GEMİ İNŞAATI MÜHENDİSİ TANIM Gemi inşaatı mühendisi, her türlü deniz taşıtlarının ve gemi makinelerinin projelendirilmesi, geliştirilmesi ve ekonomik şekilde üretiminin yapılması konularında mühendislik çalışmalarını yürüten kişidir. GÖREVLER İnşa edilecek, yenileştirilecek veya onarımı yapılacak gemiler için uluslararası kurallara uygun plan ve projeler hazırlar, İnşa edilecek gemide kullanılacak olan makine, teçhizat ve malzemelerin seçimini yapar, dayanıklılığı ve diğer özellikleriyle ilgili gerekli mühendislik hesaplarını çıkarır, İstenilen ölçü ve şekillerde gemilerin yapımını, her türlü bakım ve onarım işlerinin yürütülmesini sağlar, Gemilerin inşa edilmesi ve işletilmesi ile birlikte gemi makine ve yardımcı makinelerinin dizaynını yapar. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER Çizim aletleri, çizim masası ve çeşitli büro malzemeleri, Ölçü ve kontrol aletleri, Bilgisayarlar ve hesap makineleri, Çeşitli gemi projeleri, deniz ve gemi alanında uluslararası kural ve uygulamalarla ilgili çeşitli doküman ve kitaplar. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Gemi inşaatı mühendisi olmak isteyenlerin; Üstün bir genel yeteneğe sahip, Sayısal düşünme gücü olan, Göz-el koordinasyonuna sahip, Şekil ve uzay ilişkilerini algılayabilen, Bir işi planlayıp yürütebilme yeteneğine sahip, Fen ve matematik derslerine ilgili, Öğrenmeye meraklı ve yaratıcı 1
kimseler olmaları gerekir. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI İşin planlanması ve projelendirilmesi aşamasında bürolarda, inşa aşamasında tersanelerde, onarım yapılması ve yenileştirilmesi aşamasında bakım-onarım istasyonlarında çalışılmaktadır. Ayrıca, gemi seyir halindeyken de görev yürütülmektedir. Bu durumda özellikle makine dairesinin çalışmasının kontrolü söz konusudur. Atölye ve tersane ortamındaki çalışma esnasında yürüme, ayakta durma, tırmanma, eğilme, dönme; büro ortamındaki çalışmalarda oturma gibi fiziki faaliyetlerde bulunulur. İş yapılırken, genellikle her iki el ve parmaklar kullanılır. Konuşma, işitme, görme duyu organlarının işlevlerini yerine getirir durumda olması gerekmektedir. Meslektaşlarıyla, armatörlerle, kaptan, makine zabiti, deniz motor makinisti vb. gemi personeli ile, tesviyeci, makine teknisyen ve teknikerleriyle, teknik ressamlarla, tersane ve çalışılan kurum ve kuruluşun yönetim kademesindeki personelle iletişim halinde çalışır. MESLEK EĞİTİMİ MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Bu mesleğin eğitimi İstanbul Teknik Üniversitesi Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi Gemi İnşaatı Mühendisliği programında verilmekte iken bu bölüme artık öğrenci alınmaması nedeniyle, D- Meslek Eğitimi bölümünde bulunan bilgiler Gemi İnşaatı Mühendisi bölümü eğitiminin verildiği zamandaki araştırılan bilgileri kapsamaktadır. ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER Matematik, Fizik. MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI Mesleğin eğitimine girebilmek için, Lise veya dengi okul mezunu olmak, Öğrenci Seçme Sınavı nda (ÖSS) Gemi İnşaatı Mühendisliği lisans programı için yeterli Sayısal-2 (SAY-2) puan almak, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Gemi İnşaatı Mühendisliği lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir. 2
Bu yüksek öğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler. Ancak kendi alan/kol/bölümlerinin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır. Bilgisayar Destekli Makine, Bilgisayar Destekli Makine-Resim-Kons., Gemi Makineleri İşletme, Gemi İnşaatı, Makine, Makine Yağları ve Yağlama Teknolojisi, Makine Resim Konstrüksiyon, Termik Santral Makineleri ön lisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı nda (DGS) başarılı oldukları takdirde, Gemi İnşaatı Mühendisliği lisans programına dikey geçiş yapabilirler. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Eğitim süresi 4 yıldır. Bölümde okutulan belli başlı dersler şunlardır: Matematik, Fizik, Kimya, Teknik Resim, Gemi Mühendisliğine Giriş, Gemi Resmi, Bilgisayar Programlama, Gemi ve Deniz Yapı Elemanları, Gemi Makineleri, Gemi Elektriği, Gemi Hidrostatiği, Gemi İnşaatı, İş Hukuku, Gemi Teorisi, Gemi Sevki, Gemi İşletmeciliği gibi dersler okutulmaktadır. Eğitimin son iki yılında kuramsal derslerin yanısıra, mühendislik bilim dersleri uygulamalı olarak okutulur. Öğrenciler belirli bir süre işletmelerde staj yapmaktadırlar. EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN Eğitimini başarı ile tamamlayanlara Gemi İnşaatı Mühendisliği,Gemi İnşaatı Mühendisliği lisans diploması ve " Gemi İnşaatı Mühendisi " unvanı verilir. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Gemi inşaatı mühendisleri; Ulaştırma Bakanlığı, Devlet Bakanlığı, Türkiye Denizcilik İşletmeleri gibi Kamu Kuruluşlarında; resmi ve özel tersanelerde, deniz taşımacılığı yapan özel kuruluşlarda, class (Loyd) kuruluşlarında (açıklama ek bilgilerde), gemi makineleri imal eden fabrikalarda makinelerin alım - satımını yapan ticarethanelerde, 3
mühendislik bürolarında çalışabilmektedirler. Türkiye'de denizcilik sektörünün, bugünkü yapısı itibariyle, büyük ölçüde nitelikli işgücü ihtiyacı olduğu görülmektedir. Meslekteki iş çeşitliliği ve denizcilik sektörünün yapısı göz önünde bulundurulduğunda gemi inşaatı mühendislerinin iş bulma olanağı oldukça fazladır. Gemi İnşaatı Mühendisliği bölümü mezunlarından Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programını veya Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) işbirliği ile açılan / açılacak Pedagojik Formasyon Programını başarı ile tamamlayanlar, lise ve dengi okullarda Gemi İnşa Öğretmeni olarak çalışabilirler. EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ EĞİTİM SÜRESİNCE Öğrencilerin belirli dönemlerde işletmelerde staj yapma zorunluluğu vardır. Bu staj döneminde işletmelerce uygun görülmesi halinde bir ödenek alabilmektedirler. Yüksek öğrenimleri süresince öğrenciler, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun sağlamış olduğu kredi ve yurt hizmetlerinden yararlanabilirler, ayrıca çeşitli resmi ve özel kurum ve kuruluşlar tarafından sağlanan burslardan faydalanabilirler. EĞİTİM SONRASI Gemi inşaatı mühendisleri işe ilk başladıklarında kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmaları halinde asgari ücretin yaklaşık 5 katı, özel sektör kuruluşlarında ise asgari ücretin yaklaşık 6 katı civarında aylık ücret almaktadırlar. Bu ücrette; uzmanlık alanları, işteki pozisyonları ve işletmenin yapısına göre artış olabilmektedir. MESLEKTE İLERLEME Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans ve doktora yaparak akademik kariyer yapılabilir ayrıca üniversitelerde, araştırma görevlisi, yrd. doçent, doçent ve profesör olarak görev yapabilirler. Gemi inşaatı mühendisleri, çalıştıkları kurum ve kuruluşlarda yönetim kademelerine yükselebilirler. 4
BENZER MESLEKLER İnşaat Mühendisi, Gemi ve Deniz Yapıları Mühendisi, Gemi Makineleri İşletme Mühendisi. EK BİLGİLER SORUMLULUK Gemi yapımı ile ilgili mühendislik hesaplamalarının doğru olarak yapılmasından, proje doğrultusunda imal, inşa, işletme ile bakım ve onarım işlerinin yürütülmesini sağlamaktan, uluslararası kurallara uygun olarak dizayn çalışmalarını yapmaktan, çizimini yaptığı plan, proje ve resimlerin teknik ressamlar tarafından doğru çizilmesini sağlamaktan sorumludur. İŞ GÜVENLİĞİ İŞÇİ SAĞLIĞI Özellikle gemi inşa sahasında koruyucu önlemler alınmalı, makine dairesi ve diğer gemi bölümlerinde çarpmalara ve makinelerden kaynaklanabilecek mekanik tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır. CLASS KURULUŞLARI(LOYDLAR) Class Kuruluşları vakıf statüsünde, Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne bağlı, yarı resmi kuruluşlardır. Gemicilik ve denizcilik alanındaki temel uluslararası ilkeler doğrultusunda, her ülke kendi durum ve şartlarına göre loydları yani kurallarını belirler. Bu açıdan ele alındığında, class kuruluşları milli nitelik taşırlar. Amaçları ise, ülkelerinin kural ve standartlarına uygun olarak, gemi, gemi makineleri, gemi ve deniz yapıları ile makine mühendislerinin görev alanı içinde yer alan kara tesislerinin güvenli bir şekilde inşa ve yapımını sağlayıcı denetim hizmetlerinde bulunmaktır. Bu kuruluşların hizmetlerinden yararlanmak zorunlu değildir. Ancak, gemi, makine ve ilgili gemi ve deniz yapılarının classlı oluşu, ucuz sigortalamalarına neden olur ve güvenirliliğinden dolayı tercih edilir. Ülkemizde yabancı ülkelere ait class kuruluşların büroları bulunmaktadır. 5
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI Meslek elemanları, İTÜ Gemi İnşaatı ve Denizcilik Bilimleri Fakültesi Deniz Teknolojisi Mühendisliği Bölümü Öğretim Görevlileri, ÖSYS Kılavuzu, 2008 ÖSYS Öğrenci Seçme Yerleştirme Sistemi Kılavuzu, Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2008 Kılavuzu, Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Öğretmen Olarak Atanacakların Atamalarına Esas Olan Alanlar ile Mezun Oldukları Yüksek Öğretim Programları ve Aylık Karşılığı Okutacakları Derslere İlişkin Esaslar ile Değişiklik yapılmasına dair Esaslar ( 31/03/2003 Gün ve 4 Sayılı Kararla Değişik 01/06/2000 Gün ve 340 Sayılı Karar) ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000, Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar. DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER İlgili eğitim kurumları, Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/ Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri. 6