTİF 7-ZARARLI 8-AŞINDIRICI 9-ÇEVREYE Z. X I T F + 53
Tehlikeli Kimyasal Taşıyan Araçlarda İşaretler
Tehlikeli maddelerin depolaması =Birlikte depolanmaz = Birlikte depolanabilir 55
Örnek 56
Örnek 57
Örnek 58
NFPA Tehlike İşaretleme Sistemi NFPA 704 İşaretleme Sistemi - The National Fire Protection Association (NFPA) kimyasalların sağlık, yanıcı ve reaktif tehlikelerini göstermek için bir sistem geliştirmiştir. Kimyasallar, spesifik tedbir sembolleri ile sınıflandırılmışlardır. Bu kodlamaya göre işletmede/işyerinde bulunan tüm hammaddeler ve ürünler veya yardımcı malzemenin (temizlik malzemesi gibi) sağlık, yanıcılık, reaktiflik ve eğer var ise özel notlar bulunur. Mikro ayrıştırma algoritmasına göre aynı algoritma içinde bulunan kimyasal maddelerinin kodları tehlike matrisi içine yazılır ve yükseltme yapılır. Bulunan yeni kod artık o algoritmanın yeni kodudur ve bu koda göre korunma önlemleri, acil eylem planı ve ilk yardım uygulamaları tanımlanır. The National Fire Protection Association (NFPA) Tehlike Derecelendirme Endeksi aşağıda verilmiştir 59
NFPA 704 4 4 3 1 3 2 1 0 YANICILIK SAĞLIK REAKTİF ÖZEL BİLGİ 60
NFPA 704 4 Buhar veya sıvı Girmek çok tehlikeli Aşırı derecede yanabilir Patlayabilir Aşırı derecede tehlikeli 3 Vücudu tamamen kaplayan koruyucu giysiler giy Normal sıcaklıkta tutuşabilir Kuvvetli bir şok veya ısı ile patlayabilir 2 Tehlikeli Solunum koruyucusu maske tak Hafif ısıtıldığında tutuşabilir Şiddetli bir kimyasal değişim olasıdır 1 Az tehlikeli Yanması için önceden ısıtılmalıdır Isıtılırsa karasızdır 0 Sıradan malzeme Yanmaz Normalde kararlıdır 61
62
Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği R. Gazete no:28762 Tarih: 11.09.2013
İÇERİK Amaç ve kapsam Tanımlar İşveren hükümleri Ekler
1.Amaç ve Kapsam Yönetmeliğin amacı işyerlerinde kullanılacak güvenlik ve sağlık işaretlerinin uygulanmasıyla ilgili kuralları belirlemektir
1.Amaç ve Kapsam Yönetmelik 20/06/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren tüm işyerlerini kapsar. Ancak, Tehlikeli maddelerin,preparatların, ürünlerin veya malzemelerin piyasa arzında kullanılan işaretlemelerde, Karayolu,demiryolu, iç su yolu deniz ve hava taşımacılığında kullanılmaz
2. Tanımlar Güvenlik ve sağlık işaretleri Yasak işareti Uyarı işareti Emredici işaret Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri Bilgilendirme işareti İşaret levhası El bilgi levhası Güvenlik rengi Sembol veya piktogram Işıklı işaret Sesli sinyal Sözlü iletişim El işareti Operatör İşaretçi
3. İşverenin Yükümlülükleri İşveren, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrası gereğince işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre; işyerindeki risklerin ortadan kaldırılamadığı veya toplu korumaya yönelik teknikler veya işin organizasyonunda kullanılan önlem, yöntem veya süreçlerle yeterince azaltılamadığı durumlarda, bu Yönetmelikte yer aldığı şekliyle sağlık ve güvenlik işaretlerini bulundurur ve uygun yerlerde kullanılmasını sağlar.
3. İşverenin Yükümlülükleri İşyerinde kullanılan sağlık ve güvenlik işaretleri hakkında çalışanları veya temsilcilerini bilgilendirir. İşaretlerin anlamları ve bu işaretlerin gerektirdiği davranış biçimleri hakkında, çalışanların eğitim almasını sağlar. Bu Yönetmeliğin kapsadığı konular ile ilgili çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.
4. EK I Sabit ve kalıcı İşaretler Yasaklamalar, uyarılar, yapılması zorunlu işler acil kaçış yolları,ilk yardım bölümlerinin yerleri Yangınla mücadele ekipmanının bulunduğu yerler, işaret levhası ve kırmızı renkle kalıcı şekilde Konteynır ve borular üzerindeki işaretler(ek III e göre) Engellere çarpma veya düşme riski olan yerler Trafik yolları Geçici işaretler Tehlike sinyali vermek, Çalışanların acil tahliyesi için Işıklı işaretler, Sesli sinyaller ve/veya sözlü iletişim
Renk Anlamı ve amacı Talimat ve Bilgi Yasak işareti Tehlikeli hareket veya davranış Kırmızı Tehlike alarmı Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et Yangınla mücadele ekipmanı Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve ne olduğu Sarı Uyarı işareti Dikkatli ol, önlem al, kontrol et Mavi(1) Zorunluluk işareti Özel davranış yada eylem. Kişisel Koruyucu donanım kullan Yeşil (1)Mavi: (2) Parlak turuncu: Acil çıkış, ilk yardım işareti Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet rengi kabul edilir. Emniyeti işaretleri yerine sarı yerine kullanılabilir.özellikle zayıf doğal görüş şartlarında bu renk çok dikkat çekicidir.
4. EK I İşaretler çok sayıda işaret birbirine yakın şekilde yerleştirilmeyecek Karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret çok yakında kullanılmayacak Işıklı bir işaret diğer ışıklı işaretin çok yakınında kullanılmayacak Birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacak Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde sesli sinyal kullanılmayacaktır Yeterli sayıda yerleştirilecek, düzenli aralıkla temizlenecek, bakımı yapılacak
4. EK I İşaretlerin sayı ve yerleştirileceği yerler, tehlike büyüklüğü ve uygulanacağı yere göre belirlenecektir Enerji kaynağıyla çalışan işaretlerde yedek enerji kaynağı olacak ve derhal çalıştırması sağlanacaktır Işıklı işaret ve sesli sinyal kullanılıp durmasından hemen sonra tekrar çalışılabilir olacaktır
Yasaklayıcı işaretler Daire biçiminde 4. EK II Beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi(kırmızı kısımlar işaret alanının en az %35 ini kapsayacaktır) Sigara İçilmez
Uyarı işaretleri Üçgen içerisinde 4. EK II Sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah çerçeve ve diyagonal çizgi(sarı kısımlar işaret alanının en az %50inin kapsayacaktır) Elektrik Tehlikesi
4. EK II Emredici işaretler Daire biçiminde Mavi zemin üzerine beyaz piktogram,(mavi kısımlar işaret alanının en az %50 sini kapsayacaktır) Baret Tak
4. EK II Acil çıkış ve ilk yardım işaretleri Dikdörtgen veya kare biçiminde Yeşil zemin üzerine beyaz piktogram(yeşil kısımlar işaret alanın en az %50 sini kapsayacaktır)
4. EK II Yangınla mücadele işaretleri Dikdörtgen veya kare biçiminde Kırımızı zemin üzerine beyaz piktogram(kırmızı kısımlar işaret alanın en az %50 sini kapsayacaktır) Yangın Söndürme Cihazı
4. EK III Boru ve Kaplar Üzerindeki işaretlerle İlgili Asgari Gerekler İçinde tehlikeli madde veya aparatların bulunduğu veya depolandığı kaplar,borular renkli zemin üzerine piktogram veya etiketle işaretlenecek Katlanmaz,kendinden yapışkanlı veya boyama biçiminde olacak, görünür yüzeylere yerleştirilecek Vanalar ve bağlantı yerleri gibi tehlikeli noktaların yakınına uygun aralıklarla konulacak Değişik tehlikeli madde veya aparatın depolandığı yerlerde,genel tehlikeyi belirten uyarı işareti olabilir
4. EK IV Yangınla Mücadele İşaretleriyle İlgili Asgari Gerekler Yangınla mücadele ekipmanları kırmızırenk kullanılacaktır ve EK II, bölüm 3.5 de verilen işaretler kullanılacaktır
4. EK V Engeller,Tehlikeli Yerler, Trafik Yollarının Belirlemek İçin Kullanılan İşaretler İle İlgili Asgari gerekler Engellere çarpma, düşme veya nesnelerin düşme tehlikesinin bulunduğu yerler, birbirini takip eden sarı siyah veya kırmızı-beyaz şeritlerle yaklaşık 45 derece açıyla ve aynı büyüklükte boyanacaktır.
4. EK V Trafik yollarının işaretlenmesi Çalışma yerlerinin biçimi kullanım biçimi ve ekipmanlar işçilerin korunmasını gerektiriyorsa araç trafiğine açık yollar sarı veya beyaz renkli sürekli şeritlerle araçlar ve araçlara yakın bulunabilecek nesneler arasında emniyetli mesafeyi belirleyecek şekilde çizilecektir
Işıklı işaretler için asgari kurallar Bir aygıt hem sürekli hem de aralıklı işaret gönderiyorsa,aralıklı gönderilen işaret sürekli işaretin belirttiğinden daha fazla tehlikeli bir durumu veya acil olarak yapılması istenen/emredilen durumu ifade eder Ciddi tehlikeyi bildiren yanıp sönen ışıklı işaretler özel olarak gözlem altında tutulacak ve yedek bir lamba bulundurulacaktır
4. EK VII Sesli sinyaller için asgari kurallar Bir aygıt hem sabit ve değişken sinyal yayıyorsa; aygıtın yaydığı değişken frekanslı sinyal, sabit frekanslı sinyale göre daha fazla tehlikeli bir durumu veya acil olarak yapılması istenen/emredilen durumu ifade eder Tahliye işaretleri sürekli olacaktır
4. EK VII Sözlü haberleşme için asgari kurallar Başlat: bir işlem veya hareketi başlatmak için Dur: Bir hareketi durdurmak veya sona erdirmek Tamam: Bir işlemi sona erdirmek Yukarı: Bir yükü yukarı kaldırmak için Aşağı: Bir yükü aşağı indirmek için İleri-geri-sağ-sol: uygun el işaretleriyle eşgüdümlü kullanım Kes: Acil olarak durdurmak için Çabuk: Güvenlik nedeniyle bir hareketi hızlandırmak için kullanılacaktır
4.EK VIIII El İşaretleri için Asgari gerekler İşaretçi: El kol hareketleri ile İşaretleri veren kişi, Operatör: İşaretçinin talimatları ile hareket eden kişi İşaretçi, operatöre manevra talimatlarını vermek için el kol hareketleri kullanacaktır. İşaretçinin esas görevi; manevraları yönlendirmek ve manevra alanındaki çalışanların güvenliğini sağlamaktır. İşaretçi, ceket, baret, kolluk veya kol bandı gibi ayırt edici eşyalardan bir veya daha fazlasını giyecek ya da uygun bir işaret aracı taşıyacaktır. Ayırt edici eşyalar; parlak renkli, tercihen hepsi aynı renkte ve sadece işaretçilere özel olacaktır. 87
4. Ek VII A.Genel İşaretler BAŞLAT Hazır ol Başlama komutu Avuç içleri öne bakacak şekilde her iki kol yere paralel DUR DUR Kesinti/ ara Hareketi durdur Avuç içi öne bakacak şekilde sağ kol yukarı kalkık TAMAM İşlemin sonu Her iki kol göğüs hizasında eller kenetli
4. Ek VII B.Dikey Hareketler KALDIR Sağ kol avuç içi öne bakacak şekilde yukarı kalkıkken yavaşça daire çizer İNDİR Sağ kol avuç içi içeri bakacak şekilde yere doğru indirilmişken yavaşça daire çizer DÜŞEY MESAFE Mesafe her iki elin arasındaki boşlukla ifade edilir
İLERİ 4. Ek VII C.Yatay Hareketler Her iki kol avuç içleri yukarı bakacak şekilde bel hizasında bükülüyken kollar dirsekten kırılarak yukarı hareket eder GERİ SAĞ İşaretçinin sağı SOL İşaretçinin solu Her iki kol avuç içleri aşağı bakacak şekilde göğüs önünde bükülüyken kollar dirsekten kırılarak yavaşça gövdeden uzaklaşır Sağ kol avuç içi yere bakacak şekilde yere paralel sağa uzatılmışken sağa doğru yavaşça küçük hareketler Sol kol avuç içi yere bakacak şekilde yere paralel sola uzatılmışken sola doğru yavaşça küçük hareketle
4. Ek VII YATAYMESAFE Eller arasındaki boşluk mesafeyi ifade eder TEHLİKE acil dur Avuç içleri öne bakacak şekilde her iki kol yukarı kalkık
TEŞEKKÜRLER ZONGULDAK HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çevre ve Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü 92