SAMSUN GAZİ HEYKELİNİN AÇILMASI BAKİ SARISAKAL
-Samsun Gazi Heykelinin Açılması: Samsun'da dikilen Gazi Heykelinin merasimle açıldığını evvelce yazmış ve kısaca merasim hakkın da tafsilat vermiştik. Samsun muhabirimiz bu defa merasim hakkında uzun tafsilatı ve irat edilen nutukların hulâsasını bildiren bir mektup göndermiştir. Mektubu dercediyoruz: Samsun un ne şimdiye kadar ne de bundan sonra yaşaması mümkün olmayan bu tarihî gün, taşıdığı hususiyet kadar bir fevkalâdelik gösteriyordu. Diyebilirim ki kadın, erkek, çoluk, çocuk bütün Samsunlular bugünü kutlulamak için Gazi Parkına akm ediyorlardı. Saat on üç buçukta artık caddelerden geçilmez olmuş, parka bakan binaların balkon ve pencereleri seyircilerle dolmuştu. Heykele, Sekizinci Kolordu Kıtaatı namına konulan çelenk çok süslü ve zarifti. Hitabet kürsüsü itina ile yapılmış, parkın her tarafı bayraklarla donatılmıştı. Tabiat bile bu şerefli günü kutlulamak için günlerden beri devam ettirdiği yağmurlarını, karlarını ve fırtınalarını kesmiş, tatlı ve ılık güneşiyle bir bahar havası yaşatmıştı. Şehirdeki bütün ecnebiler, konsoloslar, sınaî ve malî müessesat mensupları, askeri kıtaat, jandarma, polis, belediye zabıtası, mektepliler, esnaf cemiyetleri, millî teşekküller merasime iştirak etmiş, krokide gösterilen yerlerini almışlardı. Havza, Köprü, Lâdik, Terme, Çarşamba, Bafra kazalarından da birer heyet gelmişti. Tam saat 14 de merasim kumandan Miralay Ali Rıza Beyin verdiği işaretle fırka bandosu İstiklal Marşını çaldı. Marşa müteakip Vali Salim Bey kürsüye gelerek şelis bir ifade ile güzel bir nutuk söyledi ve heykele sarılı olan bezi tutan kordelayı kesti ve heykel bütün heybet ve zarafetiyle meydana çıktı. Vali Salim Bey Gazi Heykelinin Açılışını Gerçekleştiriyor Bu esnada meydanı payansız ve heyecanlı alkış sesleri doldurdu. Uzun süren bu alkış seslerinden sonra Samsun gazetesi Başmuharriri Etem Veysi (Aksan) Bey kürsüye geldi ve Cumhuriyet Halk Fırkası namına bir nutuk söyledi. Bunu müteakip umumi meclis namına Zübeyir oğlu Fuat Bey bir nutuk söyledi. Fuat Bey nutkuna şöyle başladı:
Soldan Üçüncü Heinrich Krippel
-Gazi'nin Aziz ve Şerefli Nesli. Gözlerinizi, bugün bizim için heyecanlı bir mazi yığını olan on üç sene evveline çeviriniz ve duygularınızın olanca varlığını sarf ederek bir an için durunuz., kara, muzlim ve felaketli bir mütareke devriyle karşılaşacaksınız.. Her tarafı bir matem ve hüzün sarmış, Türk ün mukadderatı üzerinde işgal baykuşlarının acı ve istihzalı ıslıklarından başka hiç bir şey duyamıyorsunuz.. Zehir akıtan işgal bulutlarının kirlettiği Büyük Türkeli nin ufukları elim bir manzara içindedir. Felâket sağanaklarının temiz semalarımızı kapladığı kanlı bir tarih. Dedikten sonra bu kara günleri tasvir etmiş ve devam ederek: -İşte böyle müstesna ve felaketli bir tarih anında, idi ki, memleketin kararmış ufuklarını nurlandıran bir yıldız doğdu. Ve bu yıldız bastan başa Türkeli ni ateşlendiren esatirî bir halâs ve necat mübeşşiri bir çırağ oldu. Köhne tarihi durduran ve ona sen yalancısın diye haykıran ve nihayet mukadderatı azminin ateşinde, eritip, dehasının çekiciyle döven bu esatiri çırağ, mukadderatı muhakkak bir şanuşeref muhakkak bir kahramanlık olan büyük Türkün, büyük oğlu Mustafa Kemal di, demiş ve bu sırada alkış tufanı kopmuştur. Zübeyir oğlu Fuat Bey nutkuna devam ederek, Gazi nin Samsuna çıktığı tarihi ve Türkiye ye ve Türklere yaşamak hakkının büyük halaskar tarafından ilham edildiğini söylemiş ve nutkuna şu suretle nihayet vermiştir: -Ey heykelinin önünde kalbimizin olanca kuvvet ve kudretiyle taazzüm ve şükran duygularımızı sunduğumuz koca Türk, Güneş mihverinden fırlayıncaya kadar kürre çürüyünceye kadar sen yaşa varol.,. Zübeyir oğlu Fuat Bey den sonra şehir namına Kefeli Emin, Maarif namına Maarif Müdürü Cemal Gültekîn Beyler birer nutuk söylemiş ve nihayet heykeli yapan M. Krippel Almanca bir nutuk söylemiştir. M. Krippel nutkunda Gazi Hazretleriyle ilk görüştüğü vaziyeti, anlatarak halaskârı tasvir etmiş ve muvaffakıyetinin sırrını Gazi nin büyük şahsiyetine medyun olduğunu anlatmıştır. Bunu müteakip geçit resmi başlamıştır. Samsun Gazi Heykelinin Açılma Töreni Resmigeçit
İlkin piyade ve sıra ile topçu, jandarma, polis, zabıta, belediye memurları, kız orta ve ticaret mektepleriyle, erkek lisesi ve her mektepten birer grup muntazam bir halde geçiyor ve alkışlanıyorlardı. Yarım saat devam eden geçit resminden sonra vilayet meclis salonunda bir kabul resmi yapılarak gündüz ki merasime nihayet verildi. Gece saat 19,30 da Tütün İnhisar Fabrikası apartmanının geniş ve zarif salonlarında M. Krippel şerefine 35 kişilik bir ziyafet verildi. Tertip itibariyle ziyafet kusursuz' oldu. Müteaddit nutuklar söylendi ve bunlara Krippel çok güzel biri nutukla cevap verdi. Bütün manasıyla samimiyet ifade eden bu ziyafet üç saat devam etti. Bugünkü merasim dolayısıyla Reisicumhur Gazi Hazretlerine müteaddit tazim telgrafları çekilmişti. Bunlara Reisicumhur Hazretleri tarafından şu suretle mukabele olunmuştur: C: Muhterem Samsun halkının şahsıma karşı besledikleri asîl duyguların kıymetli bir tezahürünü bildiren telgrafınızdan pek mütehassis oldum. Teşekkür, muhabbet ve selamlarımın muhterem halka arımı rica ederim. Reisicumhur Gazi M. KEMAL 1 Heinrich Krippel Samsun Gazi Parkı ve Onur Anıtı 1 Hâkimiyeti Milliye 26 Ocak 1932